Matio 5

Kintɨŋ kiŋkuntaŋ

Lə Jisho ŋəŋ ə bimɔ bi bəne bie go nəni, i hlə no biŋ gəŋ shii ə kɔnɔ go. Bəne biih bə kintu bwo bumə wu kunə. 2 I hlə chɔɔ yee i kēeh bə́, i yɔ̄ɔ lə,

3 “Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bə́ jɨ̀nə ə wɛɛ wi Chu mə,

yulahalə muŋkɨŋ mu buh dùŋ mubə.

4 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bə́ dè,

yulahalə Chu yá yi dɛhiŋ bə́.

5 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bə́ dùŋ kə wee kə,

yulahalə bishələ bi mbiŋ dùŋ bibə.

6 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ jəbulə wù bə́, ntɔntɔ ŋɨ̀ŋ bə́ yu fwɔ wintiiŋ,

yulahalə Chu yá yi fə ə bə́ fiili.

7 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bə́ kwò hlɨŋ bə bəne bədi,

yulahalə Chu kwò dəŋ hlɨŋ bə bə́.

8 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bə́ dùŋ tɔ́ŋ wɛɛŋ,

yulahalə bə́ yá yi ŋəŋ ə Chu go.

9 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bə́ bwò bə kindunshiiŋ,

yulahalə bəne yáa bə́ chēe bə́ lə bwɔni bə Chu.

10 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ bə bəne bbəŋ bəne hlɔ̀ɔ wuh ə bə́ dɨŋ yu bə́ dùŋ bə́ fwɔ́ ŋəntiiŋ,

yulahalə muŋkɨŋ mu buh dùŋ mubə.

11 Kintɨŋ kiŋkuntaŋ dùŋ kieeŋ, bwɔɔ nnu bəne tò bəŋ, bə́ hlɔ̀ɔ wuh ə bəŋ dɨŋ, bə́ yɔ̀ɔ bieŋ biwaha binhliŋ ə bəŋ go nya, yu bə dùŋ bəne bəŋŋ. 12 Ə fi lə duŋ nəni, yee bə tɨ̂ŋ bə wò njənjə, yulahalə bikoonə bieeŋ biŋkuntaŋ bie ə duŋ ə kitɨŋ ki buh mə. Yee bə kə̂lə lə ə li dəŋ yəəŋ ye bəne màa bə́ hlɔ̄ɔ li wuh ə bəne bə hlɨŋ bə Chu dɨŋ bbəŋ bə́ mà hlaa kah bie fwi bə bəŋ.

Bə duŋ kichibi bə kinchaa ki mbiŋ nu

(Maak 9:50; Lukaa 14:34-35)

13 Bə duŋ kichibi ki yaŋ ə mbiŋ nu mə. Kwaalə ə kichibi lə laa kinjənjə ki ki, ə bə́ baa fə ləhəŋ ə ki hlə yee ki jə̄njə chuu lə? Duŋ ə bə́ baa fə fieŋ finwaa bə ki kə, kahiŋ lə bə́ shoo tələ ki, yee bəne kāh bə́ dìɛŋ bəŋ bə wuh. 14 Bə duŋ dəŋ kinchaa ki mbiŋ nu. Kibalaki kkɨŋ bə́ wɛɛla ə kɔnɔ go nələ lə gbo kə. 15 Mbɛɛ bəələ mɔɔ baa jə kijee kəə bəŋ kə. I bəə i tɨŋ chi ə duŋ ə fieŋ ffɨŋ bə́ tɨ̀ŋ chi mɔɔ bəŋ, ki hlə yee ki nə̄ kinchaa bə mbɛɛ mənhliŋ nnu i dùŋ mu chəŋ. 16 Ə lə dəŋ yəəŋ ye kinchaa kieeŋ duŋ lə yee ki tə̄ ə bəne dí, fo bə́ lə yee bə́ ŋə̄ŋ ə ními ŋieeŋ ŋənwaa go, hlə nə kiŋkohi bə Chwa weŋ nnu i dùŋ yo ə buh.

Keehnə ki bəŋkɨnə bə Mushe

17 Bə kə hlee lə mbwo bənləhə laa bieŋ bbɨŋ bi dùŋ ə Kiŋwaati ki Bəŋkɨnə bə Mushe mə maa bbəŋ bə́ dùŋ ə Biŋwaati bi bəne bə hlɨŋ Chu mə kə. Mbwo bənfə lə bə gbeemə yəəŋ. Ŋkə mbwoo bənləhə laa bə́ kə. 18 N'yu n'yɔ̄ɔ bəŋ kichɛɛŋ lə gəŋ bwii ye buuli bə shishɔ yá kah, fibieenə fimwi ə Kiŋwaati ki Ŋkɨnə mə, maa fi lə hlə ye laha lə, yá laa nya fieŋ fie kaani kə wunə ye fi nyìi lə kə. 19 Fi hlə yee fi dūŋ lə, maa nyəhə nnu i gbè ŋkɨnə ju ə bəŋkɨnə bəhŋ mə, ə mbini yo ŋkɨnə lə hlə ye laha lə, i làanə bəne lə bə́ gbe dəŋ wu, kəə i dùŋ mbɛɛ tənə ə muŋkɨŋ mu buh mə. Kwaalə mbɛɛ nnu i chì bəŋkɨnə bəhŋ, i baa i kèeh dəŋ bəne lə bə́ chì bə́, kəə wu dəŋ duŋ mbɛɛ ŋkuntaŋ ə muŋkɨŋ mu buh mə. 20 Nəni n'yu n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, ə fwɔ weeŋ wintiiŋ lə nakə kaah wi bəne bbəŋ bə́ kèeh bəŋkɨnə bə Chu maa wi Bəfalashii, ə bə lɛɛ ə muŋkɨŋ mu buh mə kə dududu.

Keehnə ki tɔŋ li lonə

21 Bə woo lə bə́ mà yɔɔla bə bəne bə fwii lə, ‘Wə kə jii lə mbɛɛ kə. Ə mbɛɛ lə jii mbɛɛ, kəə i yo bə nhlaa.’ 22 Kwaalə nhlə n'yee n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, mbɛɛ mənhliŋ nnu i fwòo tɔŋ bə maani, i yo dəŋ bənhlaa. Mbɛɛ nnu i tò maani, yee i kə̂lə lə mə lemi ə bəne bbəŋ bə́ hlàah bənhlaa fwi. Ə mbɛɛ chee maani lə, ‘Nfili!’ yee i kə̂lə lə mə lɛɛ ə bwii wuŋkuntaŋ mə. 23 Fi hlə yee fi dūŋ lə, ə wə kənə nnə lo bənnə ə taŋ li nə bəŋ, ə wə hle lə mwaa yo bə tɔŋ bə wə, 24 wə she nnə le baha ə taŋ li nə le tɨŋ, wə gəŋ bəə wu bwɛɛ bieŋ, wə hlə fiimə bwo nə nnə lo le. 25 Ə mbɛɛ jə wə, yee i gə̄ŋ bə wə ə chəŋ nhlaa mə, wə ŋəŋ lə bəə wu kee bwɛɛ chuu ye bə ŋwuŋ bə dɔɔ wi lə bə kaani ə je, i ka shɔ gəŋ nə wə ə mbɛɛ nnu i hlàah bənhlaa kwáŋ, ə mbɛɛ yo nə wə ə mbɛɛ kicha kwáŋ, ə i fwaŋ wə ə chəŋ munfwa mə. 26 N'yɔ̄ɔ wə bə kichɛɛŋ lə wə lə fwoo mu, wə kaani kə hluŋ nə kaa finiini finhliŋ ffɨŋ bə́ kìɛɛ ə wə kwáŋ kə.

Keehnə ki kiwaali

27 Bə woo lə, bə́ mà yɔɔla lə, ‘Wə kə yee wə lâ kpɛɛ mbɛɛ kə.’ 28 Kwaalə nhlə n'yee n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, mbɛɛ mənhliŋ nnu i kèe kpɛ bu keenə i kə̀nə kidodo bə wu, kəə i nɔŋna bə wu ə tɔŋ liih mə. 29 Ə dii lo li diee lə fə lə yee wə fə̄ yiwaha, wə chɔ fwoo dii le lɛɛ tələ. Fi nwaa lə wə laa wɛɛ wi mbili wa mwe, kahiŋ lə bə́ lɛɛ gbo wo winhliŋ ə bwii wuŋkuntaŋ mə. 30 Ə bweenə ko ki diee lə fə dəŋ lə yee wə fə̄ yiwaha, wə kaalə fwoo bweenə kimbini kie lɛɛ tələ. Fi nwaa lə wə laa wɛɛ wi mbili wa mwe, kahiŋ lə gbo wo winhliŋ gəŋ ə bwii wuŋkuntaŋ mə.

Keehnə ki kohinə kpɛ

(Maak 10:11-12; Lukaa 16:18)

31 Bə́ mà yɔɔla dəŋ lə, ‘Ə mbɛɛ kohiŋ kpɛɛ, i bieŋ kiŋwaati nə bə kpɛ yo kkɨŋ ki nyìi lə i kohaŋ wu.’ 32 Kwaalə n'yu n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, ə mbɛɛ kohiŋ kpɛɛ, ə nakə duŋ nə lə kpɛ yo yu fə̄ kiwaali bweenə, kəə i fəə lə kpɛ yo gəŋ chu kpɛ kiwaali. Ə mbɛɛ lə jə kpɛ nnu i fwoo ə nyo ju chəŋ chi ə wu chəŋ, kəə i jəə kpɛɛ mbɛɛ.

Keehnə ki yɔɔnə fieŋ kaŋ

33 Bə mà woo dəŋ ye bə́ mà yɔɔlə bə bəne bə fwii lə, ‘Bwɔɔ nnu wə yɔɔ fieŋ kaŋ muŋkaŋ fi kə duŋ nə fieŋ ffɨŋ wə lə nakə fəə fi kə. Wə kənə bənfə fieŋ ffɨŋ wə yɔɔla fie kaŋ muŋkaŋ ə Baba fwi lə wə lə fə fi.’ 34 Kwaalə n'yu n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, ə mbɛɛ yɔɔ fieŋ i kə kaŋ nə kə. Wə kə kaŋ nə yii li buh kə, yulahalə buh lə kabala Chu. 35 Wə kə kaŋ nə shishɔ kə, yulahalə shishɔ duŋ kinu ki wuh ŋə Chu. Wə kə kaŋ nə Jelushalɛŋ kə, yulahalə Jelushalɛŋ duŋ kibalaki ki Ŋkɨŋ kiŋkuntaŋ. 36 Wə kə kaŋ nə maa dəŋ kwoo ko kə, yulahalə duŋ ə wə nakə fəə shana fwɛɛ wu ləkə yi kə. 37 Ə mbɛɛ bemi fieŋ lə ‘Eee’, fi ba lə. Ə mə nɨhŋ lə, ‘Ye’, fi ba lə. Ə mə baa yiinə fieŋ fidi bəŋ, kəə fimbini fie bwo ə mbɛɛ waha yo kwáŋ.

Keehnə ki chuunə fie waha

(Lukaa 6:29-30)

38 Bə woo dəŋ lə bə́ mà yɔɔla lə, ‘Ə mbɛɛ fwoo dii li mbɛɛ, bə́ fwoo chuu dəŋ liih. Mbɛɛ lə bwa gəə ki mbɛɛ, bə́ bwa chuu dəŋ kiih.’ 39 Kwaalə n'yu n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, mbɛɛ kə pwoo gbo bə mbɛɛ waha kə. Ə mbɛɛ kəh wə ə kweli lo li diee go, wə fii li məə le i kaanə kəh. 40 Mbɛɛ lə hlɔmɔ wə lə i jə kindu ko ki hətə, wə kaanə nə dəŋ wu maa ki bəŋ kie. 41 Ə mbɛɛ lə yəə wə lə wə jaa gəŋ maay mwi, wə jaa bwii maa bəmaay bəfwe bə wu. 42 Ə mbɛɛ lə noŋ fieŋ bə wə, wə nə. Ə mbɛɛ kiɛɛ lə i fwɔɔ fieŋ ə wə kwáŋ, wə kə nɨhŋ nə bənnə wu kə.

Keehnə ye duŋ ə mbɛɛ yee i fə̄ bə mbɛɛ nnu i dùŋ kə diee jənə bə wu

(Lukaa 6:27-28, 32-36)

43 Bə woo ye bə́ mà yɔɔ lə, ‘Yee wə lêki mbɛɛ nnu i dùŋ ə wə tɨŋ, wə lòh bə mbɛɛ nnu i dùŋ kə diee njənə bə wə.’ 44 Kwaalə n'yu n'yɔ̄ɔ bə bəŋ lə, yee bə lêki bəne bieeŋ bbəŋ bə́ duŋ kə diee njənə bə bəŋ, yee bə chêe Chu bə bəne bbəŋ bə́ hlɔ̀ɔ wuh ə bəŋ dɨŋ. 45 Nəni, ə bə hlə yee bə dūŋ bwɔni bə Chwa weŋ nnu i dùŋ yo buh. Ə wu nnu i fə̀ kitaŋ kiih tə̀ ə bəne bəwaha maa ə bənwaa bəŋ. I bà bənfə dəŋ jaŋ bwò ə bəne bbəŋ bə́ fə̀ bieŋ ntiiŋ bəŋ, maa bbəŋ bə́ dùŋ kə fəə bieŋ ntiiŋ kə. 46 Ə duŋ lə yee bə lēki kwaa ə duŋ bəne bbəŋ bə́ lèki bəŋ, ə mbɨŋ weŋ duŋ laha lə? Bəne bbəŋ bə́ kwò kiŋwaati^ª fə̀ lə dəŋ nəni lə? 47 Ə yee bə chēe kwaa ə duŋ bəmwaa bieeŋ, fieŋ ffɨŋ bə fə̀ ffɨŋ bəne bədi dùŋ kə fəə duŋ laha lə? Nhle lə bəne bbəŋ bə́ dùŋ kə duŋ nə Bəjuu yii fə̀ dəŋ lə yəəŋ lə? 48 Fi hlə yee fi dūŋ lə, bə kənə bənduŋ kinwaakə gəŋ kpee həŋgbɔŋ ye Chwa weŋ nnu i dùŋ yo buh nwaalə dəŋ gəŋ kpee həŋgbɔŋ.”