12
Pagbandaꞌ Pasal Panduꞌ Parisi maka Saddusi
1 Pasaltaꞌ inaꞌan-i, ibu-ibuhan saga aꞌa magtimukan, sikaselot-selotan. Manjari amandaꞌ si Isa dahū ma saga mulidna, yuk-i, “Halliꞌinbi pasulig tinapay min saga Parisi, hatina hinang sigām maglaku-laku in sigām ahāp. 2 Kamemon bay nilimbungan,” yukna, “tantu pinaluwas. Maka kamemon bay tatauꞌ ma deyom atay tantu pinabukis du. 3 Ai-ai pagsuli-sulibi ma deyom kalendoman kinale du ma kasawahan. Ai-ai paghigung-higungbi ma deyom bilik pinatanyag du ma mairan.”
Pasal Sai Subay Pinagmatāwan
4 “Hakaꞌanta kam, saga bagay,” yuk si Isa, “daꞌa katāwinbi saga aꞌa ya makapatay baranbi sabab mbal taꞌabut palnyawahanbi. 5 Sagōꞌ panduꞌanta kam bang sai iya subay pagmatāwanbi: katāwinbi Tuhan sabab taga-kapatut iya angalarukan nyawabi ni deyom nalkaꞌ bang tapapatay na baranbi.
6 Yuk si Isa lagiꞌ, “Pikilunbi saga manuk-manuk paupit ilu, tabꞌllita lima hekana maka duwa unud sīn. Saguwāꞌ minsan manuk-manuk arikiꞌ halgaꞌna, mbal takalipat eꞌ Tuhan minsan dakayuꞌ. 7 Na, lubaꞌ-lagiꞌna kaꞌam isab mbal takalipat eꞌ Tuhan. Minsan lamba buꞌunbi ilu taitung asal eꞌna. Angkan kam subay mbal tināw sabab ahalgaꞌ giꞌ kam min baꞌanan paupit ilu.”
Pagsabꞌnnal Pasal si Isa ya Pameyaꞌan
8 “Hakaꞌanta kam,” yuk si Isa, “sai-sai angahaka ma matahan kahekaꞌan aꞌa in iya ameyaꞌ ma aku, Anak Manusiyaꞌ, angahaka du aku ma matahan saga malaꞌikat Tuhan in aꞌa inān palsukuꞌanku du. 9 Sagōꞌ sai-sai amalilu ma matahan kahekaꞌan aꞌa in aku nggaꞌi ka pameyaꞌanna, paliluhanku isab aꞌa inān ma matahan saga malaꞌikat Tuhan. 10 Sai-sai amahꞌlling laꞌat ma aku, Anak Manusiyaꞌ, makajari niampun dusana, sagōꞌ sai-sai amahꞌllingan Rū Sussi alaꞌat, mbal toꞌongan niampun.
11 “Ma sinosōng, bang kam sinaggaw eꞌ aꞌa boꞌ binowa ni langgal sigām nihukum atawa ni alopan saga gubnul maka saga parinta, daꞌa kam magsusa bang buwattingga eꞌbi angandaꞌawahan di-bi atawa bang ai pamissalabi. 12 Sabab pinanduꞌan du kam eꞌ Rū Sussi ma waktu inaꞌan-i bang ai subay pamissalabi.”
Paralilan Pasal Aꞌa Dayahan
13 Manjari aniyaꞌ dangan min katimukan aꞌa inān ahꞌlling. Yukna ni si Isa, “Tuwan, sohoꞌun lagiꞌ danakanku amahagiꞌan aku pusakaꞌ bay pangꞌbba eꞌ mmaꞌ kami.”
14 Sagōꞌ yuk si Isa ma iya, “Seheꞌ, halam aku kabuwanan kapatut anaraꞌ kaꞌam, maka halam aniyaꞌ kapatutku amahagiꞌ altaꞌbi.” 15 Sinugpatan isab lling si Isa ma saga aꞌa inān, yuk-i, “Kamayaꞌ-mayaꞌ kam. Halliꞌinbi napsu indaginis sabab minsan kam dayahan makalanduꞌ, nggaꞌi ka karayabi aheka ya makabuwanan kaꞌam kallum.”
16 Puwas eꞌ aniyaꞌ pamaralil eꞌ si Isa ma saga aꞌa inān, yukna, “Aniyaꞌ aꞌa dayahan taga-huma aheka sidda buwaꞌna. 17 Manjari aꞌa itu amikilan di-na, yukna, ‘Ai bahāꞌ subay hinangku pagka halam aniyaꞌ kamalig sarang panauꞌanku buwaꞌ tinanom itu? 18 Ā, kataꞌuwanku na bang ai subay hinangku. Langkatku saga kamaligku boꞌ hinangku kamalig bahaꞌu, aheya lagiꞌ min bay tagnaꞌ. Jari tauꞌku mahēꞌ buwaꞌ tinanomku kamemon maka altaꞌku kamemon. 19 Puwas eꞌ ahꞌllingan aku di-ku, yukku, ahāp asal sukudku. Aheka na tatauꞌku panganggastuku sampay ma tahunan. Pahali-hali na aku. Amangan aku maka anginum, maka pahāpku palasahanku.’ 20 Sagōꞌ amissala Tuhan ma iya, yukna, ‘Dupang pahāp ka! Ma sangom ilu amatay du ka. Ma sai na bahāꞌ altaꞌ bay tauꞌannu barannu ilu?’ 21 Na,” yuk si Isa, “buwattēꞌ du ya kamaujuran aꞌa bang amabūd altaꞌ pamahāp palasahanna, boꞌ paꞌin miskin iya ma pangꞌndaꞌ Tuhan.”
Pasal Pangandol ma Tuhan
22 Jari amissala giꞌ si Isa ma saga mulidna, yukna, “Angkan kam sohoꞌku daꞌa sakit magsusa pasal kallumanbi bang ai kakanbi, atawa pasal ginhawa-baranbi bang ai kapanꞌmmekbi. 23 Sabab labi ahalgaꞌ kallumta min pagkakanta, maka ahalgaꞌ giꞌ baranta min panꞌmmekta. 24 Ndaꞌunbi saga owak. Mbal magtanom, mbal magani, maka halam aniyaꞌ pagtatauꞌan sigām kinakan, sagōꞌ binalanjaꞌan asal sigām eꞌ Tuhan. Boꞌ kaꞌam ilu, ahalgaꞌ giꞌ toꞌongan min kamanuk-manukan. 25 Sai bahāꞌ makapatahaꞌ umulna saga danjām sadja, minsan buwattingga eꞌna magmasusa? 26 Manjari bang mbal tapatahaꞌbi umulbi minsan dangkuriꞌ, angay pagsusahanbi ai-ai kaseheꞌ? 27 Ndaꞌunbi saga sumping bang buwattingga katomoꞌna. Mbal magsangsāꞌ maghinang, mbal magtꞌnnun. Sagōꞌ hakaꞌanta kam, minsan sultan Sulayman maka kahaldayana ma masa awal eꞌ, mbal makaꞌatu kahāp sꞌmmekna ma dakayuꞌ sumping itu. 28 Bang Tuhan ya makapayakun sumping kasagmotan itu, ya tatasanna dangꞌllaw du, pagsalung tinunuꞌ, ya lagiꞌna kaꞌam pasꞌmmekanna du. Akulang pahāp pangandolbi ma iya!
29 “Angkan kam sohoꞌku daꞌa magsusa, daꞌa kam magpikil na paꞌin bang ai kakanbi atawa inumbi. 30 Saga aꞌa mbal ataꞌu magtaꞌat ma Tuhan, ya na heꞌ kinasusahan na paꞌin eꞌ sigām. Sagōꞌ kaꞌam ilu, kinataꞌuwan eꞌ Mmaꞌbi Tuhan in inaꞌan kagunahanbi asal. 31 Sagōꞌ muna-muna kannalunbi pagparinta Tuhan, manjari pinaniyaꞌan du kam ai-ai kulang-kabusbi.”
Pasal Karaya ma Sulgaꞌ
32 “Kaꞌam saga mulidku,” yuk si Isa, “daꞌa kam tināw minsan kam mbal aheka. Sabab kaꞌamuhan Mmaꞌbi Tuhan amuwanan kaꞌam palsukuꞌan ma deyom pagparintahanna. 33 Pabꞌllihinbi altaꞌbi ati panarakkahunbi bꞌllihanna ma saga aꞌa miskin. Bang hinangbi itu-i saliꞌ kam dalil angꞌnnaꞌ altaꞌbi ma deyom pitaka mbal magkaꞌndang. Hatina aniyaꞌ karayabi ma deyom sulgaꞌ, karaya mbal pakulang. Bang gantaꞌ mainaꞌan karayabi, mbal taꞌabut eꞌ aꞌa panangkaw maka halam aniyaꞌ ulat amakaꞌat iya. 34 Sabab hatina, maingga-maingga ya panauꞌanbi altaꞌbi, ya na inaꞌan pataptapan pangatayanbi.”
Pinajaga eꞌ si Isa saga Mulidna
35-36 Amissala giꞌ si Isa, yukna, “Subay kam patanam ma ai-ai patꞌkka, buwat saga sosohoꞌan angalagaran kapoleꞌ nakuraꞌ sigām min pagkawinan. Asꞌmmek na paꞌin sigām maka mbal amꞌddahan palitaꞌan. Pagtꞌkka nakuraꞌ sigām boꞌ pagkukuꞌna ma lawang, magtūy iya niukaban. 37 Aheya kahāpan saga sosohoꞌan inān pagka masi sigām magjaga maka asakap asal ma pagtꞌkka nakuraꞌ sigām. Hakaꞌanta kam toꞌongan,” yuk si Isa, “nakuraꞌ inān angamomosan di-na du ati patingkōꞌna saga sosohoꞌanna heꞌ boꞌ yampa sigām buhatanna. 38 Minsan tongaꞌ bahangi atawa daiꞌ llaw ya katꞌkkana, bang taꞌabutna saga sosohoꞌanna asal ajaga, tantu aheya kahāpan sigām. 39 Saupama aꞌa tag-dapu lumaꞌ, bang kataꞌuwanna waktu katꞌkka panangkaw, tantu mbal pasagaranna lumaꞌna nilangkat maka sinōd. 40 Damikiyanna isab kaꞌam, subay kam sakap sadja sabab aku, Anak Manusiyaꞌ, atꞌkka du piꞌitu pabīng ma waktu mbal kataꞌuwanbi.”
Pasal Sosohoꞌan Kapangandolan
41 Manjari atilaw si Petros, yukna, “Tuwan, sai bissalahannu paralilan ilu? Kami sadja atawa aꞌa kamemon?”
42 Anambung si Isa magparalilan pabīng. “Bang aniyaꞌ sosohoꞌan ahāp akkalna, aꞌa kapangandolan,” yukna, “iya na inaꞌan pineneꞌ eꞌ nakuraꞌna magmandul ma saga sosohoꞌan kaseheꞌan. Iya na isab magatas-pikil ma balanjaꞌ sigām. 43 Na, bang bay alikut nakuraꞌna inān boꞌ amoleꞌ na, aheya kahāpan ma magmandul inān bang iya taꞌabut eꞌ nakuraꞌna anogol ma bay pamahinang iya. 44 Hakaꞌanta kam, tantu pangandol eꞌ nakuraꞌ inān altaꞌna kamemon ma sosohoꞌan kapangandolan eꞌ. 45 Sagōꞌ in mandul itu, bang saupama pangannalna ma deyom atayna in nakuraꞌna atꞌggol giꞌ atꞌkka, anagnaꞌ iya angalaꞌugan saga sosohoꞌan kaseheꞌan lꞌlla maka dꞌnda. Ya na paꞌin hinangna magkakan maka maginum maka maglango. 46 Sakali pataghaꞌ sadja tꞌkka nakuraꞌ inān, ma llaw halam nilagaran eꞌ magmandul, ma waktu halam kataꞌuwanna. Manjari nilagut iya eꞌ nakuraꞌna sampay abugtang. Pinakadalan iya nalkaꞌ saliꞌ-saliꞌ maka saga aꞌa mbal magkahagad ma Tuhan.
47 “Bang sosohoꞌan ataꞌu bang ai kabayaꞌan nakuraꞌna subay hinangna, boꞌ mbal sakap maghinang, tantu iya niraplosan toꞌongan. 48 Sagōꞌ bang sosohoꞌan aꞌawam asal pasal kabayaꞌan nakuraꞌna, boꞌ aniyaꞌ tahinangna patut paminasahan iya, niraplosan du isab iya sagōꞌ mbal sakit abuhat. Sai-sai kabuwanan aheka, aheka isab niholat min iya. Damikiyanna bang aꞌa pangandolan ma aheka, pasōng isab aheka niholat min iya.”
Si Isa Pagsaggaꞌan Aꞌa
49 Yuk si Isa lagiꞌ, “Bay aku piꞌitu amowa api ni dunya itu ati kabayaꞌanku bangsiꞌ waꞌi na arokot. 50 Aniyaꞌ kabinasahan subay kalabayanku ati kabuhatan aku satꞌggol mbal giꞌ aubus. 51 Araiꞌ pangannalbi in aku piꞌitu amowa kasannangan ni dunya. Sagōꞌ hakaꞌanta kam, nggaꞌi ka kasannangan. Palsaggaꞌan ya bowaku piꞌitu. 52 Sabab puwas minnitu, bang aniyaꞌ lima puhuꞌ magdakayuꞌ lumaꞌ, magkalukassa sigām. Tꞌllungan sigām anaggaꞌ duwangan, maka duwangan inān angatu ma tꞌllungan. 53 Mmaꞌ anaggaꞌ anakna lꞌlla, maka lꞌlla anaggaꞌ mmaꞌna. Inaꞌ anaggaꞌ anakna dꞌnda, maka dꞌnda anaggaꞌ inaꞌna. Matoꞌa dꞌnda anaggaꞌ ayuwanna dꞌnda, maka ayuwan dꞌnda anaggaꞌ matoꞌana.”
Pamandogahan Pasal Pakaradjaꞌan ma Sinosōng
54 Ahꞌlling isab si Isa ni kahekaꞌan aꞌa inān. “Bang takdil ni luwa lahat,” yukna, “bang taꞌndaꞌbi angandom langit tampal ni sꞌddopan, magtūy yukbi, ‘Sōng ulan’. Maka angulan du isab. 55 Bang patumbuk satan, yukbi, ‘Ā, song apasuꞌ lahat,’ ati apasuꞌ du. 56 Mamarahi pahāp kaꞌam ilu magbauꞌ-bauꞌ. Ataꞌu kam angꞌndaꞌ pamandogahan ma bꞌttong langit maka ma dunya, jari angay mbal tapandogabi pakaradjaꞌan ya patꞌkka ma masa ītu?
57 “Angay kam mbal ataꞌu magpikilan di-bi bang ingga ya apatut subay hinangbi? 58 Abila kam tinuntutan eꞌ aꞌa ma sabab utangbi ati binowa eꞌna ni saraꞌ, pasulay kam toꞌongan maghāp maka iya ma halam giꞌ makatandan ni saraꞌ. Sabab bang mbal, ya aniyaꞌ tinandanan ka ni huwis ati niꞌndeꞌan ni pulis boꞌ kinalabusu. 59 Hakaꞌanta kam, kaꞌddasan du kam ma deyom kalabusu inān. Subay puwasanbi bay kataksilanbi kamemon boꞌ yampa kam makaluwas minnēꞌ.”