Ɨshifwani ɨsha mʼvyala mbeyu
13
Pi‑isiku liliila,
ʉYeesu ahasogola mu nyumba ɨla,
ahabhala,
ahakhala hunshɨnjɨ yɨ nsʉmbi ɨyɨ Galilaaya.
2 Ɨmpʉga ɨngoosi ɨya bhantu yahamʼmʉnganiiye atejeelezye ɨmanyizyo zyakwe.
Ɨpo ʉmwene ahatʉʉha mu waato na‑akhale muula huje bhagandi humʼbiganye.
Abheene bhaala bhahasyala bhɨmɨlɨɨye hunshɨnjɨ yɨ nsʉmbi.
3 Ɨpo ʉYeesu ahabhabhʉʉzya amazwi aminji hu vifwani ahaga,
“Mwɨ tejeelezyi!
Ʉmʼvyala mbeyu ʉmo ahabhalile asanse ɨmbeyu ɨzyɨ ngano.
4 Lwa‑asansa,
ɨmbeyu zimo zyahagwɨla mwi‑idala,
ɨnyonyi zyahɨnza,
zyahazikompa na huzimile.
5 Ɨmbeyu zimo zyahagwɨla pi‑ilyalawe ɨpo ʉlongo gwahali nʼdoodo,
zyahamela nalinaali hu nongwa ya‑aje ʉlongo gwahali nʼdoodo.
6 Ɨpo isanya lwa lyalama,
ɨngano zyahanyaala na hwʉme,
pɨpo amalandazi gaakwe saga gahiishile pa nsi tee.
7 Ɨmbeyu ɨzyamwabho zyahagwɨla mu mimvwa.
Amimvwa ɨgo lwa gaamela,
gahazipuuta ɨmbeyu ziila.
8 Ɨmbeyu zimo zyahagwɨla mu longo ʉgwɨ mboto,
zyahamela,
zyahakula na hwele tee.
Ɨmo yaheela amantongooni ɨmya yeeka,
ɨmo yaheela amashʉmi nʼtanda nɨ yamwabho yaheela amashʉmi gataatu.
9 Ʉmuntu wowonti wa‑ahwʉmvwa,
azyaganyaaje na‑alembe mwɨ‑ɨgo ga nabhamanyizya!”
Yeenu ʉYeesu amanyizya hu vifwani
10 Abhasundwe bha Yeesu bhahamʼmalila na humʼmʉʉzye bhahaga,
“Yeenu ʉyanga na bhantu hu vifwani?”
11 Ahabhaamula ahaga,
“Amwɨ,
ʉNgʉlʉbhɨ abhapiiye amanye ɨzyɨ mfiso ɨzyɨ wumwɨnɨ waakwe ʉwa hu mwanya,
leelo abheene saga abhapiiye amanye gonti ɨgo.
12 Ʉla wa‑ahulitejeelezya izwi lya Ngʉlʉbhɨ na hulimanye,
ʉNgʉlʉbhɨ ahumʼmwavwa na humʼmwonjele hulimanye tee.
Leelo ʉla wa saga ahulitejeelezya izwi lya Ngʉlʉbhɨ,
ni‑idoodo lya‑alimɨɨnye lifyʉlwa.
13 Hu nongwa ɨnɨ,
ɨyanga nabho hu vifwani,
pɨpo bhahwenya ɨgo ɨbhomba,
leelo saga bhalola zyɨ‑ɨbhomba.
Nantele,
bhahwʉmvwa ɨgo ɨyanga,
leelo saga bhahuzyaganya zyɨ‑ɨbhomba.
14 Ɨga gabhombeha hwa bheene huje gasimishizye ɨgo ʉnʼkuwi ʉYesaaya ahasimbile huje,
‘Lyoli mwahayitejelezyaga,
leelo saga mwahayihuzyaganyaaga nka zimo.
Nantele,
mwahayenyaaga,
leelo saga mwahayihuzilolaga nka zimo.
15 Amooyo gaabho abhantu ɨbha makhome,
amakutu gaabho madinde,
nantele amaaso gaabho saga galola.
Nkashele saga zyabhanga ɨsho,
amaaso gaabho handɨ galola,
amakutu gaabho handɨ gatejeelezya,
nantele,
amooyo gaabho handɨ gahuzyaganya,
bhɨnzaga hungalushile,
nanɨ ɨpo nɨnzaga hubhafyʉle.’a
16 Leelo amwɨ musayiiwe nʉ Ngʉlʉbhɨ,
pɨpo amaaso geenyu galola na makutu geenyu gahwʉmvwa.
17 Lyoli ɨhubhabhʉʉzya huje bhahalɨɨho abhakuwi na bhagolosu abhinji bha bhahanyonywaga tee hugalole ga muhugalola amwɨ,
leelo saga bhahagalolile.
Nantele bhahanzaga ahwʉmvwe zya muhwʉmvwa amwɨ,
leelo saga bhahʉmvwɨzye.”
ɄYeesu ahwilula ɨshifwani ɨsha mʼvyala mbeyu
18 ɄYeesu ahajendeelela ahaga,
“Ɨshi,
amwɨ tejeelezyi ʉlwilulanyo ʉlwɨ shifwani ɨsha mʼvyala mbeyu.
19 Ʉlongo ʉgwa mwi‑idala,
shifwani sha muntu ʉyo ahwʉmvwa izwi lyɨ wumwɨnɨ ʉwa Ngʉlʉbhɨ leelo saga ahulyaganya.
ɄMʼmiibhi ʉla ʉSeetano ahwɨnza,
ahulyefwa ɨlyo lyahavyaliilwe mu mwoyo gwakwe.
20 Ʉlongo ʉgwa pi‑ilyalawe,
shifwani sha muntu wa‑ahulyʉmvwa izwi na hulyambɨɨlɨle lubhilo hu nseho.
21 Leelo saga ahulibhɨɨha mu mwoyo.
Lyoli ali nanshi imelela lya saga lisiizye amalandazi pa nsi tee.
Alɨngaane nɨ‑ɨsho,
ajimbiilila hashe lwene.
Amayɨmba lwa gahumʼmwaga hu nongwa yi‑izwi liila,
ahululeha ʉlwɨtɨho nalinaali lwene.
22 Ʉlongo ʉgwa mu mimvwa,
shifwani sha muntu wa‑ahulyʉmvwa izwi na hulyambɨɨlɨle.
Leelo,
ʉmwene asɨɨbha tee ɨzya mu nsi,
peeka ni‑ilenga ɨlya‑abhe nɨ shʉʉma ɨshinji.
Ɨvyo vya vihumʼmɨɨha huje apootwe hulibhombele ɨmbombo izwi,
hwa huje hupootwe ahwele amantongooni.
23 Ʉlongo ʉgwɨ mboto,
shifwani sha muntu ʉyo ahulyʉmvwa izwi na hulyaganye.
Ʉmuntu ʉyo ya yʉʉyo ya‑ahulibhombela ɨmbombo izwi,
nanshi ɨmbeyu yeeka shɨ‑ɨhwela ɨmya yeeka,
ɨyamwabho amashʉmi nʼtanda,
ɨyamwabho amashʉmi gataatu.”
Ɨshifwani ɨshɨ masankwa nɨ ngano mu nʼgʉnda
24 ɄYeesu ahayibhʉʉzya ɨmpʉga ɨla ɨya bhantu ɨshifwani ɨshamwabho ahaga,
“Sha shifumila mu wumwɨnɨ ʉwa hu mwanya shili nanshi shiila sha shahafumiiye ʉmuntu lwa wavyala ɨmbeyu ɨnyinza ɨyɨ ngano mu nʼgʉnda gwakwe.
25 Leelo hu habhaazyo ɨho abhantu bhonti lwa bhagonile,
ʉnʼnʉgʉ waakwe ahɨnza,
ahavyala amasankwa mu ngano,
ɨpo ahasogola.
26 Pamandɨ vyonti vyahamela.
Ɨngano hu habhaazyo yanda apaape,
amasankwa gope gahanda aloleshe.
27 Abhabhomvi bha mwanɨɨsho nʼgʉnda bhahabhala humʼmʉʉzye bhahaga,
‘Wee mwɨnɨ,
wahavyalile ɨmbeyu ɨnyinza mu nʼgʉnda gwaho.
Ɨshi,
amasankwa gaala gafumile hwoshi?’
28 Ahabhaamula ahaga,
‘Ʉnʼnʉgʉ ya yʉʉyo abhombile ɨga.’
Abhabhomvi bhaakwe bhahamʼmʉzɨɨlɨzya bhahaga,
‘Wɨlɨ,
ʉhwanza tibhale tigaseenye?’
29 Wope ahaga,
‘Ndaadi,
mugandi hugaseenye,
pɨpo nkashele muhugaseenya amasankwa,
mubhajiiye aseenye peeka nɨ ngano.
30 Leshi vyonti vikulaje peeka afishe mu habhaazyo aha‑avune.
Mu habhaazyo ɨho,
nahayihubhabhʉʉzya bha bhavuna huje bhabhʉngaanye nasʉʉti amasankwa na hugapinye mu vilʉndo huje bhagapembe.
Leelo ɨngano bhabhʉngaanye na huyibhɨɨshe mu shanga shaanɨ.’ ”
Ɨshifwani ɨshɨ mbeyu yi‑ihaladaali
31 ɄYeesu ahabhabhʉʉzya ɨshifwani ɨshamwabho ahaga,
“Ʉwumwɨnɨ ʉwa hu mwanya wulɨngaana nanshi ɨmbeyu ɨyi‑ihaladaalib ɨyo ʉmuntu aheejile na‑avyale mu nʼgʉnda gwakwe.
32 Ɨmbeyu ɨnɨ ndoodo tee ashile ɨmbeyu zyonti,
leelo nkashele yaamela na‑akule,
ɨpo libha likwi ligoosi ashile amakwi gonti aga mwi‑itotoobhe.
Libha nɨ nsamba ɨngoosi nɨ nyonyi zyope zitenjeela ɨvyansʉ mu nsamba zyakwe.”
Ɨshifwani ɨshɨ safu
33 ɄYeesu ahayanga ɨshifwani ɨshamwabho ahaga,
“Ʉwumwɨnɨ ʉwa hu mwanya wuli nanshi ɨshi.
Wulɨngaana nanshi ʉsafu ʉwo nʼshɨ ʉmo aheejile na‑asangaanye nʉ bhusu ʉwinji.
Lwa wakhanda,
ʉsafu wuula wahadudula ɨshikhando shonti.”
Ɨnsɨɨbho zya Yeesu ayanje hu vifwani
34 ɄYeesu ahayibhʉzyaga ɨmpʉga ɨya bhantu ɨgo gonti hu vifwani.
Saga ahayangaga lyolyonti na bheene sinta vifwani.
35 Ɨgo gahabhombɨɨshe huje izwi libhombeshe ɨlyo ʉNgʉlʉbhɨ ahaliyanjile ashilile hwa nʼkuwi waakwe huje,
“Nahayiyanga na bhantu hwi‑idala ɨlyɨ vifwani.
Nahayihubhabhʉʉzya ɨgo gafisiilwe afume hu wandilo wɨ nsi.”c
ɄYeesu ahwilula ɨshifwani ɨshɨ masankwa
36 Ɨpo ʉYeesu ahayilaga ɨmpʉga ɨla ɨya bhantu,
ahatʉʉha mu nyumba.
Abhasundwe bhaakwe bhahɨnza,
bhahamʼmʉʉzya bhahaga,
“Talamba,
tilulile ɨshifwani shiila ɨshɨ masankwa ɨgo gahali mu nʼgʉnda ʉgwɨ ngano.”
37 ɄYeesu ahabhaamula ahaga,
“Ʉmuntu wa‑ahavyalile ɨmbeyu ɨnyinza ɨyɨ ngano nɨɨnɨ nɨMwana wa Muntu.
38 Ʉnʼgʉnda nsi,
ɨmbeyu ɨnyinza bha bhantu bhɨ wumwɨnɨ ʉwa Ngʉlʉbhɨ na masankwa bha bhantu bha Mʼmiibhi ʉla ʉSeetano.
39 Ʉnʼnʉgʉ wa‑ahavyalile amasankwa yʉ Seetano.
Avune lisiku ɨlya hu malishilo wɨ nsi.
Bha bhavuna bha bhantumi bha Ngʉlʉbhɨ.
40 Ɨshi,
nanshi shiila bha bhavuna sha bhabhʉngaanya amasankwa na hugapembe mu mwoto,
sha shɨɨsho sha hwahayibha pi‑isiku ɨlya hu malishilo wɨ nsi.
41 Anɨ nɨMwana wa Muntu nahayihubhasonteelezya abhantumi bhaanɨ huje,
bhabhabhʉngaanye afume mu wumwɨnɨ waanɨ abhantu bhonti ɨbho bhahubhateezanya abhamwabho huje bhabhombaje ɨmbiibhi,
peeka na bhaala abhɨ mbiibhi bhonti.
42 Abhantumi ɨbho bhahayihubhaponya abhantu bhonti ɨbho mu mwoto ʉgwa wiila na wiila,
ʉgwo saga gulota nka lumo.
Ʉhwo bhahayililaga na‑azyeguzye amiino hu nongwa yɨ mavune amakhali.
43 Ɨpo abhagolosu bhonti bhahayilawuuhana nanshi isanya mu wumwɨnɨ ʉwa Daada waabho.
Ʉmuntu wowonti wa‑ahwʉmvwa,
azyaganyaaje na‑alembe mwɨ‑ɨgo ga nabhamanyizya!”
Ɨvifwani ɨvyɨ vintu ɨvyɨ mpɨɨya ɨngoosi
44 ɄYeesu ahajendeelela ayanje ahaga,
“Ʉwumwɨnɨ ʉwa hu mwanya wulɨngaana nanshi ahantu ahɨ mfuha ɨngoosi ha hafisiilwe mu nʼgʉnda.
Ʉmuntu ʉmo lwa wahaaga muula,
ahahafisa nantele.
Ɨshi,
hu nseho ahabhala na‑akazye ɨvintu vyonti vya‑ahali navyo,
ahakala ʉnʼgʉnda guula.
45 Nantele,
ʉwumwɨnɨ ʉwa hu mwanya wulɨngaana nanshi ɨnyambo ɨzyɨ mpɨɨya ɨngoosi teed ɨzyo ʉnʼchuluuzi ʉmo ahazyanzaga.
46 Lwa wayaaga ɨnyambo yeeka ɨyɨ mpɨɨya ɨngoosi tee,
ahabhala na‑akazye ɨvyʉma vyonti vya‑ahali navyo,
ahakala ɨnyambo ɨla.”
Ɨshifwani ɨshɨ nyeelo ɨya hwele ɨnswɨ
47 ɄYeesu ahonjela ayanje ahaga,
“Nantele,
ʉwumwɨnɨ ʉwa hu mwanya wulɨngaana nanshi ɨnyeelo ɨyo abheela nswɨ bhahaponyiizye mu nsʉmbi.
Lwa bhaaponya ɨnyeelo ɨla,
yahakhata ɨnswɨ ɨzyɨ waaji nʉ waaji.
48 Hu habhaazyo ɨho ɨnyeelo ɨla ɨmemile,
bhahayikwesanjila hunshɨnjɨ yɨ nsʉmbi.
Ɨpo bhahakhala pa nsi na‑abhʉngaanye ɨnswɨ ɨnyinza mu viseje,
leelo ɨnswɨ ɨmbiibhi bhahazitaaga.
49 Ɨsho sha shɨɨsho sha hwahayibha pi‑isiku ɨlya hu malishilo wɨ nsi.
Abhantumi bha Ngʉlʉbhɨ bhahayɨnza na hubhabagulanye abhantu abhabhiibhi mwɨ‑ɨbho bha bhali bhagolosu.
50 Abhantumi ɨbho bhahayihubhaponya abhabhiibhi mu mwoto ʉgwa wiila na wiila,
ʉgwo saga gulota nka lumo.
Ʉhwo bhahayililaga na‑azyeguzye amiino hu nongwa yɨ mavune amakhali.”
Ɨmanyizyo ɨnjenu nɨ nkʉʉlʉ
51 ɄYeesu ahabhabhʉzɨɨlɨzya abhasundwe bhaakwe ahaga,
“Wɨlɨ,
muzyagɨɨnye zyonti ɨzi zyɨ‑ɨmbabhʉzɨɨzye?”
Bhope bhahamʼmwamula bhahaga,
“Tizyagɨɨnye.”
52 Wope ahabhaamula ahaga,
“Ɨshi,
ʉmʼmanyizyi wowonti ʉwɨ ndajizyo zya Moose ʉyo abha nʼsundwe mu wumwɨnɨ ʉwa hu mwanya,
alɨngaana nanshi ʉmwanɨɨsho nyumba wa‑afumya mu mfuha yaakwe ɨvintu ɨvipya nɨ vikʉʉlʉ.”
ɄYeesu akhaanwa humwabho hu Nazaleeti
53 ɄYeesu lwa waamala ayanje ɨvifwani ɨvyo,
ahasogola paala.
54 Lwa waweela humwabho hwi‑ibooma ɨlyɨ Nazaleeti,
ahanda hubhamanyizye abhantu mu nyumba yaabho ɨya‑apuutile na‑amanyiilile.
Abhantu bhaala bhahaswiga tee na‑abhʉzɨlɨzanye bhahagaga,
“Ʉmuntu ʉnʉ azyajile hwoshi ɨnjeele ɨzi ni‑ikhone ɨlya‑abhombe amayele ɨga?
55 Ʉnʉ saga mwana wa mʼpunzi?
Wɨlɨ,
ʉnyina waakwe saga tihunʼkwizya yʉ Maliya?
Wɨlɨ,
abhaholo bhaakwe saga bha Yaakobo,
ʉYoosefu,
ʉSiimoni nʉ Yuuda?
56 Wɨlɨ,
abhayɨlʉmbʉ bhaakwe bhonti saga tikhala peeka nabho ɨpa?
Ɨshi,
azyajile hwoshi zyonti ɨzi?”
57 Ɨpo bhahakhaana humʼmwɨtɨshe.
Leelo ʉYeesu ahabhabhʉʉzya ahaga,
“Ʉnʼkuwi abha nɨ nshɨnshɨ ʉhwɨnjɨ hwonti,
leelo saga abha nɨ nshɨnshɨ humwabho na hu khaaya yaakwe.”
58 Ɨpo ʉYeesu saga ahabhombile amayele aminji huula,
hu nongwa ya‑aje abhantu bhaala saga bhahali nʉ lwɨtɨho.