Murit Yesus ngahtik gandum beteng ondo Sabat
(Mat. 12:1-8; Mrk. 2:23-28)
6
Icok kotihkak beteng ondo Sabat, beteng Yesus nyalan noku umok gandum, murit-murit Ah molot pahkau gandum khavun doh nguhpoh turus kumai ah. a 2 Totahpik arok pirak behtik ulun Parisi bokisok: “Ngombai ihkam ngolavan hukum agamak etok? Ihkam nguan korejak jok iyam taꞌai konguan beteng ondo Sabat.”3 Khavun Yesus mutah doh: “Iyam kok ngomasak ah leh inon jok konguan Daud, beteng Daud khavun ulun jok ngohasuk Iyok bolouk? 4 Iyok nyolong noku luvang Lovuk Hotalak khavui ngomin roti jok uwas kongitot ahkan Hotalak, khavun iyok kumai ah khavui nongak ahkan ulun jok ngohasuk iyok. Sobenar ah roti erih iyam taꞌai ah ukun ngindoi iyam okon agamak Yahudi kiak jok touk kumai. Oluk poh kolo erih, jok konguan Daud erih iyam pomarak salak.” b
5 Hiyon Yesus ahkan idoh hinok: “Anak Kolunon bokuasak ahkan netu ah inon jok touk konguan khavun jok iyam taꞌai ah konguan beteng ondo Sabat.”
Yesus nyahkang ulun beteng Ondo Sabat
(Mat. 12:9-14; Mrk. 3:1-6)
6 Beteng Ondo Sabat jok bohkon, Yesus nyolong noku luvang lovuk unuk ulun Yahudi sombayang, khavui Ah ngajar. Nuk anan arok icok behtik jok kehtot longoi ah silak. 7 Guru-guruk agamak Yahudi khavun ulun Parisi nohtok noliti Yesus ahkan idoh arok boruhtiu ah unuk nosalak Yesus, ngindoi Iyok nyahkang ulun beteng ondo Sabat, 8 totahpik Iyok taꞌai ah inon jok pomihkir doh, Iyok marak Ah ahkan ulun jok kehtot longoi ah erih: “Kuat nai khavun tombok noh nuk tohun ulun arok tuh!” Ulun erih turus kuat khavun tombok.
9 Khavun Yesus marak ahkan doh: “Ahkuk bokisok umbak ihkam: Monurut hukum agamak etok, amoh jok tonohoꞌok beteng ondo Sabat, nguan jok pios ngindoi iyam nguan jok jaek, nyolamat hasong ulun atau munuk ah?” 10 Umbot erih Yesus moliyo paring idoh khavun marak ah: “Notacuk longom muk!” Ulun erih ngohasuk inon jok cuhui Ah khavun pios noh longoi ah.
11 Totahpik guru-guruk agamak Yahudi khavun ulun Parisi birat nyangit, khavun idoh hopahkat, inon jok touk ahkan konguan doh ahkan Yesus.
Yesus naꞌah duok balas rasul
(Mat. 10:1-4; Mrk. 3:13-19)
12 Beteng erih tulak noh Yesus noku isung puruk ahkan bodoa, Iyok bodoa noku Hotalak icok ngolomik nahpus. 13 Kotihkak ondo uwas boloang Iyok naꞌah murit-murit Ah khavui ngopilik tahkan holang duok balas ulun jok tonaꞌah Ah rasul iyok noh: 14 Simon jok tonaꞌah Ah Petrus, khavun Andreas harik umbak Simon, Yakobus dorok Yohanes, Pilipus dorok Bartolomeus, 15 Matius dorok Tomas, Yakobus anak Alpeus khavun Simon jok pomarak ulun Zelot,c 16 Yudas anak Yakobus khavun arok kak Yudas Iskariot jok ahkan ngohianat Yesus.
Yesus ngajar khavun konopios ulun arok
(Mat. 4:23-25)
17 Ulik erih Yesus mosuluh tahkan puruk erih hombo-homboh noh umbak idoh khavui Ah tondok unuk tohorong jok dahtah. Unuk anan tumbuk ah dolang murit Ah jok bohkon khavun tumbuk ulun arok jok lombut tahkan paring daerah Yudea, tahkan kota Yerusalem, tahkan daerah kota Tirus khavun tahkan kota Sidon jok arok unuk kovang laut. 18 Idoh lombut ahkan nyonih Iyok khavun ahkan konopios tahkan oros doh. Khavun idoh jok sonyorupang otuk-otuk erih lombut kak khavun Iyok ngopios idoh. 19 Khavun paring ulun arok erih ngotiak ahkan namit Yesus tului arok kuasa jok boluak tahkan Iyok khavun paring ulun erih konopios Ah.
Utung noh ulun jok kanik ngohasuk kojolik Tuhan
(Mat. 5:1-12)
20 Yesus nopajah murit-murit Ah khavun nuhtui:
“Utung noh ihkam jok malax,
tului ihkam jok tepun Korajaan Hotalak!
21 Utung noh, ihkam jok huntuh bolouk,
tului ihkam ahkan tonopohak.
Utung noh ihkam jok hun ihtuh nangih,
tului ihkam ahkan ngotaok.
22 Utung noh ihkam, ngindoi ihkam kongobecik, kongusir, kongolunyik khavun tonondah kotului ihkam ngohasuk Ahkuk Anak Kolunon. d 23 Nabi-nabik jaman lomoi konguan koderih kak. Ngindoi aꞌang erih torjadik, nyamah ah noh ihkam ngandah ahtoi mik khavun nginyah tahtup kosenang tului hajok uhpak mik jok sonyodiak nuk surga. e
24 Totahpik colahkak noh ihkam jok bolum tahto,
tului luvang ponahto mik rih ihkam uwas ngonduon kosenang nuk duniak tuh! Totahpik ohkot ah nain ihkam iyam ahkan ngonduon kosenang hinok nai!
25 Colahkak noh ihkam jok huntuh rih bosuh,
tului ihkam ahkan bolouk.
Colahkak noh ihkam, jok hun ihtuh ngotaok,
tului ihkam ahkan liduk khavun nangih!
26 Colahkak noh ihkam, ngindoi paring ulun ngehtek ihkam, tului koderih kak tahtuk ajuh mik ngehtek nabi-nabik jok bobalik jaman lomoi!”
Pios noh umbak musuh muk
(Mat. 5:38-48; 7:12a)
27 “Totahpik ahkan ihkam jok nyonih auh Kuk, Ahkuk marak Ah ahkan mik: Pios noh umbak musuh muk, nguai ah noh aꞌang jok pios umbak ulun jok ngomecik ihkok. 28 Nyavot noh berkat ahkan ulun jok nguhtuk ihkok. Bodoa noh ahkan ulun jok ngonjaek ihkok. 29 Ngindoi arok ulun nopeleng kujum muk silak nongak ah kujum muk silak ah, khavun ngindoi arok ulun ngomin sahpoi muk, nongak ah kak ahkai ah kolambim muk. 30 Nongak ah noh ahkan nyinong ulun jok nyavot umbak ihkok. Khavum arak nyavot ah hulik hinok ngindoi ulun ngomin jok ihkok tepui. 31 Khavun bohkolo ihkok kanik ulun nguan ahkan muk, nguai ah noh koderih kak ahkan idoh. f
32 Ngindoi ihkok mongasihi ulun jok mongasihi ihkok kiak, inon uhpah muk tahkan Hotalak? Iyam arok, tului ulun jok bodosa halik mongasihi ulun-ulun jok mongasihi idoh! 33 Khavun ngindoi ihkok nguan aꞌang jok pios ahkan ulun jok pios ahkam muk kiak, inon uhpah muk tahkan Hotalak? Iyam arok, tului ulun-ulun jok bodosa halik nguan aꞌang jok koderih kak. 34 Khavun ngindoi ihkok mokinjam ahkan ulun jok ihkok pocayak kiak duoi ngatik ah ahkam muk, inon uhpah muk tahkan Hotalak? Iyam arok! Tului ulun-ulun jok bodosa halik mokinjam ah ahkan ulun-ulun jok bodosa, ahkan idoh hulik norimak havoi karoi ah!
35 Numbak ah ihkok arak kolo erih! Totahpik ihkok harus mongasihi musuh muk khavun napak aꞌang jok pios noh umbak idoh. Khavun mokuhtang ulun arak ngoharap kongatik. Ngindoi ihkam nguai ah kolo erih Mahkak uhpah muk ahkan hajok nuk surga khavun ihkok ahkan jadik anak-anak Hotalak jok Paling Isung, tului Iyok pios umbak ulun jok jaek khavun umbak ulun-ulun jok iyam taꞌan doh botorimakasih. 36 Nyamah ah noh ihkok pios ahtoi muk, havoi umbak Amai muk jok pios ahtoi Ah.”
Arak mosarak ulun
(Mat. 7:1-5)
37 “Arak noh ihkok mosarak ulun bohkon, mahkak ihkok pun iyam ahkan pomosarak Hotalak, khavun arak noh ihkok ngohukum ulun bohkon mahkak ihkok pun iyam kongohukum Hotalak. Ngampun ah noh ulun bohkon mahkak ihkok halik ahkan kongampun Hotalak. 38 Nongak narui noh ahkan ulun bohkon mahkak ihkok ahkan tonongak Hotalak. Ihkam ahkan norimak tongak jok holovik holeak kolo katang jok sonyuang, kongihkih suang ah ahkai dedet tonahkar nyiring ngotalai. Tului katang jok hatim muk unuk nguan ulun, erih-rih kak ahkan hatin Hotalak ahkam muk.”
39 Yesus marak icok tindung ahkan idoh: “Touk leh ulun bobulen nguhkui ulun bobulen? 40 Murit iyam holovik umbak guruk ah, totahpik iyai jok uwas tamat jok pomolajar ah rih ahkan havoi umbak guruk ah. g
41 Ngombai ihkok nohtok bisik kajuk luvang mahtan injah muk, podahal balok nuk luvang mahtam muk bongom yarok ihkok taꞌai? 42 Bohkolo poh ihkok touk ngohavot ahkan jolaham: ‘Jolahak mosuah ah noh ahkuk ngindo bisik kajuk jok arok nuk luvang mahtam muk.’ Podahal balok jok arok nuk luvang mahtam muk yarok ihkok nohtok ah? O ulun jok pura-purak pios, moluak anoh holuk balok tahkan mahtam muk, mahkak ihkok ahkan botatuk nohtok ah, ahkan moluak bisik erih tahkan mahtan jolaham muk.”
Kajuk khavun buai
(Mat. 7:16-20; 12:33-35)
43 “Puꞌun buak jok pios iyam anggar ah mohasil buak jok jaek, khavun iyam arok puꞌun buak jok jaek mohasil buak jok pios. 44 Tului paring puꞌun kajuk sokonan tahkan buai ah. Iyam arok jok touk nguhtoi buak harak khavun anggur tahkan lupuk duhik.h 45 Koderih kak umbak kolunon. Ulun jok pios ngohavot auh jok pios tului ahtoi ah pios kak. Ulun jok jaꞌat moluak auh jok jaꞌat tului ahtoi ah jaꞌat kak. Tului inon jok kongohavot umbak baum lombut tahkan ahtoi.” i
Korakak jok borohon khavun jok iyam borohon
(Mat. 7:24-27)
46 “Ngombai ihkok naꞌah Ahkuk Tuhan, Tuhan podahal ihkok iyam kanik nguan jok kongohavot Kuk? 47 Sotiap ulun jok lombut noku Ahkuk khavun nyonih auh Kuk khavun turus nguai ah, Ahkuk ahkan mokarah ahkam umbak iyai Iyok touk kongohavoi? 48 Iyok havoi umbak cok behtik ulun jok nombok lohpo. Ulun erih ngalik luvang yamios komonyalom ah khavun notocok johiu ah noku luvang erih ahkai ah borohon. Beteng lombut surung uud khavun danum hajok, lovuk erih iyam ahkan bokahkas, tului lohpo erih borohon tombok ah. 49 Ahkan totahpik ukop ulun jok nyonih auh Kuk tuh, totahpik iyam Iyok nguai ah, Iyok havoi umbak ulun jok nombok nuk isung tanak iyam hapan johik. Beteng danum hajok ngohopus ah, lohpo erih turus bokahkas, nyangit noh kojaek ah.”