6
Panduꞌ si Isa Pasal Llaw Paghali
1 Ma dakayuꞌ llaw Sabtuꞌ,a inaꞌan disi Isa lumꞌngngan labay min tꞌngngaꞌ huma pananoman pai-tirigu. Aniyaꞌ batang pai kinꞌttuꞌ eꞌ saga mulidna eꞌ, pinisi-pisi eꞌ sigām boꞌ yampa niꞌintaꞌ. 2 Na, aniyaꞌ saga Parisi atilaw ma si Isa, yuk-i, “Angay langgalbi saraꞌ agamatam?”
3 Anambung si Isa, yukna, “Angay, halam tabassabi bahāꞌ pasal bay tahinang eꞌ si Daꞌud ma masa awal eꞌ, waktu bay kaotas sigām maka saga aꞌana? 4 Bay pasōd si Daꞌud ni deyom lumaꞌ pangarapan ni Tuhan boꞌ ningāꞌ eꞌna saga tinapay ya panukbal ni Tuhan. Jari kinakan eꞌna minsan mbal wajib kinakan eꞌ saddī min saga kaimaman. Bay pamuwanna isab ni saga seheꞌna pagkakan sigām. Sagōꞌ halam aniyaꞌ dusana maghinang buwattēꞌ.” 5 Yuk si Isa isab, “Aku itu, Anak Manusiyaꞌ, taga-kapatut magbayaꞌ ma llaw Sabtuꞌ.”
Aꞌa Pakongkong Tanganna Kauliꞌan eꞌ si Isa
6 Ma llaw Sabtuꞌ dakayuꞌ, pasōd si Isa ni deyom langgal boꞌ amanduꞌ. Pasaltaꞌ, aniyaꞌ ma deyom langgal inān aꞌa pakongkong tanganna kowan. 7 Aniyaꞌ isab mainaꞌan saga guru saraꞌ agama maka saga Parisi amiha pagsababan panuntut sigām ma si Isa. Angkan iya pineyanan eꞌ sigām bang kalu amauliꞌ saki ma llaw paghali. 8 Sagōꞌ kinataꞌuwan eꞌ si Isa bang ai pinikil eꞌ sigām, ati ahꞌlling iya ni aꞌa pakongkong tanganna inān. “Piꞌitu ka,” yukna. “Anꞌngge ka ma tꞌngngaꞌ itu.” Sakali pabuhat aꞌa inān anꞌngge. 9 Puwas eꞌ ahꞌlling si Isa ni saga aꞌa inān, yukna, “Aniyaꞌ tilawku ni kaꞌam. Bang ma saraꞌtam, ai ya apatut nihinang ma llaw paghali? Hinang makahāp ka atawa hinang makalaꞌat? Amakallum aꞌa ka, atawa amapatay?” 10 Pinatongan eꞌ si Isa saga aꞌa inān kamemon boꞌ yampa ahꞌlling ni aꞌa pakongkong tanganna. “Pahꞌnnatun tangannu ilu,” yukna. Na, pinahꞌnnat eꞌna, manjari kauliꞌan na toꞌongan.
11 Sagōꞌ akagit toꞌongan atay saga Parisi maka saga guru inān, angkan sigām magisun-isun bang inay sigām si Isa.
Si Isa Ameneꞌ saga Mulidna Kasangpūꞌ maka Duwa
12 Na, ma waktu inaꞌan patukad si Isa ni būd angarap ni Tuhan. Mainaꞌan iya angamuꞌ-ngamuꞌ ni Tuhan animpus sangom. 13 Pagkꞌllat llaw, nilinganan eꞌna saga mulidna pinaꞌan ni iya. Pineneꞌ eꞌna min sigām sangpūꞌ maka duwa aꞌa ati ōnanna sigām aꞌana kawakilan. 14 Ya na itu ōn saga aꞌa bay kawakilan inān: si Simun ya ōnanna isab Petros, maka si Andariyas danakan si Simun, boꞌ si Yakub maka si Yahiya, si Pilip maka si Bartolome. 15 Pasunuꞌ si Matiyu maka si Tomas, boꞌ si Yakub anak si Alpa, maka si Simun ya niōnan eꞌ sigām Pangangatu, 16 boꞌ si Judas anak si Yakub, maka si Judas Iskariyut ya anōngan si Isa ni saga bantana ma waktu damuli minnēꞌ.
Pasal Kahāpan maka Katiksaꞌan
17 Manjari puwas inaꞌan, palūd si Isa maka saga aꞌa kawakilanna, ati anꞌngge iya ma lugal apantay. Aheka saga mulid bay mainaꞌan maka landuꞌ aheka aꞌa kaseheꞌan, aꞌa min lahat Yahudiya, min daꞌira Awrusalam, maka min Tira maka Sidun ya ma bihing tahik. 18 Bay sigām pinaꞌan boꞌ akale ma panduꞌ si Isa. Bilahi isab kauliꞌan saga saki sigām. Sasuku isab sigām sinasat eꞌ saitan bay kauliꞌan. 19 Ati baꞌanan aꞌa inān kamemon bay pasulay amaꞌabut tangan sigām ni iya sabab aniyaꞌ barakat paluwas min baranna, ya angkan sigām kauliꞌan kamemon.
Kakōgan maka Kasusahan
20 Manjari pinatongan eꞌ si Isa saga mulidna boꞌ yampa ahꞌlling, yukna,
“Aheya kahāpan sasuku kam halam aniyaꞌ kaniyaꞌbi ma dunya itu,
sabab tantu du aniyaꞌ palsukuꞌanbi ma deyom pagparintahan Tuhan.
21 Aheya kahāpan sasuku kam kasigpitan ma buwattinaꞌan,
sabab magꞌssohan du kam ma sinosōng.
Aheya kahāpan sasuku kam magtangis ma buwattinaꞌan,
sabab magtittowa du kam ma sinosōng.
22 Aheya kahāpan ma kaꞌam abila kam kinabꞌnsihan eꞌ aꞌa,
bang kam mbal tinaimaꞌ eꞌ sigām,
bang kam nihalipulu maka pinamūng-mūngan alaꞌat
ma sabab pameyaꞌbi ma aku, Anak Manusiyaꞌ.
23 “Buwattēꞌ isab bay hinang kamattoꞌahan sigām ma saga kanabi-nabihan. Angkan kam subay magkalasigan maka magkōg-koyag bang kam nilaꞌat buwattēꞌ sabab tantu aheya tungbasbi ma deyom sulgaꞌ.
24 Sagōꞌ makaꞌaseꞌ-aseꞌ kaꞌam saga dayahan ma buwattinaꞌan,
sabab tasambutbi kahāpanbi ma dunya itu sadja.
25 Makaꞌaseꞌ-aseꞌ isab kaꞌam ya magꞌssohan ma buwattinaꞌan,
sabab aniyaꞌ waktu ma sinosōng lingantu du kam.
Makaꞌaseꞌ-aseꞌ isab kaꞌam magtittowa ilu,
sabab aniyaꞌ waktu ma sinosōng magkasusahan kam maka magkarukkaꞌan.
26 Makaꞌaseꞌ-aseꞌ kaꞌam bang kam sinanglitan eꞌ aꞌa kamemon,
sabab ya du saga aꞌa maglaku-laku in sigām nabi.
Bay du isab sigām sinanglitan eꞌ kaꞌmboꞌ-mboꞌanbi.”
Lasa ma Palbantahan
(Matiyu 5:38-48, 7:12)
27 Amanduꞌ giꞌ si Isa, yukna, “Ya na itu pahꞌllingku ma kaꞌam sasuku kam akale ma aku, kalasahinbi bantabi. Hinangunbi ahāp ma saga aꞌa abꞌnsihan kaꞌam. 28 Amuꞌ-amuꞌinbi kahāpan min Tuhan sasuku anuknaꞌan kaꞌam. Sambahayanginbi sasuku angalaꞌat kaꞌam. 29 Abila aniyaꞌ anampak kaꞌa ma baihuꞌnu dambilaꞌ, patampalun isab dambilaꞌ panampakanna. Abila aniyaꞌ angagaw badjuꞌnu, pangahilasun sampay kamisitanu. 30 Sai-sai angamuꞌ ni kaꞌa, buwanin. Maka bang aniyaꞌ gantaꞌ angāꞌ palsukuꞌannu daꞌa na paꞌndeꞌin pabalik. 31 Ai-ai kabayaꞌanbi nihinang ma kaꞌam eꞌ aꞌa kaseheꞌan, ya na heꞌ subay hinangunbi ma sigām.
32 “Bang hal aꞌa alasahan kaꞌam ya kalasahanbi, angay kam subay tinungbasan pahalaꞌ? Sabab minsan aꞌa alaꞌat, alasa du ma sasuku alasahan sigām. 33 Damikiyanna, bang hal aꞌa bay makatabangan kaꞌam ya tabanganbi, angay kam subay binuwanan pahalaꞌ? Sabab minsan aꞌa alaꞌat, buwattēꞌ du isab addat sigām. 34 Bang ya sadja pautanganbi aꞌa tantu amayad, angay kam subay aholat pinahalaꞌan? Sabab minsan aꞌa alaꞌat amaindam du ma seheꞌ sigām alaꞌat, bang paꞌin tantu binayaran. 35 Sagōꞌ ya na itu pamanduꞌku ma kaꞌam,” yuk si Isa. “Kalasahinbi bantabi maka tabanginbi sigām. Bang aniyaꞌ angutang ni kaꞌam, pautanginbi minsan halam aniyaꞌ bayad niholat. Jari aheya pahalaꞌ panungbas kaꞌam ati manjari na kam anak Tuhan Mahatinggi. Sabab ahāp kajarihan Tuhan minsan ma saga aꞌa alaꞌat, minsan ma aꞌa mbal magsukul. 36 Subay kam maꞌaseꞌ, buwat kaꞌaseꞌ Mmaꞌbi Tuhan.”
Pasal Panoway ma Pagkahi
37 “Daꞌa sāꞌunbi pagkahibi boꞌ kam mbal sināꞌ eꞌ Tuhan. Daꞌa patꞌkkahunbi dusa ni aꞌa kaseheꞌan boꞌ kam mbal pinatꞌkkahan dusa eꞌ Tuhan. Ampununbi pagkahibi boꞌ kam niampun isab eꞌ Tuhan. 38 Amuwan kam ma kaseheꞌanbi ati aniyaꞌ pamuwan kaꞌam eꞌ Tuhan. Ya sapantun tꞌppongan aheya bang tinumpahan ni deyom pangisihanbi. Minsan nirasok, minsan pinaponod, mbal paisi sabab hekana. Hatina ai-ai panꞌppongbi ma seheꞌbi ya du isab panꞌppong Tuhan ma kaꞌam.”
39 Binissala eꞌ si Isa dakayuꞌ kissa pamaralil. Yukna ma saga aꞌa, “Bang buta angambit seheꞌna buta, tantu sigā karuwangan ahūg ni deyom lowang. 40 Halam aniyaꞌ mulid palanga min guruna. Sagōꞌ in mulid kamemon, bang atammat na pangadjiꞌna, magsaliꞌ du maka guruna.
41 “Kaꞌam magsoway seheꞌbi ilu, angay taꞌndaꞌbi bukbuk kayu ma deyom mata seheꞌbi ati mbal tananambi batang kayu ya ma matabi? 42 Mamarahi pahāp kaꞌam ilu! Yukbi ma seheꞌbi, ‘Tabiyaꞌ, laꞌananta bukbuk min matanu ilu,’ boꞌ paꞌin halam tananambi batang kayu ya ma matabi! Maglaku-laku kam in kaꞌam ilu halam taga-sāꞌ! Laꞌaninbi giꞌ dahū ya batang kayu ma matabi, manjari asawa pangꞌndaꞌbi ati makalaꞌanan kam bukbuk kayu min mata seheꞌbi.”
Pasal Kayu maka Buwaꞌna
43 Ahꞌlling giꞌ si Isa, yukna, “Bang saupama kayu ahāp, mbal amuwan buwaꞌ alaꞌat. Damikiyanna isab bang kayu alaꞌat suligna, mbal amuwan buwaꞌ ahāp. 44 Kinataꞌuwan asal kayu min buwaꞌna. Mbal kita angāꞌ buwaꞌ igira min puhung atawa buwaꞌ anggul min sampinit. 45 Buwattēꞌ du isab ma manusiyaꞌ, saliꞌ dalil kayu. Bang aꞌa ahāp addatna makapaluwas iya bissala ahāp ma sabab kahāpan ya bay tauꞌna ma deyom atayna. Sagōꞌ bang aꞌa alaꞌat, luwal kalaꞌatan ya pinaluwas eꞌna sabab alaꞌat ya tatauꞌna ma deyom atayna. Ai-ai ma deyom atay manusiyaꞌ, ya na heꞌ paluwas min bowaꞌna.”
Duwa Ginis Aꞌa Magpatꞌngge Lumaꞌ
46 “Angay yukbi in aku Panghūꞌbi, boꞌ paꞌin mbal hinangbi panohoꞌanku ma kaꞌam? 47 Sasuku piꞌitu ni aku boꞌ akale ma panduꞌku sampay ameyaꞌ, pahatita kam bang buwattingga kahālanna. 48 Aꞌa inān saliꞌ hantang aꞌa maghinang lumaꞌ. Niosolan hāgna ma diyataꞌ batu. Aubus paꞌin nihinang, angandunuk kasapaꞌan ati sinampoyakan lumaꞌ inān sagōꞌ mbal tajogjog sabab ahogot asal osolanna. 49 Bang aꞌa isab akale ma panduꞌku boꞌ mbal ameyaꞌ, ya dalilna aꞌa maghinang lumaꞌ ma halam ahogot paosolanna. Bang lumaꞌ inaꞌan-i taluwaꞌ dunuk ahꞌbbaꞌ magtūy, abulangkayat toꞌongan.”