Bɩna yarpɛ bɩnɩ dɩm
25
Moyisi dɛɛn na wʋ Sinayi piu kʋm yuu nɩ tɩn, Baŋa-Wɛ ma ta dɩd-o DƖ wɩ:2 «Ta dɩ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam nɩ: Abam na zʋ tɩga kalʋ amʋ Baŋa-Wɛ na lagɩ a pa abam sɩ á taá te tɩn wʋnɩ, sɩ á pa tɩga kam sin bɩnɩ dɩlʋ maama na kɩ yarpɛ tɩn wʋnɩ. 3 Kwe-na bɩna yardʋ sɩ á du á kadwi, dɩ á karɩ sɩm wʋnɩ. Nan ta fɔgɩ-na á kwɛ á vinyə tweeru, sɩ á daarɩ á la á wʋdiiru á zʋ digə bɩna yardʋ wʋnɩ. 4 Sɩ kʋ na yɩ bɩna yarpɛ bɩnɩ dɩm, yagɩ-na tɩga kam sɩ ka dɩ sin. Dɩ wʋ́ taa yɩ siun bɩnɩ mʋ dɩ paɩ Baŋa-Wɛ. Yɩ du-na á kadwi dɩ á karɩ wʋnɩ, nan yɩ kwɛ-na á vinyə tweeru tɩm. 5 Kʋ na yɩ wʋdi-twarʋ tɩlʋ na kɩ tɩ tɩtɩ yɩranɩ tɩn, yɩ la-tɩ á ja á zʋ digə. Ta yɩ gwəri-na Vinyə tiu biə balʋ tweeru tɩm na ləri dɩ tɩtɩ yɩranɩ tɩn. Bɩnɩ dɩm maama wʋnɩ, tɩga kam wʋ́ yɔɔrɩ ka sin mʋ. 6 Dɩ kʋ dɩ, ka ta wʋ́ kɩ wʋdiiru ka pa abam, pa abam tɩtɩ, dɩ á gambɛ, baara dɩ kaana maama, dɩ balʋ á na jɩnɩ sɩ ba tʋŋɩ ba pa abam tɩn, dɩ vərə balʋ na zʋʋrɩ abam tee nɩ tɩn, 7 dɩ á sɔŋɔ vara, dɩ ga-vara maama di tɩ wʋnɩ mʋ. Á jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ á di wʋdiiru tɩlʋ maama tɩga kam na kɩ tɩn.
Wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩma
8 Yǝni á jeeli bɩna yarpɛ yarpɛ kuni bɩrpɛ, sɩ bɩna fiinna-nʋgʋ kɛ. 9 Bɩna fiinnu bɩnɩ dɩm nɩ, kʋ na yi canɩ sɩrpɛ cana kam da fugə dɛ nɩ, á wʋ́ pa ba taa kaagɩ tɩga kam je maama nɩ ba wui nabwaanʋ. Lwarɩm saarɩm dɛ dɩm nɩ mʋ á wʋ́ kɩ kʋntʋ. 10 Abam wʋ́ pɔɔrɩ bɩnɩ dɩm kʋntʋ sɩ dɩ taa yɩ dɩ yɩra Wɛ ŋwaanɩ. Á wʋ́ taa kaagɩ tɩga kam maama nɩ á tɔɔlɩ á brɩ nɔɔna maama nɩ wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm mʋ yiǝ. Dɩ yɩ ywəəni dim bɩnɩ mʋ dɩ paɩ abam. Abam wʋlʋ maama ya na kwe o nabaara tɩga o yəgi, sɩ kʋ tu joori o taa te-ka. Ba na yəgi wʋlʋ sɩ o ji gambaa, sɩ kʋ tu dɩ joori o cʋrrʋ te zaanɩ. 11 Bɩna fiinnu bɩnɩ dɩm na yɩ ywəəni dim bɩnɩ dɩ paɩ abam tɩn ŋwaanɩ, yɩ du-na á kadwi dɩ á karɩ wʋnɩ, nan yɩ la-na wʋdi-twarʋ á ja á zʋ digə. Ta yɩ gwəri-na vinyə tiu biə balʋ tweeru tɩm na ləri dɩ tɩtɩ yɩranɩ tɩn. 12 Bɩnɩ dɩm kʋntʋ maama yɩ dɩ yɩra mʋ Wɛ ŋwaanɩ. Nan di-na á kadwi dɩ á karɩ wʋdiiru tɩlʋ na kɩ tɩ tɩtɩ yɩranɩ tɩn.
13 Wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm kʋntʋ wʋnɩ, abam wʋlʋ maama ya na kwe o nabaara tɩga o yəgi, sɩ kʋ tu joori o taa te-ka. 14 Kʋntʋ ŋwaanɩ abam na lagɩ á yəgi tɩga á pa daanɩ, nan lwarɩ-na sɩ á yɩ pini daanɩ. 15 Nmʋ na bʋŋɩ sɩ n yəgi tɩga n doŋ tee nɩ, sɩ n jeeli ka səbu sɩ kʋ maŋɩ dɩ bɩna yalʋ na maŋɩ ya kɛ ya gaalɩ wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm tɩn. N doŋ wʋm maa wʋ́ joŋi səbu sɩ kʋ maŋɩ dɩ bɩna yalʋ ta na daarɩ sɩ á taá zagɩ wʋdiiru yɩ wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm daa yi tɩn. 16 Bɩna yalʋ na daarɩ tɩn na daga, sɩ tɩga kam səbu kɩ kʋ kɩ yigə nɩ. Wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩlʋ nan daa na bɩɩnɩ tɩn na twɛ sɩ dɩ yi, sɩ á pa səbu kʋm tu tɩga. Bɛŋwaanɩ, tɩga kam tu lagɩ o yəgi wʋdiiru zagɩm bɩna mʋ o pa o doŋ wʋm. 17 Taá kwarɩ-na á Tu Wɛ dɩm, sɩ á yɩ pini daanɩ. Amʋ mʋ yɩ abam Tu Baŋa-Wɛ dɩm.
18 Nan tɔgɩ-na amʋ niə yam, dɩ a kwiə yam maama sɩ á taá kɩ-ya. Kʋntʋ wʋ́ pa á taá zʋʋrɩ tɩga kam wʋnɩ dɩ wʋ-zuru. 19 Tɩga kam dɩ nan wʋ́ kɩ wʋdiu lanyɩranɩ ka pa abam, sɩ á taá di á sui yɩ á jɩgɩ yazurə.
20 Nɔɔnʋ nan waɩ o bwe nɩ: ‹Bɛɛ mʋ dɩ́ nan wʋ́ di bɩna yarpɛ bɩnɩ dɩm wʋnɩ, yɩ dɩ́ ba jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ dɩ́ du tɩga nɩ, dɩ́ maa daɩ sɩ dɩ́ zagɩ wʋdiu dɩ́ zʋ digə?› 21 Kʋ na yɩ te tɩn, amʋ Baŋa-Wɛ wʋ́ kɩ tɩga kam yu-yoŋo pa sɩ bɩna yardʋ bɩnɩ dɩm wʋnɩ, abam karɩ sɩm, dɩ á kadwi sɩm kɩ wʋdiu kʋlʋ na wʋ́ yi bɩna yatɔ tɩn. 22 Bɩna nana bɩnɩ dɩm na yiǝ yɩ á lagɩ á du tɩga kam nɩ, á ta wʋ́ taá jɩgɩ wʋdiu kʋlʋ á na zagɩ bɩna yardʋ bɩnɩ dɩm wʋnɩ tɩn á di. Á ta wʋ́ di wʋdiu kʋm kʋntʋ sɩ kʋ yi bɩna nʋgʋ bɩnɩ dɩm wʋdiiru zagɩm maŋa kam.
23 Abam daɩ sɩ á kwe tɩga á yəgi á pa nɔɔnʋ sɩ kʋ tu taa te-ka taan wuu. Tɩga kam yɩ amʋ Baŋa-Wɛ nyɩm mʋ. Abam yɩ vərə mʋ amʋ na sɛ sɩ á taá jɩgɩ-ka á tʋŋa. 24 Á na jɩgɩ tɩga je sɩlʋ maama nɩ yɩ á yəgi-ka á pa daanɩ, cwǝŋǝ wʋ́ taa tigi mʋ sɩ tɩga kam tu joori o yəgi-ka.
25 Yinigə na tiini ka ja abam wʋlʋ, pa kʋntʋ tu kwe o tɩga o yəgi, o yɩra nɔɔnʋ wʋlʋ na maŋɩ sɩ o nii‑o tɩn wʋ́ joori o yəgi tɩga kam sɩ ba taa te-ka.b 26 Yinigə tu nan na kwe o tɩga o yəgi, yɩ o na ba jɩgɩ yɩra nɔɔnʋ sɩ kʋ tu joori o yəgi-ka, kʋ tu jɩŋa na tu ka gara pa o bʋŋɩ sɩ o joori o yəgi o tɩga kam o ya na kwe-ka o yəgi o pa wʋlʋ tɩn tee nɩ, 27 o jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ o kɩ kʋntʋ. O nan wʋ́ jeeli bɩna yam sɩ kʋ zɩgɩ maŋa kalʋ o ya na yəgi-ka o pa nɔɔnʋ wʋm tɩn, yɩ o laan ŋwɩ tɩga kam səbu o pa‑o sɩ kʋ maŋɩ dɩ bɩna yalʋ ta na daarɩ tɩn. O daa maa wʋ́ joori o taa te tɩga kam. 28 Kʋ tu nan na ba jɩgɩ səbu sɩ o ŋwɩ nɩ kʋ na maŋɩ te tɩn, wʋlʋ na yəgi tɩga kam o tee nɩ tɩn nan mʋ wʋ́ taa te-ka sɩ kʋ yi wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm. Maŋa kam kʋntʋ nɩ mʋ ba laan wʋ́ kwe tɩga kam ba joori ba pa ka tu.
29 Wʋlʋ na jɩgɩ o sɔŋɔ tɩʋ kʋlʋ na lɔgɩ kʋ pɩ tɩn wʋnɩ, yɩ o kwe-kʋ o yəgi o pa nɔɔnʋ wʋdoŋ, o jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ o kwe bɩnɩ dɩdwɩ o joori o yəgi-kʋ nɔɔnʋ wʋm tee nɩ. 30 Bɩnɩ dɩdʋa nan na kɛ, yɩ kʋ tu na warɩ sɩ o joori o yəgi o sɔŋɔ kʋm, cwǝŋǝ daa tǝrǝ sɩ o joori o yəgi-kʋ. Kʋ lɛɛrɩ kʋ yɩ wʋlʋ na yəgi-kʋ tɩn dɩ o dwi dɩm nyɩm mʋ sɩ kʋ taa ve wuu. Wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm na yiǝ, sɔŋɔ kʋm daa bá joori kʋ ji wʋlʋ na yəgi-kʋ o pa tɩn nyɩm. 31 Kʋ daarɩ sam na wʋ tɩ-balwa balʋ na wʋ lɔgɩ ba pɩ tɩn wʋnɩ, dɩntʋ kikiə nyɩ dɩ tɩga yǝgǝ na yɩ te tɩn mʋ. Wʋlʋ na kwe o sɔŋɔ kʋm kʋntʋ o yəgi, kʋ tu jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ o joori o yəgi-kʋ maŋa dɩ maŋa. Kʋ maa na yi wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm, baá joori ba kwe-kʋ ba pa kʋ tu mʋ.
32 Kʋ nan na yɩ Levi dwi tiinə na zʋʋrɩ tɩɩnɩ dɩlʋ wʋnɩ tɩn, Levi dwi tu wʋlʋ na yəgi o sɔŋɔ o pa nɔɔnʋ wʋdoŋ, kʋ tu jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ o joori o yəgi-kʋ nɔɔnʋ wʋm tee nɩ maŋa dɩ maŋa. 33 Ba na yəgi sɔŋɔ kʋlʋ maama na wʋ Levi tiinə tɩɩnɩ dɩm wʋnɩ tɩn, cwǝŋǝ wʋra sɩ ba joori ba yəgi-kʋ maŋa dɩ maŋa. Wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm na yiǝ, sɔŋɔ kʋm wʋ́ joori kʋ ji Levi dwi tu wʋm nyɩm mʋ. Bɛŋwaanɩ, sam dɩlʋ na wʋ Levi dwi tiinə tɩɩnɩ dɩm wʋnɩ tɩn yɩranɩ mʋ yɩ bantʋ jɩjɩgɩrʋ Yisɩrayɛlɩ dwi tiinə tɩga kam maama wʋnɩ. 34 Kʋ daarɩ kʋ na yɩ vara pwəli sɩlʋ na kaagɩ Levi tiinə tɩɩnɩ dɩm tɩn, cwǝŋǝ tǝrǝ sɩ ba kwe-sɩ ba yəgi. Tɩga kam kʋntʋ yɩ ba nyɩm mʋ sɩ kʋ taa ve maŋa maama.
Yinigə tiinə zǝnǝ taanɩ
35 Abam cʋrrʋ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam wʋlʋ na warɩ sɩ o nii o tɩtɩ baŋa nɩ o yinigə ŋwaanɩ, sɩ á wǝli kʋ tu nɩ á na wʋ́ kɩ te dɩ vərə balʋ na zʋʋrɩ abam tee nɩ tɩn. Kʋntʋ wʋ́ pa o dɩ wanɩ o zʋ dɩ abam. 36 Nmʋ na jɩnɩ səbu n pa yinigə tu, sɩ n yɩ pa o ŋwɩ səbu-daŋɔ o pa‑m. Nan kwarɩ-na á Tu Wɛ dɩm! Wǝli-na á donnǝ bam sɩ ba taa zʋʋrɩ á tee nɩ. 37 Kʋ daɩ sɩ á dwanɩ nyɔɔrɩ á cʋrrʋ tɩm baŋa nɩ dɩ á na jɩnɩ kʋlʋ maama á pa-ba tɩn, nɩ kʋ na yɩ səbu, naa wʋdiu dɩ.
38 Amʋ mʋ yɩ abam Tu Baŋa-Wɛ dɩm. A dɛɛn jaanɩ abam a nuŋi Ezipi nɩ sɩ a daarɩ a pa abam Kaanan tɩga kam, sɩ a taa yɩ abam Tu Wɛ dɩm mʋ.
39 Abam cʋrrʋ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam wʋlʋ yinigə na jaan‑o pa o kwe o tɩtɩ o yəgi o pa‑m sɩ n tan te‑o, kʋ daɩ sɩ nmʋ pa o taa tʋŋa o pa‑m nɩ gambaa te. 40 Yagɩ sɩ o taa zʋʋrɩ nmʋ tee nɩ, nɩ o yɩ vəru naa wʋlʋ n na jɩnɩ sɩ o tʋŋɩ o pa‑m tɩn. O nan wʋ́ taa tʋŋa o pa‑m sɩ kʋ taa nii wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm maŋa mʋ. 41 Bɩnɩ dɩm kʋntʋ na yiǝ, sɩ n yagɩ o dɩ o biə sɩ ba viiri. Oó joori o sɔ-yuu tiinə bam te mʋ sɩ o taa zʋʋrɩ o nabaara tɩga kam baŋa nɩ. 42 Cɩga tɩn, Yisɩrayɛlɩ tiinə bam yɩ amʋ Baŋa-Wɛ tɩntʋŋna mʋ. Amʋ mʋ jaanɩ-ba a nuŋi Ezipi wʋnɩ a ba yo seeni. Kʋntʋ ŋwaanɩ kʋ daɩ sɩ nɔɔnʋ yəgi-ba nɩ gambɛ te tɩn. 43 Yɩ bɛɛsɩ-ba-na! Nan kwarɩ-na á Tu Wɛ dɩm sɩ á taá sɛ DƖ ni.
44 Abam nan jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ á vu tɩɩnɩ dɩlʋ na gilimi abam tɩn wʋnɩ á yəgi gambɛ, á pa á tɩtɩ. 45 Kʋ ta na yɩ dwi-gɛ tiinə balʋ na tu ba zʋʋrɩ abam je sɩm nɩ tɩn, dɩ ba biə, á ta jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ á yəgi-ba sɩ ba ji á gambɛ sɩ á taá te-ba. 46 Á na tɩga á daarɩ-ba, á wʋ́ wanɩ á pa ba ji á biə gambɛ, sɩ ba tʋŋɩ ba pa bantʋ dɩ sɩ kʋ taa ve ba tʋʋnɩ. Kʋ daarɩ kʋ na yɩ á cʋrrʋ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam, yɩ bɛɛsɩ-ba-na.
47 Dwi-gɛ tu wʋlʋ na zʋʋrɩ abam je sɩm nɩ tɩn na duni, yɩ yinigə na jaanɩ Yisɩrayɛlɩ tu wʋdoŋ pa o kwe o tɩtɩ o yəgi o pa dwi-gɛ tu wʋm naa o sɔŋɔ tiinə, 48 cwǝŋǝ wʋra sɩ ba joori ba yəgi Yisɩrayɛlɩ tu wʋm vəru wʋm tee nɩ. Yisɩrayɛlɩ tu wʋm cʋrʋ mʋ wʋ́ joori o yəg‑o. Kʋ na yɩ o nyaanɩ, naa o zɩmbaarʋ, 49 naa o ko cʋrʋ, naa wʋntʋ bu, naa o yɩra nɔɔnʋ wʋdoŋ mʋ, bantʋ jɩgɩ cwǝŋǝ sɩ ba joori ba yəg‑o sɩ o taa te o tɩtɩ. Kʋ nan dáa na daɩ kʋntʋ, kʋ tu jɩŋa na tu ka gara, oó wanɩ o joori o yəgi o tɩtɩ. 50 Kʋ tu wʋ́ jǝni dɩ wʋlʋ na yəg‑o tɩn, yɩ ba jeeli bɩna yam sɩ kʋ zɩgɩ maŋa kalʋ o na yəgi o tɩtɩ tɩn, sɩ kʋ yi wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩlʋ na wʋ́ ba tɩn. Səbu kʋlʋ kʋ tu na wʋ́ ŋwɩ tɩn maŋɩ sɩ kʋ maŋɩ dɩ ba na yǝni ba jɩnɩ nɔɔna ba tʋŋɩ yɩ ba ŋwɩ-ba te tɩn mʋ. 51 Bɩna zanzan nan ta na dwara sɩ wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm yi, nɔɔnʋ wʋm wʋ́ joori o ŋwɩ sɩ kʋ maŋɩ dɩ kʋntʋ mʋ o pa vəru wʋm. 52 Bɩna yalʋ na daarɩ tɩn nan na ba daga, sɩ o joori o ŋwɩ səbu fɩnfɩɩn nɩ ba na jeeli-kʋ te tɩn.
53 Kʋ tu ta na wʋ vəru wʋm tee nɩ o tʋŋa, vəru wʋm maŋɩ sɩ o kɩ-o nɩ ba na jɩnɩ nɔɔnʋ bɩnɩ dɩ bɩnɩ wʋnɩ pa o tʋŋɩ te tɩn mʋ. Yɩ sɛ-na sɩ vəru wʋm taa jɩgɩ Yisɩrayɛlɩ tu wʋm o bɛɛsa. 54 Nɔɔn-nɔɔnʋ na wʋ wanɩ sɩ o tɔgɩ cwe sɩntʋ maama wʋnɩ sɩ o joori o yəgi o doŋ Yisɩrayɛlɩ tu, wǝǝnu yirim bɩnɩ dɩm na yiǝ, ba nan maŋɩ sɩ ba yagɩ Yisɩrayɛlɩ tu wʋm sɩ o dɩ o biə viiri zaanɩ mʋ.
55 Yisɩrayɛlɩ tiinə bam yɩ amʋ Baŋa-Wɛ tɩntʋŋna mʋ. Amʋ mʋ jaanɩ-ba a nuŋi Ezipi wʋnɩ. Amʋ mʋ yɩ abam Tu Baŋa-Wɛ dɩm.»