Matio 12

Jisho lɛhiŋ bəne ki bunte

Ə bwo duŋ ə bwɔɔ yo bəŋ, Jisho bə bəne biih bə kintu jāa bə́ kāh ə wɛɛh ki gɨŋ ŋə bəjaa kidi mə, ə duŋ ə bunte mə. Ə mà duŋ jəbulə wu bəne biih bə kintu bie, bə́ hlə ja chɔɔ bəŋkaalə bənchachala bie bə́ dī. 2 Bəfalashii ŋəŋ nəni, yɔɔ bə Jisho lə, “Kee ŋəŋ, bəne bwo bə kintu bie bə́ fə̄ fieŋ ffɨŋ ŋkɨnə kə bemi lə mbɛɛ fə ə bunte mə kə.” 3 I bii bə bə́ ləə, “Bə kə hlaa lə chee ə Kiŋwaati ki Chu mə ye jəbulə mà wu Daafi bə kintu kiih, i fə kə lə? 4 I mà lɛɛla ə chəŋ Chu mə, di kibele kkɨŋ bə́ shaala chi lə ə ki Chu, ə duŋ ŋkɨnə lə i kə diee kə ləkə bəne bbəŋ bə́ mà duŋ bie bəə wu. Ə màa kwaa bəche ntofi bbəŋ bə́ mà duŋ bəndi. 5 Ləkə lə bə kə chee lə dəŋ ə bəŋkɨnə bə Mushe mə ye ə bwo duŋ ə bunte mə, bəche ntofi gbe ŋkɨnə ə bunte mə nɨŋ nimi libə ə chəŋ ntofi mə, kwaalə nhlaah nakə duŋ nə kə lə? 6 N'yu n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə fieŋ fidi fie fəŋ fidiɛɛ ffɨŋ fi kò kah chəŋ ntofi. 7 Bə́ bieŋna ə Kiŋwaati ki Chu mə, Chu yɔ̀ɔ lə, ‘Ŋkiɛɛ lə bəne yee bə kwō hlɨŋ ə duŋ bə bəne, ŋkiɛɛlə lə yee bə́ fə̄ bəntofi bə mi kə.’ Ə bə hə kələ fieŋ ffɨŋ dɔhɔ kɨhŋ yɔ̀ɔ, ə bə hə nakə yee bə hlāah bəne bbəŋ bə́ dùŋ ntiiŋ kə. 8 Fi duŋ lə Ŋwa Mbɛɛ dùŋ Che Kwoo ki bunte.”

Jisho ŋwuhuŋ mbɛɛ ə bunte mə nnu i mà kpee bweenə

(Maak 3:1-6; Lukaa 6:6-11)

9 Jisho ja həmə, gəŋ lɛɛ ə chəŋ cheenə Chu bə́ mə. 10 Fi duŋ lə mbɛɛ ju mà duŋ mu nnu bweenə kiih kidi mà kpee. Bəfalashii bədi ja bii bə Jisho ləə, “Ŋkɨnə yii bèmi lə duŋ ə bə́ ŋwuhuŋ mbɛɛ ə bunte mə lə?” Bə́ màa bə́ bīi nəni bə́ kīɛɛ ə duŋ fieŋ ffɨŋ bə́ lə chaa ə wu go. 11 Jisho chuu bə bə́ lə, “Ə nyəhə ə bəŋ mə nnu ə mə kə̀nə shɔŋ, ə mə gbe ə nfwɔɔnə mə ə bunte mə, ə i nakə kənə yi kpa fwoo lə? 12 Nhle lə mbɛɛ ŋkee yii kàh shɔ́ŋ kiŋaaŋkə lə. Ə chu duŋ lə ŋkɨnə bema lə mbɛɛ fə fieŋ finwaa ə bunte mə.” 13 I hlə yɔɔ bə mbɛɛ nnu bweenə kiih mà kpe yo lə, “Nɛhiŋ bweenə ko.” I nɛhiŋ. Ki ŋwunə yee ki dūŋ yəəŋ ye kidi kie lə. 14 Kwaalə Bəfalashii fu gəŋ yee bə́ chūŋ ye bə́ lə fə lə, ə bə́ hlə jii Jisho.

Jisho duŋ mbɛɛ nimi nnu Chu mà shaala

15 Jisho kələ nchúŋ yyɨŋ bə́ chūŋ ye, i hlə no həmə. Bəne kiŋaaŋkə bələ wu, i ŋwuhuŋ bə́ bənhliŋ bbəŋ bə́ mà duŋ bie bə jə́ŋ, 16 kɨnə bə́ lə bə́ kə fəə lə bəne kələ lə ə wu kə. 17 Fi mà duŋ nəni bənfə lə fi bwo wunə yəəŋ ye mbɛɛ hlɨŋ Chu Ejaya mà yɔɔlə lə,

18 “Bə kee ŋəŋ, nu lə mbɛɛ nimi ŋgwəŋ nnu nshaala.

Nlə̀ki wu, tɔŋ lɨŋŋ wò njənjə bə wu.

Nlə nnə Fiana ŋgwəŋ bə wu,

ə yee i dōntə bə bitɨŋ ki je ntiiŋ ə je nni ŋkàalə ye bənhlaa ə yi mə.

19 Duŋ ə yee i kpə̄nə bə bəne, ləkə gbee kikpuŋ kə.

Mbɛɛ lə woo die yi ye jé təhlə kə.

20 I yá kaanə kaalə yaa kkɨŋ ki ŋgɔɔma kə.

Duŋ ə i nyɨhɨŋ mɔɔ kkɨŋ ki dò njəəŋ kə.

Fi yá duŋ nəni gəŋ bwii bwɔɔ

je ntiiŋ ni i ya kaalə bənhlaah ə yi mə ya wu.

21 Bitɨŋ binhliŋ yáa bi kēe fwi, bi yìi bufe ə wu mə.”

Muŋga mu Jisho fu fəhəŋ lə?

(Maak 3:20-30; Lukaa 11:14-23)

22 Bəne bədi hlə ja bwo bə mbɛɛ ju nnu i màa i dūŋ kə yɔ̀ɔ lə jə kə, i dùŋ mbandii, fiŋkwini dùŋ ə wu mə. Jisho ŋwuhuŋ wu. I yɔ̄ɔ, i ŋə̄ŋ ə bieŋ go. 23 Gəə ŋɨŋ bəne bbəŋ bə́ mà duŋ bie həmə bənhliŋ, yee bə́ bīi ləə, “Ə duŋ ə mbɛɛ nu duŋ Ŋwa Ŋkɨŋ Daafi lə?” 24 Kwaalə Bəfalashii wo ye bə́ bīi lə nəni, hlə yɔɔ lə, “Mbɛɛ nu fwòo muŋkwini nəni ə duŋ bə muŋgeni mu Beeshebu ŋkɨŋ muŋkwini.” 25 Jisho kələ fieŋ ffɨŋ bə́ hlē fie, hlə yɔɔ bə bə́ lə, “Ə kitɨŋ lə ja ga yee ki jū bə gbo wi ki, kəə ki lə chu bichili bichili. Kibalaki ləkə chəŋ lə ja ga yee i jū bə gbo wiih, ə i lemi kə. 26 Nəni, ə Hlaata lə fwoo gbo wiih ə mbɛɛ go, ə fi duŋ lə i yu jū bə gbo wiih. Ə fi lə duŋ nəni, ə muŋkɨŋ mwii nakə lemi kə. 27 Ə fi lə duŋ lə nfwòo muŋkwini ə duŋ bə muŋgeni mu Beeshebu, kəə bieeŋ bie bwɔni fwòo bə mu nyəhə lə? Fieŋ ffɨŋ bwɔni bieeŋ bie fə̀ nyìi lə bə́ gbee nhlaa. 28 Kwaalə ə fi lə duŋ lə nfwòo muŋkwini mwe ə duŋ bə muŋgeni mu Fiana Chu, kəə muŋkɨŋ mu Chu bwoo ə bəŋ bəŋ. 29 Bə hlè lə duŋ ə mbɛɛ lɛɛ ə ŋgambɛɛ chəŋ, faa jə bieŋ biih ə kiyəyəŋ mə fu bə bi, i kaani kə hlaa lə kwo ŋgambɛɛ yo kwaa wu lə? Bwɔɔ nnu mə kwaa nəni, ə i hlə kwaa bieŋ biih binhliŋ fu bə bi mu. 30 Ə mbɛɛ duŋ kə duŋ nə wɛɛ wuŋŋ, kəə wu dəŋ chɔŋna kinjɔŋ ə mi dɨŋ. Ə mbɛɛ nakə yee i chɨ̄nə mi bəmbuhuŋ, kəə i hlàhi bu hlahinə. 31 Nəni, n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə Chu duŋ ə i laamə nə bieŋ biwaha maa díe yíwaha yinhliŋ yyɨŋ bəne yɔ̀ɔ. Kwaalə ə mbɛɛ lə yɔɔ die waha ə Fiana Wɛɛŋ go, kəə duŋ ə Chu laamə nə ba wu kə. 32 Ə mbɛɛ lə yɔɔ díe yiwaha ə Ŋwa Mbɛɛ go, ə Chu laamə nə wu. Kwaalə ə mbɛɛ yɔɔ die waha ki Fiana Wɛɛŋ, kəə duŋ ə Chu nakə laamə nə wu fidiɛɛ kə, ləkə bwɔɔ nnu mbiŋ yá ka.

Bə́ kə̀lə tiɛɛ yu sháŋ yi ki

(Lukaa 6:43-45)

33 Ə mbɛɛ lə duŋ bə tiɛɛ kinwaa, ə yee i kə̄nə sháŋ yinwaa yyɨŋ yí chɔ̀ŋ mu. Ə mbɛɛ lə kənə tiɛɛ kiwaha, ə yee i kə̄nə dəŋ sháŋ yíwaha yyɨŋ yí chɔ̀ŋ ə ki go. Bə́ kə̀lə tiɛɛ ə duŋ yu sháŋ yyɨŋ yí chɔ̀ŋ ə ki go. 34 Ŋgɔ yɔ́ nu. Duŋ ə yee bə yɔ̄ɔ biyɔɔnə binwaa ləhəŋ, bə duŋ bəne bəwaha lə? Yee bə kə̂lə lə fieŋ ffɨŋ fi yìi ə tɔŋ li mbɛɛ mə, ə fi ffɨŋ fi fù ə wu jə. 35 Bwɔɔ nnu mbɛɛ kə̀nə kibi ki bieŋ binwaa ə wu mə, i fwòo ə duŋ bieŋ binwaa. Bwɔɔ nnu i kə̀nə ə duŋ kibi ki bieŋ biwaha, i fwòo ə duŋ bieŋ biwaha.

36 N'yɔ̄ɔ bəŋ lə, ə yáa ə dūŋ butuu bu nhlaah bu həŋgbɔŋ, ə mbɛɛ yá təŋ kwoo kiih yu die nya nni i màa i yɔ̄ɔ. 37 Yee bə kə̂lə lə, bə́ yá hlaah mbɛɛ ə duŋ yu díe yyɨŋ yí fù ə wu jə, yyɨŋ yí yá fə ə i duŋ wɛɛŋ, ləkə lə i gbee nhlaa.”

Bəne bədi yee bə́ kīɛɛ lə Jisho nyii fieŋ fi ŋɨŋ gəə

(Maak 8:11-12; Lukaa 11:29-32)

38 Bəne bədi bbəŋ bə́ màa bə́ lāanə bəŋkɨnə bə Chu maa Bəfalashii duŋ duŋ bwo yɔɔ bə Jisho lə, “Mbɛɛ Keehnə, kkə kiɛɛ lə wə fə fieŋ ffɨŋ fi nyìi muŋgeni mwo kkə ŋəŋ.” 39 Jisho chuu bə bə́ lə, “Ŋkaani bəne bəwaha nnu i shee nu Chu fiimə chu ye kpɛ kiwaali lə, i kiɛɛ lə i ŋəŋ fieŋ ffɨŋ fi nyìi muŋgeni muŋŋ! Duŋ ə nnyii fieŋ bə ŋkaani bəne bəwaha nu kə kahiŋ fi Jɔnah mbɛɛ hlɨŋ Chu nu. 40 Ye Jɔnah mà duŋ lə ə te li fiɔɔnə ŋkuntaŋ ye mə joo tɔh ə butuu bə bushi, ə lə dəŋ yəəŋ ye Ŋwa Mbɛɛ yá duŋ li ə shishɔ mə joo tɔh. 41 Bəne bə Ninibɛ yá yi chaa yili ə ŋkaani fidiɛɛ nu mə bumbini bwe lə bə́ fəə yiwaha gbaaŋ, yulahalə bə́ mà woo fieŋ ffɨŋ Jɔnah màa i dōntə bə́ fii tɔ́ŋ ŋəbə. Bə wələ wo, mbɛɛ ju yo fəŋ bə fieŋ ffɨŋ fi kò kah fi Jɔnah fie. 42 Yaah nnu i màa i hlāah yo kitɨŋ ki Shɛba yá lemi dəŋ butuu bu nhlaah bu həŋgbɔŋ bə ŋkaani bəne bə fidiɛɛ nu fə ə bə́ yii wu ə ŋgə mə, yulahalə i mà noo ə kitɨŋ kiih mə ə ki həŋgbɔŋ ki mbiŋ mə bwo wo bufe bu Ŋkɨŋ Sholomuŋ. Kwaalə bə wələ wo, mbɛɛ ju yo fəŋ bə fieŋ fiŋkuntaŋ fidi ffɨŋ fi kò kah fi Sholomuŋ fie.

(Lukaa 11:24-26)

43 Bwɔɔ nnu fiana yili bwo ə mə fu ə mbɛɛ mə, i gəŋ ə nji, i kìɛɛ dɔhɔ kkɨŋ mə lə duŋ. Kwaalə bwɔɔ nnu i kìɛɛ hləŋ, 44 ə i hlə yɔɔ bə gbo wiih lə, ‘Nlə nchu dɨŋ ə chəŋ nni nhə nfu ye mə.’ Bwɔɔ nnu mə bwo ŋəŋ chəŋ ye duŋ ŋɨmə, bə́ nyaala bwɛɛ yi, i chāa, 45 nəni ə i hlə fiimə chu dɨŋ, gəŋ bwo bə bəfiana bədi fumanyaaŋ kah wu, bə́ hlə bwo lɛɛ yee bə́ dūŋ mu. Bieŋ hlə kaanə fwɔ bee ə mbɛɛ yo go kah ye bi màa bi hlaalə dūŋ. Ə lə dəŋ yəəŋ ye fi yá duŋ li bə ŋkaani bəne bəwaha fidiɛɛ nu.”

Bəne bbəŋ bə́ dùŋ kichəŋ ki Jisho

(Maak 3:31-35; Lukaa 8:19-21)

46 Kwaa ye Jisho màa i kaani lə i yɔ̄ɔ bə bəne bie nəni, fi duŋ lə mah Jisho bə bədɨŋ Jisho mà bwoo lemi ə bweenə yee bə́ kīɛɛ lə bə́ yɔɔ yo bə wu. 47 Mbɛɛ ju yɔɔ bə Jisho lə, “Mwah bə bəmwaa lema wa bweenə bie bə́ kīɛɛ lə bə́ yɔɔ yo bə wə.”^ª 48 I bii bə wu ləə, “Nəh lə nyəhə, bəŋgwoŋ lə bənyəhə lə?” 49 Ye i chuu lə nəni, i hlə yee i nyīi bəne biih bə kintu, i yɔ̄ɔ lə, “Nəh bə bəŋgwoŋ lə bəŋ. 50 Yee bə kə̂lə lə mbɛɛ mənhliŋ nnu i fə̀ fieŋ ffɨŋ Tah nnu buh kìɛɛ, ə wu nnu i dùŋ ŋgwoŋ nyo bə ŋgwoŋ kpɛ maa nəh.”