ESEKIERI
Mantû ma îbuku rîrî
Îbuku rîrî i maringanîro ma maûroria mara mûthînjîri wa Ngai Esekieri aaroriirie gwa kagiita ta ka mîanka mîrongo îîrî kuuma 592-570 MKA. Kagiitaani gaku i rîo Njerusaremu yomboraniirue mwankaani wa 587 MKA.
Nyuma ya mûnene Njeoyakimu wa Njunda akûregana na watho bwa Nebukandinesa mûnene wa Mbabironi (2 Anene 24), Nebukandinesa aithûkîra Njunda mwankaani wa 597 MKA, amîkîria inya na aagwata atongoria ngiri îkûmi ba Njunda mîgwate abaira Mbabironi. Ûmwe kîrî bo aarî mûthînjîri wa Ngai Esekieri. Agûkinya Mbabironi, Ngai amwîta aatuîka kîroria, na bantû a mîanka îtaano îthingateene aaroria na wîtîgîka îgûrû rîa kûgambithua kwa Njerusaremu na Njunda. Mwankaani wa 586 MKA ûroria bwake bwaûyûra. Njerusaremu yenyangua na kinya Nyomba ya Ngai yabîîthua (Esekieri 33:21). Kuuma agu antû banjîîria kûthikîîria bûra akuuga, na ûroria bwake bwagarûka kuuma bwa kûgambithua bwatuîka bwa kûûmîîria antû na kûbaa wîrîgîîro ntugû ikaaya.
Ûroria bwa bioneki na bionanîîria bwa Esekieri nwa bûgaanue maita mathatû: 1. Kûgambithua gwa antû ba Ngai na kwînyangua kwa Njerusaremu. 2. Kûgambithua kwa nthîgûrû ira imîthiûrûkîrîîte. 3. Ûkumio bwa Isiraeri bûra bûkaaya. Kagiita keega ga Isiraeri kara kaayîîte, kûûya kwa Mesia na wathani bwa Ngai bwa ûkiri nthîgûrû.
Kûrî na mantû mabuaneene îbukuuni rîa Esekieri na rîa Kûgwûrîrwa (gatîgatî ka Esek 38 na Kûgw 20:8 na kinya gatîgatî ka Esek 47:1-8 na Kûgw 22:1-2).
Ntûmwa ya Esekieri yandîîtwe ûtheruuni na gwîtîgîkaani kwa Ngai. Kwoogu arîmenyithia antû ûthûûku bwa wîyia na îkaanûkia rîra riumanagia nabu, na kinya kûnenkera antû wîrane, atî Ngai akabarekera na abacookanîîrie wegua bakeerira.
Gwookubî îbuku rîrî rîkari ûûgû:
Gwîtwa gwa Esekieri (1:1-3:27)
Ntûmwa cia mûthiro îgûrû rîa Isiraeri (4:1-24:27)
Mwathani kûgiitîra mîgongo îgamba (25:1-32:32)
Wîrane bwa Ngai kîrî antû baake (33:1-37:28)
Ûroria îgûrû rîa Gogu (38:1-39:29)
Kîoneki kîa Nyomba ya Ngai na nthîgûrû îra îkaaya (40:1-48:35)