13
Paralilan Pasal Panabod Bigi-Tinanom
1 Ma llaw heꞌ-i paluwas si Isa min lumaꞌ boꞌ pehēꞌ ni bihing danaw aningkōꞌ mahēꞌ magpanduꞌ. 2 Aheka makalanduꞌ aꞌa bay patimuk ni iya, angkan iya paruwaꞌ aningkōꞌ ma bayanan bay parungguꞌ mahēꞌ. Boꞌ baꞌanan aꞌa inān magtꞌnggehan ma bihing tampe. 3 Aheka pamanduꞌ eꞌ si Isa ma sigām, panduꞌ pamaralilan.
Yukna, “Aniyaꞌ inān dakayuꞌ aꞌa pehēꞌ ni humana anaboran bigi-tinanom. 4 Pagsabodna itu, aniyaꞌ bigi-tinanom kaseheꞌ apakpak ni bihing lān. Sakali pinaꞌan saga manuk-manuk anittuk iya. 5 Aniyaꞌ isab bigi-tinanom kaseheꞌ apakpak ni kabatuhan, arikiꞌ tanaꞌna. Bigi inān alꞌkkas patomoꞌ sabab mbal alalom tanaꞌna. 6 Sagōꞌ pasilak paꞌin llaw, magtūy alūs ugbusna sampay alanos, sabab mbal alalom gamutna. 7 Aniyaꞌ isab bigi-tinanom apakpak ni tꞌngngaꞌ sagmot itingan. Patomoꞌ paꞌin sagmot inān, magtūy kasembolan tinanom eꞌ. 8 Na, ya bigi-tinanom kaseheꞌ apakpak ni tanaꞌ ahāp, pasōng-sōng amuwaꞌ du pahāp. Aniyaꞌ batang kaseheꞌ amuwan buwaꞌ lumanduꞌan toꞌongan hekana, aniyaꞌ kaseheꞌ amuwan buwaꞌ aheka, maka aniyaꞌ isab kaseheꞌ sarang-sarang hekana. 9 Na,” yuk si Isa, “sasuku kam makakale, kalehunbi toꞌongan.”
Angkan si Isa Magparalilan bang Amanduꞌ
10 Manjari pehēꞌ ni si Isa saga mulidna atilaw iya. Yuk sigām, “Angay ka magparalilan bang ka amanduꞌan saga aꞌa itu?”
11 Yuk sambung si Isa, “Kaꞌam ilu kabuwanan kataꞌu boꞌ supaya tahatibi pasal kapagparinta Tuhan ma saga aꞌana, ya halam bay pataꞌuna ni manusiyaꞌ kaseheꞌ. Sagōꞌ saga aꞌa kaseheꞌan halam kabuwanan. 12 Sabab sai-sai aniyaꞌ taꞌuna, ginanapan giꞌ kataꞌuna sampay manglabi-labihan. Sagōꞌ sai-sai halam aniyaꞌ taꞌuna kinulangan du min iya bay taꞌuna dangkuriꞌ. 13 Ya na itu sababanna angkan aku magparalilan ma saga aꞌa itu:
sabab angꞌndaꞌ sigām sagōꞌ mbal makaꞌndaꞌ.
Pakale isab sigām sagōꞌ mbal takale toꞌongan maka mbal tahati.
14 Na, aniyaꞌ katumanan ma bay pinagkallam eꞌ nabi Isaya, ya yuk-i,
‘Asal akale kam, sagōꞌ mbal tahatibi.
Asal papatong kam, sagōꞌ mbal tapanhidbi.
15 Sabab halam aniyaꞌ pasobsob ni pikilan saga aꞌa itu.
Tainga sigām bay tinaplokan,
mata sigām bay tinambunan.
Bang nggaꞌi ka buwattēꞌ, bay du taꞌndaꞌ eꞌ mata sigām,
bay du takale eꞌ tainga sigām,
bay du isab tahati sampay ma deyom pikilan sigām,
Ati pabalik sigām magtaꞌat ni aku, boꞌ kauliꞌanku.’
16 “Sagōꞌ kaꞌam ilu,” yuk si Isa ni saga mulidna, “aheya kahāpanbi, sabab ai-ai taꞌndaꞌbi tapanhidbi du, maka ai-ai takalebi tahatibi du. 17 Hakaꞌanta kam toꞌongan, aheka saga nabi maka aꞌa sukuꞌ Tuhan ma masa awal eꞌ bay bilahi toꞌongan angꞌndaꞌ ma kahālan ya taꞌndaꞌbi ma buwattitu, sagōꞌ halam tasabu eꞌ sigām. Bilahi toꞌongan sigām akale ma takalebi itu, sagōꞌ halam taꞌabut eꞌ sigām.”
Pamahati si Isa Pasal Bigi-Tinanom
18 “Na,” yuk si Isa, “pakale kam toꞌongan boꞌ tahatibi paralilan pasal aꞌa bay magsaboran bigi-tinanom heꞌ. 19 Saga bigi-tinanom bay apakpak ma lān inān paralilan aꞌa bay makakale pasal kapagparinta Tuhan, sagōꞌ halam tahati eꞌ sigām. Jari pinaꞌan ni sigām saitan patilaꞌatun angandagtuꞌ lapal ya bay tinanom eꞌ Tuhan ma deyom atay sigām. 20 Saga bigi-tinanom bay apakpak ni tanaꞌ kabatuhan, paralilan aꞌa bay makakale ma palman Tuhan. Magtūy sigām kinōgan anaimaꞌ lapal palman eꞌ, 21 sagōꞌ palman Tuhan eꞌ halam bay anganggamut palalom ma deyom atay sigām. Mbal anatas pagiman sigām. Taꞌabut paꞌin sigām tꞌkkahan susa atawa nilaꞌat eꞌ pagkahi sigām ma sabab pameyaꞌ sigām ma palman Tuhan, magtūy sigām angꞌbba min pagiman sigām. 22 Saga bigi-tinanom bay apakpak ni deyom sagmot itingan eꞌ paralilan aꞌa bang amꞌnnal ma palman Tuhan. Sagōꞌ bay paꞌin amꞌnnal, magtūy alimbit pikilan sigām eꞌ kahālan deyom dunya itu. Ya na paꞌin ahalgaꞌ ma sigām pangaltaꞌ sigām. Angkanna palman Tuhan, ya bay takale eꞌ sigām, saliꞌ dalil tinanom kasembolan mbal amuwan buwaꞌ. 23 Na, saga bigi-tinanom bay sinaboran ma deyom tanaꞌ ahāp eꞌ, paralilan saga aꞌa bang amꞌnnal ma palman Tuhan maka makahati toꞌongan. Magtūy palman inān saliꞌ dalil tinanom, amuwan buwaꞌ ma deyom atay sigām. Kaseheꞌ aheka toꞌongan buwaꞌna, kaseheꞌ isab aheka-heka, maka kaseheꞌan sarang-sarang.”
Paralilan Pasal Sagmot
24 Manjari magparalilan na isab si Isa pabalik. Yukna, “In kapagparinta Tuhan ma manusiyaꞌ saliꞌ dalil aꞌa anaboran bigi-tinanom ahāp ma tanaꞌna. 25 Manjari itu ma waktu sangom, sabu paꞌin magtulihan aꞌa kamemon, aniyaꞌ banta tag-huma inān pinaꞌan anaboran bigi-sagmot ma bay panaboran bigi ahāp. Puwas eꞌ alaꞌan banta heꞌ. 26 Na, patomoꞌ paꞌin tinanom ahāp inān sampay anagnaꞌ na magbuwaꞌ, taꞌndaꞌ isab kasagmotan. 27 Manjari pinaꞌan saga tendog ni aꞌa tag-huma. Yuk sigām, ‘Tuwan, ahāp bigi-tinanom bay saborannu ma tanaꞌnu. Minningga bahāꞌ kasagmotan itu?’ 28 Anambung tag-huma, yukna, ‘Aniyaꞌ banta bay makahinang eꞌ-i.’ Yuk saga tendog, ‘Bilahi ka bahāꞌ bang kami angandarutan saga sagmot inān?’ 29 ‘Daꞌa,’ yukna, ‘sabab bang darutbi sagmot inān, kalu ameyaꞌ alarut saga batang ahāp. 30 Sagarinbi na magbeyaꞌ magtomoꞌ sampay taꞌabut waktu pagani. Jari buwattitu du panohoꞌanku ma saga aꞌa magani: darutunbi sagmot dahū. Pꞌkkosunbi boꞌ yampa tinunuꞌ. Puwas eꞌ anihunbi buwaꞌ min bay tinanom ilu boꞌ tauꞌunbi ni deyom kamaligku.’ ”
Pasal Bigi-Tinanom Sidda Anahut
31 Puwas eꞌ magparalilan si Isa pabalik. Yukna, “In kapagparinta Tuhan ma manusiyaꞌ saliꞌ dalil dansolag bigi-tinanom arikiꞌ-dikiꞌ, ya tinanom eꞌ aꞌa ma tanaꞌna. 32 Bigi itu anahut min bigi-tinanom kamemon, sagōꞌ bang anomoꞌ na palabi heyana min tinanom kamemon. Tahinang kayu du, ati patapuꞌ pinaꞌan saga manuk-manuk angahinang pugaran ma sangana.”
Paralilan Pasal Pasulig
33 Magparalilan giꞌ si Isa, yukna, “Ya kapagparinta Tuhan saliꞌ dalil pasulig ya ginuna eꞌ dꞌnda pinalamud ni tirigu aheka, saga duwampūꞌ maka lima kilu. Puwas eꞌ niaddun eꞌna, gana-gana anulig kamemonna.”
34 Kahabaꞌ si Isa magpanduꞌ ma kahekaꞌan aꞌa, magparalilan sadja iya. Mbal iya amissala ma sigām bang nggaꞌi ka min paralilan. 35 Minnēꞌ aniyaꞌ mattan ma bay tasulat eꞌ dakayuꞌ nabi, ya yuk-i,
“Bang aku amanduꞌ ma sigām subay bissala pamaralilan.
Hakaꞌanku sigām pasal ai-ai ya halam kinataꞌuwan sangay min tagnaꞌ kapamapanjari dunya.”
Pinahati eꞌ si Isa Paralilanna Pasal Sagmot
36 Puwas eꞌ niꞌbbahan eꞌ si Isa kahekaꞌan aꞌa inān boꞌ pasōd ni deyom lumaꞌ. Pinaꞌan ni iya saga mulidna. Yuk sigām, “Pahatiun konoꞌ kami paralilan pasal kasagmotan ma huma inān.”
37 Anambung si Isa, yukna, “Aku, Anak Manusiyaꞌ, dalil aꞌa anaboran bigi-tinanom ahāp inān. 38 Huma inān, ya na dunya itu. Bigi ahāp inān, ya na saga aꞌa ameyaꞌ pinarintahan eꞌ Tuhan. Kasagmotan inān, ya na saga aꞌa ameyaꞌ ma nakuraꞌ saitan, ya patilaꞌatun. 39 Banta bay anaboran bigi-sagmot inān, ya na nakuraꞌ saitan. Ya waktu kapagani, ya na llaw pangiyamat dunya. Ya aꞌa magani inān, saga malaꞌikat. 40 Bang takdil ni kasagmotan ya tinimuk inān boꞌ yampa tinunuꞌ, buwattēꞌ du isab pakaradjaꞌanna bang taꞌabut na llaw kiyamat. 41 Aku Anak Manusiyaꞌ, sohoꞌku du saga malaꞌikatku piꞌitu ni dunya animuk saga aꞌa dusahan, sasuku bay amowa pagkahina angandusa maka sasuku bay maghinang kalaꞌatan. 42 Tatimuk paꞌin, nilarukan sigām ni deyom api nalkaꞌ. Mahēꞌ sigām magolang, saga magtageꞌot empon sigām, sabab min kapagsusun sigām. 43 Sagōꞌ saga aꞌa sukuꞌ Tuhan anahaya du, pinaluwa ni mata llaw, bang ma deyom pagparintahan Mmaꞌ sigām Tuhan. Sasuku kam makakale, kalehunbi toꞌongan.”
Paralilan Pasal Altaꞌ bay Tinapukan
44 Magparalilan isab si Isa, yukna, “In kapagparinta Tuhan ma saga aꞌana saliꞌ dalil altaꞌ bay tinapukan ma deyom tanaꞌ. Sakali aniyaꞌ aꞌa bay makabāk iya. Tabākna paꞌin itu, magtūy tambunanna pabalik. Landuꞌ iya kinōgan, angkan iya pehēꞌ amabꞌllian ai-aina kamemon boꞌ yampa bꞌllina tanaꞌ ya bay kabākanna altaꞌ heꞌ.”
Paralilan Pasal Mussaꞌ
45 “Buwattitu isab kapagparinta Tuhan,” yuk si Isa. “Saliꞌ dalil palilitu amiha saga mussaꞌ ahāp. 46 Bang iya gantaꞌ makapuwaꞌ dakayuꞌ mussaꞌ ahalgaꞌ toꞌongan, pinabꞌllihan eꞌna ai-aina kamemon boꞌ tabꞌllina mussaꞌ dakayuꞌ heꞌ.”
Paralilan Pasal Pokot
47 “Buwattitu isab kapagparinta Tuhan ma manusiyaꞌ,” yuk si Isa. “Saliꞌ dalil pokot nihūg ni deyom tahik, sinōd daing ginis-ginisan. 48 Apꞌnnoꞌ paꞌin pokot eꞌ, na ginuyud eꞌ saga aꞌa magdaraing inān tudju ni daplakan. Aningkōꞌ sigām mainaꞌan boꞌ pinagsaddī baꞌanan daing inān. Ingga ahāp, niꞌisi eꞌ sigām ni deyom ambung, ingga mbal tapagguna, tinimanan. 49 Buwattēꞌ du isab bang kiyamat na dunya itu. Paluwas saga malaꞌikat ati pinagsaddī eꞌ sigām manusiyaꞌ ahāp maka alaꞌat. 50 Ya alaꞌat nilarukan du ni deyom api nalkaꞌ. Mahēꞌ sigām magolang, saga magtageꞌot empon sigām, sabab min pagsusun sigām.”
Panduꞌ Bahaꞌu maka Panduꞌ bay Tagnaꞌ
51 Tinilaw eꞌ si Isa saga mulidna, yukna, “Tahatibi bahāꞌ kamemon bay pamissalaku ma kaꞌam eꞌ?”
“Ahoꞌ,” yuk sambung sigām.
52 “Na,” yuk si Isa, “bang aniyaꞌ guru saraꞌ agama kapanduꞌan pasal kapagparinta Tuhan, saliꞌ iya dalil aꞌa dayahan taga-lumaꞌ. Aheka asal altaꞌna bahaꞌu maka ndang, hatina pangitaꞌuna pasal panduꞌ tagnaꞌ sampay panduꞌ bahaꞌu.”
Si Isa Sinulak eꞌ saga Aꞌa Nasaret
53 Pagubus paꞌin bay magparalilan si Isa, alaꞌan iya min lahat inān 54 boꞌ amoleꞌ ni kauman ya luggiyaꞌ lahatna. Anagnaꞌ iya amanduꞌan saga aꞌa mainaꞌan, ma deyom langgal sigām. Ainu-inu sigām ma pamanduꞌna, yuk-i, “Oy! Minningga bahāꞌ pangāꞌanna pangitaꞌuna, maka barakat ya pangahinangna saga kahinanganna makainu-inu heꞌ? 55 Bang kami mbal asāꞌ, ya na itu anak karpentero. Inaꞌna si Mariyam. Saga danakanna disi Yakub, si Yusup, si Judas maka si Simun. 56 Maka saga danakanna dꞌnda, itiyaꞌ du isab ma lūnganta itu. Minningga bahāꞌ pangāꞌanna taꞌuna itu?” 57 Jari kinapꞌddiꞌan atay si Isa eꞌ saga aꞌa inān.