Luka 11

Mahàmà a Mbulum

Mata 6:9-13; 7:7-11

1 A pat duwa, Yesuw a hama a Mbulum i təv ŋgiɗ pam. I təv ana a ndəv à meheme ŋgar ata ya ka, wura ilik i liwiŋ gà ɓəzla mazazama ŋgat a, a gwaɗar: «Batsah mə̀r ŋa, ɗif a mə̀r dər, meme na mìi heme a a Mbulum, kamala ana Yuhana a ɗif dər a gà ɓəzla mazazama ŋgat a mbaŋa te.» 2 Yesuw a tsaraka kataya ka, a dza ba aà meɗìfè a tar dər. A gwaɗa a tar: «I təv ana ki hemwim a ya ka, gwaɗum:

Tsir mə̀r,

kər ka, tsəɗaŋŋa,

bakal i təv yak tsa.

Gà mburma tserdze tə̀ zlə̀b dər à kər.

Mekwere yak ana ki kwere a ya ka,

ma ge ba i təv mə̀r mbaŋa.

3 Vəl a mə̀r dukw mezime,

ma sle a mə̀r kəla pat.

4 Pəl a mə̀r à bakal mə̀r,

aɗaba mə̀r tekeɗe ka,

mìi pìl a dər a gà mburma ana tserdze,

ta ge a mə̀r a dukw ana ŋgwal ŋa tsiye.

Kasla mə̀r lele i təv gà na

ta bene a mə̀r zləmana ya,

dite ka, mì dəɗ a bakal tsa.»

5 I dəba ŋa ya, Yesuw a gwaɗa a tar asa: «Weke na masla ŋgar a riŋ, dite bəla masla ŋgar ata a daha a təv ŋgar nda magər həvəɗ, a gweɗere a: “Kamkam, masla gà, maɗaval aka zeha aà kər a zaakwa beye? Viliŋ te. 6 Aɗaba masla gà duwa naha a dara i təv ŋa ya ka, duwa a riŋ aà iye aà miviler tsa, i meke a dər mba ya.” 7 Dite mala ga ata ta wiz ahər dukw mezime ya, a gweɗerre a i ga ya: “Ka ne aà iye bakal tsa, wele. Yàa mbər mehìndìkè a ga, maa həna nda gà ɓəza gà. I sle aà mehitse a aà mbulum, aà məvə̀làkaha dukw mezime asa tsa.”» 8 Yesuw a gwaɗa a tar asa: «Iye ihər i gweɗe a kurum a nda ndzer: Ku mege gər ŋgar aà mehitse tsa tekeɗe ka, a hitse a, a viler a dukw ana a waya ya, aɗaba ana a ge araha kamkam hinne ya, tsəka, agəra ana masla ŋgar a ɗekɗek tsa.

9 Aɗaba taŋa iye i gweɗe a kurum a kinehe: Wizwim, Mbulum a vile a kurum ŋa. Yahum, ki ŋgetwimiŋa. Lakum a dukw mahə̀ndə̀kà ga, dite à hìndìk a kurum a i ga ya. 10 Aɗaba ku weke na aka wiz ka, a vileriŋa. Wur ana aka yaha ya ka, a ŋgetiŋa. Dite wur ana aka lak a dukw mahə̀ndə̀kà ga ya, tuwaŋ à hìndìker a iɗəm a mbaŋa. 11 Na wura ilik ika magər kurum, tsir gà ɓəza ana, bəla kəla ŋgar ata aka wiz ahər kilif ana, a viler a mesiwiɗ a? 12 Kige tsa aka wiz ahər slèsle ana, a viler a hìrde ya? 13 Na kurum ana gà ŋgwal ŋa tsiye ka, ka sərum məvəla gà ŋgwal gà dukw a gà ɓəza kurum seyiŋ ana, sakwàn Tsir kwa ana i gər ŋa ya ivaɗ a. A vile a Mezite Mesife ŋgar a gà na ta wiz ahər a ya ana, à zè a taŋa tsiye?»

Yesuw a fàfəl a gà na ti tsik ahər dukw ana ŋgwala tsiye

Mata 12:22-30; Markus 3:20-27

14 I dəba ŋa ya, Yesuw a dalawa sitene aà wele duwa ya, aka ge dər mandək ŋa. Aləka sitene ata a dara i ba ŋgar a ka, wele ata a dza ba aà mifefile wìlè wìlè lele kuɗa. A ge aà gà mburma ata i fata tserdze ya, kamala dukw mene aà mburma ya. 15 Ama gà misle ŋgiɗ pam i liwiŋ gà mburma ata i fata ya, ta gwa: «A ge a ka, *Beldzebul, Əbay sitene na a vəlar ndzəɗa, aà madalawa gà sitene ya, tsəka, a sle a tsa.»

16 Gà misle ŋgiɗ pam ka, a sàs a tar megìseraha ahəm aà are. Aɗaba taŋa, tə tsam ahər ndzer ŋana, ta gwaɗar: «Ge a mə̀r dukw mene aà mburma yak, dite na mìi sir a dər ka, Mbulum na a slərra kər a kaɗəŋ a.» 17 Ama Yesuw a sər a taraha aka dukw ana tə dzala ya. A gwaɗa a tar: «Gà mburma ana a riŋ ika ahəɗ ilik ŋa, ta ge a guvəl ika magər tar ka, ti sle a aà mendze a i təv ilik ŋa tsa, ahəɗ tar a nisiŋa. Ama gà mburma ana i ga ilik ŋa ya tekeɗe, na maàga ika magər tar ka, kataya mbaŋa. 18 Dite meme na kù gwaɗum ka, Əbay sitene na a viliŋ ndzəɗa aà madalawa gà sitene ya ya. Ama na sitene a riŋ a ge a maàga aà ba ŋgar vùŋŋa dze ana, meme na mekwere ŋgar a sle aà mendze a ya? 19 Na bəla iye i ge a kamala na kà tsikwim a dze ana, dite weke na a vəl ndzəɗa a gà mburma kurum aà madalawa ŋa mbeete ya? I gər kurum, kù gwaɗum ana, Mbulum tsiye? Ndzer ŋana na a tsik a kurum a ka, gà mburma kurum ata. 20 Ama na bəla i delewe a gà sitene ata nda ndzəɗa Mbulum ka, taŋa ki slwim aà mesire a dər ka, *mekwere Mbulum aka dara a təv kurum a.»

21 Yesuw a gwaɗa a tar asa: «Əbay sitene a ne ka, mala ndzəɗa. Na ŋgat a riŋ nda gà dukw ahər ŋgar ihər, a kesle a dər ga ŋgar ka, limana ŋgar a ndze a tèpèppe lele. 22 Ama mala ndzəɗa ana a za biy ŋgar a, aka slala ka, à gis a ŋgat, à dzik a ihər gà dukw ahər ŋgar ana a gewa dər ndzəɗa ya. Dite a dzeyekwe a limana ŋa a mburma fit. 23 Iye ihər i gweɗe a kurum a kinehe: Wur ana a waya iye tsiye ka, taŋa ŋgat ka, mala mene are gà. Dite wur ana aka zlak iye aà megemir gà tsiye ka, a dzeyiŋ a ka, à megemir gà ivaɗ.»

Sitene a mà aka wele ana a məsak à vatwa Mbulum a

Mata 12:43-45

24 Yesuw a gwaɗa a tar asa: «Na tàa dalawa sitene, aka dara i ba mburma ya ka, a de a aka mandazla a dala, guruŋ guruŋ a yehe a riŋ təv mendze ana a sasar aà mendze aɗəm a. Na aka ŋgat tsəka, a gweɗe a: “Ŋgulum i mbìɗ a gər a təv ana i dara iɗəm a.” 25 Aləka aka màra ka, a le a aà ga ŋgar ata məfàɗà ŋa, kàzlàŋa malàmbàɗà ŋa tits tits lele. 26 I dəba ŋa ya, a de a, a ti ndzikere a gà asiŋ gà sitene ŋgiɗ a təsəla, aà mendze i fata, gà na gà ŋgwal ŋa tsa ndeyndey a. Ti de akabaha aɗəm a tserdze a fata. Zàmma tsəka, dukw ata a me a aka wele ata, mendze ŋgar a ge a ŋgwala tsa ndeyndey, à zè a dər na piŋŋe ya asa.»

Maŋgayaba gà na ta gəs Mbulum a

27 Yesuw a ndəv à mifefile ŋgar ata tsara ka, məkəs duwa a gwaɗarra i magər mburma ya: «Maŋgayaba ika gər məkəs ana a wa kər, kà sa awah ŋgar a.» 28 Ama Yesuw a gwaɗar aaka: «Seyiŋ tsa ivaɗ, maŋgayaba ka, ika gər gà mburma ana ti tsereke a bazlam Mbulum, ta gis ahər a ahəm lele ya.»

Gà mburma ta wiz dukw mene aà mburma aà Yesuw

Mata 12:38-42

29 I təv ana gà mburma hinne riŋ ti yahaba gər a təv Yesuw a ka, a dza ba aà megweɗe a tar asa: «A kurum gà mburma ana kinehe ya, kurum ka, gà ŋgwal ŋa tsidze, na i təv Mbulum a. Meme na ki wizwim aà iye dukw mene aà mburma ka, dite kurum ŋa kà wayum Mbulum tsiye. Ama ka, ki ŋgetwime a a medzibe dukw mene aà mburma ata tsa, say na a biy Yunas, mala məmà à bazlam Mbulum ana akahər ata ya ilik asa tsiye. 30 Aɗaba taŋa, Yunas a ne dukw mene aà mburma aka gà mburma ana i kwite Ninive ya, dite kamala taŋa ya, iye, *wur ana a dara i təv Mbulum a tekeɗe, i ne a dukw mene aà mburma aka gà mburma ana kinehe ya mbaŋa. 31 Aləka a pat seriye Mbulum ka, batsah Əbay məkəs duwa a kwara ɗa gà mburma ana ika tseke gular a, a dere a, a hitse a aka miɗ gà mburma aaha kinehe ya, dite à me a ter a à bakal. Aɗaba məkəs ata a dara ka, aà zlile mbulum i təv ŋa ya diriŋ, aà mandza zləm a mifefile Əbay Salumun ana metsehe ŋgar a riŋ hinne ya. Tsaatsa wur ana ɗa i faha, ki ŋgetwimer a kinehe ya ka, a za Salumun fit. Ama kurum ka, kàa dzumar zləm tsa. 32 A pat seriye Mbulum ka, gà mburma ana i kwite Ninive ya, ti dere a, ta hitse a aka miɗ gà mburma aaha kinehe ya, dite ta me a ter a à bakal mbaŋa. Aɗaba akahər ana Yunas a be a tar à ɗaf a ka, tàa mbəɗ à madzala gà gər tar. Ama tsaatsa wur ana ɗa i faha, ki ŋgetwimer a kinehe ya ka, a za Yunas asa mbaŋa. Ama kurum ka, kàa dzumar zləm tsa.»

Magəsa Mbulum a vile a dzaydzay a mburma

Mata 5:15; 16:22-23

33 Yesuw a gwaɗa a tar asa: «Wura a riŋ a tike a akwa aà lalampa ka, dite à kèhe a dər dəɓ a təv ŋa, kige tsa aà huɗ tasà tsa. A tike a ka, a təv ana dzəgəɗaf ŋa ya ivaɗ, dite na gà mburma ana ti de a a ga ya ka, ta ŋget a dər a vatwa dzaydzay lele ya.

34 Are yak ka, a ne kamala lalampa ba yak a. Aɗaba taŋa, na are yak a da aba ya ndzihndzih lele ka, ba yak ana tserdze i bəɗ a tekeɗe, i təv dzaydzay ŋa mbaŋa. Ama na are yak a da aba ya tsəka, ba yak tekeɗe, ar ka, kamala ana i luvuŋ a mbaŋa. 35 Aɗaba taŋa, ge metsehe lele, dite ka, dukw ana i təv yak, a ɗek a à vatwa dzaydzay a, ma ti ne luvuŋ tsa. 36 Na ba yak fit mandza ŋa i təv dzaydzay ŋa, luvuŋ a riŋ kwizikw tsidze ka, taŋa ba yak ka, i təv dzaydzay ŋa kamala lalampa ana à pèt a i təv yak, à div a ya.»

Yesuw a mà à bakal a gà *Farisa nda gà ɓəzla medzeŋge

məpala ahəm Mbulum

Mata 23:1-36; Markus 12:38-40

37 Yesuw a ndəv à mifefile ŋgar ata tsara ka, Farisa duwa a zalar aà dukw mezime a ma ŋgar. Ta mah ba, tə da. Tə daha, ta patsa a ga. Tə daha, tə ndza a bəɗ, dite tə dza ba aà mazəma ɗaf. 38 Farisa ata a samata Yesuw ka, aka bara ahər kamala ana fəla tar a tsik a tsa. A ge ahər kamala dukw mene aà mburma ya. 39 I dəba ŋa ya, Əbay Yesuw a gwaɗar: «Kurum gà Farisa ka, kà sərum are matsakaɗa gà kəzliyam nda tasà kurum ka, lele. Dite aàla na gəzləŋ kurum kataya tsiye? Nda bəra ka, kù gwaɗum, mə̀r gà ŋgwal ŋa, tsaatsa i huɗ ŋana ka, maràhà ŋa nda gà dukw ana ŋgwala tsiye, kamala megweɗe ya ka: Megeye akəl, nda megeye swalwa. 40 Kurum ka, metsehe kurum a riŋ tsa, tsəna, wànà Mbulum ana a ge dəba ŋana, aka ge huɗ ŋa ti tsiye? 41 Dzalum ivaɗ ka, aka dukw ana i huɗ ŋa ya. Ki dzwìm a dukw ata a gà ɓəzla matawak, dite ki ndzwim a tsəɗaŋŋa kuɗa.

42 Ama kurum gà Farisa ka, waya ba kurum a. Kurum kà yahawum gər a gà dukw mezime kurum ana i dala ya ka, ku mege dukw ana a ɗe a hinne tsa kwizikw a tekeɗe, ki livwime a kurwa, dite ki vilwim a ihər a Mbulum a ilik. Ama kà məsakum à mawàyà Mbulum nda dukw ana ndzer, a sasar gà mburma ta ger a ana, meme? Ana ka, ki gwim a gà taŋa dzekwiŋ, na dite ki gwim a gà naha kuɗa mbaŋa ya.

43 Kurum gà Farisa ka, waya ba kurum a. I ga mahàmà a Mbulum ka, kà yahawum ka, say təv mendze ana ŋgwal ŋa ya, aà mendze dər aka miɗ mburma, dite ka, mburma ta fə̀r dər aà kurum lele. Na kàa dum a liwiŋ mburma tekeɗe, a sàs a kurum, mburma ta ge a kurum wusa ka, say nda mazàmbàɗà à kurum ɗekɗek. 44 Ama taŋa ka, waya ba kurum a, kà ndzìkìɗwim ba ka, gà dive ana mburma tì sìweye a ndaka gər ŋa ka, ta ŋgatar tsiye.»

45 Bazlam Yesuw ata a tsik a tar kataya ya ka, mburma ilik ika magər gà ɓəzla medzeŋge məpala ahəm Mbulum a, a gwaɗar aaka: «Əbay, metsìkè bazlam yak ata kà tsik a ka, kà ndavaya taŋa ka, a mə̀r mbaŋa.» 46 Yesuw a gwaɗar aaka: «A kurum gà ɓəzla medzeŋge məpala ahəm Mbulum, waya ba kurum a mbaŋa. Aɗaba kà ndzìkìɗwim ba ka, gà mburma ana tì dzèye a gà mibe gà duwa ə̀ŋgiɓ aka gər mburma, tar ŋa kuɗa ka, ìnets tì lìme ahər a tsidze ya.

47 Waya ba kurum a, aɗaba kurum ka, ki zlezlwim a aà dive gà ɓəzla məma à guma Mbulum ana akahər ata gà tsir kurum ta bats tar a. 48 Kərga taŋa ya, ki gwim a ka, megemir gà tsir kurum ana ta ge ya. A da a kurum a gər ka, hinne. Aɗaba taŋa, tàa bats gà ɓəzla məma à guma Mbulum ata, dite kurum kà nwim ka, gà ɓəzla mazlazlàyà a tar aà dive ŋa kuɗa. 49 Mbulum ana metsehe ŋgar a riŋ hinne ya, a tsik aba ya daga piŋŋe ya, a gwa: “I slir a taraha gà ɓəzla məma à guma gà nda gà ɓəzla meslire gà tserdze, ti ta bets a gà asiŋ ŋa i liwiŋ tar a, dite ti ti sèwèr a are a gà na ti zeha ya mbaŋa.” 50 Aɗaba taŋa na Mbulum ihər à tsèm a aà kurum ana kinehe ya, agəra məməta gà ɓəzla məma à guma Mbulum ata ta bats tar daga aà gər ana a ge gər ahəɗ a. 51 Daga aà məməta Abel a, tsikw aà məməta Zakari ana ta kəɗ ika magər gà ga mahàmà a Mbulum batsah ŋana, nda təv ana ta batsawa aaka gà duwa a Mbulum a. Ama ka, iye ihər i tsik a kurum a nda ndzer: Kurum gà mburma ana kinehe ya, Mbulum a sèwèr a kurum a are agəra gà mburma ata ta bats tar a.

52 Kurum gà ɓəzla medzeŋge məpala ahəm Mbulum ka, waya ba kurum a, aɗaba ana kà hə̀ndə̀kum a vatwa a gà mburma ana ta waya masəra Mbulum a. Kà ndzəkum lèkilè ŋa, dite kurum ŋa tekeɗe, kwets ki dwim aɗəm a ɓav tsiye.»

53 I təv ana Yesuw a ndəv à mifefile ŋgar ata tsara ya ka, a mah ba, a da. A da iɗəm a ka, gà ɓəzla medzeŋge məpala ahəm Mbulum nda gà Farisa, tə dza ba aà mege arəv nda təv ŋgar hinne. Aləka i dəba ŋa ya, ta ge metsehe nda wirwir hiywe, tə tsamawa ahər gà bazlam pampam. 54 Aɗaba a sàs a tar megìser dərraha ahəm aà are, dite ka, ta ŋgat bazlam ana a tsik a ndaka vatwa ŋa tsiye i təv ŋgar a.