Yeso nɨ Mombukwono lɨsyɛ la Kimumbiso
(Malɨkɔ 2:23-28; Luka 6:1-5)
12
1 Kumbuso wo ngbingo mʉkɛdɛ, Yeso a ndɨ kakɨtaga kʉsɔ wo botiko ba ya nganʉ ka lɨsyɛ la Kimumbiso. Babɨbya kakɨ bɨmʉkana ndɨ nza, bapʉnga kʉwa kakɔgɔ bɛkaza ba ya nganʉ na banalya. 2 Nɨyɔ Bafalisayɔ bɨna ndɨ mino bɛyɔ, babɨkya Yeso bɛ : « Wɨna ! Babɨbya kakʉ bakagya lɨkpʉmʉka nɨlɔ bopokyoni kagya ka lɨsyɛ la Kimumbiso ! » 3 Luki limoti, Yeso usikisyo ndɨ bɛ : « Ambɛ, makonotongulogɨgʉ ndɨ ibunu mʉdɔngɔnɨ bɛyɔ Dhaudhi agya ndɨ mino, ko ngbingo yi nɨnɔ ba ndɨ mino kaɨmʉkana nza pa imoti na bawai dhakɨ ? 4 Ingyo ndɨ ka ndabʉ ko Kunzi pa imoti na bawai dhakɨ, balya ndɨ mukati nɨnɔ ba ndɨ nɨ bapíni Kunzi. Wɨna sɛ, bakʉkpamyagʉ ndɨ bɛ balyagɨ kiki nɨ bokumu aka.
5 « Ambɛ, makanotongulogɨgʉ ndɨ gɔnɨ kʉsɔ wa mʉtʉʉ ka Musa ? Masyɛ ma Kimumbiso, bokumu nɨbɔ bagyaga ligubho ka ndabʉ ko Kunzi, bakpakyanaga kunzi wa mʉtʉʉ. Ɨbʉ bakikogigʉ kaibho bɛ bogyaga bʉnyɛ ! 6 Luki limoti, nakamʉbɨkya ambɛ, wanʉ atʉ na mbɔkʉ wa ɨzangɨya kakɨtaga ndabʉ ko Kunzi !
7 « Ibunu, makibho bi ka lɨngʉnʉ isi ya Mobiso Motu mi nɨma : ‹ Ɨmɨ, nakɛgʉ kapa bɛ ipóni apɛpɛ, luki limoti, nakapa mʉpɨlya, › makakwananigʉ bi kaʉmakya batʉ nɨbɔ bakogyigʉ bʉnyɛ ka mʉkɔmbʉ. 8 Kyɛ Mika Mʉmbanzʉ nɔ a Mombukwono lɨsyɛ la Kimumbiso. »
Yeso aukusini mʉmbanzʉ wa kʉbɔkʉkɔ kukwo
(Malɨkɔ 3:1-6; Luka 6:6-11)
9 Kʉwa wa, Yeso atʉkya ndɨ ka pa yi nɨyɔ, ɨnda ndɨ kogulyo ka ndabʉ ya likungoni ka Bayudha. 10 Kʉ bɛyɔ, a ndɨ na mʉtʉ bemoti wa kʉbɔkʉkɔ kukwo. Bambanzʉ bemoti-bemoti nɨbɔ ba ndɨ gɔnɨ kʉ bɛyɔ ba ndɨ kapa kakɨngɨlaga Yeso. Kʉwa wa, bamuuso ndɨ bɛ : « Mʉtʉʉ atɨkpamyagatʉ bɛ taukusi mʉmbanzʉ ka lɨsyɛ la Kimumbiso ? » 11 Yeso usikisyo ndɨ bɛ : « Kiko nɨ bemoti kunu a na kɔndɔlɔ bemoti aka, na kɔndɔlɔ yi nɨnɔ ogwo kʉsɔ wa lɨbyɛ ka lɨsyɛ la Kimumbiso, ambɛ kapupisigʉ ka lɨsyɛ li nɨlɔ aka lɔ ? 12 Ɛɛɛ ! Ka lɨngʉnʉ, mʉmbanzʉ nɔ a na ɨzangɨya kʉgbɛ kakɨtaga kɔndɔlɔ ! Yɛkɨ a bɛyɔ, mʉtʉʉ akatɨkpamya bɛ tiki tanagyaga bʉnza ka lɨsyɛ la Kimumbiso. » 13 Kʉwa wa, Yeso abɨkya ndɨ alʉkʉ nɔ bɛ : « Nonoku kʉbɔkʉkɔ. » Anana ndɨ, na kʉbɔkʉkɔ kwi nɨkwɔ ɨɨta ndɨ mʉdɔngɔnɨ abhɛ kwagɔgɔ.
14 Bafalisayɔ bomukuko ndɨ wa, baga kagya dhikidi ko bhulyo kamwɔ Yeso.
Yeso nɨ mʉgya-ligubho nɨnɔ Kunzi apʉnaga ndɨ
15 Nɨyɔ Yeso ʉkana bɛ Bafalisayɔ bogoni kagyɨlya dhikidi, opupo ndɨ wa. Bambaza bakpʉkpʉ ka bambanzʉ babɨbya ndɨ. Na uukuso ndɨ batʉ ba bokolobu basɨ. 16 gbɨtyaga ndɨ bɨkpɔkpɔkpɔ bɛ bakutumbulyogonitɔgʉ bambanzʉ.
17 Igyonoso ndɨ bɛyɔ kyɛ ɨtʉlyanɨ lɨkpʉmʉka nɨlɔ ɨbɨkya ndɨ pisi ka mugyalandʉ Isaya bɛ :
18 « Muminoni mʉgya-ligubho kamɨ, nɨnɔ napʉnaga ndɨ.
A mikamɨ mʉpaka. Na napaga kʉgbɛ!
Nobhiso ndɛkɛ Lɨmbɛngɨ kamɨ kʉgʉ kakɨ.
Na ʉbɨkyaga ndɛkɛ mabhabha ka bambanzʉ lɨkpʉmʉka kamɨ longbingbili.
19 Kasaanɨgʉ ndɛkɛ na bambanzʉ ikanɨ kamakya ɨpʉmbʉ.
Na bakʉkanɨgʉ ndɛkɛ lɨyʉ kakɨ ko bopisi.
20 Kobunigʉ ndɛkɛ lɨgʉgʉ nɨlɔ lɨyɨga.
Na kolimigʉ ndɛkɛ lɨmɔmɔ nɨlɔ a buwobhi kolimiko.
Agyaga ndɛkɛ bɛyɔ, kadhwɛ kʉ kwa kʉ bungbingbili inisoni mino ka bapa ba yasɨ.
21 Na mabhabha obhiso ndɛkɛ bhaya kabʉ ko lino kakɨ. » a
Babikyini Yeso bɛ akagya ligubho no ngu ka Bhelizebhuli
(Malɨkɔ 3:20-30; Luka 11:14-23)
22 Kʉwa wa, badhulyoku ndɨ Yeso na mʉtʉ nɨnɔ a ndɨ na lɨlɨmba, na kolobu ya mamɔmɔ na a ndɨ gɔnɨ bobo. Yeso aukuso ndɨ. Mʉtʉ yi nɨnɔ apʉnga ndɨ kanzɨna na kaɨna bata.
23 Bambaza ka bambanzʉ basɨ bombomboyo ndɨ kʉgbɛ. Ɨbʉ aka ndɨ bɛ : « Kɛgʉ mbɛɨ Mika ngama Dhaudhi mʉ ? »
24 Ngbingo yi nɨnɔ Bafalisayɔ bʉkana mino bɛyɔ, babɨkya ndɨ bɛ : « Alʉkʉ yi nɨmʉ akokpumyo malɨmba ko ngu ka Bhelizebhuli, ngama ka bomuyoniso ! »
25 Luki limoti, Yeso a ndɨ kaibho tamanaga kabʉ, ʉbɨkya kʉwa ndɨ bɛ : « Bambanzʉ ba bʉngama bumoti bakɨgbananaga, bʉngama bi nɨbɔ apanzɨkanatʉ. Na bambanzʉ ba gʉdʉ bemoti ikanɨ ndabʉ imoti bakɨgbanana, gʉdʉ ikanɨ ndabʉ yi nɨyɔ omisikonotʉ. 26 Kiko nɨ Mumuyoniso akakpumyo Mumuyoniso dhakɨ, akaibhumoniso ɨyɨ mombukwono dhakɨ bɨkpɛ. Bʉngama kakɨ akwanana kʉwa kaamaga lɨkɨ ?
27 « Kiko bi bɛ ɨmɨ nakokpumyo malɨmba ko ngu ka Bhelizebhuli, bomiki kunu, ba kʉwa ɨbʉ kokpumyo ko ngu ka wanɨ ? Yɛkɨ a bɛyɔ, ɨbʉ bamombukwono dhabʉ bi bɔ bamʉkʉlya ndɛkɛ mʉkɔmbʉ. 28 Ka lɨngʉnʉ, ɨmɨ nakokpumyo malɨmba ko ngu ya Lɨmbɛngɨ ko Kunzi. Nɨyɔ akowoniso bɛ Bʉngama ko Kunzi amusilyiniku.
29 « Kɛgʉ na mʉmbanzʉ nɨnɔ akwanana kogulyo ka ndabʉ ka mʉtʉ wo ngu katʉpa lɨngama kakɨ nɨ kanakondigʉ. Luki limoti, kiko sɛ kʉwa nɨ akondini, akwanana kagya bɛyɔ !
30 « Mʉmbanzʉ nɔ kɛgʉ ka nakpangbala kamɨ, a mumuyoniso kamɨ. Na mʉmbanzʉ nɨnɔ kɛgʉ kamʉmʉla pa imoti na ɨmɨ, ɨyɨ akomisyo. 31 Kinili nakamʉbɨkya ambɛ, bakwananatʉ kaʉpɨlya bambanzʉ bʉnyɛ na mosikoni masɨ nɨmɔ basɨkaga Kunzi. Luki limoti, bakakwananɨgʉ ndɛkɛ kapɨlya mʉmbanzʉ nɨnɔ asiki Lɨmbɛngɨ Lotu. 32 Na mʉtʉ wasɨ nɨnɔ anzɨnɨlya ndɛkɛ Mika Mʉmbanzʉ yanyɛnyɛ, bapɨlyatʉ. Luki limoti, kiko nɨ anzinilyini Lɨmbɛngɨ Lotu yanyɛnyɛ, bakapɨlyɨgʉ ndɛkɛ ka ɔbɨlɨ yi nɨmʉ ikanɨ ka nɨnɔ odhoku ndɛkɛ.
Bibhogo sɨbhʉkʉsɔ ko bhumo yi
33 « Kiko nɨ sɨbhɨkʉsɔ a sanza, bhumo yi iko yanzanza gɔnɨ. Kiko nɨ a sanyɛ, bhumo yi iko yanyɛnyɛ gɔnɨ. Ka lɨngʉnʉ, bibhogo sɨbhɨkʉsɔ ko bhumo yi.
34 « Ibunu, lɨvanaza ka banzʉka ! Ma banyɛ ! Makwanana pɨyɛ kabɨkya makpʉmʉka manzanza lɨkɨ ? Ka lɨngʉnʉ, mʉnɔkʉ opupisogo nɨmɔ ikogo mutumo kʉsɔ wa lɨmbɛngɨ ka mʉmbanzʉ ! 35 Mʉtʉ wanza opupisogo makpʉmʉka manzanza ka bʉnza nɨbɔ a kʉsɔ kakɨ. Mʉtʉ wanyɛ opupisogo makpʉmʉka manyɛnyɛ ka bʉnyɛ nɨbɔ a kʉsɔ kakɨ. 36 Nakamʉbɨkya bɨngbanganya ambɛ, ka lɨsyɛ lɨkɔ mʉkɔmbʉ, bambanzʉ batʉmbʉlaga ndɛkɛ makpʉmʉka ma payaya masɨ nɨmɔ opupogo ndɨ ka nɔkʉ kabʉ. 37 Ka lɨngʉnʉ, muukuso ikanɨ kukwakʉ kakʉ inisono ndɛkɛ kabyɛnɛnɛ na mʉnzɨna kakʉ. »
Bambanzʉ bakakʉnga Yeso bɛ uwonisi lɨkpʉmʉka lɨmbanga
(Malɨkɔ 8:11-12; Luka 11:29-32)
38 Kʉwa wa, bemoti-bemoti lugo ka Bafalisayɔ na bowonisili ba mʉtʉʉ, babɨkya ndɨ Yeso bɛ : « Muwonisili ! Takapa bɛ tiwoniso lɨkpʉmʉka lɨmbanga. »
39 Yeso usikisyo ndɨ bɛ : « Ibunu batʉ ba lɨsyɛ li nɨlɨ, ma banyɛ na makokwononɨgʉ ko miso ko Kunzi ! Makakʉnga bɛ bamuwonisi lɨkpʉmʉka lɨmbanga. Luki limoti, makɨnɨgʉ ndɛkɛ bata likingyosi lagɔgɔ kiki nɨlɔ aka lɔ ka mugyalandʉ Yɔna. 40 Ka lɨngʉnʉ, mʉdɔngɔnɨ bɛyɔ Yɔna agya ndɨ mino masyɛ masaa, bhiti na lɨsyɛ kʉsɔ wa mʉma ka musi mudhingi, b Mika Mʉmbanzʉ agya ndɛkɛ ɨyɨ bɛgɛyɔ masyɛ masaa, bhiti na lɨsyɛ kʉsɔ wa mbʉkʉ.
41 « Ka lɨsyɛ lɨkɔ mʉkɔmbʉ, batʉ ba Ninawe nɨbɔ baikoso ndɨ ɔbɨlɨ kabʉ ngbingo yi nɨnɔ bamʉkana ndɨ mino Yɔna, bamaga ndɛkɛ bɨgba na ibunu lɨvananza la lɨsyɛ li nɨlɨ. Bamʉmakya ndɛkɛ ka mʉngɨmbɔ. Wibhoni sɛ bɛ mbɨya wanʉ, atʉ na mʉtʉ wa ɨzangɨya kakɨtaga Yɔna !
42 « Na bata ka lɨsyɛ li nɨlɔ aka lɔ lɨkɔ mʉkɔmbʉ lɔ, ngama mudhingi muko yi kotukyoku ka zebhu amaga ndɛkɛ bɨgba kakɔ mʉkɔmbʉ ka batʉ ba lɨvananza la lɨsyɛ li nɨlɨ. Ɨyɨ, otukyoku ndɨ byɨ kʉgbɛ kaʉkana mʉnzɨna ma yimibho ka Sɔlɔmɔnɔ. Wibhoni sɛ bɛ mbɨya wanʉ, atʉ na mʉtʉ wa ɨzangɨya kakɨtaga Sɔlɔmɔnɔ !
Lɨkpʉmʉka nɨlɔ igyonosogo nɨ lɨlɨmba amigilyini mʉmbanzʉ
43 « Ngbingo yi nɨnɔ lɨlɨmba apupogo mino mʉmbanzʉ, ɨndaga kaamama bɨgbagbagba ka bɛsa, kakɨsa kʉ oyukumo mino. Na ko ngbingo yi nɨnɔ kinisonigʉ mino na pa yi nɨyɔ, 44 ɨyɨ aka kʉwa bɛ : ‹ Nakaɨga kʉ gɔ kʉ ka ndabʉ yi nɨyɔ nopupiku bi mino. ›
« Nɨyɔ ɨgaga bata, atakanya bikpo, yɨkpa bɨngɔ na yibungusyo bɨnza.
45 Kʉwa wa, aga bata kakɨsa malɨmba magɔgɔ madɨya na ɨka nɨmɔ manyɛnyɛ kʉgbɛ kakɨtaga. Ɨbʉ basɨ bogulyo ka mʉmbanzʉ yi nɨnɔ, bikonono kʉsɔ kakɨ. Yigyogyiso ka mʉtʉ yi nɨnɔ akɨtanaga kʉwa kʉgbɛ bɛyɔ a ndɨ mino kaigyogyiso kambwa. Iko ndɛkɛ mʉdɔngɔnɨ bɛyɔ ka batʉ ba lɨvananza lanyɛ li nɨlɨ. »
Bamamakɨ Yeso nɨ ba wanɨ ?
(Malɨkɔ 3:31-35; Luka 8:19-21)
46 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a mbɛɨ ndɨ bata mino kanzɨna aka na bambaza ka bambanzʉ bi nɨbɔ, amakɨ na bamamakɨ ba ndɨ bakamanana kunzi. Ɨbʉ, ba ndɨ kapa kanzɨna na ɨyɨ. [ 47 Mʉtʉ bemoti abɨkya kʉwa ndɨ bɛ : « Wɨkwɛ ! Amakʉ na bamamakʉ ba bakamanana kunzi. Bakapa kanzɨna na ɨwɛ. »]
48 Yeso asikisyo ndɨ alʉkʉ nɔ bɛ : « Mama nɨ wanɨ ? Bomika-mama nɨ bawanɨ ? » 49 Kumbuso yi, ʉwanya ndɨ babɨbya kakɨ na kʉbɔkʉkɔ, abɨkya bɛ : « Uminoni ! Mama na bomika-mama nɨba ! 50 Ka lɨngʉnʉ, mʉmbanzʉ nɨnɔ agyaga sɨpananɨsɔ ka Bhabha nɨnɔ a kʉgʉ wa lɨsyɛ, ɨyɨ nɨ mama, mika-mama mʉlʉkʉ yi ikanɨ mʉsalɨ kamɨ. »