Omugani Gwa Abahalákazi Ikumi
25
1 Niho Yeézu yaábagaambila abaheémba boómwe omugani ogúundi aáti, “Aha mwáanya óogwo, obukáma bwo omu igulu bulaásusaniswa no omususano óogu. Hakaba heena abahalákazi ikumi abatakaswiilwe áabo bakeemucha emuli záabo no kuzeenda omu meenga kumusuúngaana chisweéla. 2 Batáanu omuli áabo ikumi, bakaba bali abasilu, náho áabo abáandi batáanu bakaba bali abeena amasala. 3 Óobu abahalákazi áabo abasilu beemuchize emuli záabo, baaleka kutwáala na amazuta. 4 Náho obuchilo abeena amasala beemuchize emuli záabo, bakeemucha hamo na amazuta omu nyabya záabo.5 “Obuchilo chisweéla kayeliliilwe kwiiza, abahalákazi áabo bóona baatwaalilizibwa otulo, bahunila. 6 Náho omu itúumbi lizima, bahulila abaantu nibateéla eyoombo nka nikwo, ‘Boózo boózo, chisweéla yéeza! Nimusohole, muzeénde kumusuúngaana!’ 7 Áaho nyini, ababiíkila áabo bóona beemuka, basemeza emuli záabo. 8 Baliinya áabo abahalákazi batáanu abasilu, babaagaambila áabo aba amasala nka nikwo, ‘Nitusaba mutuzuneho otuzuta tuche tuti, habwo kuba emuli zéetu nizilaála.’ 9 Náho baábagalulila nka nikwo, ‘Mmahi! Titukwiíle kubazuna, habwo kuba amazuta áago twíinago, nigaléba hali íichwe hamo neemwe. Haáchili muzeénde aha abasúluza ba amazuta, muze kweégulila agaanyu.’
10 “Mbweenu, abahalákazi áabo abasilu baazeénda kugula amazuta. Obuchilo baabele nibazeénda, náwe chisweéla áaba yaáhika. Abahalákazi abeena obwéenze abaabele beétégekile, baatáahamo náze chisweéla omuunzu ya amazenyi go obweenga. Mála, olwiizi luba lwaáchiingwa. 11 Ha muheleeluko, áabo bahalákazi abasilu baba baasuba, baabaanza kwéeta chisweéla nka nikwo, ‘Íiwe mukáma! Íiwe mukáma! Otuchiíngulile olwiizi!’ 12 Náho weényini yaabagalulila nka nikwo, ‘Mazima nniimbagaambila, íimwe hanu, tiínkubamanya!’ ”
13 Áaho Yeézu yaágwiisiliza ha kugaamba aáti, “Mbweenu, mwiikale nu méeso, habwo kuba timukusombookelwa echilo nali akachilo.”
Abazáana Abeésigwa Na Áabo Abatali Abeésigwa
14 Yeézu yaazeendelela ha kuchwa omugani ogúundi, yaágaamba aáti, “Kaandi, obukáma bwo omu igulu bulaásusaniswa nko omuuntu óogwo ayaachuumbile oluzeendo lwa hala. Obuchilo atakabaandize oluzeendo lwoómwe, yaayeeta abazáana boómwe, yaababiicha ebiintu byoómwe babone kubyeémanya. 15 Yaámuha buli muzáana kwiingana ne embalililo ya amagala goómwe. Yaaha owo kubaanza etalaantaa itáanu, owa kábili etalaanta ibili no oóndi etalaanta eémo. Niho akeemuka yaálibata.
16 “Ahonyini, omuzáana óogwo yaaheelwe etalaanta itáanu, yaazeenda nazo yaázisuluza no kutuunda etalaanta eziindi itáanu. 17 Bityo nyini, omuzáana óogwo ayaaheelwe etalaanta ibili, yaazeenda nazo omwi isuluza no kutuunda etalaanta eziindi ibili. 18 Náho omuzáana óogwo chihaabwa etalaanta eémo, weényini akazeenda yaasuma eliina omwiitaka no kuziseleka etalaanta éezo ya mukáma woómwe.
19 “Ebilo biinzi kabyaachiile, omukáma wa abazáana áabo aba yaasuba. Niho yaayeta abazáana boómwe, abone kubala hamo nabo amabonwa ge empilya zoómwe. 20 Oliinya omuzáana ayaheelwe etalaanta itáanu ayiza, ayihayo etalaanta eziindi itáanu, agaambila mukáma woómwe nka nikwo, ‘Lama mukáma, iinye okaba ombikisize etalaanta zaawe itáanu mbone kuzeémanya. Léeba, mbonesize etalaanta eziindi itáanu éezi naatuunzileho.’
21 “Omukáma woómwe amuzila aáti, ‘Yela, muzáana waanze muzima ne enyésigwa! Okaba omweésigwa aha bíche éebyo naakuheele, ha bwéecho mbweenu, nniinkukóla kuba omweémeelelezi we ebiintu biinzi. Iíza obaánze kunulilwa hamo neenye.’
22 “Omuzáana óogwo ayaaheelwe etalaanta ibili, náwe yéeza, yaámugaambila mukáma woómwe nka nikwo, ‘Lama mukáma waanze, okaampa etalaanta ibili mbone kuzikolela emilimo. Léeba, mbonesizeho etalaanta eziindi ibili éezi naatuunzileho.’
23 “Mukáma woómwe yaámuzila nka nikwo, ‘Yela, muzáana waanze muzima ne enyésigwa! Okaba omweésigwa ha bíche éebyo naakuhéele, ha bwéecho, nniinkukola kuba omweémeelelezi we ebiintu biinzi. Iíza obaánze kunulilwa hamo neenye.’
24 “Náho omuzáana óogwo ayaaheelwe etalaanta eémo, yéeza no kumugaambila mukúlu woómwe nka nikwo, ‘Lama mukáma waanze, nniinkumanya nka nikwo iiwe oba omuuntu we echaaha bwooli. Kwaáni iiwe ogesa omwéezo áaho otahaambile, no kusuumbya áaho otasaambaalize. 25 Mbweenu iinye nkatiina kuzibuza etalaanta yaawe, ha bwéecho nkazeenda kuziseleka omwiitaka. Leeba, okwaáte etalaanta yaawe, niyo éezi.’
26 “Omukáma woómwe yaámugalulila nka nikwo, ‘Iiwe muzáana we enzilwa, chileengawe! Óobu waabele noomanya nka nikwo ngesa áaho ntabibile na kaandi nsuumbya áaho ntasaambaalize, 27 mbweenu habwaáchi tolaázisulwiize etalaanta yaanze okazituunda na abatuunzi? Obuchilo bweenye kusuba, naakaábonesize etalaanta yaanze hamo ne ensaága yaáho.’ 28 Niho omukáma woómwe yaalagila abáandi nka nikwo, ‘Nimwiilooko mumwaáke óogu etalaanta éezo, muzimuhe omuzáana óogwo ayina etalaanta ikumi. 29 Manya si, omuuntu óogwo aheelwe ebiintu akabikolesa emilimo, alyaágabilwa akanyise. Náho omuuntu óogwo aheelwe ebiintu náho akaleka kubikolesa emilimo, mazima na áako ayebikiliíze, balyaákamwaaka. 30 No óogwo muzáana atéena mugaso gwoóna gwóona. Mumunage ahéelu omu nsiimbaazi, niho halaaba okuchula no kuteélana ameeno.’ ”
Omulamuzi Yeézu Alaásoloola Abaantu Aha Chilo Cho Omuhelo
31 Yeézu yaazeendelela kuhooya na abaheémba boómwe, yaábagaambila aáti, “Obuchilo Omutábani wo Omuuntu aliizila omu ikuzo lyoómwe, hamo na maléeka boóna, nibwo aliikala aha chitebe cho obuzizi bwi ikuzólye. 32 Abaantu ba mahaánga góona balaákoba omuméeso goómwe.b Náwe alyaabona kubasoloola hala hala nko óokwo omuliisa asoloolaho entaama kuluga omu mbuzi, 33 alyaázita entaama olubazu lwo omukonogwe gwo obulyo, áabo nibo abeena entúungwa nzima, náho embuzi alyaázita olubazu lwo omukonogwe gwo obumoso, áabo nibo abaantu abaheni.
34 “Áaho Omukáma, alyaábagaambila áabo abali aha lubazu lwoómwe lwa bulyo nka nikwo, ‘Nimunyegele, íimwe áabo abahiliilwe okufuuhwa na Táata, mwiíze mubóne kutúula omubukáma óobwo Múungu yaabaloongiize kulugiilila obuchilo bwo kuhaangwa kwe éensi. 35 Habwo kuba obuchilo naaliilwe enzala, mukaambonecha ebyookulya. Obuchilo naazizile iliho, mukaampa echo okunywa. Obuchilo naabeele ndyo omuzenyi, mukaannyegeza omu maka gáanyu, 36 obuchilo naabele ndi busa, mukaanzwéeka emyéenda. Obuchilo naalwéele, mukaandwaaza. No obuchilo naabeele ndyo omwi ibóhelo, mukaanyizaho.’
37 “Niho, áabo abeena entúungwa nzima nibamugalulila nka nikwo, ‘Láma Mukáma wéetu, ni buchilo chi óobwo twáakubweene olumilwe enzala tukakuha echookulya? Nali oyina iliho tukakuha ago okunywa? 38 Kaandi, ni buchilo chi óobwo twaakubweene oli omuzenyi tukakunyegeza omu maka géetu? Nali óobu twaakubweene oli busa tukakuzweeka emyéenda? 39 Kaandi, ni buchilo chi óobwo twaakusaangile olyo omulwéele tukeeza kukuleeba, nali óobu wabele oli omwiibóhelo tukakuyeelela?’ 40 Niho Omukáma alibagalulila nka nikwo, ‘Mazima nniimbagaambila nkokwo, choóna chóona éecho mwaabele nimumuzilila weéna wéena omu beekiliza áabo abali abaantu kanaku, mbweenu mukaba nimuunnzilila íinye hanu.’
41 “Niho, alyaábagaambila áabo abali olubazu lwo omukóno bwo obumoso nka nikwo, ‘Muluheendého áaha, íimwe abacheenilwe! Muzeénde omu mulilo ogutalaala óogwo Múungu yaaloongize habwi Izimu Elikúlu na bamaléeka baályo. 42 Muzeénde, habwo kuba obuchilo naaliilwe enzala, mukabula kuúmpa echookulya. Obuchilo nkazila iliho, mukabula kuúmpa ago okunywa. 43 Obuchilo nkabataahila ndyo omuzenyi, mukabula kuunyegeza omumaka gáanyu. Obuchilo naalibasile busa, mukabula kuunzwéeka emyéenda. Obuchilo naabeele ndyo omulwéele, mukabula kwiiza kuúndeeba. No obuchilo naabeele ndyo omwiibóhelo, mukabula kuúndeeba.’
44 “Mala, niho na áabo baantu balaagalula báti, ‘Lama mukáma wéetu, ni buchilo chi óobwo twaakubweene oyina enzala, nali oyina iliho, nali olyo omuzenyi, nali okaba olibasile busa, nali olyo omulwéele, nali oli omwi ibóhelo, neechwe tukakunagilana tukabula kukuhweela éebyo byóona?’ 45 Niho náwe aliiza naabagalulila aáti, ‘Mazima nniimbagaambila nka nikwo, choóna chóona éecho mukabula kumuzilila weéna wéena omuli áaba abali abaantu kanaku, neenye nyini mukaba mutakuunzililaze iinye.’
46 “Mbweenu nu, áabo abaheni, nibaluheende bazeénde kwaágalala obucha no obuchiile. Sána áabo abeena entúungwa nzima, nibabaánza kubunulilwa obulami obutahwaaho.”