Omugani Gwo Omubíbi We Embibo
(Mariko 4:1-9; Luka 8:4-8)
13
1 Echilo éecho nyini, Yeézu akalugamo omuunzu éezo, yaazeenda yeekala ahaangeégeelo ye enziba. 2 Echipípi chiháango cha abaantu cheeza, chaamukobaho Yeézu áaho akaba ali. Niho, yaaza omu bwaato, yeekala óomwo, na abaantu baaba beemeeliile aha chaambo. 3 Mbweenu, Yeézu yaábagaambila amagaambo meenzi naafumoolesa emigani, naazila aáti, “Akaba aliho omubíbi oómo ogwo akeemuka kuza omu musili gwoómwe kubiba embibo zoómwe. 4 Obuchilo akaba naabiba, embibo eziindi zikalagala omu muháanda, enyonyi zeeza, zaázilya embibo éezo. 5 Embibo eziindi zikalagala omwi itaka liche aha luchili. Ahonyini éezo mbibo zaamela, habwo kuba itaka likaba lili liche kwoónka. 6 Náho obuchilo omusana gwaayakile, embibo éezo zikahotoka na kukaanzagala, habwo kuba emizi yaázo telabeele eyiziikile ahaansi bwooli. 7 Embibo eziindi zikalagala omu mahwa. Áaho amáhwa áago kagakuzile, gaázimigisiliza emimelo éezo, aha muheleeluko ziba zaáfa. 8 Embibo eziindi zikalagala omu busi buluunzi. Áaho zaákomeela no kulabya, kuluga omwo eémo yaalabya amagoomba igána límo, eziindi zaalabya eémo makúmi mukáaga ne eziindi zaalabya éemo makúmi ásatu. 9 Óogwo ayina amatwi, na ahulile!”Habwaáchi Yeézu Naagaamba Ha Migani
(Mariko 4:10-12; Luka 8:9-10)
10 Abaheémba ba Yeézu beeza hali weényini no kumubúuza aáti, “Na habwa chi noogaambisa emigani obuchilo nohooya na abaantu?” 11 Yaábagalulila aáti, “Múungu abaheele íimwe okusombookelwa amagaambo ge entaahililo zo obukáma bwoómwe, náho boónyini tibakaheelwe okusombookelwa áago. 12 Manya si, omuuntu óogwo aheelwe ebiintu akabikolesa emilimo, alyaágabilwa akanyise. Náho omuuntu weéna wéena óogwo aheelwe ebiintu náho akaleka kubikolesa emilimo, mazima na áako ayebikiliíze, balyaákamwaaka 13 Niimbagaambila ha migani obuchilo nniinhooya nabo, habwo kuba kabalikuleeba áago ndikukola, náho tibakusombookelwa ensoonga zaágo. Kaandi, nibabona kuhulila áago ndikugaamba, náho tibakusombookelwa ensoonga yaágo. 14 Áago nigakolwa gabone kuhikiilizwa áago omubáasi Isaya ago yaagaambile hali boónyini nka nikwo,
‘Kuhulila, mulaaba nimuhulila, náho timukusombookelwa nakáti.
Kuleeba, mulaaba nimuleeba, náho timulihwéeza nakáti.
15 Bilyáaba bityo, habwo kuba emiganya ya abaantu áaba, elemeéliilwe, tekwaanguha omu kusombookelwa,
na amatwi gáabo nigalemeela kuhulila,
na baáhumbiliize améeso gáabo.
Byaakubeele bitali bityo, baakaáhweélize kwa améeso gáabo,
bakaáhuliile kwa amatwi gáabo,
bakaásoombookiilwe hamiganya yáabo,
kuhicha baannhiindukile,
mbone kubachiza.’a
16 “Mwiina omugisa habwo kuba améeso géenyu nigaleeba na habwo kuba amatwi gáanyu nigahulila. 17 Mazima nniimbagaambila nka nikwo, kala ababáasi na abaantu abeena ntúungwa nzima abáandi béenzi, bakaba nibefuuza kubona áago mulikubona íimwe, náho tibalagabweene. Bakaba nibefuuza kubihuliiliza éebyo mulikuhulila íimwe, náho tibalabihuliile.
Yeézu Naasasaánula Omugani Gwo Omubíbi
(Mariko 4:13-20; Luka 8:11-15)
18 “Mbweenu íimwe, muhuliilíze ensoonga yo omugani óogwo gwo omubíbi we embibo. 19 Omuuntu ogwo alikuhulila empola ze echigaambo cho obukáma bwo omu igulu, náho takuchisoombookelwa, naasusana ne embibo éezo ezalageele héehi no muháanda. Izimu, niwe óogwo Omuzilwa, naayiza no kusaakula éecho Múungu abibile omumuganya gwoómwe. 20 Embibo éezo ezalageele aha luchelege áaho ahatéena itaka liinzi, nizisusaniswa no omuuntu óogwo alikuhulila echigaambo cho obukáma bwo omu igulu, na ahonyini akachiinaankula aha manulilwa. 21 Náho naakwata echigaambo che empola éezo aha mwáanya muche kwoónka, habwo kuba okwiikiliza kwoómwe tikulabeele ne emizi bwooli. Keelaaba ebyaágalalo ne ennaku nibimugwéela habwe empola yo obukáma bwo omu igulu, áaho na áaho nibimukuumpisa naakuleka okwiikilizakwe. 22 Embibo éezo ezalageele omu mahwa, nizisusaniswa no omuuntu ogwo alikuhulila echigaambo cho obukáma bwo omu igulu, náho nabeéhwa ne ebitahatahiso bye éensi éezi ne etuúnku zo obuhite. Ne éebyo nibimiga empola yo obukáma bwo omu igulu na tekuhicha kulaba amagoomba omu bulami bwaáyo. 23 Náho embibo éezo ezalageele omu busi buluunzi, nizisusaniswa no omuuntu óogwo alikuhulila echigaambo cho obukáma bwo omu igulu no kucheétegeeleza. Habwéecho abaantu nko óogwo nibo balisohoza amagoomba omu bulami bwaabo, oómo entulo igána, oóndi entulo makúmi mukáaga no oóndi entulo makúmi ásatu.”
Omugani Gwo Omwaata
24 Yeézu yaábachweela omugani ogúundi aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana no omuuntu ogwo akahaamba embibo nduunzi omu musili gwoómwe. 25 Náho obuchilo óobwo abaantu kabaabele bahuniile, omubisa woómwe yéeza, yaabibamo omwaata omu ngano, yaámala yaázeenda. 26 Obuchilo engano éezo ekaba yaámela no kubaanza kusaambulula, niho omwaata nágwo nigubonwa. 27 Abazáana ba kaanyina omusili beeza, baámubuuza nka nikwo, ‘Íiwe mukáma, nitusoomboókelwa nka nikwo okabiba embibo nduunzi omu musili gwáawe. Óobu, omwaata óogu gwaaluga nkáhi?’ 28 Yaábagalulila aáti, ‘Annobile niwe ogwo akozile aátyo.’ Abazáana boómwe baámubuuza nka nikwo, ‘Ngási nooyeénda tuzeénde tugubagalemo omwaata óogwo?’ 29 Náwe yaágaamba aáti, ‘Mmahi, mutagabagalamo, habwo kuba kamwaakuba nimubagala omwaata, mukaáhuumbilamo ne engano muzinyukula. 30 Muleke byóona bikule hamo, kuhicha obuchilo bwi igesa. Obuchilo óobwo, nniimbagaambila abagesi nka nikwo hakubaanza bakobye omwaata no kugukoma ebiba babóne kugoocha. Niho bahiche kugesa engano na bazihunike omu chitala chaanze.’ ”
Omugani Gwa Akazuma Kache
(Mariko 4:30-34; Luka 13:18-19)
31 Yeézu yaábachweela omugani ogúundi aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana nko oluzuma luche lwe ehaladali óolu omuuntu akatwaala no kulubiba omu nsaambo yoómwe. 32 Oluzuma óolwo ni luche bwooli kuchila enzuma eziindi zóona, náho kalulikumela nilulugamo omumelo niguba omuti muhaango kuchila enkaamba zóona éezo zili omu musili. Omu muti óogwo enyonyi ziíza, zeekala omu matábazi gaágwo.”
Omugani Gwi Itúumbyo
33 Yeézu yaábachweela omugani ogúundi aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana ni itúumbyo éelyo omukázi naatwaála no kutulaaniza ne ensaano ye engano ye embalililo ye ebitukulu bisatu. Itúumbyo éelyo nilileeteelela ensaano ye engano yóona kutuumba.”
Yeézu Naahikiiliza Obubáasi Aha Omukweégesa Emigani
(Mariko 4:33-34)
34 Yeézu akaba naagaambila ebipípi bya abaantu ameégeso áago habwo kugaambisa emigani. Talabeégesize choóna chóona atéena kugaambisa emigani. 35 Áago gakakolwa gatyo, kubona kuhikiilila echigaambo éecho Múungu akagaambisa omubáasi woómwe nka nikwo,
“Ndaáhooya na abaantu habwo omuháanda gwe emigani.
Ndaabagaambila amagaambo áago agaselekilwe kulugiilila kuhaangwa kwa éensi.”b
Ensoonga Yo Omugani Gwo Omwaata
36 Mbweenu, Yeézu yaalaga ebipípi bya abaantu, yaataaha omuunzu. Abaheémba boómwe beeza hali weényini, baámugaambila báti, “Tusasaánulile ensoonga yo omugani óogwo gwo omwaata óogwo gukaba guli omu musili.”
37 Yeézu yaábagalulila aáti, “Omuuntu óogwo akahaamba embibo emiluunzi, naasusana neenye Omutábani wo Omuuntu. 38 Omusili nu niyo éensi, embibo nduunzi nizo abaantu bo obukáma bwo omu igulu, no omwaata nibo abaantu bi Izimu, óogwo Omuzilwa. 39 Omubisa óogwo ekeeza kubiba omwaata nilyo Izimu Elikúlu. Obuchilo bwi igesa nigwo omuhelo gwe éensi éezi, na abagesi nu nibo maléeka ba Múungu.
40 “Nikwo abahálila ba kaanyina omusili balaákumakuma no kwóocha omwaata omu mulilo, nikwo bityo nyini chilyáaba aha muhelo gwe éensi éezi. 41 Íinye Omutábani wo Omuuntu, ndyaásiindika maléeka baanze, babone kusuumbya kuluga omubukáma bwáanze bóona áabo abali enkola bíbi hamo na áabo abalikuleételela abáandi bakole ebiheno. 42 Maléeka áabo balyaábanaga abaheni áabo bóona omu lyookezo lyo omulilo. Óomwo nimwo balichula no kuteélana ameeno. 43 Niho abeena ntúungwa nzima omuméeso ga Múungu, balaaba nibaáka nki izóoba omubukáma bwe Isébo. Óogwo ayina amatwi, na ahulile!”
Emigani Esatu eéndi yo Obukáma bwo Omu Igulu
44 Niho Yeézu yaasohoza omugani ogúundi, yaabazila aáti, “Obukáma bwo omu igulu nibususana ne ensabo yo obukáani buháango éezo ekaba eselekilwe omu nsaambo. Chilo chimo, obuchilo omuuntu oómo akaba nasuma yaazikugula, yaaza kuziseleka kaandi. Mbweenu akanulilwa bwooli, yaazeenda kutuunda ebiintu byóona éebyo akaba ayinabyo, yaazigula ensaambo éezo.
45 “Kaandi, obukáma bwo omu igulu bweeleenga nko omuuntu omutuunzi oómo óogwo alikweenda kuloondela elúulu nduunzi. 46 Kayeezile yaazigwaaho elúulu eémo yo obukaani buháango bwooli, yaazeenda kutuunda ebiintubye byóona éebyo akaba ayinabyo, yaazigula éezo lúulu yo obukáani buhaango bwooli.”
47 Yeézu yaasohoza omugani ogúundi, naazila aáti, “Kaandi, obukáma bwo omu igulu nibususana na olweelo óolwo abategi baazeenda nalwo kuteega omu nyaanza. Olweelo óolwo lukafa kuyoola buli mfwi za buli lugaanda. 48 Obuchilo olweelo óolwo lweezwiile, abategi baakweeseza aha chaambo. Niho, beékala ahaansi, baakobeza eénfwi nzima, nibazita omu bitukulu. Náho eénfwi éezo eémbi, bakazizugunya. 49 Bityo nikwo chilyáaba omuhelo gwe éensi éezi. Maléeka nibeéza na kutaáganisa enkola bíbi na áabo abeena entúungwa nzima omuméeso ga Múungu. 50 Bamale babanaguze enkola bíbi omu lyookezo lyo omulilo. Óomwo nimwo balaaba nibachula no kuteélana ameeno.”
Ameégeso Amasha Na Ga Kala
51 Yeézu yaabuuza abaheémba boómwe aáti, “Ngási, mwaásoombookelwa góona áago naábasoomboólela?” Nabo baámusubiza báti, “Éego, twaásoombookelwa.” 52 Náwe yaábagaambila aáti, “Omweégesa weéna wéena we ebilagilo óogwo ayaayegesizwe amagaambo go obukáma bwo omu igulu, naasusana nyineéka óogwo asohoza omu nsabo yoómwe ebiintu ebisha ne bya kala.”
Abaantu Ba Nazaléeti Nibamwaánga Yeézu
(Mariko 6:1-6; Luka 4:16-30)
53 Yeézu káyaabeele yaámazile kusohoza emigani éezo, yaalugáho áaho, 54 yaazeenda omumuzihwa gwo owaabo. Obuchilo yaahikile óokwo Nazaléeti, yaabaanza kweégesa abaantu omu isomelo lyáabo. Abaantu baásobelwa bwooli, beébuuza báti, “Omuuntu óogu abwiihile nkáhi obweenze óobu? Na nkáhi abonesize obuzizi bwo kukola amahano áaga? 55 Óogu ti mutábani wo omusala miti oóli? Ni izíina lya nyina ti we Mariamu? Na abalumuna boómwe tibo ba Yakobo, Yozéfu, Simoni na Yuda? 56 Na banyáanya iínti nibo áabo tutuula nabo áaha? Mbweenu, óogu abiihile nkáhi amagaambo góona áaga?”