Sura ni Paulus ri todea nu Allatala ri ngata
Roma
Popamulana
Ngata Roma ngkoulu najadi ngata to niponcundai nu Mbagou Bete to nokuasai bo noparenta mbii ngata-ngata ntanina. I Paulus notulisika topeparisaya ri ngata Roma sura ei bona mampakaroso ntotopa peparisaya-ra ri Kareba Belo. Noudamo tadopa naloga-ya nalou ri ngata Roma, agiana naria dodo patuju-na mampotomuka-ra. Patuju-na ee niuli-na ri rara nu sura ei (1:10-13; 16:22-29).
Poko nu sura ei nitulisi ri pasal 1:16-17: “Sabana ante Kareba Belo ee-mo Allatala nampopakalio beiwa dalana manusia mosingkabelo mpanculi ante Allatala. Dalana ee, mamparisaya Allatala lako ri pamulana tudu kaopuana.”
Ri rara nu sura ei i Paulus nopanotosi poko nu sura: Sumawee manusia, to Yahudi bo to tado to Yahudi, kana rapoposingkabelo mpanculi ante Allatala, apaa sumawee manusia nikuasai nu jeko. Manusia tado mamala makono ri pangkalioaa nu Allatala ande kawule mantutu parenta Taurat to niparata ni Musa, apaa tado nipakule-ra nantutu parenta ee (3:27-28; 4:15). Manusia nosingkabelo mpanculi ante Allatala ande mamparisaya i Yesus Kristus. Allatala nantolosi jeko nu manusia ante kamate ni Kristus (3:24-25; 5:8). Yema-yema to mosaongu rara ante i Kristus kana mamparata katuwu nabou. Ia matuwu mosingkabelo ante Allatala, pade Inosa Gasa mampakabebasi-ya lako ri kuasa nu jeko bo kamatea. Ri pasal 5-8 i Paulus nopanotosi patuju nu parenta Taurat bo kuasa nu Inosa Gasa ri rara ngkatuwu nu topeparisaya.
I Paulus mbii notulisi liwo nu Allatala ri to Yahudi, to niuli muli nu Israel (Pasal 9-11). To Yahudi to nipomulika ni Abraham, to nipelisi nu Allatala lako ngkoulu majadi todea-Na. Agiana tempo ni Yesus narata ri dunia, nadea to Yahudi nampoara-Ya (10:1-4). Sabana tado peparisaya-ra ee, nadea tou tado Yahudi nipakasalama (11:11-15, 30-31). Liwo nu Allatala ee nitulisi ri rara Buku Nagasa (9:25-29; 10:19-21). Patuju nu Allatala bona kaopuana to Yahudi bo sumawee tou tado to Yahudi mamala rapakasalama (11:26). Ri kaopua nu sura ei, i Paulus notulisi inggu to masipato rapowia nu topeparisaya.
Isi nu sura
Tabe popamulana (1:1-15)
Poko nu sura (1:16-17)
Sumawee manusia nasala ri pangkalioaa nu Allatala (1:18-3:20)
Beiwa dalana manusia majadi makono ri pangkalioaa nu Allatala (3:2-5:21)
Ikita nipakabebasi lako ri kuasa nu jeko sabana ikita nosaongu rara ante i Kristus (Pasal 6);
Ikita nipakabebasi lako ri parenta Taurat (Pasal 7); Inosa Gasa nambei katuwu nabou si kita (Pasal 8)
Nuapa sabana nadea to Yahudi tado najadi todea nu Allatala (9-11)
Inggu to masipato napowia nu topeparisaya si Yesus (12:1-15:13)
Pobago ni Paulus nampopowole Kareba Belo ri tou tado to Yahudi, pade liwo-na mampotomuka topeparisaya ri ngata Roma (15:14-33)
Petabe bo pepatuduki kaopuana (Pasal 16)