កឞិច នឿណៃ ប្រម៉ាង
កក្រាំង ចណា ទឹង លម៉ាំង លពឺង ពឋើម អ៊ែ បូវ មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល កក្រាំង ចណា បក់ឌី ពដៃ រៀន មែ ឝ្រង៉ត់ សូក (អាន ២ សាំយូអ៊ែល ១:១១-១២) លឺ បក់ឌី អាំ មែ ណោះ រៀន មែ ប៊ិច លឿង ត្រ ពៀន ពែង តាក់ កាន យូច មែ ឡា បើម អ៊ែ (អាន ១ សាំយូអ៊ែល ៧:៣-៦) លឺ អាគ់ថាន ហ៊ឹ គ្រែដៃ ឝឹត លឿង ដដិៗ ពទឺ (អាន ផាប់ កាន ហណាយ ១៤:២៣)។ បូវ មែ អ៊ីស្រាអ៊ែល ឍឺ រ៉ា កនុង ប៉ឹះ តង៉ៃ មែ កក្រាំង មូយ តង៉ៃ។
កស៊ូត [មែ ព្រម ជុ រៀន «ឃ្លង់»] ណាគ់ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម មែ រៀន «ប៊ិច ឆនិ កស៊ូត» អ៊ែ ហ ដដិ ឝឹត ង៉ាយ ឡា រៀន «ប៊ិច ឆនិ កស៊ូត» ត្រំ ង៉ៃ នែ។ ប៉ាគ់ មែ ប៊ិច ហ្មបក តអ្យាគ់ ប៉ាគ់ ឡា ព្លុង ពឌូះ ប៉្លះ ឝឝៀត លឺ ហ្មបក ឌឹក ធឹន ចះៗ លឺ កើត មុន តម៉ាន់ អិះ អ៊ែ មែ ជុ លែក ហ អ៊ែ រៀន «ហ កស៊ូត» (អាន លីវី ១៣:១-៣)។ សយ ចឞាប់ យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ បូវ កស៊ូត តប៊ិច ស៊ិត មុត ពទុំ អ្មបារចាក់ ហ៊ឹ ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ អ៊ឺម ប៉ាគ់ បនិះ ប៊ិច ឆនិ កស៊ូត ឡា ពឹត បនិះ ដដិ ឋាវ្គ ពអ៊ែ ប៊ិច ខ ឡា បើម អាំ តអ្យាគ់ ចាក់ ក្លង ហ៊ឹ មែ ពទឺ បើម អាំ មែ តអ្យាគ់ ចាក់ ដៃ មូយ លញ៉ាគ់ ពទឺ។ ពអ៊ែ បូវ កស៊ូត ត្រ គូ ចង៉ាយ ឝឹត មែ (អាន លីវី ១៣:៤៥-៤៦)។ ប៉ាគ់ ហ ឡា ឆនិ កស៊ូត អ៊ែ ប្រ៉ាល់ ហរ៉ាល់ ឡើយ អ៊ែ ហ ត្រ ខំ ពន់ដ្រើង ឌឹក ចក់ ជែម បារ ហ្មបះ ម៉ប ហ៊ឹ គ្រែដៃ ទឹង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ បើម ពអ៊ែ បក់ឌី ព្រសុង ម៉ា បើម ផញ៉ាន ហាយ រៀន បនិះ នែ ដូវ ប្រ៉ាល់ ហរ៉ាល់ អ្យាគ់ ឡើយ (អាន លីវី ១៤:១-៣២)។
កាន គ្រែដៃ ឡា រង់ហៃ ខៀ [មែ ព្រម ជុ រៀន «នគរស្ថានសួគ៌» លឺ «ព្រះរាជ្យនៃស្ថានសួគ៌»] ហ៊ឹ បនិះ សឿ គ្រែដៃ ហ ព្រដិច បនិះ អ៊ែ ញឺស ឝឹត កាន អរ៉ាក់ សាតាំង ឡា រង់ហៃ ខៀ អ្មប៊ីម៉ាន អ៊ែ ឡើយ តមុត ហ ទឹង កាន គ្រែដៃ ឡា រង់ហៃ ខៀ មិញ។ ប៊ិច នឿណៃ រៀន ហ ចក់ គ្រែដៃ បើម ប៉ិន សឋិច រង់ហៃ ខៀ ហ (អាន កូឡូស ១:១៣)។ យ៉ាគ់ យ៉ូហាន វ៉ា គ្រែដៃ យីស៊ូ អ្មប្រា រ៉ិ ខញ៉ាយ រៀន៖ «កាន គ្រែដៃ ឡា រង់ហៃ ខៀ ឞៀត ម៉ា ប៊ឹះ ឡើយ» (អាន ម៉ាថាយ ៣:២; ៤:១៧)។ គ្រែដៃ យីស៊ូ ពង់ហៀន រៀន កាន គ្រែដៃ ឡា រង់ហៃ ខៀ នែ ហ ប៊ិច ចឞាប់ យូច ឝឹត ចឞាប់ ទឹង ពដិះ គ្រែ នែ។ ហ រៀន មែ ឆិ ឡា ម៉ើត បើម ទិះ ពឺង មែ ហ អ៊ែ ត្រ បើម ចាក់ ប៉ាគ់ បនិះ ឡាប់សៃ មិញ (អាន ម៉ាថាយ ២០:២៧)។ មូយ ឋាវ្គ ហ ហាយ រៀន កាន ស្រនុក វ៉ាក ទឹង កាន គ្រែដៃ ឡា រង់ហៃ ខៀ នែ ហ យូច ឝឹត កាន ស្រនុក វ៉ាក ទឹង ពដិះ គ្រែ នែ (អាន ម៉ាថាយ ៥:២-១២)។ គ្រែដៃ យីស៊ូ ហាយ រៀន ហ កឡឹ ម៉ា បើម សឋិច រង់ហៃ ខៀ មែ ឡា សឿ គ្រែដៃ (អាន ម៉ាថាយ ១៦:២៨)។
កាន អ្យាគ់ ឝឹត គ្រែដៃ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ដំណឹងល្អ»] កាន នែ ពកាត ហាយ ឝឹត គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា គែត ពឹង ឡង ឝែងឝ៉ាង ពតាង បនិះ ង៉ាយ ឡា បើម យូច។ ដូវ អ៊ែ ហ ញិវ ត្រិចទឺ តើម ឝឹត គែត អ៊ែ បក់ឌី ង៉ាយ ម៉ា ញិវ ឋាវ្គ អរែង វ៉ា ហ ពទឺ (អាន ១ កូរិនថូស ១៥:១-៥)។
កួន បនិះ គ្រែដៃ យីស៊ូ ហ ខឿយ ជុ ចាក់ ហ រៀន «កួន បនិះ»។ ហ ចក់ ប្រម៉ាង នែ ឝឹត ដានីយែល ៧:១៣-១៤ បក់ឌី អាំ មែ សឝ៉ាវ រៀន ហ ឡើយ ឡា ណាក់ រង់ហៃ រ៉ាង វ៉ា ណាក់ តាត់ ស៊ិន លែក ឌី បនិះ ឡា គូ ទឹង ពដិះ គ្រែ នែ។ អ្នឌូ ឌូ អ៊ែ មែ តណោះ នឿណៃ លឿង នែ អ៊ឺម ហាក់ឌី ហ៊ឹ ព្រឡូច ដូវ អ៊ែ ហ ពឡាក់ ឌី មែ (អាន ម៉ាថាយ ២៦:៦៤)
កៃផះ ពីត្រុះ ត្រ លុកស៊ិក គ្រែដៃ យីស៊ូ។ ទឹង ប្រម៉ាង អារាម ម៉ាត់ ហ ប៊ិច នឿណៃ រៀន «តម៉ ដដារ»។ អ៊ែ ម៉ាត កៃផះ ហ ប្រម៉ាង ឝ្រ៉ិក ឡា ប៊ិច នឿណៃ រៀន «តម៉ ដដារ» ពទឺ។ ពអ៊ែ បូវ ស៊ុនសាត យូដា មែ ជុ ម៉ាត់ ហ «ពីត្រុះ» វ៉ា បូវ ស៊ុនសាត ឝ្រ៉ិក ជុ ម៉ាត ហ «កៃផះ»។ រ៉ាង ទឹង ផាប់ យ៉ូហាន ១:៤២
ក្រសៀក លៀន [មែ ព្រម ជុ រៀន «ទារពន្ធ»] ប៊ិច សាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ឍឺ រ៉ា ឡា បើម កាន ឌី ពធែត រ៉ូម មែ ក្រសៀក លៀន ឝឹត ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល កឡឹ។ កនុង បូវ មែ ឡា ចក់ ក្រសៀក លៀន ជុះ រឞៃ អ៊ែ ប៊ិច មែ អើន ឡា ចក់ ពន់ជឺរ ឝឹត សឋិច ឡា ប្រ៉ៃ មែ ចក់។ ពអ៊ែ ឡើយ ឌី បូវ មែ ស្រ៊ុក កឡឹ តរែម ឌី បូវ ឡា ចក់ ក្រសៀក លៀន ជុះ រឞៃ អ៊ែ ខាក់ៗ។
ក្រំ ចនុំ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ក្រុមជំនុំ»] បូវ ឡា សឿ គ្រែដៃ យីស៊ូ បូវ មែ ទុំ អ្មបារចាក់ លឺយៗ ផឿ ចង់ហៀង ប្រម៉ាង គ្រែដៃ អាគ់ថាន ឌី គ្រែដៃ ច្រៀង ព្រតឹះ អ្មម៉ើន ហូក រ៉គ់ ឌី គ្រែដៃ បើម ឞ៊ុន កដោះ នំប៉ាំង វ៉ា ពឌឹក ពន់ឆ្រើង ពហូក ប៊ុត បាក់ អ្មបារចាក់ ពទឺ (អាន ទឹង ផាប់ កាន ហណាយ ២:៤២)។ បូវ ឡា សឿ ចាប់ គ្រែដៃ យីស៊ូ មែ អ៊ែ មុត ទឹង ក្រំ ចនុំ សាគ់ មែ ឡា បើម ឞ៊ុន ពង់ហូម ឌី ដាក ឡើយ (អាន ផាប់ កាន ហណាយ ២:៤១)។ គ្រែដៃ រៀប បូវ ក្រំ ចនុំ អ៊ែ ប៉ាគ់ មែ ក្រាន ហ កឡឹ ពទឺ (អាន ទីតុះ ៣:១៥)។
គ្រិះ បូវ ឡា ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ តើម ឝឹត លម៉ាំង ពឋើម ហាយ ឌី បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល រៀន គ្រែដៃ ម៉ា រ៉ើស បនិះ មរ៉ា ពឌឹក ហ បើម សឋិច លឺយៗ តប៊ិច ឡូច ឡិ អ៊ឺម (ផាប់ 0 លឿង ព្រតយ សឋិច ១៧:៧-១៤; ផាប់ ព្រតឹះ អ្មម៉ើន ៨៩)។ សឋិច ឝុន អ៊ែ ឡើយ បូវ មែ ឡា កតៀង ចាំ អ៊ែ។ មែ ស៊ុនសាត ហ៊ែប្រ៊ឺ ជុ ហ អ៊ែ រៀន «មែស៊ី» មែ ស៊ុនសាត ឝ្រ៉ិក ជុ ហ រៀន «គ្រិះ» មែ គូ ចាំ រ៉ាង ហ តាំង ក្លាំ កម៉ ឡើយ និះ ដាល់ ឌី ប៊ឹះ គ្រែដៃ យីស៊ូ កើត (អាន ម៉ាថាយ ១:១៦)។
ចឞាប់ ម៉ូស៊ែ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ក្រឹត្យវិន័យ»] យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ ចក់ ចឞាប់ ឝឹត គ្រែដៃ អ៊ែ ឡើយ ពង់ហៀន មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល បើម សយ។ ពឋើម អ៊ែ ហ ចក់ ចឞាប់ ឡូវ ជិត ខ ឝឹត គ្រែដៃ (អាន ផាប់ កាន ញឺស ២០:១-១៧; ផាប់ ប្រម៉ាង ព្រឡូច យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ ៥:៦-២១)។ ដូវ អ៊ែ គ្រែដៃ អាំ ទឺម កាន ព្រតូវ អើនៗ ឋាវ្គ។ យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ ចួរ ជុ លែក គ្រែដៃ ឡា ហាយ ឌី ហ ទឹង ផាប់ សើង ទូស នែ៖ ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ផាប់ កាន ញឺស ផាប់ លីវី ផាប់ កាន រៀប ម៉ាត់ វ៉ា ផាប់ ប្រម៉ាង ព្រឡូច យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ។
ចារ អ៊ុញ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ស្ថាននរក»] ហ ត្រ ឞន គ្រែដៃ ឡា បើម បក់ឌី ជុ ពថូត លែក ឌី បនិះ ឡា បើម យូច ឌី ហ (ម៉ាថាយ ១៣:៥០)។ មែ ឆិ ឡា ណាគ់ ចាក់ ប្រាវ តា ពៀន ពែង ប៊ុត បាក សឿ មឹង គ្រែដៃ យីស៊ូ អ៊ឺម បនិះ អ៊ែ គ្រែដៃ ម៉ា ជុ ហ ទឹង ចារ អ៊ុញ និះ ប៊ឹះ តង៉ៃ ហ ម៉ា តាត់ស៊ិន ចិះ ថូត លែក ឌី បនិះ។ ហ៊ឹ ដូវ អ៊ែ ហ ម៉ា កលីះ តាក លែក មែ ឡា តសឿ ទឹង សទុក អ៊ុញ (កាន ប៉ើក ពដៃ ២០:១៥) ត្រក្លះ ចង៉ាយ ឝឹត គ្រែដៃ លឺយៗ ឡូច អ្នសច (២ ធែសាឡូនិក ១:៩)។ សទុក អ៊ុញ អ៊ែ ត្រ ឞន ធុក គ្រែដៃ ឡា បើម បក់ឌី ជុ អរ៉ាក់ សាតាំង វ៉ា បូវ ឞាវ គ្រែ ឡា បើម សយ ហ (ម៉ាថាយ ២៥:៤១)។
ចិះ សាលី ចិះ មែ អ៊ីស្រាអ៊ែល យួរ បើម នំប៉ាំង។
ចៀម ហ សនឺ បណាន់ មែ អ៊ីស្រាអ៊ែល ឡា ខឿយ បាន់។ ចៀម ហ ប៊ិច សក់ ស៊ែប កវឹវ មែ កាត់ សក់ ស៊ែប ហ ទ្រែះ ប្រាយ តាញ ក្រណាត់ បើម ខឿង វ៉ើន ហក វ៉ា បណឹ ហ្មបាន។ ចៀម ហ អ្យាគ់ ស៊ិម។ មែ ខឿយ យួរ ចៀម ផឿ ឌី ប៊ុះ ម៉ប ហ៊ឹ គ្រែដៃ។
ជុះ រឞៃ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ពន្ធ»] លៀន បូវ ពសាសន់ ត្រ អាំ ឌី សឋិច លឺ កន់ដ្រាគ់ ឡា ណាក់ រង់ហៃ រ៉ាង បូវ មែ (អាន ម៉ាថាយ ២២:១៧-២២)។ អ៊ែ បូវ ទិះ ក្រាគ់ ពសាសន់ កគ់ ចក់ ក្រសៀក លៀន ឝឹត បូវ ខំឡាំង ស្រ៊ុក ពទឺ ផឿ ឌី យួរ ទឹង កាន ង៉ាន ទឹង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ អ៊ែ (អាន ម៉ាថាយ ១៧:២៤-២៧)។
ជែម ព្លឹក [មែ ព្រម ជុ រៀន «សត្វព្រាប»] ហ ជែម មួយ នែវ។ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម អ៊ែ បនិះ ស៊ិម បក់ លឺ បនិះ ឡា អ្យាគ់ ត្រុង ត្រ មែ ព្រឌីវ ប៉ាគ់ ជែម ព្លឹក។
ជែរូប៊ីន ហ ប៊ិច ក្រំ បូវ ឞាវ គ្រែ មូយ នែវ មែ ជុ រៀន ជែរូប៊ីន។ បូវ មែ ណាក់ ញ៉ាម ឞន ឡា អ្យាគ់ រ៉ូម តអាំ បនិះ ឡា ប៊ិច យូច មុត ហ៊ឹ ឞន អ៊ែ។ ទឹង គ្រែដៃ ឡា តវីះ បនិះ ញឺស ឝឹត សួន អ៊ីឌែន ហ ប្រ៉ៃ បូវ ជែរូប៊ីន ចាំ ញ៉ាម ទ្រូង ឡា មុត ហ៊ឹ សួន អ៊ីឌែន តអាំ បនិះ ជឹ ត្រិចទឺ យ៉ាវ (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ៣:២៤)។ ប៊ិច ហ៊ូប ជែរូប៊ីន ទឹង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ ពទឺ បក់ឌី អាំ បូវ មែ អ៊ីស្រាអ៊ែល ណោះ រៀន ឞន អ៊ែ ហ អ្យាគ់ រ៉ូម ខង គ្រែដៃ គូ ពឹង អ៊ែ (អាន ផាប់ កាន ញឺស ២៥:១៨-២២; ២៦:៣១)។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «ឞាវ គ្រែ»។
ដាវីត ហ សឋិច អ៊ីស្រាអ៊ែល ទី បារ។ ម៉ាត់ ហ លឺ រ៉ាញ ជឺរ សឋិច ហ៊ឹ គែងៗ ឋាវ្គ។ គ្រែដៃ បើម កាន ផ្រណម វ៉ា ហ ហ្នដឹប ថណា អាំ កួន ព្រដូវ ចូវ ព្រតយ ហ ម៉ា ឌឹក បើម សឋិច លឺយៗ តប៊ិច ឡូច ឡិ អ៊ឺម (អាន 0 សឌឺវ ភូង យូ សឋិច ១៧:៧-១៤)។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «គ្រិះ»។
ណាក់ ចន់ ពង៉ាត់ នែ ម៉ាត់ ជុ ឌី អរ៉ាក់ សាតាំង ខង ហ ខនឿយ ចន់ បនិះ ង៉ាយ យូច ទឹង ងឹរ គ្រែដៃ។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «អរ៉ាក់ សាតាំង»។
ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ហោរា» លឺ «ព្យាការី»] បូវ មែ អ៊ែ បនិះ គ្រែដៃ ឡា រ៉ើស ផឿឌី អាំ ហ តៀត ព្រឆូវ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ រ៉ិ ខញ៉ាយ ឌី មែ ខំឡាំង ស្រ៊ុក។ បនិះ នែវ អ៊ែ តង៉ៃ ឍឺ ហ ត្រ រ៉ិ ម៉ាង ពន់ដូស ឌី ខំឡាំង ស្រ៊ុក ឡា បើម យូច តង៉ៃ ឍឺ ហ ត្រ រ៉ិ ហាយ កាន ពហូក ពរ៉គ់ មែ ខំឡាំង អ៊ែ តង៉ៃ ឍឺ ហ ត្រ រ៉ិ ហាយ កាន ឡា ម៉ា កើត ហ៊ឹ ងឺរ ពទឺ។
ណាយ តហ៊ិ នែ ម៉ាត់ ជុ ឌី អរ៉ាក់ សាតាំង ខង ហ អ៊ែ ឡើយ ឡា តណើម កាន តហ៊ិ។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «អរ៉ាក់ សាតាំង»។
ណាយ ព្រលួង នែ ម៉ាត់ ជុ ឌី អរ៉ាក់ សាតាំង ខង ហ អ៊ែ ឡើយ ឡា ព្រលួង បនិះ តើម ឝឹត សួន អ៊ែឌែន ប៊ឹះ ណិះៗ នែ។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «អរ៉ាក់ សាតាំង»។
ណាសារែត ស្រ៊ុក គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា គូ អរែង វ៉ា មឺគ បើគ ហ ណាគ់ ប៉ះ ហ ឡា ណាគ់ អ្ងគ្លែត។ ស្រ៊ុក ណាសារែត ស្រ៊ុក ទឹង ពដិះ ឝ៉ាលីលែ។
ណូអ៊ែ ហ នែ បនិះ ម៉ិ យ៉ាគ់ លម៉ាំង លពឺង ង៉ាយ ហ ឡើយ ឡា បើម ឌូក ទិះ បក់ឌី ប្លូច ឝឹត ដាក ឡា ពលែប ថំឡាយ មែ ទឹង ពដិះ គ្រែ នែ (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ៦-៧–ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ៦-៧)។
តង៉ៃ ង៉ូក គ្រែដៃ ពឝ៉ើត ពដិះ វ៉ា គ្រែ អ៊ែ ប៊ិច ត្រូវ តង៉ៃ អ៊ែ ទឹង ទី ប៉ឹះ ហ សំប្រាន ង៉ូក (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ២:២-៣)។ ទឹង ចឞាប់ យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ ពង់ឝ៉ាប់ ប្រ៉ៃ មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ប្រ៉ៃ មែ ង៉ូក ពពឹត បបើម ប៊ិច មូយ តង៉ៃ ចក់ ឝឹត ប៉ឹះ តង៉ៃ អ៊ែ ប៉ាគ់ ឌី គ្រែដៃ កឡឹ ពទឺ។ តង៉ៃ មែ ឡា ង៉ូក អ៊ែ មែ ជុ រៀន «សាបាត់» ឡា ត្រ តង៉ៃ «សូវ»។
នីនីវែ ហ មឿង ឡា ទិះ មូយ ហ៊ឹ ពធែត អាស៊ីរី។ មែ មឿង នីនីវែ មែ បើម តហ៊ិ យឹប ពអ៊ែ ឡើយ ឌី គ្រែដៃ ប្រ៉ៃ យ៉ូណាស រ៉ិ ខញ៉ាយ ឌី មែ រៀន៖ «ណាគ់ ពួន ជិត តង៉ៃ ឋាវ្គ គ្រែដៃ ម៉ា ថំឡាយ មឿង នីនីវែ»។ ប្លូច ដូវ អ៊ែ បូវ មែ ពៀន ពែង ប៊ុត បាក ឝឹត កាន យូច មែ ឡា បើម អ៊ែ (អាន យ៉ូណាស ១-៤)
បាទិះ ប្រម៉ាង «បាទិះ» ហ ប្រម៉ាង ឝ្រ៉ិក ឡា ប៊ិច នឿណៃ រៀន «កឡាំ កនុង ដាក»។ ង៉ាយ ជុ ហ រៀន «ពង់ហូម ឌី ដាក»។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «ឞ៊ុន ពង់ហូម»។
ប៉ាង តាងញ៉ាង ហ្រណើង អ៊ែ ហ៊ឹ ពធែត រ៉ូម បនិះ ឆិ ឡា បើម យូច ប៉ាគ់ ឡា កជែត មែ លឺ បនិះ ឡា ខៀត សាំង ឌី មែ រ៉ូម មែ រ៉ាប់ កជែត បនិះ អ៊ែ ឌី ប៉ាង ម៉ាម ក្រលៀង តាងញ៉ាង បនិះ អ៊ែ ទឹង ឡង ឝែងឝ៉ាង។ តដាន់ មែ ឡា កជែត បនិះ តហ៊ិ អ៊ែ មែ ប្រ៉ៃ ហ កួយ ឡង ឝែងឝ៉ាង ហ កឡឹ អ្នដៃ ប៊ឹះ ឞន មែ ម៉ា កជែត ហ។
ប៊ែតលែហិម ប្រម៉ាង ប៊ែតលែហិម នែ ទឹង ប្រម៉ាង ហ៊ែប្រ៊ឺ ប៊ិច នឿណៃ រៀន «ហ្នាម នំប៉ាំង»។ ហ៊ឹ ណាង រូត ឡា ញឺស ឝឹត ពធែត ម៉ូអាប់ អរែង ឌី សឝ៉ៃ មឺគ ហ អ្មប្រា រ៉ិ គូ ហ៊ឹ ស្រ៊ុក ប៊ែតលែហិម។ ស្រ៊ុក ប៊ែតលែហិម អ៊ែ ឡើយ សឋិច ដាវីត ឡា កើត អ៊ែ គ្រែដៃ យីស៊ូ កគ់ កើត ទឹង ស្រ៊ុក អ៊ែ ពទឺ។
ផវ ប្រលឹង [មែ ព្រម ជុ រៀន «វិញ្ញាណ»] ណាគ់ សាគ់ តើម ពឋើម គ្រែដៃ ចក់ ហអង ពដិះ ម៉ាន បើម ចាក់ ដៃ បនិះ ដូវ អ៊ែ ហ ក្លូម កយឺវ តូយ ត្រម មុះ អ៊ែ បនិះ កើត ឌី ប៊ិច ក្លើម សើម ញិវ។ នែវ ឡា បើម ញិវ អ៊ែ ង៉ាយ រៀន «ផវ ភុត» លឺ «ផវ ប្រលឹង» ប៊ិច នឿណៃ រៀន បនិះ ង៉ាយ ណោះ ឃឹត ត្រ ណោះ ហូក រ៉គ់ ណោះ ឝ្រង៉ត់ សូក ណោះ ទិត ទែប វ៉ា គ្រែដៃ វ៉ា ណោះ ដាំង ពង់ឝ៉ូប វ៉ា អ្មបារចាក់ ពទឺ។ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ ហាយ ឌី ង៉ាយ រៀន ហ៊ឹ បនិះ គែត ផវ ប្រលឹង ហ តគូ ហ៊ឹ ពដិះ គ្រែ នែ យ៉ាវ។ ហ គូ ហ៊ឹ ឞន គ្រែដៃ ឡា ជុ ផឿ ឌី ហ មិញ។
ផវ យ៉ាង អ្យាគ់ រ៉ូម / ផវ យ៉ាង គ្រែដៃ / ផវ យ៉ាង ឡា ពដៃ កាន ឡា ត្រ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ព្រះវិញ្ញាណបរិសុទ្ធ» លឺ «ព្រះវិញ្ញាណដ៏វិសុទ្ធ»] តើម ឝឹត លម៉ាំង លពឺង ពឋើម គ្រែដៃ អាំ ផវ យ៉ាង ហ គូ ទឹង ប៊ុត ហ ឡា ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ បក់ឌី ហ ម៉ា ណោះ ខញ៉ាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ (អាន អ៊ីស៊ីកៀល ២:១-៨)។ ទឹង គ្រែដៃ យីស៊ូ គែត វ៉ា ហ ញិវ ត្រិចទឺ អ៊ែ ហ អាំ ផវ យ៉ាង គ្រែដៃ ទឺស គូ ទឹង ប៊ុត បនិះ ឡា សឿ គ្រែដៃ លែក រ៉ា បក់ឌី តនែង មែ ម៉ា ណោះ បើម សយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ អ៊ែ ណោះ យូច ត្រ ទឹង កាន គ្រែដៃ ពទឺ (អាន ផាប់ កាន ហណាយ ២:១-៤១; ១ កូរិនថូស ១២:១-១១; ឝ៉ាឡាទី ៥:១៦-២៥)។
ផារីស៊ី បូវ មូយ ក្រំ ឡា ប៊ិច កនុង បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល។ បូវ មែ ខំ បើម សយ ចឞាប់ យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ ខាក់ៗ អ៊ែ មែ កគ់ ទឺម កាន ពង់ហៀន ហ្នដើម បូវ មែ អ៊ែ ពទឺ។ មែ ខំឡាំង ស្រ៊ុក ឌូង កូត បូវ ផារីស៊ី។ គ្រែដៃ យីស៊ូ រៀន បូវ មែ អ៊ែ បើម អ្យាគ់ ឡូវ តូយ លង៉ាវ ហាក់ឌី តូយ កនុង ប៊ុត មែ តហ៊ិ (អាន ម៉ាថាយ ២៣)។
ផារ៉ន តត្រ កាស ម៉ាត់ បនិះ មរ៉ា អ៊ឺម។ ត្រំ មែ ឡា ឌឹក បើម សឋិច ទឹង ពដិះ អ៊ីស៊ិប ផត់ ឌី មែ ជុ ម៉ាត់ រៀន ផារ៉ន លែក មែៗ អ៊ែ ឡើយ។
ផ្រណម [មែ ព្រម ជុ រៀន «សញ្ញា» លឺ «សម្ពន្ធមេត្រី»] តើម ឝឹត លម៉ាំង លពឺង ពឋើម គ្រែដៃ បើម កាន ផ្រណម អរែង វ៉ា បនិះ ដដិៗ ប៉ាគ់ ឡា យ៉ាគ់ ណូអ៊ែ វ៉ា យ៉ាគ់ អប្រាហាំ។ មែ អ៊ែ បនិះ គ្រែដៃ ឡា រ៉ើស បើម ប៉ិន ឝណូប ហ។ គ្រែដៃ កគ់ បើម ផ្រណម មូយ វ៉ា ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ពទឺ។ ហ ថណា រៀន ហ ម៉ា រង់ហៃ ខៀ បូវ មែ។ អ៊ែ បូវ អ៊ីស្រាអ៊ែល មែ ត្រ សឿ គ្រែដៃ វ៉ា ចាប់ លែក នែវ ឆិ ហ ឡា ពង់ឝ៉ាប់ ប្រ៉ៃ មែ បើម (អាន ផាប់ កាន ញឺស ១៩:៣-៨; ២៤:១-៨)។ ហាក់ឌី អ៊ីស្រាអ៊ែល តប៊ិច បើម សយ កាន ផ្រណម អ៊ែ អ៊ឺម។ ពអ៊ែ ឡើយ ឌី គ្រែដៃ ថណា រៀន ហ ម៉ា បើម កាន ផ្រណម ហ្នដើម អរែង វ៉ា ពសាសន់ ហ (អាន យីរែមៀ ៣១:៣១-៣៥)។ អ៊ែ កាន ផ្រណម ហ្នដើម នែ ហ បើម ទឹង គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា គែត ទឹង ឡង ឝែងឝ៉ាង (អាន ម៉ាថាយ ២៦:២៨; ហ៊ែប្រ៊ឺ ៩:១៥)
ព្រសុង [មែ ព្រម ជុ រៀន «សង្ឃ» លឺ «បូជាចារ្យ»] កនុង បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ប៊ិច ឡូវ កួន ចូវ ភូង យូ អ៊ឺរ៉ុន កាស អិះ ឡា ប៊ិច ស៊ិត មុត ទឹង ឌុបៗ ព្រតង់ គ្រែដៃ លឺ ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ វ៉ា បើម កាន ម៉ប អណាំ ប៊ុះ ហ៊ឹ គ្រែដៃ។ កាយ ឝឹត ក្រំ មែ អ៊ែ តប៊ិច ស៊ិត បើម កាន ម៉ប អណាំ ហ៊ឹ គ្រែដៃ អ៊ឺម (អាន ផាប់ កាន ញឺស ២៩:៤៤; លីវី ១:១-៩)។ បូវ មែ តត្រ ប៉ាគ់ ព្រសុង មែ ព្រម អ៊ឺម។ មែ ប៊ិច ទ្រី កួន មែ គូ ហ៊ឹ ហ្នាម មែ កឡឹ។ សឋិច ព្រសុង ប៊ិច អំណាច អើន កនុង កាន រង់ហៃ ខៀ ពសាសន់ អ៊ីស្រាអ៊ែល ពទឺ។
ម៉ូស៊ែ ហ បនិះ មូយ រ៉ា គ្រែដៃ ឡា រ៉ើស បក់ឌី រង់ហៃ រ៉ាង ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ណាគ់ ទឹង លម៉ាំង លពឺង ពឋើម។ ហ ណាក់ ពឝឹង ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ញឺស ឝឹត ពធែត អ៊ីស៊ិប។ ម៉ូស៊ែ នែ ហ បនិះ ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ ពទឺ ខង គ្រែដៃ អាំ ចឞាប់ ហ ផឿ ឌី ហ ម៉ា ពង់ហៀន ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល (អាន ផាប់ កាន ហណាយ ៣:២២)។
យ៉ូណាស ហ ឡា ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ គ្រែដៃ ប្រ៉ៃ ហ រ៉ិ ហ៊ឹ មឿង នីនីវែ អ៊ែ ឡើយ ហាយ ឌី មែ ពៀន ពែង ប៊ុត បាក តាក់ បើម តហ៊ិ។ ផាប់ យ៉ូណាស តប៉ច ហាយ លែក លឿង ឡា កើត ឌី ហ។
រ៉ាជែល ហ ទ្រី យ៉ាគ់ យ៉ាកុប ហ ប៊ិច កួន កឡ បារ រ៉ា កួន ឡង់ ម៉ាត់ យ៉ូស៊ែប កួន ទី បារ ម៉ាត់ ប៊ីនយ៉ាមីន (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ២៩-៣០; ៤៦:១៩)។ រ៉ាជែល នែ ម៉ុ ហ លីអា អ្មប្រា នែ ប៉ិន មឺគ ឌី ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល លែក រ៉ា (អាន ផាប់ ណាង រូគ ៤:១១)។
រ៉ូង ពស៊ុំ [មែ ព្រម ជុ រៀន «សាលាប្រជុំ»] ទឹង ហ្រណើង គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា ណាក់ គូ ទឹង ពដិះ គ្រែ នែ បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ស្រ៊ុក ពដិះ មែ មូយៗ មែ ប៊ិច ហ្នាម មូយ ផឿឌី បូវ មែ ស្រ៊ុក ទុំ អ្មបារចាក់ អាគ់ថាន អាន ផាប់ គ្រែដៃ វ៉ា ច្រៀង ព្រតឹះ អ្មម៉ើន គ្រែដៃ ពទឺ។ ហ្នាម អ៊ែ មែ ជុ រៀន «រ៉ូង ពស៊ុំ»។ រ៉ូង ពស៊ុំ អ៊ែ ហ ដដិ ឝឹត ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ ឌីខង មែ ប៊ិច ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ កាស មូយ អ៊ែ ឡើយ មែ ប៊ិច រ៉ូង ពស៊ុំ ត្រំ ស្រ៊ុក ពដិះ មែ វ៉ា ត្រំ ឞន មែ ឡា គូ។ មូយ ឋាវ្គ ទឹង រ៉ូង ពស៊ុំ អ៊ែ មែ តណោះ ហ្មបះ ម៉ប អណាំ ហ៊ឹ គ្រែដៃ អ៊ឺម។ រ៉ូង ពស៊ុំ អ៊ែ ហ ដដិ ឝឹត ហ្នាម ក្រំ ចនុំ ង៉ាយ ត្រំ តង៉ៃ នែ ពទឺ ខង រ៉ូង ពស៊ុំ អ៊ែ មែ ជុ ផឿ ឌី បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល វ៉ា ពសាសន់ ឡា ណាក់ បើម សយ ចឞាប់ យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ កាស អិះ ឡា ទុំ អ្មបារចាក់ អ៊ែ។
លីអា ហ ទ្រី យ៉ាកុប ពទឺ ណាង ប៊ិច កួន ប៉ឹះ រ៉ា កួន ទី ពែ មែ ជុ ម៉ាត់ រៀន លីវី កួន ទី ពួន ជុ ម៉ាត់ រៀន យូដា (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ២៩-៣០)។ លីអា វ៉ា អោះ ហ រ៉ាជែល អ្មប្រា ប៉ិន មឺគ ឌី ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល (អាន ផាប់ ណាង រូត ៤:១១)។
លុកស៊ិក [មែ ព្រម ជុ រៀន «សិស្ស»] ណាគ់ ប៉ះ គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា គូ ទឹង ពដិះ គ្រែ នែ លែក ឌី មែ ឡា តូយ ហ បក់ឌី ហៀន ឝឹត ហ អ៊ែ មែ ជុ រៀន «បូវ លុកស៊ិក»។ ម៉ាត់ ម៉ាត អ៊ែ ប៊ិច លុកស៊ិក អើនៗ រ៉ា ឡា តូយ ហ ហាក់ឌី ប៊ិច កាស ជិត បារ រ៉ា ឡា ដក់ តូយ គ្រែដៃ យីស៊ូ លឺយៗ អ៊ែ បូវ អ៊ែ មែ ជុ រៀន «បូវ លុកស៊ិក ជិត បារ រ៉ា» (បូវ អ៊ែ មែ កគ់ ជុ រៀន «បូវ ហណាយ» ពទឺ)។ តដាន់ គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា ជឹ ត្រិចទឺ ហ្មិះ នឹង គ្រែ អ៊ែ ហ ពង់ឝ៉ាប់ ប្រ៉ៃ បូវ លុកស៊ិក ហ អាំ ញឺស រ៉ិ ចន់ដ្រា មែ ហ៊ឹ គែងៗ អាំ បើម លុកស៊ិក ហ ពទឺ (អាន ម៉ាថាយ ២៨:១៩-២០)។
សឌឺវ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ពូជ» លឺ «ពូជពង្ស» លឺ «វង្សហ្លួង»] ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ម៉ាង ព្រឌីវ ឝឹត កួន ចូវ មែ ប៉ាគ់ «អ្ងគុង សឌឺវ ដណាំ»។
សទុក អ៊ុញ [មែ ព្រម ជុ រៀន «បឹងភ្លើង»] ហ ត្រ ឞន ធុក គ្រែដៃ ឡា បើម បក់ឌី ជុ អរ៉ាក់ សាតាំង វ៉ា បូវ ឞាវ គ្រែ ឡា បើម សយ ហ (ម៉ាថាយ ២៥:៤១)។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «ចារ អ៊ុញ»។
សាឌូស៊ី ក្រំ មូយ កនុង ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល អ៊ែ ពទឺ។ ក្រំ បូវ សាឌូស៊ី នែ មែ តសឿ រៀន គ្រែដៃ ម៉ា បើម បនិះ ញិវ ត្រិចទឺ អ៊ឺម។ បូវ មែ តសឿ រៀន ប៊ិច បូវ ឞាវ គ្រែ លឺ អរ៉ាក់ យ៉ាង អ៊ឺម ពទឺ។ ប៊ិច ព្រសុង អើន ឝឹត បូវ សាឌូស៊ី នែ។ បូវ សាឌូស៊ី នែ មែ គូ តិមហ្មពែម លឺយៗ វ៉ា បូវ ផារីស៊ី (អាន ផាប់ កាន ហណាយ ២៣:៦-១០)។
សាត ហ៊ឹ គែង [មែ ព្រម ជុ រៀន «សាសន៍ដទៃ»] ទឹង ផាប់ គ្រែដៃ ក្រំ បូវ «សាត ហ៊ឹ គែង» ប៊ិច នឿណៃ រៀន ស៊ុនសាត ឡា តត្រ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល។ ណាគ់ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម អ៊ែ គ្រែដៃ រ៉ើស ឡូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល កាស អិះ បើម ប៉ិន ពសាសន់ ហ។ តើម ពឹង គ្រែដៃ យីស៊ូ គែត ឡើយ ឌឹក ញិវ ត្រិចទឺ អ៊ែ គ្រែដៃ កឡូវ លែក ស៊ុនសាត ដដិៗ អាំ បើម ប៉ិន ពសាសន់ ហ ពទឺ (អាន ម៉ាថាយ ២៨:១៨-២០)។
សាឡូម៉ូន ហ នែ សឋិច ឡា ណាក់ រង់ហៃ រ៉ាង ពដិះ អ៊ីស្រាអ៊ែល ណាគ់ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម។ សាឡូម៉ូន កួន សឋិច ដាវីត។ គ្រែដៃ ពដាយ អាំ ហ ប៊ិច ស្រឡិច ស្រឡាង ជឺរ មែ ហ ប្រនិច ប្រណាក់ ជឺរ មែ ពទឺ។ ហ ឡើយ ឡា បើម ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ ទឹង មឿង យីរូសាឡឹម ពឋើម។ (អាន 0 ផាប់ លឿង ព្រតយ សឋិច ២:១; ៩:២២)។
ស៊ីយ៉ូន សឋិច សាឡូម៉ូន បើម ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ នឹង ចន់ឌូ មែ ឡា ជុ ស៊ីយ៉ូន។ ចន់ឌូ អ៊ែ ទឹង មឿង យីរូសាឡឹម ពអ៊ែ ឡើយ ឌី មែ ជុ មឿង អ៊ែ «មឿង ស៊ីយ៉ូន» ពទឺ។
ស៊ែសារ ហ សឋិច ទិះ ពធែត រ៉ូម។ សឋិច ស៊ុនសាត រ៉ូម នែ ប្លូច ហ ឌឹក សឋិច ហ៊ឹ គែង កគ់ មែ ចក់ ម៉ាត់ នែ ជុ ឌី ស៊ែសារ ពទឺ បើម ប៉ាគ់ មែ ឡា ជុ ម៉ាត់ ភូង យូ ពអ៊ែ ពទឺ ឡើយ។ ពអ៊ែ ចក់ ឌី សឋិច រ៉ូម មែ ជុ សឋិច ស៊ែសារ ដឌែ អះ ឡើយ។ (អាន ម៉ាថាយ ២២:១៧; លូកា ២:១)។
ហណាយ [មែ ព្រម ជុ រៀន «សាវ័ក»] កនុង បូវ លុកស៊ិក គ្រែដៃ យីស៊ូ ហ ប៊ិច បនិះ ជិត បារ រ៉ា គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា រ៉ើស បក់ឌី ខញ៉ាយ ហាយ កាន អ្យាគ់ ហ ហ្នដឹប រង់ហៃ រ៉ាង ក្រំ ចនុំ ហ ពទឺ (អាន ម៉ាថាយ ១០:១-២)។ ប្លូច ឝឹត គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា ឌឹក ជឹ ត្រិចទឺ ហ្មិះ នឹង គ្រែ ហ កឡូវ ប៉ូល អាំ បើម កាន ណាក់ ខញ៉ាយ ហាយ កាន អ្យាគ់ ហ ពទឺ (អាន ផាប់ កាន ហណាយ ៩:១៥; រ៉ូម ១:១)។
ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ព្រះវិហារ»] ហ្នាម ទិះ ឡា អ្យាគ់ ខាក់ៗ មែ ឡា បើម ហ៊ឹ មឿង យីរូសាឡឹម បក់ឌី ហ្មបះ ម៉ប អណាំ ប៊ុះ ហ៊ឹ គ្រែដៃ។ មែ កជែត សនឺ បណាន់ ដដិៗ ហ៊ឹ បយឺង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ ប៉ាគ់ ឡា ចៀម បប៊ែ ឝ៉ូ វ៉ា ជែម ព្លឹក ដូវ អ៊ែ បូវ ព្រសុង ប៊ុះ សនឺ បណាន់ លែក អ៊ែ ពឺង កណំ ទុះ ឞន អ៊ែ ហ្មបះ ម៉ប ហ ហ៊ឹ គ្រែដៃ។ ប៊ិច ឡូវ ព្រសុង កាស អិះ ឡា ប៊ិច ស៊ិត មុត កនុង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ មែ ខំឡាំង ស្រ៊ុក តដូវ មុត កនុង អ៊ែ អ៊ឺម។ បូវ ខំឡាំង ស្រ៊ុក មែ ខឿយ ទុំ អ្មបារចាក់ ហ៊ឹ បយឺង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ បក់ឌី អាគ់ថាន ហ៊ឹ គ្រែដៃ។ ប៊ិច ហ្នាម អើន ឈុំ ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ អ៊ែ ពទឺ ហ្នាម ឍឺ ផឿ ឌី បូវ ព្រសុង ឡា គូ បក់ឌី បើម កាន ទឹង ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ វ៉ា មែ បើម វៀង ឈុំ កនូ អ៊ែ ពទឺ។ បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ប៊ិច ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ កាស មូយ អ៊ែ ឡើយ។ ទឹង កម៉ ប៉ឹះ ជិត បូវ តហាន ស៊ុនសាត រ៉ូម មែ រ៉ិ ថំឡាយ ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ អ៊ែ ត្រ ប៉ាគ់ គ្រែដៃ យីស៊ូ ឡា ហាយ ឋួរ ឡើយ (អាន ម៉ាថាយ ២៤:១-២)។ បូវ មែ តប៊ិច បើម ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ ឋាវ្គ យ៉ាវ និះ ប៊ឹះ អ៊ិន នែ។
ហ្មបះ ម៉ប អណាំ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ថ្វាយយញ្ញបូជា»] ណាគ់ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម គ្រែដៃ ប្រ៉ៃ មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ប៊ុះ សនឺ បណាន់ មែ វ៉ា ជុះ សនឺ នែវ ដដិៗ បក់ឌី អាំ គ្រែដៃ តាក់ ថូត ឌី អ្រយូច មែ ឡា បើម (អាន លីវី ៩:៧)។ ហាក់ឌី ត្រំ តង៉ៃ នែ ង៉ាយ លែក រ៉ា តត្រ ម៉ប អណាំ ប៊ុះ លឺ អណាំ ជុះ ពអ៊ែ យ៉ាវ ឌីខង គ្រែដៃ យីស៊ូ គែត ពឹង ឡង ឝែងឝ៉ាង បក់ឌី តាក់ អ្រយូច ង៉ាយ ឡា បើម អ៊ែ ឡើយ (អាន ហ៊ែប្រ៊ឺ ៩:៩-១៥)។
ឡង ឝែងឝ៉ាង [មែ ព្រម ជុ រៀន «ឈើឆ្កាង»] ឡង មែ ស៊ុនសាត រ៉ូម ឡា យួរ សាគ់ មែ ឡា ប៉ាង តាងញ៉ាង កជែត បនិះ។ អាន ឋាវ្គ ហ៊ឹ ប្រម៉ាង «ប៉ាង តាងញ៉ាង»។
ឡោះ [មែ ព្រម ជុ រៀន «លោះ»] តាម ចឞាប់ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ប៉ាគ់ ប៊ិច បនិះ ធុក ញ៉ាក មរ៉ា ហ្មពួត ពដិះ ហ ដូវ អ៊ែ ប៊ិច ក្រាន មែ ឡា ត្រ ភូង យូ ដាល់ៗ ឡា ប៊ិច ស៊ិត រួត ចក់ ត្រិចទឺ ពដិះ អ៊ែ អ៊ែ ជុ ផឿ ឌី បនិះ ឡា ធុក ញ៉ាក អ៊ែ។ មួយ ឋាវ្គ ប៉ាគ់ បនិះ ឡា ធុក ញ៉ាក អ៊ែ ហ កើត ឌី បើម ក៝ត មែ ពអ៊ែ មែ ក្រាន ភូង ឡា ដាល់ៗ អ៊ែ មែ ត្រ រួត ចក់ ត្រិចទឺ បនិះ អ៊ែ ពអ៊ែ ហ ម៉ា ប្លូច ឝឹត បើម ក៝ត មែ ឡើយ កាន អ៊ែ ឡើយ មែ ជុ រៀន «ឡោះ»។ (អាន លីវី ២៥:២៥-៣០ ៤៧-៥៥)។
អប្រាហាំ ហ នែ បនិះ ម៉ិ យ៉ាគ់ បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ណាគ់ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម។ គ្រែដៃ បើម កាន ផ្រណម វ៉ា អប្រាហាំ ហ្នដឹប ថណា ឌី អប្រាហាំ ប៊ិច ពែ នែវ មូយ អប្រាហាំ ម៉ា កើត ប៉ិន ម៉ិ សាត អើន បារ កួន ចូវ ហ ម៉ា ដូវ ពដិះ កាណាន ពែ លែក ឌី ស៊ុនសាត ម៉ា ដូវ ស្រនុក វ៉ាក សំបម សឌឺវ ហ មរ៉ា អ៊ែ (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ១២:១-៣; ១៧:១-៨)។ លែក ឌី ភូង យូ ទឹង មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល អ៊ែ កើត ឝឹត អប្រាហាំ លែក មែៗ អ៊ែ ឡើយ។
អរ៉ាក់ [មែ ព្រម ជុ រៀន «អារក្ស» លឺ «វិញ្ញាណអាក្រក់»] មែ អ៊ែ ដ្រម៉ា រ៉ះ ខៀតសាំង ឌី គ្រែដៃ លឺយៗ (អាន ម៉ាថាយ ១៣:៣៩) បូវ អ៊ែ តត្រ បនិះ អ៊ឺម មែ កគ់ តប៊ិច ចាក់ ដៃ ពទឺ។ មែ កាស ឌិវ ផវ មិៗ។ ហ ឡា មឺគៗ អរ៉ាក់ អ៊ែ ម៉ាត់ ហ សាតាំង (អាន ផាប់ កាន ប៉ើក ពដៃ ១២:៩)។ បូវ អរ៉ាក់ អ៊ែ មែ បើម ពធុក បនិះ មែ ព្រលួង បនិះ បក់ឌី ង៉ាយ បើម យូច ខៀតសាំង ឌី គ្រែដៃ។ ហាក់ឌី គ្រែដៃ យីស៊ូ ហ ភែ បូវ អរ៉ាក់ លែក អ៊ែ ហ្នដឹប អរ៉ាក់ សាតាំង ដិ (អាន ម៉ាថាយ ៤:១-១១ ២៤, ម៉ាថាយ ៤:១-១១ ២៤)។
អរ៉ាក់ សាតាំង ទឹង ប្រម៉ាង ហ៊ែប្រ៊ឺ ប៊ិច នឿណៃ រៀន «ហ ឡា ណាក់ ខៀតសាំង» លឺ «ហ ឡា ណាក់ ចន់ ពង៉ាត់»។ ពអ៊ែ អរ៉ាក់ សាតាំង នែ ឡើយ ឡា ណាក់ កន់ដ្រាគ់ លែក ឌី អរ៉ាក់។ ទឹង ផាប់ គ្រែដៃ ហ ប៊ិច ម៉ាត់ អើន ឋាវ្គ៖ ណាយ អរ៉ាក់ (ម៉ាថាយ ៤:៥) ប៊ីលស៊ីប៊ូល (ម៉ាថាយ ១២:២៤) ណាយ តហ៊ិ (យ៉ូហាន ១៧:១៥) ប៊ីលៀល (២ កូរិនថូស ៦:១៥) ណាយ ព្រលួង (១ ធែសាឡូនិក ៣:៥) ណាក (កាន ប៉ើក ពដៃ ១២:៩)។
អាមែន ទឹង ប្រម៉ាង ហ៊ែប្រ៊ឺ ប៊ិច នឿណៃ រៀន៖ «កាន អ៊ែ ត្រ ឡើយ» លឺ «ពអ៊ែ ម៉ាត់ ម៉ាត ឡើយ»។
អ៊ីផា ឞ៊ែត ម៉ា ១៦ កីឡូ
អ៊ីលីយ៉ា ហ បនិះ ឡា ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ ណាគ់ លម៉ាំង លពឺង ពឋើម។ ហ បើម កាន ឆង៉ាត់ ទឹង ងឺរ សឋិច ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល។ ហ តដូវ គែត អ៊ឺម ខង គ្រែដៃ ចក់ ពឌឹក ហ ហ្មិះ នឹង គ្រែ ណាគ់ ប៉ះ ចាក់ ប្រាវ អ៊ែ ឡើយ (អាន 0 សឌឺវ ភូង យូ សឋិច ២:១-១៤)។ យ៉ាគ់ ម៉ាឡាគី ឡា ណាក់ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ ហ រៀន យ៉ាគ់ អ៊ីលីយ៉ា ម៉ា ជឹ ត្រិចទឺ ឋាវ្គ បក់ឌី ពព្រៀត សសា ទ្រូង ឡង ឌី គ្រែដៃ គ្រិះ (អាន ម៉ាឡាគី ៤:៥-៦)។
អ៊ីស្រាអ៊ែល យ៉ាគ់ អ៊ីសាក ជុ ម៉ាត់ កួន ហ ទី បារ អ៊ែ ម៉ាត់ យ៉ាកុប។ អ៊ែ គ្រែដៃ ជុ ម៉ាត់ ដដិ ឋាវ្គ ឌី យ៉ាកុប អ៊ែ ហ ជុ ម៉ាត់ អ៊ីស្រាអ៊ែល មិញ (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ៣២:២៨)។ ពអ៊ែ ឡើយ ឌី កួន ចូវ យ៉ាកុប ជុ ម៉ាត់ ក្រំ បូវ មែ រៀន ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ប៊ឹះ ត្រំ តង៉ៃ នែ។
អ៊ូត ហ សនឺ បណាន់ ឈឹង ពួន ទិះ ឞាល់ សិះ។ មែ យួរ ផឿ ឌី ឈិះ វ៉ា ព្រឌុក សនឺ កយឹក តាម ឌី ហ ឡា បក់ អ៊ែ ឡើយ។
ឞន ប៊ុះ ម៉ប [មែ ព្រម ជុ រៀន «អាសនា» លឺ «អាសនៈ»] តើម ឝឹត លម៉ាំង លពឺង ពឋើម ឡើយ បនិះ ទឹង ហ្រណើង អ៊ែ បើម ឞន ផឿ ឌី ម៉ប សនឺ បណាន់ ឌី ប្រាក់ វ៉ា អរ៉ាក់ ឆិ មែ ឡា ហ្មបះ ណាប់ធឺ។ ទឹង ឞន អ៊ែ មែ បើម ប្រនូក តម៉ លឺ ហ៊ីប ឌី ម៉ាម អ៊ែ មែ កជែត ប៊ុះ សនឺ បណាន់ ពឹង ហ។ មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល កគ់ បើម ឞន ឝឹន អ៊ែ ពទឺ បក់ឌី ម៉ប សនឺ មែ ហ៊ឹ គ្រែដៃ ពឺង ឞន ប៊ុះ ម៉ប អណាំ អ៊ែ។
ឞាវ គ្រែ [មែ ព្រម ជុ រៀន «ទេវតា»] គ្រែដៃ ពឝ៉ើត ក្រំ មែ អ៊ែ បក់ឌី បើម កាន ង៉ាន ឌី ហ ដដិ ឝឹត បនិះ ង៉ាយ។ បូវ ឡា បើម កាន លែក អ៊ែ មែ ជុ រៀន ឞាវ គ្រែ។ ង៉ាយ តណោះ តៃ ឞាវ គ្រែ អ៊ឺម ប៉ាគ់ តកាយ មែ ពដៃ ចាក់ មែ កឡឹ។ កនុង ផាប់ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ ហាយ រៀន ប៊ិច ឞាវ គ្រែ អើន ពដៃ ចាក់ ប៉ាគ់ បនិះ ង៉ាយ មែ ឍឺ បើម តប៉ៃ ថណាំង មែ ឍឺ តប៊ិច បើម តប៉ៃ អ៊ឺម។ ឞាវ គ្រែ ឍឺ ហាយ ប្រម៉ាង គ្រែដៃ ឌី មែ ខំឡាំង ស្រ៊ុក (អាន ម៉ាថាយ ១:២០)។ ប៊ិច ឞាវ គ្រែ មូយ នែវ ឋាវ្គ ក្រំ បូវ អ៊ែ មែ ជុ រៀន «ស៊ែរែភីម»។ បូវ មែ ប៊ិច ស្រឡាប ត្រូវ បូវ មែ គូ ដាល់ គ្រែដៃ វ៉ា ព្រតឹះ អ្មម៉ើន គ្រែដៃ លឺយៗ (អាន អ៊ីសាយ ៦:២-៣)។ ឞាវ គ្រែ មូយ ឋាវ្គ មែ ជុ បូវ អ៊ែ រៀន៖ ជែរូប៊ីន។ ទឹង វីឡា គ្រែដៃ ឡា តវីះ បនិះ ញឺស ឝឹត សួន អ៊ីឌែន បូវ ជែរូប៊ីន អ៊ែ ណាក់ ញ៉ាម ទ្រូង តអាំ បនិះ ឆិ មុត ហ៊ឹ សួន អ៊ីឌែន អ៊ែ អ៊ឺម (អាន ផាប់ កណើត ពដិះ គ្រែ ៣:២៤)។
ឞ៊ុន ក្លង ហ៊ូត [មែ ព្រម ជុ រៀន «បុណ្យរំលង» លឺ «បុណ្យចម្លង»] ទឹង វីឡា គ្រែដៃ ឡា ឆួយ បូវ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ញឺស ឝឹត ពដិះ អ៊ីស៊ិប អ៊ែ ហ កជែត កួន កឡៗ ឡង់ៗ ស៊ុនសាត អ៊ីស៊ិប។ ចនែក ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល គ្រែដៃ ប្រ៉ៃ លែក ឌី ក្រាន ហ្នាម មែ កជែត ចៀម។ ដូវ អ៊ែ មែ ចក់ ផាម ឡាប តូយ ពឺង កម៉ង បក់ឌី គ្រែដៃ ក្លង ហ៊ូត ហ្នាម មែ ឌូង ប៉ុះ គែត កួន ឡង់ កឡៗ ពទឺ។ ពអ៊ែ ហ៊ឹ ម៉ាំងៗ គ្រែដៃ ប្រ៉ៃ មែ ញឺស ឝឹត ពដិះ អ៊ីស៊ិប។
តើម ឝឹត អ៊ែ ហ្មិះ ហ៊ឹ ងឺរ អ្នទុន ត្រំ កម៉ ប៊ិច មូយ អទិត អ៊ែ មែ ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល ចនិះ ឝឹត កាន គ្រែដៃ ឡា ដូវ ឆួយ មែ ញឺស ឝឹត ពដិះ អ៊ីស៊ិប។ តង៉ៃ ព្រឡូច ទឹង ឞ៊ុន ក្លង ហ៊ូត អ៊ែ មែ ចក់ ចៀម កជែត ហ៊ឹ ហ្នាម ហ្មបះ គ្រែដៃ ដូវ អ៊ែ មែ តៀត ហ បើម សឡង ឞ ហ៊ឹ ហ្នាម អ៊ែ ចង់ ចា លែក កនុង មូយ ម៉ាំង អ៊ែ ឡើយ (កាន ញឺស ១២:១-១៣:១៦; ផាប់ ប្រម៉ាង ព្រឡូច យ៉ាគ់ ម៉ូស៊ែ ១៦:១-៨)។
ឞ៊ុន នំប៉ាំង តចិះ ប៊ូះ [មែ ព្រម ជុ រៀន «បុណ្យនំបុ័ងឥតដំបែ»] ទឹង តង៉ៃ មែ ឡា ចង់ ចា ព្រឡូច ទឹង ឞ៊ុន ក្លង ហ៊ូត ហ៊ឹ ព្រឡូច ណាគ់ មូយ តង៉ៃ ឋាវ្គ អ៊ែ មែ ជុ រៀន «តង៉ៃ នំប៉ាំង តចិះ ប៊ូះ»។ មែ បើម ឞ៊ុន អ៊ែ ប៉ឹះ តង៉ៃ។ ទឹង លវ៉ាង ប៉ឹះ តង៉ៃ អ៊ែ បូវ អ៊ីស្រាអ៊ែល មែ ក្រាំង តចង់ ចា ចណា នែវ ឆិ ឡា ប៊ិច ចិះ ប៊ូះ អ៊ឺម។
ឞ៊ុន ពង់ហូម [មែ ព្រម ជុ រៀន «ជ្រមុជទឹក»] តើម ឝឹត លម៉ាំង លពឺង ស៊ុនសាត អ៊ីស្រាអ៊ែល មែ ខឿយ ពង់ហូម ឌី ដាក បនិះ មរ៉ា បក់ឌី ពដៃ រៀន ហ សំប្លប ឡាប់ ញ៉ម អ្រយូច ហ អ៊ែ ឡើយ ពៀន ពែង ប៊ុត បាក។ ហ៊ឹ ព្រឡូច ដូវ អ៊ែ បូវ ឡា សឿ គ្រែដៃ យីស៊ូ សាក់ មែ ឡា សឿ អ៊ែ មែ ចក់ បើម កាន ពង់ហូម ឌី ដាក ពទឺ។ កាន អ៊ែ ពដៃ រៀន គ្រែដៃ តាក់ ថូត ឌី អ្រយូច មែ អ៊ែ ហ ព្រឌីវ ប៉ាគ់ គ្រែដៃ ឆះ កាន អ្រយូច មែ (អាន កាន ហណាយ ២:៣៨; ១ពីត្រុះ ៣:២១)