Ŋúnuyɔ Sɛbɛ wè
Ŋúnuyɔ
Sɛbɛ wi tìɛdiʔɛ gè
Ŋúnuyɔ Sɛbɛ wè, wi yē Zuufulo pe gbùʔɔrilɔ ŋúnuyɔ nɛ́ pe náariyɛ ní yè nyàa pe 'pínɛ yìi nɛ̄ nɛ́ yi sɛbɛ yè.
Ŋúnudanya nìʔɛyɛ yē baa nyàa Isirayɛli siɛnnɛ pe 'ŋú nɛ́ yakpuɔnrɔ ní dè, Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè, nɛ́ ŋúnuyɔ yáà feliye. Ŋúnuyɔ nyáà yi kúngɛnmɛ pi 'mɔgɔ yiʔɛlɛ nyuɔ. Yiī ŋúnuyɔ tekɔlisiin nɛ́ kpɔrigɔ (150) nyáà pe 'yori nɛ̀ tɛ́ngɛ gbuʔulo kogunɔ gèle; yire yi mìɛni yi 'pínɛ nɛ̀ kpíʔile sɛbɛkpuɔwɔ nigbe.
Ŋúnuyɔ nìʔɛyɛ yī baa, yi sélidiɛyɛ nī yè, nyasiɛnkanʔana kálì nɛ̂ ŋúnugo ki kɔri tìɛ wè. Ki bé gbɛ̀ puu majo bè sɔ̀ngirɔ kɛn ŋúnugo ki kɔli mɛ́ gè. Lɛ̀gɛlɛ kálì nī, ke nɛ̂ ŋúnugo ki felige tìɛ gè, gàa ki bé gbɛ̀ puu ŋúnudanʔa gáà pe ŋú nɛ́ yakpuɔnrɔ ní dè, kire ga laa gbùʔɔrilɔ wuʔu, kire ga laa sɔ̀ngirɔ, kire ga laa funbiɛnrɛ ŋúnugo.
Nɛ̀ pínɛ kàli nìɛ koligo tìí yakpuɔnrɔ kɔli mɛ́ gè, kire ga laa ŋúnugo ki yékpoli lè, nɛ́ míɛni kaala náà ni cî siɛn taa wè á wi nìɛ ni nyu ŋúnugo nī gè. Lɛ̀gɛlɛ kálì nī, ki nyasiɛnkanʔana kálì nɛ̂ puu ke kɔri wi nɛ̌ fílige bè cɛ́nʔ.
Tiɛyɛ yáà nī, yeli bé ki nyaa nyasiɛnkanʔana kálì yē ŋúnugo ki kúɔmɔ mɛ́ bè, we nɛ ki sɛbɛ nɛ́ jo: Ye- ŋɔ́ cɛ̀. Ki nyasiɛnrɛ ti kɔri wè, eburu siɛnrɛ nī dè, kiì fílige nɛ̀ cɛ́nʔ. Tiɛyɛ yáà nī nyasiɛnkanʔana kiyē nɛ ki tìí siɛn wáà wi yé yi ŋú, á kire bɛ̀ʔ wi yé yi pínɛ yìi nɛ̄, majo Dawuda ŋúnuyɔ yè (Ŋún 61–65; 67–71), Kore jaala ŋúnuyɔ yè (Ŋún 42–49; 84–85; 87–88), Asafi ŋúnuyɔ yè (Ŋún 50; 73–83).
Ŋúnuyɔ yáà nɛ nyu funbiɛnrɛ wuʔu nɛ̄ (Ŋún 12; 42–90; 94; 106; 108–110; 123; 126; 137, nɛ́ yáà ní nìʔɛyɛ), nɛ́ yàa ní tɛnmɛnɛ woyo (Ŋún 1; 37; 49; 73; 78; 107; 111–112; 119). Yàa yī gbùʔɔrilɔ ŋúnuyɔ nyáà yiī Kulocɛliɛ kɛnmɛ nɛ́ wi kakpiʔiligele kpóri gèle (Ŋún 90–100; 103–107). Yàa yī gbùʔɔrilɔ ŋúnuyɔ nyáà yī fundaanra tánʔagbuɔlɔ woyo yè (Ŋún 113–118; 120–134), nɛ́ ŋúnuyɔ nyáà pe ye «Ye‑ Yewe gbùʔɔrɔ wè !» wè, yiī baa sɛbɛ wi kúɔmɔ mɛ́ bè (Ŋún 145–150).
Nɛ́ míɛni ŋúnuyɔ yáà yē náarigɛ kùlofɔli wuʔu nɛ̄ gè, kire ga laa yi 'puu kùlofɔli wire tíimɛ náariyɛ (Ŋún 2; 18; 20–21; 45; 72; 89; 101; 110; 144). Síɛrilɛ nɛ́ sɔ̀ngirɔ taʔadiɛyɛ yē baa ŋúnuyɔ yáà nī (Ŋún 3–4; 9–11; 16; 23; 30; 32; 34; 62; 92; 107).
Nyasiɛnrɛ táà ŋúnuyɔ nī yè, kiī nɛ nyu Kulocɛliɛ Siɛnnyiɛnɛgɔnwɔ wi wuʔɔyɔ kele wuʔu nɛ̄ gè, nɛ́ wi nyɛ́yirile wuʔu nɛ̄ gè, nɛ́ wi kpuɔmɔ nɛ́ wi kùlofɔligɔ wuʔu nɛ̄ gè (Ŋún 2; 16; 22; 31; 41; 110; 118.22-23). Zezi wè, wi 'ŋúnuyɔ nyáà yi yáà ŋú nɛ́ wi pìtɛnminɛ ní bèle (wéli baa Mar 14.26). Lɛ̀gɛlɛ kálì nī wi 'ŋúnuyɔ nyasiɛnrɛ táà líɛ nɛ̀ ti juu wi tɛnmɛnɛ nī lè nɛ̀ pínɛ nɛ̀ ti juu wi náariyɛ nī yè (wéli baa Mar 12.10, 36; 15.34; Luk 23.46).
Ki tabelige nɛ̄ gè, ŋúnuyɔ yi yé puu Zuufulo woyo. Nɛ̀ ki yaʔa yi míɛni sí tɛ́ngɛfɔlilɔ pe mìɛni sáʔa pe- Kulocɛliɛ gbùʔɔrɔ wè nɛ́ bé wi náari wè. Ŋúnuyɔ nyáà yi mìɛni gbuʔulo kiyē nɛ ki tìí náarigɛ kiī yakpuʔɔ tɛ́ngɛfɔlilɔ sìi nī wè Kulocɛliɛ yiʔɛ mɛ́ gè. Yiī nɛ peli funyɔ gbiʔɛlɛ yè, níɛ koligo tìí gè peli nɛ̄, gàa ki 'pe sáʔa peri pe kele nɛ́ pe kapiʔile nyu gèle nɛ tìí Kulocɛliɛ nɛ̄ wè.
Sɛbɛ wi sɛbɛlɛ láʔadiɛyɛ yè
Sɛbɛ Péliwe: ŋúnuyɔ 1–41
Sɛbɛ Siinwuu: ŋúnuyɔ 42–72
Sɛbɛ Taanriwuu: ŋúnuyɔ 73–89
Sɛbɛ Sicɛriwuu: ŋúnuyɔ 90–106
Sɛbɛ Kogunɔwuu: ŋúnuyɔ 107–150