Ganaranꞌ nej sôꞌ gaꞌnaꞌ ga̱huin chru̱n riñan Ma̱ꞌan Jesús kaa yâ nej sôꞌ gui ganarânj rûhua
6
Gahuin ꞌngo̱ gui ganarânj ruhuâ ni̱ gachin Ma̱ꞌan Jesús hua ñan gunun nej sij trigu,
ni̱ girihiâj nej sí ꞌna̱ꞌ ga̱huin chru̱n riñanj ka trigu,
ni̱ gôj nej sôꞌ ngà raꞌa nej sôꞌ ni̱ yâ nej sôꞌ.
2 Ni̱ gataj da̱ꞌa̱j nej sí fariseo:
—Nùnj huin saj ni̱ giꞌhiaj nej suj dànanj ni̱ nitaj si dùgùnàj huaj dadinꞌ hia̱j huin gui ganarânj rûhua ràꞌaj.
3 Nanikàj Ma̱ꞌan Jesús ni̱ gata:
—Nun ga̱hia̱ nej suj,
ni̱ gi̱ni̱ꞌin nej suj dàj giꞌhiaj David nga ganachinj yiꞌnaꞌa riki sij ni̱ ganachinj yiꞌnaa riki nej sí ni̱ka̱j duguiꞌ ngà sij mínj.
4 Dàj giꞌhiaj sij nga gatûj sij ruhuâ dukuâ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ gidaꞌa sij nej rachrún gaꞌhuiꞌ nej guiì riñan Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ nitaj gue̱nda̱ sij ya̱ sij nej rachrún dânj,
dadinꞌ man nej rej huin nej sí hua̱j ga̱ꞌhue ya̱ nej rachrún dânj,
ni̱ huê danj na̱nj gaꞌhuiꞌ sij yâ nej sí ni̱ka̱j duguiꞌ ngà sij mínj.
5 Ni̱ gataj Ma̱ꞌan Jesús aꞌngô nuguanꞌan:
—Ñùnj huin Ma̱ꞌan Señor ni̱ gaꞌnḯn riñan gui ganarânj ruhuâ.
Sí ganakò raꞌa
6 Gahuin nga guyumân aꞌngô gui ganarânj rûhua,
ni̱ gatûj Ma̱ꞌan Jesús ruhuâ huêꞌ huin nûhui ni̱ gidiganj si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an riñan nej guiì màn hiuj dânj;
ni̱ ni̱kï̱nꞌ ꞌngo̱ sí dânj ni̱ ganakò raꞌa sôꞌ neꞌ huàꞌ sôꞌ.
7 Ni̱ màn nej sí chru̱n ley ngà nej sí fariseo nagaꞌnaj nej sôꞌ,
dadinꞌ ruhuâ nej sôꞌ gi̱ni̱ꞌin nej sôꞌ si gui ganarânj ruhuâ ni̱ gi̱ꞌhiaj Ma̱ꞌan Jesús si ga̱na̱huin sí dânj,
daꞌnga ni̱ gaꞌhue ga̱ra̱n ruhuâ nej sôꞌ rayiꞌî Ma̱ꞌan.
8 Sani̱ gàꞌ niꞌin Ma̱ꞌan Jesús dàj ganï̂n ruhuâ nej sij;
ni̱ gata gu̱nïn sí ganakò raꞌa dânj:
—Gànàyùmàn sôꞌ ni̱ ganikï̂nꞌ da̱nï̱n hiuj nânj.
—Gàchìnj naꞌân ꞌngo̱ nuguanꞌan nej suj:
Dùgùnàj huaj si gi̱ꞌhioꞌ sa sàꞌa gui ganarânj ruhuâ nîꞌ,
si dùgùnàj hua̱j si gi̱ꞌhioꞌ sa aꞌnanꞌan sàꞌ.
Dùgùnàj huaj si gi̱ꞌhio si ga̱na̱ni̱n ꞌngo̱ guiì nîꞌ si dùgùnàj huaj si gi̱ꞌhioꞌ si gàhuìꞌ ꞌngo̱ guiì sàꞌ.
10 Ni̱ giniꞌhiaj Maꞌan Jesús riñan daranꞌ nej guiì màn ganikàj neꞌ rùkuj,
ni̱ gata gu̱nïn sí dânj:
—Du̱nukuâ sòꞌ raꞌât ánj.
Ni̱ dunukuâ sí dânj raꞌa sôꞌ,
ni̱ ganahuin raꞌa sôꞌ.
11 Ni̱ ûta ginaꞌan ruhuâ nej sí dânj,
ni̱ nadigiꞌñun nej sôꞌ dàj gi̱ꞌhiaj nej sôꞌ ngà Ma̱ꞌan Jesús.
Ganagui Ma̱ꞌan Jesús yùhuìj sí gaꞌnaꞌ gahuin chru̱n riñanj
12 Nej gui dânj ni̱ gaꞌanj Ma̱ꞌan Jesús raa̱ ꞌngo̱ kï̱j ï guendâ ga̱ꞌmi̱n ngà Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ daꞌ hua̱ gè ꞌngo̱ ñanꞌan gane gaꞌmin ngà Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an.
13 Ni̱ nga giyigï̀n neꞌ ni̱ganꞌ aꞌngô gui,
ni̱ gakḯn Ma̱ꞌan Jesús nej sí gaꞌnaꞌ ga̱huin chru̱n riñanj,
ni̱ ganaguij yùhuìj nej sôꞌ,
ni̱ dugûꞌna si ga̱huin nej sôꞌ apóstol:
14 Ni̱ gakïn Simón,
ni̱ huê sôꞌ dugûꞌna Pedro,
ni̱ gakïn Andrés huin dinḯn Pedro,
ni̱ gakïn Jacobo ngà Juan,
Felipe ngà Bartolomé,
15 ni̱ gakïn Mateo,
Tomás,
Jacobo huin daꞌní síchìj Alfeo,
ni̱ gakïn Simón sôꞌ gùꞌnàj Zelote,
16 gakïn Judas sôꞌ huin daꞌní Jacobo,
ni̱ gakïn Judas Iscariote,
sí nânj huin sí guduꞌhuêj Ma̱ꞌan riñan nej rej.
Gidigân Ma̱ꞌan Jesús riñan nej guiì rìgìi
17 Ni̱ gananinj Ma̱ꞌan Jesús raa̱ kï̱j dânj,
ni̱ gahuin ranj doj ña̱n hua̱ ta riñan hioꞌóo ngà nej sí ꞌna̱ꞌ ga̱huin chru̱n riñanj ni̱ ngà nej guiì rigì ꞌna̱ꞌ riñan hioꞌó Judea,
nej guiì ꞌna̱ꞌ Jerusalén ni̱ nej guiì màn duꞌhua nne ña̱ꞌa̱nj nu̱n yumanꞌ Tiro,
nej guiì màn Sidón,
ni̱ gaꞌnaꞌ nej guiì nânj dadinꞌ ruhuâ ninj gu̱nïn ninj ni̱ ruhuâ ninj ga̱na̱huin ninj gi̱ꞌhiaj Ma̱ꞌan.
18 Ni̱ giꞌhiaj Ma̱ꞌan Jesús si ga̱na̱huin nej guiì giran sa̱ñu̱n giꞌhiaj nej nanè kï̱j hua̱a.
19 Ni̱ ûta huin ruhuâ nej guiì gàgànꞌ raꞌa ninj Ma̱ꞌan Jesús dadinꞌ gahui ꞌngo̱ sa nùkuaj dânj ruhuâ nimân Ma̱ꞌan ni̱ ganahuin daranꞌ nej guiì giꞌhiaj Ma̱ꞌan.
Ganahuin nìhiàꞌ ruhuâ nej guiì nga gùyùmàn sa sàꞌa ni̱ ngà gùyùmàn sañuun riñan ninj
20 Ni̱ ganachi nikaj ñan Ma̱ꞌan Jesús riñan nej sí ꞌna̱ꞌ ga̱huin chru̱n riñanj ni̱ gata gu̱nïn nej sôꞌ:
—Ga̱na̱huin nìhiàꞌ ruhuâ nej suj huin ganìki,
dadinꞌ ga̱ne nej suj ñan gi̱nikaj su̱n Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an.
21 ’Ga̱na̱huin nìhiàꞌ ruhuâ nej suj ganachinj yinaꞌa riki,
dadinꞌ gìrìꞌ nej suj ya̱ nej suj.
’Ga̱na̱huin nìhiàꞌ ruhuâ nej suj dugueꞌe hia̱j dadinꞌ ga̱ꞌnga̱ꞌ nej suj.
22 ’Ga̱ nìhiàꞌ ruhuâ nej suj si nun gi̱ni̱nj hueꞌê nej suj riñan nej guiì,
ni̱ giꞌhiaj anêj nej sôꞌ riñan nej sôꞌ nej suj,
ni̱ ranꞌ nej sô nej suj,
ni̱ gataj nej sôꞌ si huin nej suj sí aꞌnanꞌan,
rayiꞌî guendâ guyumân ruhuâ nej suj niꞌin nej suj ñùnj.
23 Gui dânj ni̱ ga̱na̱huin nìhiàꞌ ruhuâ nej suj,
ni̱ ga̱huin nne̱ nej suj,
dadinꞌ ûta nìko hua̱ sa ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj yàtàꞌa;
dadinꞌ huê dànanj giꞌhiaj rej nej sí dânj ngà nej sôꞌ gataj dàj ga̱huin.
24 ’Sani̱ ûta gi̱ranꞌ sa̱ñu̱n nej suj nej sí yiruꞌhuê dânj.
Dadinꞌ gàꞌ ûta ganahuin nìhiàꞌ ruhuâ nej suj ngà nej sa màn ruhuâ yumiguìi.
25 ’Sani̱ ûta gi̱ranꞌ sa̱ñu̱n nej suj nej guiì nitaj àmàn giranꞌ yiꞌnaa.
Dadinꞌ ûta ga̱na̱chinj yiꞌnaa riki nej suj.
’Ni̱ ûta gi̱ranꞌ sa̱ñu̱n nej suj aꞌngaꞌ gui hia̱j.
Dadinꞌ ûta ga̱na̱nï̱n ruhuâ nej suj ni̱ gu̱du̱gue̱ꞌe nej suj ni̱ ga̱gua̱j hia nej suj.
26 ’Ûta gi̱ranꞌ sa̱ñu̱n nej suj nga ga̱ꞌmi̱n hueꞌê daranꞌ nej guiì rayiꞌî nej suj.
Dadinꞌ huê dànanj gaꞌmin hueꞌê rej nej suj rayiꞌî nej profeta gidigañuꞌunj un.
Ga̱ ꞌì ruhuôꞌ niꞌînꞌ nej sí unïnꞌ ngòꞌ
(Mt. 5:38-48; 7:12)
27 ’Ni̱ aꞌmînj riñan nej suj unïn dânj:
Ni̱ ga̱ ꞌì ruhuâ nej suj niꞌin nej suj guiì gunïnꞌ ngà nej suj,
ni̱ gi̱ꞌhiaj nej suj sa sàꞌa riñan nej guiì ri̱ña̱n gininj ꞌì nej suj;
28 ga̱ꞌmi̱n hueꞌê nej suj riñan nej sí gaꞌmin kï̱j riñan nej suj,
ni̱ gàchìnj nìꞌhiaj nej suj riñan Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an rayiꞌî nej sí ganachi nikaj nuguanꞌ gidigañuꞌunj un rayiꞌî nej suj.
29 Si gàꞌhuìꞌ ꞌngo̱ sí dânj ànèj yiꞌnḯn riñan nej suj ni̱ gàꞌhuìꞌ nej suj ané yiꞌnḯn riñan nej suj gàꞌhuìꞌ sôꞌ;
ni̱ si̱ hua̱ ꞌngo̱ sí ruhuâ ga̱ꞌne̱ reto nej suj,
ni̱ si gàchìnj sôꞌ siganꞌ nej suj ni̱ gàꞌhuìꞌ nej suj siganꞌ nej suj raꞌa sôꞌ.
30 Ahuin na̱nj sí gàchìnj ꞌngo̱ rasu̱un riñan nej suj,
ni̱ gàꞌhuìꞌ nej suj sa gachín sôꞌ riñan nej suj,
ni̱ si gidaꞌa sôꞌ ꞌngo̱ nej rasu̱n huin siꞌhiaj nej suj,
ni̱ si̱ ganachinꞌ nej suj rasu̱n danj riñan sôꞌ mánj.
31 Si ruhuâ nej suj ga̱ꞌmi̱n hueꞌê nej síi ngà nej suj,
ni̱ huê danj ga̱ꞌmi̱n hueꞌê nej suj ngà nej sôꞌ.
32 ’Dadinꞌ si ꞌì ruhuâ nej suj niꞌin nej suj man nej guiì ꞌì ruhuâ niꞌin nej suj.
Ni̱ ahuin sa sàꞌ ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj hiôꞌ ràꞌaj,
dadinꞌ huê danj giꞌhiaj nej sí gakï̱nꞌïn ni̱ man ngà nej sí ni̱ka̱j duguiꞌ ngà nej sôꞌ ꞌì ruhuâ nej sôꞌ.
33 Ni̱ si̱ man ngà nej guiì giꞌhiaj sa sàꞌa ngà nej suj giꞌhiaj nej suj sa sàꞌa.
Ni̱ ahuin ꞌngo̱ sa sàꞌ ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj ràꞌaj.
Dadinꞌ huê dànanj giꞌhiaj nej guiì ga̱kï̱nꞌïn ngà nej duguiꞌ ninj.
34 Si gaꞌhuiꞌ yikḯn nej suj riñan nej guiì huaj ga̱ꞌhue na̱ru̱ꞌhue.
Ni̱ ahuin ꞌngo̱ sa sàꞌ ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj ràꞌaj.
Dadinꞌ nej guiì giꞌhiaj gakï̱nꞌïn ni̱ gaꞌhuiꞌ yikḯn ninj riñan nej guiì giꞌhiaj gakï̱nꞌïn,
dadinꞌ huin ruhuâ ninj gànàtàꞌ doj yichrá si-sa̱nꞌa̱nj ninj.
35 Ga̱ ꞌì ruhuâ nej suj niꞌin nej suj nej guiì gunïnꞌ ngà nej suj,
ni̱ gi̱ꞌhiaj nej suj sa sàꞌa ngà ninj ni̱ gàꞌhuìꞌ yikḯn nej suj sani̱ si̱ ganaꞌhuìj nej suj gànàtàꞌ yichrá si-sa̱nꞌa̱nj nej suj mánj,
hiôꞌ ni̱ nìko hua̱ sa ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj gi̱ꞌhiaj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
hiôꞌ ni̱ ga̱ꞌhue ga̱huin nej suj daꞌní Ma̱ꞌan Ña̱ꞌa̱nj nne yàtàꞌa;
dadinꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an ni̱ gananï̂n àko ruhuaj niꞌin nej guiì giꞌhiaj gakï̱nꞌïn ngà nej guiì kï̱j hua̱a.
36 Ga̱huin nej suj guiì ga̱na̱nï̱n àko ruhuâ niꞌin aꞌngô nej duguiꞌ,
dàj rûnꞌ gananï̂n àko ruhuâ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj nne yàtàꞌa niꞌin nej guiì.
Si̱ gutôꞌ gakï̱nꞌïn yichrá nej duguîꞌ
37 ’Ni̱ si̱ gutaꞌ chreꞌ nej suj gakï̱nꞌïn nej duguiꞌ nej suj hiôꞌ ni̱ si̱ gaꞌmin gakï̱nꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an riñan nej suj mánj;
ni̱ si̱ gataj nej suj si gàꞌ ꞌngo̱ girëꞌ ꞌngo̱ guiì,
hiôꞌ ni̱ si̱ gu̱durëꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an nej suj mánj;
gi̱ni̱kaj nej suj nimân nìko ngà nej duguiꞌ nej suj,
ni̱ huê danj na̱nj gi̱nikaj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an nimân nìko rayiꞌî nej suj.
38 Gàꞌhuìꞌ nej suj ni̱ ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj;
hueꞌê ga̱ ꞌngo̱ daꞌngaꞌ gi̱ri̱ñu̱n nej suj ni̱ ga̱chi̱n doj riñan sa gàꞌhuìꞌ nej suj,
ni̱ nagunanꞌ nej suj si na̱gimàn ran nej rasu̱n gàꞌhuìꞌ nej suj,
ni̱ nda nìhiàꞌ chre ga̱ ruhuâ nej suj nga gàꞌhuìꞌ nej suj;
dadinꞌ dàj rûnꞌ hua daꞌngaꞌ giriñun nej suj ni̱ huê danj ga̱ daꞌngaꞌ ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj.
39 Ni̱ gaꞌmin Ma̱ꞌan Jesús ꞌngo̱ nuguanꞌ ráan ni̱ gata:
—Ni̱ ga̱ꞌhue gi̱digân ꞌngo̱ sí go̱ꞌoj chrej e ga̱che̱ aꞌngô sí go̱ꞌoj na̱nj nîꞌ.
Ni̱ sê gu̱ña̱n chre gi̱ni̱nj nguèj sij ruhuâ ꞌngo̱ hiuꞌuj u ràꞌ saj ûnꞌ.
40 Sí ꞌna̱ꞌ ga̱huin chru̱n ni̱ si̱ gaꞌhue gàꞌnï̀nꞌ sôꞌ doj riñan si-maestrû sôꞌ mánj;
sani̱ nga ga̱huin chru̱n hueꞌê sôꞌ;
ni̱ ga̱ꞌhue ga̱huin sôꞌ dàj rûnꞌ huin si-maestrû sôꞌ.
41 ’Nùnj huin saj ni̱ giniꞌhiajꞌ rekeꞌ nu̱n ruhuâ rune ña̱n dinḯnt,
ni̱ nitaj si̱ giniꞌhiajꞌ kaj nu̱n ruhuâ rune ña̱nꞌ ma̱ꞌânꞌ ràꞌaj.
42 Dàj giꞌhiâꞌ ga̱ꞌhue ga̱ta̱jꞌ gu̱nïn dinḯnt:
“Di̱nï̂nj,
ga̱ra̱n yina sòꞌ si̱ gìrìj rekeꞌ nu̱n ruhuâ rune ñanꞌ.”
Si ruhuâ rune ñanꞌ nun ꞌngo̱ kaj a ni̱ nitaj si guruguiꞌ hueꞌê gi̱ni̱ꞌhiaj ràꞌaj.
Sí gidigañuꞌunj un huînꞌ na̱nj ánj,
gi̱ri̱ si̱nï̱n sòꞌ kaj nu̱n ruhuâ rune ñant,
hiôꞌ ni̱ ga̱ꞌhue gìyìgï̀n hueꞌê rune ñant ni̱ ga̱ꞌhue gi̱ri̱ꞌ rekeꞌ nu̱n ruhuâ rune ña̱n dinḯnt.
Sa giꞌhiaj ꞌngo̱ guiì gidigân ni̱ gi̱ni̱ꞌînꞌ ahuin guiì huin ninj
43 ’Sê chrun sàꞌa huin chrun gaꞌhuiꞌ chruj aꞌnanꞌan mánj,
ni̱ sê chrun aꞌnanꞌan huin chrun gaꞌhuiꞌ chruj sàꞌa mánj.
44 Dadinꞌ daꞌ goꞌngo̱ chrun ni̱ ga̱ꞌhue gi̱ni̱ꞌînꞌ ahuin chrun huin nga gahiu chruj tsìꞌi raj;
dadinꞌ si̱ gaꞌhue ga̱hiu chruj îgu raa̱ chrun tanj an,
ni̱ si̱ gaꞌhue ga̱hiu chruj uba gàꞌnèꞌ raa̱ koj ataan mánj.
45 Sí sàꞌa,
ni̱ nej sa sàꞌ màn ruhuâ nimân sij gi̱ri̱ sij nga gaꞌmin sij,
ni̱ sí kï̱j hua̱a,
ni̱ nej sa kï̱j màn ruhuâ nimân sij gi̱ri̱ sij nga ga̱ꞌmi̱n sij;
dadinꞌ nej sa màn nìko doj ruhuâ nimân ꞌngo̱ síi huin sa giri sij nga ga̱ꞌmi̱nꞌ sij.
Sí giꞌhiaj dukuâ riñan huej e ni̱ sí giꞌhiaj dukuâ riñan hioꞌó chru̱u
46 ’Nùnj huin saj ni̱ gataj nej suj,
“Señor,
Señor gu̱nḯn”,
ni̱ nitaj si dagahuin nej suj sa gatâ gu̱nïn nej suj ràꞌaj.
47 Daranꞌ nej guiì ꞌna̱ꞌ riñânj ni̱ gunïn ninj si-nùguànꞌanj ni̱ dagahuin ninj,
ni̱ gàtà si huin ninj dàj rûnꞌ huin.
48 ꞌNgo̱ sí giꞌhiaj dukuâ dadinꞌ gán sôꞌ ni̱ giꞌhiaj gùnùn sôꞌ yinée,
ni̱ guneꞌ sôꞌ yiꞌî dukuâ sôꞌ riñan huej e;
ni̱ nga gamanꞌ ni̱ gachra nnee,
ni̱ ûta nùkuaj gaganꞌ kïn riñan hueꞌ dânj,
sani̱ nun gìsìkìꞌ hueꞌ dânj giꞌhiaj kïn,
dadinꞌ nne ran yiꞌij riñan huej e.
49 Sani̱ guiì gunïn si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
sani̱ nitaj si da̱gahuin ninj,
ni̱ huin ninj dàj rûnꞌ huin ꞌngo̱ sí guneꞌ dukuâ riñan hioꞌóo,
dadinꞌ nitaj si nne ran yiꞌij riñan huej e;
ni̱ nga gaganꞌ nùkuaj kïn ngà hueꞌ dânj,
ni̱ orâ chre ni̱ ganatu ni̱ gàꞌ ꞌngo̱ gane daranꞌanj.