Ka mbehwim are tsa
12
1 Zàkwayiya ka,
gà mburma hinne ti yahaba gər a fata,
a ɗeme a ba tsa.
Ta ɓelebe a aka sik.
Yesuw a lah mifefile a gà ɓəzla mazazama ŋgat dzekwiŋ.
A gwaɗa a tar:
«Kaslum ba kurum i təv giɗe gà *Farisa ana a kwasawa à duwa ya,
kərga megweɗe ya ka,
i təv mimbèhè are tar a.
2 *Dukw ana makàhà ŋa kinehe ya ka,
a ta pèt a aba mba,
dite dukw ana ti tsikewa nda akəl a tekeɗe ka,
a ti sir a aba.
I təv kurum tekeɗe,
kataya mbaŋa.
3 Dukw ana ki tsikwim a i təv ziŋziŋ ŋa ya ka,
a ti tsereke a ba i liwiŋ mburma i təv dzaydzay ŋa fit.
Dukw ana ki tsikwim a ba aà zləm nda wura i ga ana mahə̀ndə̀kà ŋa iɗəm a ka,
a ti ɗe a ika tsakal a ŋgarra.»
Wele ana biy megèr magəɗa ya
4 «Iye ihər i tsik a kurum a gà masla gà:
Ka ta gwim magəɗa a gà na ta bets a slu ba kurum a tsa,
aɗaba ti sle a aà mege dukw ŋgiɗ i dəba taŋa ya asa tsa.
5 I ɗif a kurum a à wur ana ki gwimer a magəɗa ya.
Gwim magəɗa ka,
a Mbulum.
Aɗaba i dəba məməta kurum a ka,
a sle aà meye a mesife kurum a akwa ana a mbete a tsiye.
Ama ka,
iye ihər i gweɗe a kurum a nda ndzer:
Ŋgat na ki gwimer a magəɗa ya.
6 Wànà kurum kà sərum tsiye,
gà ɗiyeŋ ŋgiɗ a riŋ ə̀zləm ka,
tì sìkim a nda siŋgwe sula ya?
Tsaatsa gà ɗiyeŋ ata ka,
Mbulum a sər tar fit mbaŋa.
7 Kamala taŋa ya,
kurum tekeɗe,
kataya mbaŋa.
Ambəz gər kurum fit ka,
Mbulum a sər maɗàmà ŋa ilik ilik tserdze.
Ki gwim magəɗa tsa.
Kurum ana,
kà zùm gà ɗiyeŋ ana mawuba ŋa tèsìsse ya kweleŋ fìtìte tsiye,
na ika miɗ Mbulum a?»
Wur ana a gwa, i sər Yesuw a, ndəna a gwa, i sər tsiye
8 «Iye ihər i tsik a kurum ŋa:
Wur ana a gweɗe a ika miɗ mburma tserdze:
I sər Yesuw a ka,
iye,
*wur ana a dara i təv Mbulum a tekeɗe,
i ti ɗif a à ŋgat ika miɗ gà gawla Mbulum mbaŋa.
9 Ama wur ana a ta gweɗe a ika miɗ mburma tserdze:
I sər Yesuw tsiye ka,
iye,
wur ana a dara i təv Mbulum a tekeɗe,
i ti ɗif a à ŋgat ɓav tsa mbeete.
10 Wur ana aka tsik manəsa bazlam aà iye,
wur ana a dara i təv Mbulum a ka,
Mbulum a sle aà məpəla à bakal ŋgar.
Ama wur ana aka tsik manəsa bazlam aà Mezite Mesife Mbulum a ka,
Mbulum à pìl a à bakal ŋgar tsidze.
11 Na tàa gasa kurum,
ta ge aà kurum seriye a təv gà bàba ŋa ana i ga mahàmà a Mbulum a,
kige tsa aka miɗ gà ɓəzla mege seriye,
nda gà bəla aka miɗ gà Əbay ana ta kwere a gər ahəɗ a ka,
ka tə dzalum gà gər agəra bazlam ana ki ti tsikwim a ter a,
ki geywim a dər ikaba ya tsa.
12 Aɗaba aka təv ana tàa dza ahər ba ya ka,
Mezite Mesife Mbulum na a ti ɗif a kurum a à dukw ana ki ti tsikwim a ya.»
Bazlam minew mala limana ana a tsah tsiye
13 I dəba ŋa ya ka,
wele duwa a riŋ ilik ika magər gà mburma ata,
a gwaɗa a Yesuw:
«Əbay,
gwaɗa a damər gà,
mìi dzèbe a gà dukw ana tsir mə̀r a mət ihər a.»
14 Yesuw a gwaɗar aaka:
«Masla gà,
weke a tike iye mala mege seriye,
aà madzaya a kurum ikaba gà dukw kurum a?»
15 I dəba ŋa ya,
Yesuw a gwaɗa a mburma tserdze:
«Gwim metsehe nda təv məburnun mawàyà limana ana hinne ya.
Aɗaba mesife mburma ana ndzer a ka,
a ndze a ka,
nda gà dukw ŋgar tsa,
na mege ku ŋgat a riŋ nda gà limana hinne tekeɗe ya.»
16 Yesuw a tsik a tar bazlam minew aka gər bazlam ata kuɗa.
A gwaɗa a tar:
«Mala limana duwa,
gà guvah ŋgar a riŋ a geyewa aɗəm duwa hinne.
17 A dzala,
a gwa:
“I ge a dze ana,
meme?
Aɗaba təv a riŋ a sle a aà mandza aɗəm gà dukw ata tsiye.”
18 I dəba ŋa ya asa,
a gwa:
“Ŋgulum,
i mbezle a à gà awura gà fit,
i geye aɗəm a gà bàba ŋa.
Dite i ndzeke aɗəm a gà daw gà,
nda gà asiŋ gà dukw gà ŋgiɗ fit a fata.
19 I dəba ŋa ya,
i gweɗebe a a ba gà:
Kàa ŋgat limana biy na ki zim a mive diŋ a.
Ama kinehe ka,
sifik ba kuɗa,
ka zəm naha.
Ka sa aakaha duwa,
dite kə ŋgaya ba.”
20 Ama Mbulum a gwaɗa a wele ata:
“Kər ka,
kà tsah tsa.
Ama kinehe ka,
i zle a mesife yak ndaavəɗ aaha dze ana,
weke na a zim a dukw ata,
kà yahar gər a?”»
21 Yesuw a gwaɗa a tar i dəba ŋa ya asa:
«Kər gà taŋa ya mbaŋa,
na wur ana a yehe a gər ka,
a limana ɗekɗek a.
Ama i təv Mbulum ka,
a ŋget a duwa tsa.»
Madzala gà gər a təv Mbulum
22 I dəba ŋa ya,
Yesuw a gwaɗa a gà ɓəzla mazazama ŋgat ata asa:
«Aɗaba taŋa na iye ihər i gweɗe a kurum a kinehe ka:
Arəv ma da aà kurum a,
ka dzalum dukw mezime ana mìi zim a ana là,
kige tsa,
mìi tiye akaba a ana,
là tsa.
23 Aɗaba mesife ka,
a za dukw mezime,
dite ba tekeɗe,
a za petek mbaŋa.
24 Fə̀rum aà gà ŋgatak kwaŋ.
Kwets ti slige a duwa tsa,
ta pele a duwa i bəɗ a tsa,
dite awura tar a riŋ aà mekèhe aɗəm gà dukw tar,
kige tsa ləmba tar a riŋ aà medzè aaka gà dukw mezime tar ɓav tsa asa.
Ama Mbulum na a riŋ a vile a ter a dukw mezime ya.
Dite kurum dze ana,
kà zùm gà ɗiyeŋ tsiye,
na i təv Mbulum a?
25 Kinehe ana,
weke na ika magər kurum a dzele a kataya,
dite ka,
a sle aà mesikehe a à mandza aà bəra ŋgar zaakwa ya?
26 Na ki slwim a aà mege duwa kwizikw kamala taŋa ya tsidze ana,
aàmala na ki kìɗwim a ba nda madzala gà gər aka gà asiŋ gà dukw ŋgiɗ a?
27 *Fə̀rum aà gà mibìzè gà kwizir kwaŋ,
meme na a slil a,
dite a bize a ya.
Ta pele a,
ti leme a,
dite ta ŋger a gà petek ŋa aka ba ɓav tsa asa.
Ama iye ihər i gweɗe a kurum ŋa:
Ku mege Əbay Salumun ana akahər ata a riŋ nda gà limana ŋgar hinne ya tekeɗe ka,
aka dza akaba gà ŋgwal gà petek ana gà matsahəna ŋa kamala biy gà mibìzè gà kwizir ata ya tsa.
28 Aɗaba taŋa,
na Mbulum a riŋ ihər,
à dìweye a gà gər gà kwizir ana i dala ya lele,
a biziŋa,
ama ndidwe ŋana ka,
ta wene a tsara dze seyiŋ ana,
sakwàn kurum a.
A dìweye a kurum ana,
à zè a taŋa tsiye,
na kurum ana kə̀ gəsum iye nda gəzləŋ kwizikw a?
29 Aɗaba taŋa,
kə̀ gə̀zlum ba gər aà mayaha dukw ana ki ti zimwim a ya,
kige tsa,
ki ti swim a ya tsa asa.
30 Taŋa ka,
gà na tə sər Mbulum tsiye,
na ti yehe a gà dukw ata kataya ya.
Ama kurum ka,
Mbulum Tsir kurum a sər gà dukw ata a sle aà kurum,
ka wayum a.
31 Dzalum gà gər ivaɗ ka,
aka *mekwere Mbulum,
dite Mbulum a vile a kurum a gà asiŋ gà dukw ŋgiɗ ana ti sle aà kurum a ya tserdze mbaŋa.
32 A kurum palam gà təmaŋ ana hinne tsiye:
Ki gwim magəɗa tsa,
aɗaba Mbulum Tsir kurum aka ŋgaya ba aà məvəla kurum təv mendze i mekwere ŋgar.»
Limana ana duwa a ger a tsa i mbulum a
33 «Dzawum à gà dukw kurum,
dite kà dzum siŋgwe ŋa a gà ɓəzla matawak.
Yahum kìywa ana a nis a tsiye.
Ka yahum aɗəm gər a limana ana i təv Mbulum i gər ŋa a dzeye a tsa,
dite gà ɓəzla akəl tekeɗe,
tì dzik a tsa,
ku mege gà metinwe ibam,
ti zim a tsiye.
34 Aɗaba təv ana limana kurum iɗəm a ka,
madzala gà gər kurum tekeɗe,
tseŋgikkè i fata asa mbaŋa.»
Gà ɓəzla makaslà ga ana tì dze a zləm lele ya
35 «Dànum ba kurum lele,
kà ndzum nda mandza zləm.
Lalampa kurum tekeɗe,
ma ndza məvata ŋa.
36 Nwim gà ɓəzla meslire ana ta bebe a mala ga tar ana à mère a i megirive mazla daala ndaavəɗ a.
I təv ana aka màra ya ka,
a lek a a biye hərmaga.
Ti dehe a,
ta hìndìker a iɗəm a.
37 Na mala ga tar ata aka màra,
aka lera aà tar a nda are,
na tar riŋ ta bebe a ŋgat a ka,
maŋgayaba ika gər tar.
Aɗaba taŋa,
iye ihər i tsik a kurum a nda ndzer:
Mala ga ata tekeɗe,
à dèn a ba mbaŋa,
a ndze à ter a a bəɗ.
I dəba ŋa ya,
a dehe a,
a vile a ter a ɗaf,
ti zimiŋa.
38 Na bəla na a màra ka,
nda magər həvəɗ,
kige tsa magər həvəɗ aka ndaha iɗəm a,
na a leha aà tar nda are ya ka,
ta ŋgeye a ba,
na tar a.
39 Kinehe ka,
tsarakum dukw aaha i tsik a kurum a ya lele:
Na bəla mala ga a sər pat awara na mala akəl a dehe a a ma ŋgar a,
kige tsa bəla ndeɗime ya ka,
a ndze a nda metsehe lele,
a viler a vatwa aà mada a ga a ma ŋgar tsidze.
40 Aɗaba taŋa,
kurum tekeɗe,
hadzalum ba kurum mbaŋa.
Ndzum ka,
nda metsehe lele,
tsəka,
iye,
*wur ana a dara i təv Mbulum a,
i mère a ka,
a pat ana dùŋgukkwà,
kurum ihər ki vevwim a iye ya tsa.»
Mala megemir ana a ge a ika are ŋa ya, ndəna a ge a
ika are ŋa ya tsiye
41 Piyer a tsaraka bazlam Yesuw ata a tsik a tar a ka,
a gwaɗar aaka:
«Batsah mə̀r ŋa,
kà tsik bazlam minew ata ana,
agəra mə̀r ɗekɗek a,
tsəna,
agəra gà mburma fit a?»
42 Əbay Yesuw a gwaɗar aaka:
«Nwim ka,
kamala mala mege megemir ana ndzer ŋa,
a ge a megemir ka,
nda metsehe lele ika are ŋa ya tsiye.
Na bəla mala ga ŋgar a de a a təv ŋa ka,
a tike aɗəm a ŋgat aà makaslà gà ɓəzla megemir,
a vile a ter a ɗa dukw mezime ka,
tits a təv ana tə zəmawa ya ya.
43 Aɗaba wele ana aka ge megemir kataya ka,
a ŋget a maŋgayaba i gəzləŋ,
a pat ana mala ga ŋgar aka dara,
aka le aà ŋgat,
a ge a megemir kamala taŋa ya ya.
44 Iye ihər i tsik a kurum a nda ndzer,
pàrsa iɗəm tsa:
Na mala ga ata aka màra ka,
a miyeker a à gà dukw ga ŋgar a ahər tserdze,
a kweriŋa.
45 Ama na bəla mala megemir ata ma gwa ka:
Araha,
mala ga gà à mère a bise tsəna,
meme?
Ma daha,
mà dza ba aà mege matawak a gà asiŋ gà ɓəzla megemir mala ga ŋgar aaha,
nda mazəma duwa nda gà ɓəzla masà guzum i təv ilik ŋa,
ta kweye a dər hinne.
46 Ama na kataya ka,
mala ga ŋgar a wiyere a ŋgat a paf kataya,
a sir a ka,
à mère a və̀ɗəna tsa.
Aka màra ka,
aka samata megemir ŋgar ŋgwal ŋa tsəka,
a viler a mesewere are hinne,
à yè a ŋgat a təv ana gà ɓəzla mene are Mbulum tə ndzawa iɗəm a.
47 Na bəla mala meslire a sər dukw ana a sàs a mala ga ŋgar a,
dite ka,
aka gəs,
a waya megemir ŋa lele tsəka,
ta viler a mesewere are ana ta gìzlewe a iɗəm ŋgat hinne ya.
48 Ama mala meslire ana a sər iba à dukw ana a sàs a mala ga ŋgar tsiye ka,
ku aka ge bakal ana biy megìzle ahər ŋgat a tekeɗe ka,
ta viler a mesewere are ana ta gìzlewe a iɗəm ŋgat hinne tsiye,
aɗaba ana a sər tsiye,
na ŋgat a.
Wur ana tàa vəlar duwa a ahər hinne ya ka,
ti ta wiz ahər a hinne mbaŋa.
Wur ana ta miyakar dər ahər hinne asa ya ka,
ti ta wiz ahər a mazàkà ŋa hinne ndeyndey.»
Yesuw à dzik a ikaba gà mburma ya
49 «I dara ka,
aà metìkè zlir akwa aka gər ahəɗ.
I waya mə̀ vàt ba daga kinehe.
50 Ama ti dzik a à iye a liwiŋ gà mesewere are ana a ŋgiɗits a iye,
haa a təv ana Yàa ndəv dər a dzekwiŋ.
51 Kù gwaɗum i kurum:
I da a kurumara ana,
à mandza zayzay aka gər ahəɗ a ya?
Awaŋ,
kataya tsa,
i dara ka,
aà mandzə̀kà ikaba gà mburma ya.
52 Daga aà kinehe ya,
gà mburma ana i gà ma tar ə̀zləm a,
ti sir a aba a ahəm tsa,
tì dzik a ba ikaba ya.
Gà makər ŋa aaha ti sir a ba nda gà sula ŋana tsa.
Gà sula ŋana tekeɗe,
ti sir a ba nda gà makər ŋa aaha tsa asa.
53 Gà tsir nda kəla ŋgar ibam,
ti sir aàba a ahəm tsa asa.
Gà məmər nda dəm ŋgar tekeɗe,
kataya.
Gà daala kəla nda məmər zal ŋgar tekeɗe,
kataya mbaŋa asa.»
Masəra ikaba à dukw ana Yesuw a geye a ya
54 I dəba ŋa ya,
Yesuw a fàfəl a gà mburma ata i fata tserdze ya,
a gwaɗa a tar:
«Kàa ŋgatum a hulɓukw ana tirwenihhe i mendzwil mbulum a ka,
ki sirwim a dər ka,
yam à dzìŋa.
Tsaatsa ndzer,
à dze a kaɗəŋ.
55 I kwite aaha ka,
kàa ŋgatum a himbiɗ ana a màra ndàra ika tseke gular a ka,
ki gweɗwim a:
“Avukw a giŋa,”
tsaatsa ndzer,
a ge a kaɗəŋ.
56 Dukw gà mimbèhè are duwa,
kà sərum are gà dukw ana ta geye a ba ika gər ahəɗ,
nda gà na i gəza mbulum a ka,
hinne.
Dite aàla na kà sərum ikaba à gà dukw ana kinehe i ge a ika magər kurum a tsiye?»
Masəra ba nda mala maàga yak
57 «Aɗaba la na kurum nda gər kurum ka,
kà sərum dukw ana a tsahən biy mege ka,
kà sərum tsa ana,
aàla?
58 Ar ka,
kamala ana kinehe,
wura a màk à bakal,
kər tekeɗe,
kà sər ndzer,
bakal yak kaɗəŋ,
a de a à kər a aka miɗ seriye ka,
sərum ba ika vatwa i təv ana ki dwim a mba ya.
Ma tə da à kər aka miɗ mala mege seriye dzekwiŋ tsa.
Aɗaba na aka da à kər ka,
seriye à gis a kər,
dite mala mege seriye ata ibam,
a vile a kər a ahər a gà sliwdze asa.
Gà sliwdze ata ibam,
ti ye a kər a ga daŋgay.
59 Iye ihər i gweɗek a nda ndzer:
Gədzaw ki mìts a riŋ i ga ata,
ki sle a aà medera iɗəm a asa tsa,
say na kàa ndə̀var à məpəla dukw ana a ge dər aà kər seriye ya,
siysiy aka zeha tsiye dzekwiŋ.»