Matio 13

Ŋgáŋga ki muŋkɨŋ mu buh

(13:1-50)

Ŋgaŋga ki mbɛɛ nnu i màa i lɛ̄ɛ ŋgɔ

Bumbini bwe kibɛɛ, Jisho ja fu mu chəŋ, gəŋ shii baha ə nɔ tɨŋ. 2 Bimɔ bi bəne biŋkuntaŋ bumə kaa wu kunə nəni gbɛɛɛ. I hlə ja fa gəŋ lɛɛ shii ə duŋ ə kikpɔŋkɔ mə ə njɔ, kimɔ kie lema ə ŋgwiŋ mie həkpa. 3 Yee i yɔ̄ɔ bieŋ kiŋaaŋkə bə bə́ ə ŋgáŋga mə. I yɔ̄ɔ lə, “Mbɛɛ ju mà laa lə i gəŋ lɛɛ ŋgɔ. 4 Ye i màa i lɛ̄ɛ lə, ju yo gbe ə je, munyini bwo dɔɔ di. 5 Ju yo ŋgɔ gbe ə dɔhɔ ki libwaa bəŋ kkɨŋ shishɔ mà kə duŋ nə həmə gbaaŋ kə, i kee bəmɛŋ fu yulahalə shishɔ mà kə duŋ nə həmə gbaaŋ kə. 6 Bwɔɔ nnu ŋwiŋ mà chɔɔ bəntə, wi hlə kə kpee ŋgɔ yo. Ye i mà nalə kə tɨŋ nə gɛŋ kinwaa kə, i hlə kpe bəkəə. 7 Ju yo ŋgɔ gbe ə bimbɛɛnə mə. Lə bimbɛɛnə bie ko, bi kəə ŋgɔ yo. 8 Ŋgɔ nnu i mà gbe yo ə duŋ ə shishɔ yinwaa bəŋ, mɛŋ, ko bwo chɔŋ gbaaŋ. Binuu bidi duŋ ye díi gbi, bidi mbwɛɛbuhlɔ, bidi mbwɛɛnshɔ. 9 Mbɛɛ nnu i dùŋ bə bituŋ, i wo.”

Fieŋ ffɨŋ Jisho màa i yɔ̄ɔ fie ə ŋgáŋga mə ki fi

(Maak 4:10-12; Lukaa 8:9-10)

10 Bəne bə kintu bə Jisho ja baŋ gəŋ bii bə wu ləə, “Ə duŋ yulaha nnu wə yɔ̄ɔ bə bəne bəhŋ ə duŋ ə ŋgaŋga mə lə?” 11 I chuu bə bə́ lə, “Ə bəŋ bbəŋ Chu mà fəə lə bə kələ bieŋ bi muŋkɨŋ bi buh bbɨŋ bi dùŋ ə nələ mə. Kwaalə i kə fəə lə bəne bəhŋ kələ kə. 12 Yee bə kə̂lə lə, mbɛɛ nnu i kə̀nə fieŋ duŋ ə bə́ yá yiinə fidi ə i kənə kiŋaaŋkə. Mbɛɛ nnu i dùŋ fi hləŋ maa fi chɛɛ ffɨŋ i kə̀nə fie duŋ ə bə́ jə yá fi ə wu kwáŋ. 13 Fiee fieŋ ffɨŋ n'yɔ̄ɔ fie bə bə́ ə ŋgáŋga mə, yulahalə bə́ kèe bieŋ kə ŋəŋ nə kə. Bə́ wə̀lə bieŋ kə woo kə, ləkə kə kələ bi kə. 14 Fieŋ ffɨŋ Ejaya mbɛɛ hlɨŋ Chu mà yɔɔ bwoo wunə ba yəəŋ bə fieŋ ffɨŋ bəne bəhŋ fə̀. I mà yɔɔla lə,

‘Bəne yáa bə wə̄lə bieŋ kinwaa, kwaalə bə kə woo bi kə.

Bə yáa bə kēe bieŋ, kwaalə bə kə ŋəŋ nə kə.

15 Yee fi dûŋ lə yulahalə tɔ́ŋ ŋə bəne bie kpee,

bituŋ bibə bie binchiinchi,

díi ŋəbə ŋie kimaalə.

Bə́ fə̀ lə fo díi ŋəbə lə nakə yee ŋə ŋə̄ŋ ə bieŋ go kə,

bə́ wò bieŋ bə bituŋ bibə,

tɔ́ŋ ŋəbə shì,

ə bə́ hlə fiimə bwo chu ə mi go,

ə ŋŋwuhuŋ bə́.’

16 Kwaalə, kintɨŋ kiŋkuntaŋ duŋ kieeŋ, yulahalə díi ŋieeŋ ŋie duŋ ŋŋəŋ ŋə ŋə̀ŋ ə bieŋ go, bituŋ bieeŋ bie bi wō bieŋ. 17 N'yɔ̄ɔ bəŋ chɛɛŋ lə, bəne bə hlɨŋ Chu kiŋaaŋkə bə bəne bə kiyəyəŋ bədi màa bə́ bā bənde bəŋəŋ ə bieŋ bbɨŋ bə ŋə̀ŋ bɨhŋ go, bə́ nakə ŋəŋ nə kə. Yee bə́ dē dəŋ bəŋ'wo bieŋ bbɨŋ bə wò bɨhŋ, bə́ nakə woo kə.

Fieŋ ffɨŋ ŋgaŋga ki mbɛɛ nnu i màa i lɛ̄ɛ yo ŋgɔ nyīi fie

(Maak 4:13-20; Lukaa 8:11-15)

18 Bə wo fieŋ ffɨŋ ŋgaŋga ki mbɛɛ nnu i màa i lɛ̄ɛ ŋgɔ nyìi fie. 19 Bwɔɔ nnu mbɛɛ mənhliŋ wò fieŋ ə muŋkɨŋ mu buh go, i kə kə̀lə kinuu ki mu, hlaata ŋwuŋ bieŋ biwaha yo hlə bwo choo jə die nni bə́ hə dɔ ye ə tɔŋ liih go. Nu lə ŋgɔ nnu bə́ mà lɛɛ yo i gbe ə je. 20 Ŋgɔ nnu bə́ màa bə́ kīɛɛ yo lə bə́ lɛɛ, i gbe ə bidɔhɔ bi tə́ mə duŋ mbɛɛ nnu i wò die Chu, i jə yi cha mi bə kintɨŋ. 21 Kwaalə, i kə taa gɛŋ ə wu mə kə. I duŋ kwaa chɛɛ. Ə ŋgə lə bwo gbe lə bə́ hlɔɔla wuh ə wu dɨŋ yu die ye, i tu gbu cha mi. 22 Ŋgɔ nnu bə́ màa bə́ kīɛɛ yo lə bə́ lɛɛ i gbe ə bimbɛɛnə mə, lə mbɛɛ nnu i wò die Chu, bifɨmənə bi bieŋ bi yaŋ mbiŋ nte maa hlɔɔ kiŋkuntaŋ hlə bumə kəə die ye i la nya. 23 Ŋgɔ nnu bə́ mà lɛɛ yo ə shishɔ yinwaa mə, duŋ mbɛɛ nnu i wò die ye, i wò yi kinwaa, yee i fə̄ ye die ye yɔɔlə, ye ŋgɔ ju nnu i mà chɔŋ yo sháŋ gbi, ju mbwɛɛbuhlɔ, ju mbwɛɛnshɔ.”

Ŋgaŋga ki ŋgɔ gɨŋ ŋə bəjaa bə biyaa

24 Jisho baa gba ŋgaŋga ji bə bə́ lə, “Muŋkɨŋ mu buh duŋ ə bə́ fɛhiŋ mwi bə mbɛɛ ju nnu i mà gəŋ lə i gəŋ lɛɛ ŋgɔ nwaa ə duŋ gɨŋ ŋə bəjaa ə wu sho. 25 Ə chulə yee bəne nɔ̄ŋ kinɨŋ, mbɛɛ nnu i dùŋ yo kə diee njənə bə wu gəŋ lɛɛ ŋgɔ biyaa ye gɨŋ ŋə bəjaa ŋie lə hlə no. 26 Bwɔɔ nnu gɨŋ ŋə bəjaa ŋie mà ko chɔɔ bəntɔ, ŋgɔ biyaa yo nyiee dəŋ. 27 Bəne bə nimi bə mbɛɛ wɛɛh kie bwo bii bə wu ləə, ‘Che kwili, wə mà lɛɛ ə duŋ ŋgɔ gɨŋ ŋə bəjaa wa sho, biyaa bɨhŋ kah ləhəŋ hlə yee bi dūŋ mənte lə?’ 28 I chuu bə bə́ lə, ‘Ə fə mbɛɛ ŋgwəŋ nnu i duŋ yo kə diee njənə bə mi fimbini fie fieŋ.’ Bəne bə nimi bie bii bə wu ləə, ‘Wə kiɛɛ lə kkə gəŋ bwa bi lə?’ 29 Che kwili bə́ yo nɨhŋ yɔɔ bə bə́ lə, ‘Ə bə gəŋ bəmbwa, ə yee bə bwā maa gɨŋ ŋə bəjaa ŋie mənte dəŋ. 30 Bə cheekwaŋ bi ko binhliŋ gəŋ bwii ə bwɔɔ gbanə bəŋ. Bwɔɔ nnu ə yá chu bwɔɔ gbanə, ə n'yá n'yɔɔ bə bəne bə gbanə bie lə bə́ hlaa bwa biyaa bie buhuŋ kwaa chi ə bintu go, ə bə́ tɔŋ, hlə buhuŋ gɨŋ ŋə bəjaa ŋie chi ə nchu ŋgwəŋ mə.’”

Ŋgaŋga ki ŋgɔ shaŋ ji

(Maak 4:30-32; Lukaa 13:18-19)

31 Jisho baa gba ŋgaŋga ji bə bə́ lə, “Muŋkɨŋ mu buh duŋ ye dii li shaŋ ji, nni mbɛɛ mà jəə gəŋ lɛɛ ə wu sho. 32 Ŋgɔ nnu dùŋ nhlə gbaaŋ kah bəŋgɔ bənhliŋ. Kwaalə, bwɔɔ nnu i mɛŋ, i ko kah bite binhliŋ bbɨŋ bə́ dɔ̀ sho, hlə chu tiɛɛ kkɨŋ duŋ ə munyini mmuŋ mu tìɛŋ buh yee mu wɛ̄ɛ ə nyáŋ yiki go.”

Ŋgaŋga ki jɔ́

(Lukaa 13:20-21)

33 I baa gba ji ŋgaŋga bə bə́ lə, “Muŋkɨŋ mu buh duŋ ye jɔ́ yyɨŋ kpɛ mà fɛhiŋ luu bənchwa bəŋkuntaŋ bəŋkuntaŋ bətɔh, jə fuhuŋ mə, tɔ chi, yí hlə fə lə luu le nu biŋ.”

(Maak 4:33-34)

34 Jisho màa i yɔ̄ɔ bieŋ bɨhŋ binhliŋ bə bimɔ bi bəne bie ə duŋ kwaa ə ŋgáŋga mə. Bə kichɛɛŋ, i mà kə yɔɔ lə fieŋ bə bə́ ffɨŋ fi dùŋ kə duŋ nə ə ŋgaŋga mə kə. 35 I mà fə nəni bənfə lə fi bwo gbeemə yəəŋ ye mbɛɛ hlɨŋ Chu ju mà yɔɔlə kichi lə,

“Bwɔɔ nnu n'yáa ŋ'wɛ̄ kijə kɨŋŋ, ə yáa ə fū kwaa ə duŋ ŋgáŋga.

N'yá nhlahi bieŋ bbɨŋ bi dùŋ ə nələ mə

gbe jə ye mbiŋ mà chɔɔ lə.”

Fieŋ ffɨŋ ŋgaŋga ni ki ŋgɔ gɨŋ ŋə bəjaa bə biyaa nyìi fie

36 Jisho she bimɔ bi bəne bie lɛɛ gəŋ ə chəŋ. Bəne biih bə kintu bie bələ bii bə wu ləə, “Fə kkə chaa bə fieŋ ffɨŋ ŋgaŋga biyaa bbɨŋ bi kò bie ə sho nyìi fie.” 37 I hlə yɔɔ lə, “Mbɛɛ nnu i mà lɛɛ yo ŋgɔ nwaa lə Ŋwa Mbɛɛ. 38 Wɛɛh kie duŋ mbiŋ nu. Ŋgɔ nwaa yo nyìi bwɔni bbəŋ bə́ dùŋ ə muŋkɨŋ mu Chu mə. Biyaa bie duŋ bwɔni bbəŋ bə́ dùŋ bə mbɛɛ yiwaha yo. 39 Mbɛɛ nnu i dùŋ kə diee njənə nnu i mà lɛɛ yo ŋgɔ yo lə hlaata. Bwɔɔ gbanə yo lə bwɔɔ nnu mbiŋ nu yá ka. Bəne bə gbanə bie duŋ bənchinda bə Chu. 40 Dəŋ yəəŋ ye bə́ bwalə biyaa bie buhuŋ tɔŋ ə bwii mə, ə li dəŋ yəəŋ ye fi yáa fi dūŋ bwɔɔ nnu mbiŋ yá ka. 41 Ŋwa Mbɛɛ yá faŋ bənchinda biih, ə bə́ jaa buhuŋ bieŋ binhliŋ bbɨŋ bi bwò bə yiwaha maa bəne bənhliŋ bbəŋ bə́ fə̀ yíwaha fwoo bə́ ə muŋkɨŋ mwii mə, 42 hlə lɛɛ bə́ ə kibuku ki bwii mə. Ə mə nnu bə́ yáa bə́ dē bə́ dì bigəə bibə. 43 Nəni ə bəne bbəŋ bə́ dùŋ bie ntiiŋ yáa bə́ tə̄ ye kitaŋ lə ə muŋkɨŋ mu Tili bə́ mə. Mbɛɛ nnu i kə̀nə bituŋ i wo.

Ŋgaŋga ki bɛ maa tə linwaa

44 Muŋkɨŋ mu buh dùŋ ye bɛ kidi kkɨŋ mbɛɛ mà jəə gəŋ nələ ə sho. Mbɛɛ ju bwo ŋəŋ hlə kəə laa ki, yee i kwə̄lə bə kintɨŋ. I hlə gəŋ taa bieŋ biih kiɛkiɛ bbɨŋ i mà kənə, gəŋ taŋ wɛɛh kie.

45 Muŋkɨŋ mu buh baa duŋ dəŋ ye ŋwuŋ shi ju nnu i màa i kīɛɛ tə linwaa. 46 Ə chulə yee i kīɛɛ, i gəŋ ŋəŋ lidi ə duŋ ba lintachuŋ. I hlə gəŋ taa bieŋ biih kiɛkiɛ bbɨŋ i mà kənə gəŋ taŋ tə linwaa le mu.

Ŋgaŋga ki gbi wi fiɔŋ

47 Muŋkɨŋ mu buh dùŋ dəŋ ye gbi wi fiɔŋ wwuŋ bə́ mà lɛɛ ə nɔ mə, wi buhuŋ kwo ŋgɔ fiɔŋ yinhliŋ ə wi mə, 48 wi yii. Bəne hlə kpa fwoo wi həkpa, shii həkwe, shaa fiɔŋ yinwaa yé yii ə bijee mə, lɛɛ tələ yiwaha yé. 49 Ə li dəŋ yəəŋ ye fi yá duŋ bwɔɔ nnu mbiŋ nu yá kah. Bənchinda bə Chu yá yi fu bwo gahi fwoo bəne bə bieŋ biwaha ə bəntiiŋ mə, 50 hlə lɛɛ bə́ ə kibuku ki bwii mə, ə mə nnu bə́ yáa bə́ dē, bə́ dì bigəə bibə.”

51 Jisho hlə bii bə bəne biih bə kintu ləə, “Bə woo bieŋ bɨhŋ binhliŋ kinwaa lə?” Bə́ bemi lə, “Eee.” 52 I hlə yɔɔ bə bə́ lə, “Fi fie lə, mbɛɛ mənhliŋ nnu i kèeh bəŋkɨnə bə Chu bbəŋ bə́ mà keeh'la wu ki muŋkɨŋ mu buh, dùŋ ye che chəŋ nnu i kə̀nə nchu, nnu duŋ ə i fwoo bieŋ bifwɔ ləkə biko mə.”

Bə́ nɨhŋ Jisho ə kwili liih mə

(Maak 6:1-6; Lukaa 4:16-30)

53 Jisho kaanə bəŋgba ŋgáŋga yɨhŋ, i hlə ja no həmə, 54 gəŋ chu ə kwili liih mə, gəŋ lɛɛ yee i kēeh bəne ə chəŋ bə́ cheenə Chu mə. Bə́ wo keehnə kiih, gəə ŋɨŋ bə́, bə́ hlə chɔɔ yee bə́ nāamə ləə, “Mbɛɛ nu jə dɨŋ buhŋ bufe buŋkuntaŋ bə muŋgeni fəhəŋ bbuŋ i fə̀ bieŋ bintaabə bɨhŋ mu nəni lə? 55 Ə ŋwa che ŋkpaŋ bite yo dəŋ lə? Mahni duŋ Meeli lə? Bə maani kə duŋ nə Jɛŋ bəə Joshɛ bə Shaamuŋ maa Judash lə? 56 Jɛ́ɛmi yiih yinhliŋ hləŋ fəŋ bə be kə lə? Mbɛɛ nnu fu fəhəŋ bə bɨhŋ bieŋ binhliŋ nəni lə?” 57 Ye bə́ nāamə lə wu nəni, bə́ hlə nɨhŋ wu. Nəni Jisho yɔɔ bə bə́ lə, “Bə́ bà bəmbwɔkwe bə mbɛɛ hlɨŋ Chu ə bidɔhɔ mə binhliŋ, kahiŋ kwaa ə kitɨŋ kiih mə maa ə kichəŋ kiih mə.” 58 Jisho nakə baa lə fə bieŋ bi ŋɨŋ gəə həmə kiŋaaŋkə kə, yulahalə bə́ mà kə yii lə tɔ́ŋ ə wu mə kə.