I
10
Iblis –Seret: Şeýtan.
Içgi sadakasy – gurbanlyk sypasynyň üstüne şerap, käte ýag guýmak bilen Hudaýa hödür edilipdir.
Içki gala – diwarlar bilen örtülen galanyň içindäki berkitme. Bu şäheriň iň beýik ýeri bolupdyr.
1Pat 16:18; 2Pat 15:25; Ýer 30:18.
Imperator – Rim imperiýasynyň patyşasy. Täze Ähtde üç imperator ýatlanýar:
1. Imperator Awgust, ol Oktawiýan diýlip hem atlandyrylýardy (b. e. öň 27‑nji ýyldan b. e. 14‑nji ýylyna çenli). Isa doglanda, ol imperatordy (Luk 2:1).
2. Imperator Tiberiýus (b. e. 14-37 ýý). Isa wagyz eden we ölüp-direlen döwri ol imperatordy (Luk 3:1; Ýah 19:12).
3. Imperator Klawdiý (b. e. 41-54 ýý). Ol ýahudylary Rimden kowup çykardy (Res 18:1-4).
Injil – Täze Äht.
Iň mukaddes otag – Mukaddes çadyryň iň içki otagy, soňrak bu ybadathanada Äht sandygynyň saklanan ýeri bolupdyr. («Mukaddes çadyr» we «Ybadathana» sözleriniň aşagynda berlen suratlara serediň.) Süleýmanyň guran ybadathanasynda bu içki otag diýlip atlandyryldy we ol ýerde keruplaryň şekili hem bolupdyr. Içki otag daşky otagdan uly tuty arkaly bölünipdir. Kanuna görä, diňe baş ruhana içki otaga girmäge rugsat berlipdir, ol hem diňe ýylda bir gezek, Günäden saplanma güni girip bilipdir.
1628‑nji sahypadaky surata seret.
Seret: Günäden saplanma güni; Kerup; Mukaddes otag; Mukaddes öý; Tuty; Ybadathana.
Iordan derýasy – Jelile köli bilen Öli deňziň arasyndan akýan derýa. Gündogarda Ysraýyl ýurdunyň araçägi hökmünde ulanylypdyr. Ysraýyllar Kengana girmezden öň bu derýadan geçipdirler.
Ýeş 2:1.
Karta seret
Seret: Jelile.
Isa – Isanyň ýewreýçe ady «Ýeşuwa» bolup, ol «Reb halas edýär» diýmegi aňladýar. I asyrda bu at ýahudylar üçin ýörgünli at bolupdyr.
Işaýa pygamber – Işaýa pygamber Ýahuda patyşalary Uzyýanyň, Ýotamyň, Ahazyň we Hizkiýanyň döwründe pygamberlik edipdir. Ol b. e. öň VIII asyrda ýaşap geçdi. Işaýa bilimli adam bolupdyr, ol patyşanyň maslahatçysy hökmünde ömrüni Iýerusalimde geçiripdir. Bu döwürde Ysraýyl patyşalygy Assyriýa imperiýasy tarapyndan basylyp alnyp, Ýahuda patyşalygy bolsa hemişe howp astynda bolupdyr. Işaýanyň pygamberlikleriniň aglabasy Hudaýyň Öz halkyny halas edýändigi baradadyr, emma şol bir wagtyň özünde ol ysraýyllara pislik edýänleri, adalatsyzlary we buta çokunýanlary Hudaýyň höküm etjekdigini duýdurypdyr. Işaýa daş-töwereginde bolup geçýän wakalara degişli görnüşler görüpdir, şeýle hem ol geljekde boljak zatlary görnüş arkaly öňden görüpdir, esasan hem ejir çekmek bilen Hudaýyň halkyny halas etjek Gul baradaky görnüşi görüpdir. Täze Ähtde bu pygamberlikler Isa Mesihde amala aşmak bilen aýdyň äşgär bolýar.
Iýerusalim – Iýerusalim Dawut pygamber bilen Süleýman pygamberiň hökümdarlyk eden döwründe Ysraýylyň paýtagty bolupdyr. Süleýmanyň ölüminden soňra bu Ýahuda patyşalygynyň paýtagty bolupdyr. Bu şäher Sion ady bilen hem tutulypdyr.