Jesús tojamatejemaya-exana wajabitsaë pijacapitán pijabota petonacuenebaponaponaenëtsi
7
Jesús baja itsa najumewereta pijajiwi ayaibitsaëtoxaneto liwaisi petsipaebijawa, petsutoyenepanajawata, pona baja Capernaúm tomarabelia.
2 Bajarapatomarata ponapona Romano nacuapijinë, wajabitsaë pijacapitán.a Bajaraponë pijajiwitonë, bitso piasiwanë, to-awitanetsi. Totëpaejitsiatsi baja.
3 Bajaraponë, capitán, wënëliwaisitanetsi Jesús pejamatejemaya-exanaponaejawa piawitanewi. Nexata, jumaitsi judíowi pija-ancianowijawabelia:b
—¡Panetojunaremelia Jesús! ¡Pabarëpatsiaremena tajaboyaberena, tanetojamatejemaya-exanaenexa tajajiwitonë! —jai capitán.
4-5 Nexata, bajarapamonae pona Jesús-jawabelia. Itsa pata bajaraPonëjawabelia, ayaicuenia junata. Jumaitsi:
—Bajarapacapitánnë, bitso pexaniajamatabëcuenenë. Nexata, tojamatejemaya-exanaename pijajiwitonë, tsipaji raja bajaraponë naca-asiwa waxaitsi judíowitsi. Matamota cajena pijapalatata wajanacato-exanetsinexa wajasinagogaboc —jai judíowi pija-ancianowi Jesús-jawabelia.
6 Nexata, Jesús nalia bajarapamonae pepëta. Itsa baja imoxoyotanajetarubena capitán pijabo, nexata, bajaraponë icatsia peyapëtaewitsi itoroba Jesús pemata-enenaenexatsi, pejumaitsinexa Jesús-jawabelia mapacueniaje:
—¡Petuxanenë, pëtsa paremena tajaboyaberena! Apocajamatabë-itonotsijitsipaetsi. Beweliajamatabëcuenenënë raja saya xanë, xamëwecua. Apoxanepanaenua nenajonejawa tajaboyaberena, apojudíonëxaenë.
7 Bajaraxuata, aponejamatabëcuenecaëjëpaenua taponaejawa xamëjawabelia-ata. ¡Saya, bajarawerena itorobare ënijume, tanetojamatejemaya-exanaenexamë tajajiwitonë!
8 Yapëtaniji pepacuene tanetojamatejemaya-exanaenexamë, tsipaji xanë-ata xainajë tane-itorobabiabiwi, tane-itorobicuenia tajumecowënëtabiabinexa. Xanë-ata juya xainajë wajabitsaë, tajajiwi, ta-itorobicuenia taneto-exanabiabinexa. Nexata, itsa itorobajë caenë, wajabitsaënë, peponaenexa, ponabiaba. Itsa junarenajë itsanë pepatsinexa maberenaje, patabiabarena. Itsa itorobajë tajajiwitonë taneto-exanaenexa itsacuenejawayo, neto-exanabiaba. Bajarapijinia pacuenia, xamë-ata cacaëjëpa nexanaenexa. ¡Nexata saya, bajarawerena ënijume itorobare tajajiwitonë tanetojamatejemaya-exanaenexamë! —jai capitán bajarapacuenia petonajume-itorobijume Jesús-jawabelia.
9 Jesús itsa jumetane bajarapacuenia capitán petonajume-itorobijumetsi, jamatabëcuenenabenajaca. Nexata, napënëyorotaxuaba, pejumaitsinexa pepënanajetarubenaewitsijawabelia:
—Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Caeto-ata cajena, Israel nacuapijinë apocaxitajarabaxuabinë xanëjawaberena bitso tanesiwanajamatabëcuenecopatsinë pacuenia mapacapitán jamatabëcuene-itsije —jai Jesús capitán yabara.
10 Nexata baja, pamonae capitán itorobalia Jesús petsipaebinexatsi penajume-itorobiliwaisi, nawiabarena baja capitán pijaboyaberena. Itsa baja pata boyaberena, caxitajaraba baja capitán pijajiwitonë pejamatejemanë.
Jesús to-asaëya-exana petëpaenëmi, pamona pewecuatëpaewatsi pexënato
11 Itsamatacabijawabelia, Jesús pona Naín tomarabelia. Nexata, yanatatsi pijajiwi, ayaibitsaëtoxaneto itsamonae yajawa.
12 Itsa baja patanajetaruca Naín tomara imoxoyojawata, petëpaenë camata-enenatsi pecanajetarubenaewi. Bajarapamonae tomarawelia capitsapa, pemëthëtsinexa tomarapënëyabelia. Ponë tëpa, bajaraponëmi pamona pewecuatëpaewatsi pexënato, pepocaenë. Nexata, bajarapowa pexënato, petëpaenë, itsa caponaliatsi pemëthëtsinexatsi, tomarawerena jiwi ayaibitsaëtoxaneto pënaponatsi.
13 Jesús itsa tane bajarapowa, bitso petsitabejiobijawatatsi. Nexata, jumaitsi bajarapowajawabelia:
—¡Pëtsa matanueyabame! —jai Jesús.
14 Nexata, Jesús cujitabalia petëpaenë peyacajoniacanajetarubenaewijawabelia, peyacajoniajayatsinexa. Nexata, payacajonia canajetarubenaewi nubena-othopa. Nexata, Jesús jumaitsi petëpaenëjawabelia:
—Pewëjëato, xanë raja cajumaitsitsi. ¡Namatacore! —jai Jesús.
15 Nexata baja, petëpaenëmi namatacota. Cuaicuaijai. Jesús baja tocanawiata piasaënë penajawabelia.
16 Nexata, daxita petaewitsi jamatabëcuenenabenajaca. Wënëxaniatsiaya najumaitsi bajarapamonae Jesús yabara: «Dioso bitso ayaijamatabëcuenenë. Pinijijamatabëcuene pexainaeprofetanë, nacatsitanajamatabëcuene-itajëta. Dioso pinijicuene pexanaejawa-ata nacatsitajëta wajataenexa», najai bajarapamonae Jesús yabara.
17 Daxita Judea nacuapijiwi, imoxoyo nacuanëjawa-ata pejinawanapaewi, Jesús wënëliwaisitanetsi xua exana.
Juan, jiwibautizabinë, itoroba pijajiwitonëbeje peyanijobinexa Jesús, Mesías-cuene
18 Juan, jiwibautizabinë, naneconitsia peponaponaejawata penaneconitsiwi pejebabiabibota, pijajiwi tsipaebatsi daxita Jesús pexanaponaejawa yabara. Nexata, pijajiwitonëbeje junata, pitorobinexa Jesús-jawabelia.
19 Pitorobiwajënae, jumaitsi bajaraponëbejejawabelia:
—Pajumaitsimëbeje tsane Jesús-jawabelia: «‘¿Xamë tsabaja Cristomë, ponë yabara tajëwelia profetawi, wajunupaebapona pepatsijawanexatsica, daxitajiwi pecapanepaenënexa? Itsa apoCristomë, ¿abaxë tsaja pacopia-ewetawanapaenajë itsanë athëbëwetsica Dioso pitorobinexatsicatsi, jiwi pecapanepaenënexa?’ jai raja Juan», pajamëbeje tsane Jesús-jawabelia —jai Juan pijajiwitonëbejejawabelia.
20 Nexata, Juan pijajiwitonëbeje itsa patabeje Jesús-jawabelia, jumaitsibeje:
—Juan raja, jiwibautizabinë, pane-itorobabeje patacayanijobinexabeje. «¿Xamë tsabaja Cristomë, ponë yabara tajëwelia profetawi wajunupaebapona pepatsijawanexatsica jiwi pecapanepaenënexa? Itsa apoCristomë, ¿abaxë tsaja pacopia-ewetawanapaenajë itsanë pepatsijawanexatsica?», jai raja Juan —jaibeje jane baja Jesús-jawabelia.
21 Nexata, bajaraponëbeje pitabëta, Jesús jamatejemaya-exanapona ayaibitsaëtoxaneto piawitanewi. Dowathi peyajawajinawanapaewi-ata wecuacapitsapa. Itaxuto xanepanaeya-exananua pamonae bitso pitaxutotsëcënaewi.
22 Nexata, Jesús jumaitsi bajaraponëbejejawabelia:
—¡Paponarebeje baja! Patsipaebianamebeje Juan-jawabelia pacuenia baja patanemebeje ta-exanaponaejawa, pacuenianua pajumetanemebeje tatsipaebiliwaisi jiwijawabelia. Patsipaebianamebeje pacuenia apopetaewimi-ata itaxutoxaniawaetaponajë, xaniawaetsia petaenexa. Petabusipacuenabiwitsi daxita jinawanapaeya-exanaponajë. Bajayajebi bitso peperabëtsabanaewi wecua-ajibia-exanaponajë. Bitso pemuxusipanaewi jumetaeya-exanaponajë, xaniawaetsia pejumetaenexa. Petëpaewimi-ata icatsia asaëya-exanaponajënua. Patsipaebianamebejenua pacuenia tsipaebanajetarucajë bepejiobiwijawabelia pexanialiwaisi, jiwi pecapanepaeliwaisinexatsi. Daxita bajaraxuanë patsipaebianamebeje, xaniawaetsia pecanaëjëtsinexa xanë yabara.
23 Pajumaitsimëbejenua tsane Juan-jawabelia: «Jesús raja jumaitsi: ‘Jamatabëcuenebarëya tsane pajiwi pewajënaeyabelia nesiwanajamatabëcuenecopata xanëjawaberena Dioso pexënatocuenenë,’d jai raja Jesús», pajamëbeje tsane Juan-jawabelia —jai Jesús Juan pijajiwitonëbejejawabelia.
24 Itsa baja Juan pijajiwitonëbeje nawiatabeje, pecowëta Jesús taxuxuaba jiwijawabelia petsipaebijawa Juan peliwaisi. Jumaitsi:
—Itsa paponame petusatonacuayabelia, pamatacabi Juan ponapona petusatonacuata, ¿detsa pitsicuene pajamatabënaponaremelia panetaenexa bajarajotalia? ¿Paponaremelia tsaja, saya panetaenexa musuli penajëabijawae jowibota?
25 Itsa apopaponaemëlia panetaenexa bajaraxua, ¿detsa nexata pitsicuene panetaenexa paponaremelia? ¿Paponaremelia tsaja, saya panetaenexa naitabëtsiaya pexaniajawa penaxatatsinë? ¡Jume baja cajena! Pacueneyapëtaneme, pamonae naitabëtsiaya pexaniajawa naxatababiaba, pamonae-ata xaeyabiaba pexaniapexaejawanë, bajarapamonae apojinawanapae petusatonacuata. Biji rajane, jinawanapa nacuanë pewetsiwi pijabonëjawa.
26 ¿Detsa nexata xua pajamatabënaponaremelia panetaenexa petusatonacuayabelia? ¿Paponaremelia tsaja panetaenexa Diosojumepaebinë, profetanë? Jãjã, bajarapitsinë pataneme. Juan itsiata itsaprofetawiwecua ayaijamatabëcuenenë.
27 Bajaraponë yabara cajena, bajayata tajëwelia Dioso pejumeliwaisibaxutota wajunupaeba mapacueniaje:
«Xanë itorobianajë newajënaeyabelia ponë pecawajunupaebinënexa. Bajaraponë jiwi jamatabëcuenexaniawaetaponaena, xaniawaetsia pecacopiapitsinexa», jai bajayata Dioso pejumeliwaisibaxutota.
28 »Xaniajanë pacuenia pacatsipaebijitsiatsi. Daxita paprofetawi jinawanapa Juan pewajënaeya, bajarapamonaewecua Juan ayaijamatabëcuenenë. Itsiata baitsi jane, pajiwi beweliajamatabëcuenejiwi-ata, itsa ponapona Dioso peyanacua-ewetsijawata, bajarapajiwi ayaijamatabëcuenejiwi Dioso taenatsi Juan matatoxenetsia —jai Jesús, Juan, jiwibautizabinë, yabara.
29 Juan pepaebijawa, daxitajiwi pejumetaecujinae, pamonae jumexaniatane bajarapaliwaisi, nabautizabia-exana. Bajarapacuenia exana Dioso petojitsipaecueniatsi pamonae impuestojamatabëcuene pematamoyanijobabiabiwi, itsamonae tae-atatsi piacuenebejewicuene.
30 Itsiata, fariseowi, pamonae-ata bitso peyapëtaewi Dioso penajumecopatsiliwaisi Moisés-pijinëta, jumetae-ata, namuxujemata bajarapaliwaisi. Nexata picani, pacuenia Dioso tojitsipatsi bajarapamonae pexanaenexa, apo-exanae. Bajaraxuata, Juan apobautizabi bajarapamonae.
31 Jesús icatsia jumaitsi jiwijawabelia:
—Pamonae jinawanapa mapamatacabianëjawa, apotsimuxuxanepanaetsi patatsipaebiliwaisibeje, Juan-beje. ¿Detsa meta paliwaisicuenia tocuenecataenajë bajarapamonae? Jumaitsinë meta tsane mapacueniaje:
32 ‘Bajarapamonae saya bepejewaxijamatabëcuene xaina, tomaratuatuajëjawa penajuanamuxusitenawanapaewi. Bajarapajiwixi bawawajai tsenae, caejamatabëcuene apopexainaexae, penajuanamuxusitenaewijawabelia. Nexata, bajumaitsi: «Panemuxunabarëyawajiyonexa picani pacato-obecatsi flautata. Itsiata, apopayawajibimë. Pacatonaxëanecatsi picani panemuxunanuewajinexa. Itsiata, apopanuemë», bajai tsenae pejewaxi. Bajarasaya jamatabëcuene-itsi pamonae aeconoxae jinawanapa mapanacuataje’, janë meta tsane paxamë yabara.
33 Juan, jiwibautizabinë, Dioso peliwaisi jiwi petsipaebanajetarucaejawata, pexaniawiria pexaejawa apoxaeyabiabi. Vinora-ata apo-apaeyabiabi. Nexata, bajaraponë yabara jamatabëcuenenawëxaniabiaya pajumaitsimë tsabiabi: «¡Juan raja dowathi yajawaponapona!» pajamë tsabiabi.
34 Bajaraxuacujinae, icatsia Xanë, Daxitajiwi Pematapijinënë, najetarucajë. Daxitawiria pexaejawa xaniji. Vinora-ata matawëjëa apaeyabiabajë. Nexata, xanë yabara icatsia jamatabëcuenenawëxaniabiaya pajumaitsimë tsabiabi: «¡Pataema maponëje, piajaniyainë! Ayaijawa xaeyabiaba. Ayaira matawëjëa apaeyabiabanua, pitajibinexa. Barënajamatabëcuenejëpanua impuestojamatabëcuene pematamoyanijobabiabiwi, pamonae-ata piajamatabëcuenebejewi», pajamë tsabiabi xanë yabara.
35 Itsiata baitsi jane, pamonae jumexaniatane xanë, Juan-beje, patatsipaebiliwaisi, xaniawaetsia yapëtaena Dioso pataneyapëtaeya-exanaejawabeje, pepopexaniajailiwaisicuenenua —jai Jesús mapacueniaje jiwijawabelia.
Pibisiacuene pexanaewa xua to-exanatsi Jesús, Simón pijabota
36 Fariseowiyajuwënënë, Simón, pijabota Jesús pexaenexa, junatatsi. Nexata, napona Simón pijaboyabelia. Na-eca mesamuxuneneta, penaxaenexa pexaejawa.
37 Bajarapatomarata ponapona petiriwa. Pibisiacuene pewitota pexanabiabiwa, palata pepitabiabinexa. Bajarapowa itsa jumetane Simón pijabota Jesús pexaejawa penaxaejawanexa, capata pewënëcaebë pexaniapetuxujuwi-aceitera, alabastrowënë-ibotota pexanaebotellabë, Jesús petsitaxu-epacaenexa.
38 Nexata, bajarapowa Jesús pepënëwerena petaxusalibënenia,f pematabacabëta nucajunua, petsitaxu-epacaenexa jane baja bajarapa-aceitera. Nexata, saya bajarajota itacarajeta bajarapowa nua, tsipaji pibisiacuene pexanabiabineconi bitso yanajamatabëxaina. Nexata, pitaxutobarëmene othopapona Jesús petaxujawabereca. Pamatana̱ta taxu-iquica. Bajaraxuacujinae, yaiyataeya taxutsutsune. Tsitaxu-epaca jane baja petuxujuwi-aceitera.
39 Nexata, Simón, ponë Jesús junatatsi, itsa tane pacuenia petiriwa exana Jesús-jawabelia, jamatabëjumaitsi mapacueniaje: «Itsa peneta pepacuene maponë Jesús, pepoprofetanë tsipaeje, nexata yapëtaejitsipa pitsijamatabëcuenewa taxujayabatsi. Yapëtaejitsipanua bajarapowa pibisiacuene pexanabiabiwacuene. Nexata, apotocopatsi tsipae petaxujayabinexatsi», jamatabëjai Simón Jesús yabara.
40 Nexata, Jesús jumaitsi Simón-jawabelia:
—Simón, xainajë liwaisiyo tacatsipaebinexa —jai Jesús.
Simón nexata jumaitsi:
—¡Necujarubinë, netsipaebare baitsi baja! —jai.
41 Nexata, Jesús jumaitsi Simón-jawabelia pecuenecataeliwaisicuenia:
—Palata petsicopababiabinë amoneyabatsi anijanëbeje. Caenë amoneyabatsi quinientos padenariobeje.g Itsanë pijinia amoneyabatsi cincuenta padenariobeje.
42 Nexata, bajaraponëbeje apoxainaebeje pacuenia matomotsijitsiabeje. Nexata, palata petsicopatsinë jumaitsi bajaraponëbejejawabelia: «Iquinajë baja xuami pane-amoneyabamebeje. Jema baja naxuabi», jai. ¿Detsa nexata ponë bitso siwajamatabëcuenebarëya palata petsicopatsinëtsibejejawabelia? —jai Jesús Simón-jawabelia.
43 Simón nexata jumaitsi Jesús-jawabelia:
—Ponë meta picani ayaijawa amoneyaba, matatoxenetsia siwajamatabëcuenebarëya palata petsicopatsinëtsijawabelia —jai Simón.
Nexata, Jesús jumaitsi:
—Xaniajamë rabaja —jai Jesús Simón-jawabelia.
44 Jesús napënëyorota petiriwajawabelia. Nexata, jumaitsi Simón-jawabelia:
—Simón, ¿taneme tsabaja pacuenia exana xanëjawaberena mapowaje? Xanë junuajë nijaboyaberena. Itsiata, yaiyataeya xaniawaetsia aponecopiapitsimë. Aponerajutsimë mera-ata tanataxuquiatsinexa. Mapowaje, apopijabo-ata, itsiata, netaxuquiata baja pitaxutobarëmeneta. Netaxu-iquicanua pamatana̱ta.
45 Xamë nijabota patsi-atanë, nebajacobiaya aponitabaratsutsunimë, tanecopiapitsinexamë xaniawaetsia. Xanë tapatsicujinae, mapowaje apocopatsi cajena yaiyataeya tanetaxutsutsuneponaejawa.
46 Xamë aponetsimata-epanaemë aceitera, xaniawaetsia tanecopiapitsinexamë. Mapowaje netsitaxu-epaca pexaniapetuxujuwi-aceiterata.
47 Nexata, catsipaebatsi, neyapëtaenexa mapacueneje. Mapowaje pinijicuenia nesiwajamatabëcuenebarëya tane-asiwaxae, tsipaji ayaineconi-ata pibisiacuene pexanaeneconimi, wecua-ajibia-exanajë. Itsiata, pajiwi saya tsiquirineconiyo wecua-ajibia-exanajë, pibisiacuene pexanaeneconi, nayapëtane, tsipaji saya bajarapajiwi tsiquirijawayo nesiwajamatabëcuenebarëya, beweliacuenia tane-asiwanexa —jai Jesús Simón-jawabelia.
48 Nexata, Jesús jumaitsi petiriwajawabelia:
—Pibisiacuene rabaja nexanaeneconimi cawecua-ajibia-exanatsi —jai.
49 Itsamonae-ata, penaxaeyenaewi mesamuxuneneta, najumaitsi tsenae Jesús yabara:
—¿Detsa meta maponëje? Natane saya Dioso bepecuenecaëjëpaeya-exanaenëtsi jiwi pibisiacuene pexanaeneconi pewecua-ajibia-exanaenexa —najai tsenae bajarapamonae.
50 Nexata, Jesús jumaitsi petiriwajawabelia:
—Tanesiwanajamatabëcuenecopatsixaemë xanëjawaberena, Dioso cacapanepa baja pibisiacuene nexanaeneconimiwecua. ¡Jamatejema baja ponare! —jai Jesús petiriwajawabelia.