Babɨbya na boko ba ndɨ kakpakyana pa imoti na Yeso
8
1 Kumbuso yi, Yeso ɨnda ndɨ kabɨkyaga Mongoni Manza ma Bʉngama ko Kunzi kʉsɔ wa bagʉdʉ no giyo dhidhidhi. Babɨbya tɛkɛbɛ na baba bɨnda ndɨ pa imoti na ɨbʉ. 2 Boko bemoti-bemoti nɨbɔ Yeso ʉnyɔ ndɨ malɨmba na uukuso bokolobu ba ndɨ pa imoti na ɨbʉ gɔnɨ : a ndɨ nɨ Malia nɨnɔ mʉtʉ wa Magadhala, nɨnɔ Yeso anyɔ ndɨ malɨmba madɨya na ɨka; 3 Zanɨ, muko Suza nɨnɔ a ndɨ zamʉ ka Ɛlɔdhɨ Atipasɨ; Sʉzana na bagɔgɔ budhingi. Ɨbʉ basɨ bapága ndɨ buyi kabʉ kabhɨnɨka buti ka Yeso na babɨbya kakɨ.
Yeso akatwa lizuni la lɨkʉna
(Matayɔ 13.1-9; Malɨkɔ 4.1-9)
4 Bambanzʉ basingyoku ndɨ Yeso kotukyoku ka bagʉdʉ dhidhidhi. Nɨyɔ ambaza mudhingi a ndɨ kamʉmʉkana bɛyɔ, ʉtʉlya kʉwa lizuni li nɨlɨ :
5 « Mʉtʉ bemoti ɨnda ndɨ kakʉna mʉpʉnga ko tiko. Nɨyɔ a ndɨ kakʉna bɛyɔ, bhumo yi yagɔgɔ anyʉkaga ko pisi. Bambanzʉ badɨtaga ndɨ na bombu balya. 6 Nɨyɔ yagɔgɔ anyʉka ndɨ ka lɨtɔmbʉ nɨlɔ a ndɨ kʉgʉ wa lɨtalʉ. Nɨyɔ abaka, ʉmɨlaga kyɛ lɨtɔmbʉ kɛgʉ ndɨ no libo lakpʉ. 7 Yagɔgɔ anyʉka ndɨ lugo wo kpokiki. Nɨyɔ apʉnga kabaka, kpokiki abaka ndɨ gɔnɨ iyu na akandaga bɨkpɛkɨ-kpɛkɨ. 8 Luki limoti nɨyɔ yagɔgɔ anyʉka ndɨ ka lɨtɔmbʉ la dhɔbɔ. Abaka ndɨ, abʉkʉta bɛkaza bɨyʉyʉyʉ. Ɨkaza imoti-imoti abʉkʉtaga ndɨ bhumo yakpʉ kʉgbɛ. » Nɨyɔ Yeso ama kaʉtʉmbʉlyaga lɨkpʉmʉka li nɨlɔ bɛyɔ, apamɨkana bɛ : « Ibunu yi nɨbɔ memukoni, hukononi lɨkpʉmʉka nɨlɔ namubikyi lɔ bɨnza ! »
Ko bhulyo tino yɔ Yeso anzɨnaga ndɨ mino na mokingyosi
(Matayɔ 13.10-17; Malɨkɔ 4.10-12)
9 Kʉwa wa babɨbya bamuuso ndɨ Yeso mʉtʉmbʉlagɨ ma lizuni li nɨlɔ. 10 Usikisyo ndɨ bɛ : « Kunzi amumibhisotʉ ibunu bodhikidi ba ya Bʉngama kakɨ kyɛ ibunu mabinikyononi. Luki limoti, batʉ bagɔgɔ bʉkanaga ɨbʉ abhɛ lizuni mʉdɔngɔnɨ bɛyɔ ikpikogo ndɨ mino kʉsɔ wa mobiso bɛ :
‹ Biko kaɨna nɨ bakotombisyigʉ,
banʉkana nɨ bakobinikyonigʉ. › »
Yeso akaʉtʉmbʉlyaga babɨbya lizuni la lɨkʉna
(Matayɔ 13.18-23; Malɨkɔ 4.13-20)
11 « Mʉtʉmbʉlagɨ ma lizuni nɨma : masɔlɔ ma mʉpʉnga a likingyosi la lɨkpʉmʉka ko Kunzi. 12 Batʉ bagɔgɔ ba abhɛ pisi kʉ mʉpʉnga wagɔgɔ anyʉkaga ndɨ mino. Bʉkanagatʉ, luki limoti mumuyoniso odhogoku, anyɔ lɨkpʉmʉka kʉsɔ wa mambɛngɨ kabʉ. kpɨngba kabhaɨlya lɨkpʉmʉka li nɨlɔ na kainisono na muukuso. 13 Bagɔgɔ ba abhɛ lɨtɔmbʉ nɨlɔ a ndɨ kʉgʉ wa lɨtalʉ; bʉkanagatʉ lɨkpʉmʉka, bogwi na ɨgyagya. Luki limoti ba abhɛ sɨbhʉkʉsɔ nɨsɔ kɛgʉ no lyo, babɨnɨkyanaga ko ngbingo mʉkɛdɛ aka. Ngbingo yi nɨnɔ mumuyoniso ʉmakyaga mino ka bʉkpɛkɨ-kpɛkɨ, batʉkya kʉsɔ wa bhaya. 14 Masɔlɔ nɨmɔ ogwo ndɨ ko kpokiki mɔ a likingyosi ka batʉ nɨbɔ bʉkanaga lɨkpʉmʉka; luki limoti ngbingo yi nɨnɔ bo mino kaidhukulogo kʉsɔ wa bhaya, mʉtamanagɨ mudhingi, mʉsasa ma mukumbo na ma lɨtɔmbʉ ʉkanda bɨkpɛkɨ-kpɛkɨ. Ka mulibo mi nɨ bakopigʉ masɔlɔ mʉngata. 15 Masɔlɔ nɨmɔ ogwo ndɨ ka lɨtɔmbʉ la dhɔbɔ a likingyosi ka batʉ bi nɨbɔ bʉkanaga lɨkpʉmʉka, bobuulyogo kyɛ ba bambanzʉ ba lɨngʉnʉ na banza. Batʉ nɨbɔ bakoikonogɨgʉ kʉsɔ wa bhaya gʉtʉgʉ ko ngbingo bemoti aka kadhwɛ kʉ kwa kʉ babʉkʉta mino masɔlɔ. »
Yeso akatwa lizuni limoti kʉgʉ wa tala
(Malɨkɔ 4.21-25)
16 Yeso ʉbɨkya bata ndɨ bɛ : « Kɛgʉ na mʉmbanzʉ gʉtʉgʉ bemoti aka nɨnɔ atʉnaga tala agbukumisyo bata na mʉmbɨ ikanɨ abhiso kusyokoto wa kanga. Luki limoti, abhisogo kʉgʉ ibha batʉ nɨbɔ biko kogulyo bɨnɨ bʉngbanganya.
17 Kʉwa wa gɔ wa kɛgʉ na lɨkpʉmʉka gʉtʉgʉ limoti aka nɨlɔ la kɨsʉma nɨ kimibhisikosigʉ, na Kunzi opupiso ndɛkɛ masɨ ka pa yangba. 18 Ɛɛɛ, wiminyonito sɛ na lɨkpʉmʉka nɨlɔ makaʉkana lɔ ! Kyɛ mʉtʉ yi nɨnɔ a na bhaya, Kunzi amatɨlyatʉ bata; luki limoti nɨnɔ kɛgʉ na iyu, Kunzi akʉpya na nɨyɔ gɔnɨ yɔ akasɨma bɛ a na iyu. »
Lɨvananza la lɨngʉnʉ ka Yeso
(Matayɔ 12.46-50; Malɨkɔ 3.31-35)
19 Amakɨ na bamamakɨ Yeso bodhoku ndɨ kanda, luki limoti bakakwananagʉ ndɨ kadhwɛ buwobhi na ɨyɨ ko bhulyo ambaza ka bambanzʉ. 20 Babɨkya kʉwa bɛ : « Amakʉ na bamamakʉ bakaʉkɨsa kunzi kʉ; bakapa kaʉmɨna. »
21 Luki limoti Yeso usikisyo ndɨ ɨbʉ basɨ bɛ : « Mama na bomika mama nɨ batʉ bi nɨbɔ bʉkanaga lɨkpʉmʉka ko Kunzi na banagya yi. »
Yeso opomilyini mbumbo
(Matayɔ 8.23-27; Malɨkɔ 4.35-41)
22 Lɨsyɛ limoti Yeso adaka ndɨ ka ɨngbɔlɔ pa imoti na babɨbya kakɨ, ʉbɨkya bɛ : « Tozobhini kʉsyakʉ wa ibhombu. » Kʉwa wa baga ndɨ. 23 Ngbingo yi nɨnɔ ba ndɨ mino kazabha nɔ, Yeso alala ndɨ bɨpɛ. Mbumbo yapʉ apʉnga ndɨ kovivo ko ngbingo bemoti aka, ɨngbɔlɔ apʉnga komwogo libo na ba kʉwa ndɨ ka mʉkpanga ma kukwakʉ. 24 Nɨyɔ babɨbya bɨna bɛ banolumwogo, bakpudoku ndɨ Yeso, bagbugbutiso na bapamɨkana bɛ : « Muwonisili, Muwonisili, tanolumwogo ! »
Nɨyɔ Yeso ozuzukoku, apamɨlya mbumbo na mʉbaka, mbumbo asa ndɨ kovivo na pa aka ndɨ biwo. 25 Kumbuso ʉbɨkya babɨbya bɛ : « Bhaya kunu a yanɨ ? »
Luki limoti ɨbʉ babanga na bombomboyo ndɨ, banuusono bɛ : « Inguwo ya mumbanzʉ tino pɨyɛ mʉ ? Akapá mʉtʉʉ gʉtʉgʉ kʉgʉ wo mbumbo no libo, na masɨ anamʉkana aka ! »
Yeso onyuni malɨmba kʉsɔ ka mʉmbanzʉ bemoti
(Matayɔ 8.28-34; Malɨkɔ 5.1-20)
26 Yeso na babɨbya kakɨ bazabha ndɨ kʉsyakʉ, ka iwili ka baGɛlasɨ, tili na iwili ya Galilaya. 27 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a ndɨ mino kosyo ka ɨngbɔlɔ, mʉtʉ bemoti nɨnɔ ikogo ndɨ ka gʉdʉ nɨnɔ odhoku ndɨ, babhangana na ɨyɨ. Mʉtʉ yi nɨnɔ a ndɨ na malɨmba. Mututu kɛgʉ buwobhi, ɨyɨ ikogo kʉwa ndɨ asɨ ndumbu aka. Kasyɛgɨgʉ bata ndɨ ka ndabʉ bɛgɛyɔ. Luki limoti ikogo kʉwa ndɨ ɨyɨ ka bambʉkʉ aka. 28 Nɨyɔ amɨna Yeso bɛyɔ, apamɨkana, ogwo ka magʉ kakɨ na abɨkya na lɨyʉ lapʉ bɛ : « Yeso, Miko Kunzi nɨnɔ Kʉgʉ-Kʉgbɛ, wa sɛ pɨyɛ kapa kɛgya bʉnɨ ? Kikiliki, wakegyogyisonito baka ! » 29 A ndɨ kanzɨna bɛyɔ kyɛ Yeso a ndɨ nɨ opini mʉtʉʉ ka lɨmbɛngɨ la lɨlɨmba bɛ opupi kʉsɔ kakɨ. Lɨmbɛngɨ li nɨlɔ a ndɨ nɨ andungulyogini nganga bɨkyɔ. Gʉtʉgʉ bakakandaga ndɨ mabɔkʉ na magʉ bɨkpɛkɨ-kpɛkɨ na baselegeni bɛ kyɛ kokyogonito, luki limoti ɨtɨnaga ndɨ asɨ bitututu aka. Lɨmbɛngɨ nɨlɔ la lɨlɨmba lɔ akpamyaga ndɨ kaɨnda kʉ ka ɨsa.
30 Yeso amuuso bɛ : « Wina bʉnɨ ? »
Ɨyɨ asikisyo ndɨ bɛ : « Lino ka ɨmɨ nɨ Ndubhe. » Abɨkya ndɨ bɛyɔ kyɛ malɨmba a ndɨ nɨ amingyini mudhingi. 31 Malɨmba mi nɨmɔ ɨtatanaga ndɨ na Yeso bɛ kutikonitɔgʉ baka kogwo ka lɨbyɛ lo buku.
32 Wɨna sɛ ambaza mudhingi ka bangʉya a ndɨ kalyalya wa ko kpumo wa. Malɨmba ɨtatanaga ndɨ na Yeso bɛ ʉsɨlyɨ pisi kogulyo kʉsɔ ka bangʉya bi nɨbɔ. Abhaɨlya ndɨ. 33 Kʉwa wa malɨmba opupo ndɨ kʉsɔ ka alʉkʉ nɔ, ogulyo ndɨ kʉsɔ ka bangʉya. Ambaza ka bangʉya wasɨ osyo ndɨ ko dhidho wo kpumo kadhwɛ ko libo na bolindo ndɨ.
34 Ngbingo yi nɨnɔ bobubulyo ka bangʉya bɨna ndɨ mino lɨkpʉmʉka nɨlɔ igyonoso ndɨ lɔ, bɨga ndɨ mbangʉ kapága mongoni mi nɨmɔ ka gʉdʉ na ko giyo. 35 Bambanzʉ bodhoku ndɨ kaɨna lɨkpʉmʉka nɨlɔ igyonoso ndɨ lɔ. Nɨyɔ bosilo buwobhi na Yeso, batakanya kʉwa ndɨ mʉtʉ yi nɨnɔ malɨmba apupo ndɨ nɔ mukuliko ka magʉ ka Yeso, nɨ imokisyogini kʉwa gɔnɨ na mʉpɨla bɨnza bipiii. Babanga ndɨ kʉgbɛ. 36 Batʉ nɨbɔ bɨna ndɨ ɨbʉ no miso bɛyɔ Yeso aukuso ndɨ mino mʉtʉ wa malɨmba, bʉtʉmbʉlyaga ndɨ bɛngɛnɨ bɛyɔ mʉtʉ yi nɨnɔ aʉka ndɨ mino. 37 Kʉwa wa batʉ basɨ ba iwili ya Gɛlasɨ babɨkya ndɨ Yeso bɛ opupi kʉ kabʉ, kyɛ ba ndɨ kabanga kʉgbɛ. Yeso adaka ndɨ ka ɨngbɔlɔ, atʉkyɨlya lɨgʉndʉ. 38 Mʉtʉ yi nɨnɔ Yeso anyɔ ndɨ malɨmba nɔ ɨtatanaga ndɨ na Yeso bɛ baganɔ baka pa imoti na ɨyɨ.
Luki limoti Yeso akya ndɨ. Abɨkya bɛ : 39 « Wɨga ka lɨvananza kakʉ, wotumbulogoku lɨkpʉmʉka lasɨ nɨlɔ Kunzi ugyilyi. »
Na mʉlʉkʉ yi nɨnɔ aga ndɨ, obikyogoku kʉsɔ wa gʉdʉ wasɨ nɨlɔ Yeso agyɨlya ndɨ.
Yeso aukusini muko bemoti na azuzukiso mika Yailo muko yi
(Matayɔ 9.18-26; Malɨkɔ 5.21-43)
40 Nɨyɔ Yeso ɨga bata kʉsyakʉ wa ibhombu, ambaza mudhingi ka bambanzʉ atɨlya ndɨ, kyɛ ɨbʉ basɨ ba ndɨ kabʉnda. 41 Ko ngbingo yi nɨnɔ aka nɔ, ngama bemoti wa ndabʉ ya likungoni ka baYudha nɨnɔ ina ndɨ bɛ Yailo akpudoku Yeso. Ogwo ka magʉ kakɨ, ɨtatanaga na ɨyɨ bɛ Yeso adhwɨnɔ baka kʉ kakɨ, 42 kyɛ mikakɨ bemoti aka muko yi, wa byanga buwobhi tɛkɛbɛ na bɨba, a ndɨ buwobhi kosiso lɨmbɛngɨ.
Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a kʉwa ndɨ mino kaaga kʉ ka Yailo, ambaza amotosyo ndɨ ko pisi bɨkpwɔ. 43 Kʉsɔ wa ambaza wa, a ndɨ na muko bemoti nɨnɔ bangʉ apupogo ndɨ katʉkya byanga tɛkɛbɛ na bɨba. A ndɨ nɨ omoni mukumbo kakɨ masɨ kaʉkalya bamʉnganga, luki limoti kɛgʉ ndɨ na bemoti nɨnɔ akwanana ndɨ kaukuso. 44 Muko yi nɨnɔ akpudoku ndɨ Yeso ya kumbuso na avɨla mʉ ma kutuko kakɨ. Wa aka wa bangʉ asa ndɨ kapupo. 45 Yeso uuso bɛ : « Wanɨ pɨyɛ nɔ evili ? »
Batʉ basɨ banganya ndɨ, Pɛtɛlɛ abɨkya bɛ : « Muwonisili, wakɛgʉ mbɛyɨ kaɨna bɛyɔ bambanzʉ bukunguli mino yɨ, bumotosyo bɛnɛ ? »
46 Luki limoti Yeso abɨkya bɛ : « Iyo, mʉmbanzʉ bemoti evilito, kyɛ nimukonito ngu yiukuso kolobu kepupo. » 47 Nɨyɔ muko yi nɨnɔ ɨna bɛ bandungini, odhoku gʉgʉma na kʉbangakʉ, ogwo kambwa ka Yeso. Na wa kambwa ka bambanzʉ basɨ, atʉmbʉlaga ndɨ ko bhulyo tino yɔ avɨla ndɨ mino Yeso na bɛyɔ aʉka ndɨ mino ko ngbingo bemoti. 48 Yeso abɨkya ndɨ bɛ : « Mikya boko mʉna, bhaya kakʉ uukusini. Waga na mazɨyɔ. »
49 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a ndɨ mino kanzɨna nɔ, mʉtʉ bemoti odhoku no mongoni kotukyoku kʉ ka Yailo kamibhiso bɛ : « Mikakʉ osisini lɨmbɛngɨ. Wasa bata kadhomiso Muwonisili. »
50 Nɨyɔ Yeso ʉkana ndɨ mongoni mi nɨmɔ bɛyɔ, abɨkya Yailo bɛ : « Wakobongonitɔgʉ ! Wiko na bhaya aka, mikakʉ aʉkatʉ. »
51 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso adhwɛ mino ka ndabʉ ka Yailo, kabhaɨlyagʉ ndɨ mʉtʉ nagɔgɔ kogulyo pa imoti na ɨyɨ ka ndabʉ, kiki asɨ nɨ Pɛtɛlɛ aka, Yuani, Zaki, abhakɨ na amakɨ miki. 52 Batʉ basɨ ba ndɨ kagama na kaɨgama ko bhulyo ko miki yi nɨnɔ okwo ndɨ nɔ. Luki limoti Yeso abɨkya bɛ : « Makogomonito, kyɛ miki kokwigʉ. A ka tɔtɔ aka. »
53 Batʉ bi nɨbɔ batɨbha ndɨ bɨkyaaa, kyɛ ba ndɨ kaibho bɛ miki a manda. 54 Luki limoti Yeso agwi kʉbɔkʉkɔ, abɨkya na lɨyʉ lapʉ bɛ : « Mikamɨ aaa, wamaga ! » 55 Obhililoku, amaga ndɨ bɨgala-gala. Yeso ʉkpamya ndɨ bɛ bapɨ malɨlɨ. 56 Abhakɨ ɨbʉ na amakɨ bombomboyo ndɨ kʉgbɛ kaɨna lɨkpʉmʉka nɨlɔ lɨmbanga lɔ, luki limoti Yeso ʉpá mʉtɨwɨ bɛ bakatumbulyogonitɔgʉ mʉmbanzʉ gʉtʉgʉ bemoti aka.