Ebyeégeso Habwo Obugóbya
12
1 Obuchilo óobwo, ebihuumbi ne ebihuumbi bya abaantu kábaabeele beékobya kobya, mpaka baaba nibéelibatila.Yeézu yaabaanza kugaambila abaheémba boómwe, “Mweélige no obugóbya bwa Abafalisayo, habwo kuba obugóbya óobwo nibusaambaála nke entuumbyo. 2 Buli éecho echifuundikiilwe, chilyaáfuundulwa, na kaandi, tihaliho echiselekilwe echitalimanywa. 3 Buli chóona éecho mulikuhóoya omuunsiimbaazi, nichihulilwa nyemisana. Na buli éecho mulikweéhweehweetéla omumatwi omubiséenge byo omugati, nichaatulwa ahi iláka liháango olugulu ye éenzu.”
Alikweendelwa Kutíinwa Ni Múungu Weénka
4 “Niimbagaambila íimwe banywáani baanze, mutaákubatiina abaantu áabo, abalikwíita omubili. Kabalikumala kwíita, tibakuhicha kukola echilikusáaga áaho. 5 Náho, niimbahana óogwo mulikweendelwa kumutíina, mumutíine Múungu! Kaálikuba yaámazile kumwíita omuuntu, ayina obuzizi bwo kumunáguza omulyoongoola lyo omulilo gwa kuzimu gwo obucha no obuchiile.a Ni Múungu weénka óogwo mlikweendelwa kutíina!
6 “Ensáande itáanu, ngási tizikuguzwa aha buguzi buche bwooli? Nóobu bityo, Múungu takumwéebwa nóobu oómo omuli áabo. 7 Néemwe, mwíina obukáani kuchila ensáande nyiinzi! Nóobu isóke lye emitwe záanyu, zipeésilwe. Habwéecho, mutaákutíina.”
Kukuunda Okwiikiliza Kwéenyu Omuméeso Ga Abaantu
8 “Niimbagaambila nkokwo, buli muuntu óogwo alikuundaangaana omuméeso ga abaantu nkokwo weényini no owaanze, Omwaana wo Omuuntu nawe naamulaangaana omuméeso ga maléeka ba Múungu nkokwo óogwo muuntu no woómwe. 9 Náho, buli muuntu óogwo alikuunnyóoga omuméeso ga abaantu, nawe naayógwa omuméeso ga maléeka ba Múungu. 10 Buli muuntu óogwo alikugaamba amagaambo mábi ha Mwaana wo Omuuntu, naaganyilwa. Náho, buli muuntu óogwo alikugaamba amagaambo mábi go kumúzuma Omwooyo Mutakatíifu, óogwo taliganyilwa.
11 “Obuchilo nimutwaálwa omuunzu ze emikobo ya Múungu, omuméeso ga abategeki, na abeene obuhicha, mutaákwaagalala. Mutaákuba no okutahwa tahwa ha bigaambo éebyo mulayeenda kugaamba aha kweézuna, 12 habwo kuba, akáanya áako nyini, Omwooyo Mutakatíifu naabegésa amagaambo áago muhikiilwe kugaamba.”
Omugani Gwo Omuhíte Omusema
13 Omuumbága éezo ya abaantu, omuuntu oómo yaámugaambila Yeézu, “Mweégesa, mugaambile mudugu waanze, tubagane ebiintu éebi yaatulekíile táata.”
14 Yeézu yaámusubiza, “Noóha ayaantiileho iímbe omulamuzi nali omubaganisa wéenyu?” 15 Mala Yeézu yaábagaambila abaantu áabo, “Muléebe! Mweélige na buli chiintu cha ameelu ge ebiintu, habwo kuba, obulami bwo omuuntu, tibukuluga ha bwiingi bwe ebiintu byoómwe éebyo ayinabyo.”
16 Kaandi Yeézu yaábachwéela omugani, ahakugaamba, “Hakaba heena omuhíte oómo, óogwo ayaayelize ebyookulya biinzi bwooli omumusili gwoómwe. 17 Yeébuuza omumuganya gwoómwe, ‘Nzileho iínta óobu? Éebi byookulya byaanze byóona, tinyina ahaantu áaho ndaabita!’
18 “Kaandi yeégaambila, ‘Niinzilaho iínti. Niimbomola ebitála byaanze, no kwoómbeka ebiindi ebihaango bwooli. Óomwo niíntámo ebyookulya byaanze byóona, ne ebiintu byaanze ebiindi.’ 19 Aaho kaandi niingaambila omumuganya gwaanze, ‘Óobu neetelaho obuhite bwe ebiintu biinzi bizima. Nibiingása aha myaaka miinzi! Mbweenu óobu, nhuumule kwoónka. Iíndye no okunywa! Inulilwe!’
20 “Náho, Múungu yaámugaambila, ‘Íiwe musilu! Leélo omuchilo, noófwa! Ne ebiintu byóona éebyo oyesuumbíize, nibiba byo oóha?’ ”
21 Yeézu, yaámala ahakugaamba, “Bityo nikwo nka nikwo bilaabaho, aha muuntu óogwo alikweésuumbiza ebiintu biinzi ha bwoómwe weényini, náho omukazeendele ke ebiintu byoómwe, takumusáaswa Múungu.”
Ebyeégeso Habwo Kutahwa Tahwa
22 Mala, Yeézu yaábagaambila abaheémba boómwe, “Ha ensoonga éezo, niimbagaambila, mutaákuzila kutahwa tahwa aha bulami bwéenyu, nkokwo nimulya chiíha, nali ha mibili yéenyu, nkokwo nimuzwaála chiíha. 23 Habwo kuba obulami bwíina obukáani kuchila ebyookulya, omubili nágwo, gwíina obukáani bwooli kuchila ebizwáalo!
24 “Muléebe amakolokóozi. Tigakuhaamba nali kugesa, tigazila mbíiko yoóna yóona nali ebitála, náho kwoónka Múungu naagaliísa. Kamwakwiinganisibwa ne enyonyi, mwíina obukáani bwooli kusáaga áaho! 25 Omukutahwa tahwa, noóha omuli íimwe ayaakuhicha kweéyoongelaho obulami bwoómwe nóobwo nko omwáanya gwe esáaha eémo?b 26 Mbweenu! Nkokwo timwaákuhicha kukola nóobwo echigaambo chiche nke éecho, habwaáchi mwíina okutahwa tahwa halyéebyo ebiindi?
27 “Muléebe enyaso, nka nikwo zilikumela. Tiziina kukola omulimo na tizikubaziilíla ebizwáalo. Nóobwo bityo, niimbagaambila nkokwo, nóobwo Selemanic omwiikuzo lyoómwe lyóona, talazweekilwe kuzima nka límo lyaáho lya áago! 28 Bityo nikwo Múungu naatóna amababi áago omumasaambo, nóobwo galiho leélo, na nyeéncha niganágwa omumulilo. Ngási, ta amazima nkokwo naabazweéka íimwe? Íimwe baantu bo okwiikiliza kuche!
29 “Bityo, mutaákweeyagalalila nimulya chiíha, nali nimunywa chiíha, mutaákuba no okutahwa tahwa. 30 Abaantu áabo abatakumumanya Múungu nibaagalalila ebiintu éebyo. Náho Isíimwe owo omwiigulu naasoombookelwa kuzima nkokwo nimubyeénda! 31 Habwéecho, muloondele kwaanza amagaambo go obukáma bwa Múungu, ne ebiintu éebi byóona naaboongéla.”
Obuhite Bwo Omwiigulu
32 “Mutaákutíina, íimwe embága nche, habwo kuba Isíimwe azizile engoonzi kubaha obukáma bwoómwe. 33 Muguze ebiintu byaanyu, musuumbuuse amabonwa abahabi. Mweékolele enfulebe éezo ezitakukokola, mube ne ensáho óokwo omwiigulu aheene obuhóolo nayo tekuchéeha. Okwo, taliho omwíibi kwíiba, nali embuungu kuzisiisagula. 34 Hoóna hóona aaho mulikubíika ensáho yéenyu, áaho niho ne emyóoyo yéenyu elaaba eéli.”
Abaantu Kuba Méeso Aha Kwíiza Kwoómwe Omukáma Yeézu
35 “Mube buligiligi mweébohile omuzwáazo kuheéleza, ne emuli zéenyu, zibe nizaáka. 36 Mube nka abaantu áabo balikumuliindilila omukáma wáabo asube kuluga omumazenyi go bwéenga, kuba kaáleeza no kubachiínguza, abasaange muli buligiligi bwaangu kumuchiíngulila olwíizi. 37 Nibaba no omugisa, abahalila áabo omukáma wáabo alaasaanga bamuliindilíile obuchilo aleéza. Mbagaambile amazima, naayeloonza, naabekaza ahabyookulya, no kubaheéleza! 38 Niguba omugisa aha bahalila áabo keélaaba omukáma wáabo yaásuba no kubasaanga bali buligiligi noobwo omwiituumbi lye esáaha munáana nali enchaákala omulucheelelélwa! 39 Mumanye kuzima echigaambo éechi: Owe éenzu, yaakumanyile akáanya áako aleéza omwíibi, yaakeéloongize, no omwíibi tiyaákutaahilémo omúka yoómwe. 40 Habwéecho néemwe, mube mweéloongize, habwo kuba Omwaana wo Omuuntu, alyéeza omubuchilo óobwo mutakutegeza.”
Omugani Gwo Omuhalila Omweesigwa No Óogwo Atali Mweesigwa
41 Kaandi, Peétero akamubúuza Yeézu, “Mukáma, omugani óogwo gu watugaambila, ngási na hali íichwe kwoónka, nali na aha baantu bóona?”
42 Omukáma yaámusubiza, “Ni noóha sii óogwo omuhalila ali omweésigwa no owa amasala? Ayina akazeendele áako, óogwo omukáma woómwe alaamuta kuba halugulu ya abahalila bazeenzíbe, abone kubaha empeéla ye ebyookulya omubuchilo obulikugasa. 43 Naába ayina omugisa weényini omuhalila óogwo omukáma woómwe kaálasuba kuluga omuluzeendo, no kumusaanga naakola aátyo. 44 Niimbagaambila amazima, omukáma woómwe naamukola kuba omwiímeelelezi we ebiintu byoómwe byóona!
45 “Náho, nibibaho bita omuhalila óogwo kaálegaambila omumuganya gwoómwe, ‘Omukáma waanze yeélililwa bwooli kusuba,’ niho alikubaanza kubatéela abahalila bazeenzíbe, abaséeza na abakazi, no kubaanza kulya no okunywa, mpaka naatamíila? 46 Mukáma woómwe alaásuba kuluga omuluzeendólwe. Aléeza echilo éecho omuhalila atakutégeza kumweénaankula, na akáanya áako atakumanya. No omukáma alaámunogagula ebinogoka, no kumuta ahaantu hamo na abaantu áabo abatali abeésigwa.d
47 “Omuhalila óogwo alikumanya okwo alikweenda áaho mukáma woómwe, náho takeéloongize na takakozile okwo alikweendelwa, óogwo naateélwa bwooli. 48 Náho, omuhalila óogwo atakusoombookelwa okwo alikweendaho mukáma woómwe, na akakola echigaambo echimugasize kutéelwa, weényini naateélwa kuche. Omuuntu óogwo aheelwe biinzi, naatoóngwa biinzi, omuuntu óogwo ategiizwe biinzi, naatoóngwa bwooli muno kusaagiliza.”
Yeézu Naataaganisa Abaantu
49 “Iinye, nkéeza omuunsi, mbone kwáacha omulilo. Na nakaáyeenzile bwooli mbone omulilo óogwo gwaáyakile! 50 Nyina obubatizo bwe ebyaágalalo óobwo ndikweendelwa nyinaánkule, na mpaka buhikiílizwe, inyinalwo olwaágalalo luháango. 51 Ngási, nimutéekuza nkokwo neeza omuunsi kuléeta obuhóolo? Mmahi! Niimbagaambila nkokwo, neeza kutaáganisa abaantu. 52 Kubaandiza óobu, omuunzu ya abaantu batáanu, básatu nibataagána na bábili. Bábili nábo, nibataagána na áabo básatu. 53 Abaantu balyaátaagana, Táata, alaáchokolana no omutabani, no omusígazi nawe, alaáchokolana ne eése. Máaha, alaáhakana no omuhalawe, omuhalákazi nawe alaáhakana na nyina. Nyinazáala, alaáchokolana na mweengáwe, óogwo mweenga nawe, alaásiingaangána na nyinazáala.”e
Obutamanya Ensoonga Ya Amagaambo Agalikugwa Ebilo Éebi
54 Kaandi Yeézu yaázigaambila embága ya abaantu, “Kamulikubona obwíile nibulugiílila olubazu lwo oóbugwa, ahonyini nimugaámba, ‘Enzula neégwa obunyini,’ amazima nayo, eégwa. 55 Kamulikubona omuyaga niguluga olubazu lwa nyakaziinzakazi, mara mugaámba, ‘Nihabaho ne echifuúnda,’ na nikwo bilikuba. 56 Íimwe engóbya! Nimuhicha kuzima kusoombookelwa akazeendele ko obwíile ne emiyaga ye éensi ahakuziléeba, ngási obu! Na habwaáchi nimulemwa kusoombookelwa ensoonga ya amagaambo áago agalikugwa ebilo éebi?”
Abaantu Kweegumisiliza Kukuúndilana No Omulegeelezi Wáabo
57 “Na habwaáchi timukuhicha kweélamulila íimwe nyini kukola amagaambo amazima áago buteéka agalikweendelwa? 58 Obuchilo omulegeelezi wáawe naakutwaála omu itegekelo, yakaábele kuzima oyegumisilize bwooli kukuúndilana nawe mcháali mchili omumuhaanda. Echíindi cháaho, naakuhicha omuméeso go omulamuzi. No omulamuzi óogwo, naakuta omuungalo za Abasilikale, nabo nibakutáasha lwa amáani omuunzu ye embóhe. 59 Niinkugaambila nkokwo, mazima tokulugamo óomwo, mpaka obuchilo waálihile eseenti ye ensaagiliza éezo olikutoongwa!”