Gulə Tɔnɔ 1

Wɛ Niə Gulə Tɔnɔ

Wɛ pɛ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam ni sɩ ba yagɩ Sinayi je sɩm

Moyisi dɛɛn na ŋɔɔnɩ tɩte maama dɩ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam yɩ ba ya ta wʋ kagʋa kam wʋnɩ tɩn mʋ pʋpʋnɩ tɩ tigi tɔnɔ kʋntʋ wʋnɩ. O na ŋɔɔnɩ dɩ ba tɩn, dɩ ba ya ta wʋ Zʋrdɛn bugə kam wa-puli seeni ba bwələ dɩ Sufa tɩʋ kʋm. Ba maa wʋ bol-fɔrɔ kʋm nɩ. Paran wʋ daa dɩdʋa nɩ mʋ. Tofɛlɩ, dɩ Laban, dɩ Hazerɔtɩ dɩdaanɩ Di-Zahabɩ maa wʋ kakam daa nɩ. 2 Nɔɔnʋ na zɩgɩ Sinayi piu kʋm nɩ o tɔgɩ Edɔm pweeru cwǝŋǝ kam sɩ o vu Kadese-Baranɩa, kʋ yǝni kʋ yɩ da fugə-dɩdʋa mʋ oó ma o yi da. 3 Kʋ nan na kɩ te tɩn, kʋ yɩ bɩna fiinna bɩnɩ dɩm canɩ fugə-dɩdʋa pulim dɛ dɩm nɩ mʋ Moyisi dɛɛn tagɩ dɩ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam kʋlʋ maama Baŋa-Wɛ na pɛ‑o ni sɩ o ta o brɩ-ba tɩn. 4 Kʋntʋ maama dɩ Moyisi ya maŋɩ o di Amɔɔrɩ tiinə Pɛ Sɩhɔn na di o paarɩ Hesebon nɩ tɩn mʋ najara wʋnɩ. O ma di Basan tɩʋ Pɛ Ɔgɩ dɩ najara wʋnɩ. Ɔgɩ paarɩ dɩm maa di Asetaro dɩdaanɩ Ederi tɩɩnɩ dɩm nɩ mʋ.

5 Moyisi na puli sɩ o taa maŋɩ Wɛ ni-taanɩ dɩm sɩ nɔɔna bam lwarɩ tɩn, dɩ ba ya ta wʋ Zʋrdɛn bugə kam wa-puli seeni mʋ. Moabɩ laŋa kam nɩ mʋ kʋntʋ. O ma ta o wɩ:

6 «Dɩbam ya ta na wʋ Sinayi Piu kʋm təŋə nɩ tɩn, mʋ dɩbam Tu Baŋa-Wɛ tagɩ dɩbam DƖ wɩ: ‹Abam tiini á jǝni yo seeni á dáanɩ. 7 Zaŋɩ-na á gɔ á vwə yam sɩ á taá ve Amɔɔrɩ tiinə pweeru laŋa kam nɩ, dɩdaanɩ tɩɩnɩ dɩlʋ maama na gilimi je sɩm kʋntʋ tɩn. Ta ve-na á yi wa-zʋʋrɩ seeni bwəəlu tɩm, dɩdaanɩ jagwiə seeni kagʋa kam, kʋ ta wǝli dɩ tɩɩnɩ dɩlʋ na wʋ Mediterane nɩnɩʋ kʋm ni nɩ tɩn. Ve-na je sɩlʋ maama Kaanan tiinə na zʋʋrɩ tɩn dɩdaanɩ Liban laŋa kam, sɩ á kɛ á yi Efratɩ bugə kam seeni. 8 Nii-na yo! Amʋ Baŋa-Wɛ kwe tɩga kantʋ mʋ a pa abam. Laan zʋ-na ka wʋnɩ á kwe-ka á taá te, sɩ amʋ dɛɛn maŋɩ a goni ni mʋ dɩ abam nabaara Abraham, dɩ Yizakɩ, dɩ Zakɔbɩ sɩ a kwe tɩga kam kʋntʋ a pa-ba sɩ ba dɩ ba kwaga kam taa te.› »

Ba kuri yigǝ tiinǝ

9 «Dɩ́ ya ta na wʋ Sinayi Piu kʋm nɩ tɩn, mʋ amʋ tagɩ dɩ abam a wɩ: ‹Kʋ tiini kʋ camma kʋ gaalɩ sɩ amʋ yɩranɩ taa nii abam baŋa nɩ. 10 Abam Tu Baŋa-Wɛ mʋ pɛ abam laan tiini á puli zanzan nɩnɛɛnɩ calɩcwɩ sɩm na daga tɩte tɩn. 11 Baŋa-Wɛ nan goni ni dɩdaanɩ dɩ́ nabaara bam nɩ DƖ wʋ́ pa dɩ́ puli zanzan. Wɛ wʋ́ kɩ abam yu-yoŋo sɩ DƖ pa á dwi dɩm puli kuni mʋrʋ mʋ. 12 Abam na jɩgɩ á taana dɩ á ni-kantɔgɔ á daanɩ-nɩ te tɩn, amʋ yɩranɩ laan nan wʋ́ kɩ tɩta mʋ sɩ a taa nii á baŋa nɩ? 13 Nan kuri-na nɔɔna balʋ na jɩgɩ swan dɩ yi-pʋrʋ tɩn sɩ ba nuŋi á dwi maama wʋnɩ. Baá taa yɩ balʋ á na ye ba wʋʋ lanyɩranɩ tɩn. Amʋ laan wʋ́ pa-ba dam sɩ ba taa yɩ á yuutiinə.›

14 Tɔ. Abam dɛɛn ma sɛ nɩ bʋbʋŋɩ dɩm kʋntʋ lana mʋ sɩ dɩ́ kɩ. 15 Amʋ ma lɩ nɔɔna bam kʋntʋ na yɩ yuutiinə tɩn á dwiə yam wʋnɩ. Bantʋ jɩgɩ swan mʋ yɩ á ye ba wʋrʋ, yɩ a daarɩ a pa-ba dam sɩ ba taa nii á baŋa nɩ. Ba badonnǝ ma ji jar-kərə yigǝ tiinǝ balʋ na nii nɔɔna mʋrʋ, naa nɔɔna bi, naa nɔɔna fiinnu naa nɔɔna fugə baŋa nɩ tɩn. Badaara dɩ ma ji dɩdɛɛra á dwiə yam wʋnɩ. 16 Kʋ na yɩ balʋ na wʋ́ taa kwɛ á taana tɩn, amʋ dɛɛn pɛ-ba ni a wɩ: ‹Zuri-na á yɩra sɩ á cəgi nɔɔna bam taanɩ dwi maama sɩ á daarɩ á ma á bʋrɩ bʋra á pa-ba. Kʋ na yɩ Yisɩrayɛlɩ dwi tu dɩ o doŋ mʋ jɩgɩ taanɩ, naa kʋ na yɩ Yisɩrayɛlɩ dwi tu dɩ vəru wʋdoŋ, sɩ á yɩ kuri-ba daanɩ. 17 Kʋ na maŋɩ kʋ yɩ nadunə naa nabwənə dɩ, sɩ á yɩ kuri-ba daanɩ dɩ á na bʋrɩ ba bʋra te tɩn. Kʋ daɩ sɩ abam taa kwarɩ nɔɔna yiǝ dɩ taanɩ dim. Kʋ yɩ Wɛ mʋ wʋ́ pa á na wʋbʋŋa sɩ á bʋrɩ cɩga bʋra. Taanɩ dɩlʋ nan na dana dɩ dwe abam jam, sɩ á ja-dɩ á ba á pa amʋ sɩ a nii dɩ baŋa nɩ.›

18 Kʋ maama wʋnɩ a maŋɩ a ta a brɩ abam kʋlʋ maama á na maŋɩ sɩ á kɩ tɩn mʋ.»

Nɔɔna ve ba nii Kaanan tɩga kam

Garɩm 13:1-33

19 «Dɩ́ dɛɛn kɩ kʋlʋ Baŋa-Wɛ na pɛ dɩbam ni sɩ dɩ́ kɩ tɩn. Dɩ́ ma zɩgɩ Sinayi piu kʋm seeni dɩ́ vu dɩ́ tɔgɩ kagʋa kam wʋnɩ ka na yalma yɩ ka jɩgɩ fʋʋnɩ zanzan ka pa dɩbam tɩn. Dɩ́ ma tʋlɩ kʋntʋ taan dɩ́ vu dɩ́ twɛ Amɔɔrɩ tiinə pweeru laŋa kam, yɩ dɩ́ yi Kadese-Baranɩa nɩ. 20 Amʋ dɛɛn ma ta dɩ abam a wɩ: ‹Abam laan tu á twɛ Amɔɔrɩ tiinə bam pweeru laŋa kam mʋ. Dɩbam Tu Baŋa-Wɛ dɩm laan nan lagɩ DƖ kwe-ka mʋ DƖ pa dɩbam. 21 Cɩga tɩn, Baŋa-Wɛ maŋɩ DƖ kwe tɩga kam DƖ kɩ á jɩŋa nɩ. Nan zaŋɩ-na á vu á zʋ ka wʋnɩ á joŋi-ka á taá te. Baŋa-Wɛ dɩm á nabaara bam na tɔgɩ tɩn maŋɩ DƖ ta abam sɩ á kɩ kʋntʋ mʋ. Á yɩ zaŋɩ á kwarɩ fʋʋnɩ. Á yɩ zaŋɩ á pa kʋ sʋ abam!›

22 Abam maama dɛɛn ma ba amʋ te yɩ á wɩ: ‹Nan pa dɩ́ tʋŋɩ nɔɔna badonnǝ sɩ bantʋ da yigə ba vu ba ŋɔ ba nii lʋgʋ kʋm. Ba laan maa wʋ́ wanɩ ba joori dɩbam te ba pa dɩ́ lwarɩ cwǝŋǝ kalʋ cɩga cɩga dɩ́ na wʋ́ tɔgɩ tɩn, dɩdaanɩ tɩɩnɩ dɩlʋ dwi na wʋ je sɩm nɩ tɩn.›

23 Abam bʋbʋŋɩ dɩm dɛɛn maa lamma amʋ tee nɩ. A ma sɩɩnɩ a kuri nɔɔna fugǝ-bale sɩ ba nuŋi abam dwiə yam maama wʋnɩ, dwi maama nɔɔnʋ dɩdʋa. 24 Nɔɔna bam kʋntʋ dɩ dɛɛn ma zaŋɩ ba vu ba tʋlɩ pweeru laŋa kam ba vu ba yi Ɛskɔlɩ bugə kam. Ba ma fɔgɩ ba nii je sɩm maama. 25 Ba ma ja tɩga kam wʋdiiru tɩdonnǝ ba ba dɩbam te yɩ ba wɩ: ‹Tɩga kalʋ dɩbam Tu Baŋa-Wɛ na lagɩ DƖ pa dɩbam tɩn tiini ka lamma zanzan.› »

Nɔɔna bam ya lɔgɩ Baŋa-Wɛ kwaga nɩ

26 «Kʋ nan na kɩ te tɩn, abam dɛɛn ma lɔ á Tu Baŋa-Wɛ ni dɩm kwaga nɩ yɩ á vɩn sɩ á zʋ lʋgʋ kʋm wʋnɩ. 27 Abam maa wʋ á vwə yam nɩ yɩ á pʋʋnɩ da-tee nɩ á wɩ: ‹Kʋ yɩ Baŋa-Wɛ na culi dɩbam tɩn ŋwaanɩ mʋ DƖ jaanɩ dɩbam DƖ ja DƖ ba DƖ kɩ Amɔɔrɩ tiinə bam jɩŋa nɩ sɩ ba gʋ dɩbam. 28 Dɩ́ daa bá wanɩ dɩ́ vu je sɩm kʋntʋ nɩ. Dɩ́ na tʋŋɩ dɩ́ cʋrrʋ tɩlʋ tɩn joori mʋ yɩ ba kɩ fʋʋnɩ dɩbam kuri nɩ. Ba maa wɩ: tɩga kam kʋntʋ tiinə bam damma mʋ yɩ ba daa ta dwara ba dwe dɩbam. Ba maa zʋʋrɩ tɩɩnɩ dɩlʋ na lɔgɩ dɩ dam yɩ dɩ kabri sɩm diini vili vili sɩ yi wɛyuu tɩn mʋ. Nɔn-sawaara dɩ maa wʋ ba wʋnɩ.›

29 Amʋ dɛɛn ma ta dɩ abam a wɩ: ‹Yɩ taá kwarɩ-na fʋʋnɩ dɩ nɔɔna bam kʋntʋ. 30 Sɩ abam Tu Baŋa-Wɛ dɩm wʋ́ tɔgɩ abam yigə sɩ á vu. Dɩntʋ mʋ lagɩ DƖ jaŋɩ DƖ pa abam, nɩnɛɛnɩ á dɛɛn na nɛ DƖ na tʋŋɩ tɩte maama DƖ pa abam Ezipi nɩ tɩn. 31 Kagʋa kam yuu nɩ dɩ, abam daa ta nɛ Baŋa-Wɛ na nii á baŋa nɩ tɩte maama tɩn. DƖ maa jɩgɩ abam kʋntʋ mʋ ga taan, DƖ ba DƖ yi yo seeni, nɩnɛɛnɩ ko na jɩgɩ o bu yɩ ba veǝ cwǝŋǝ yuu nɩ te tɩn.›

32 Amʋ dɛɛn tagɩ kʋntʋ maama dɩ abam yɩ á ta wʋ sɛ sɩ á kɩ á wʋ-dɩdʋa dɩ á Tu Baŋa-Wɛ. 33 Baŋa-Wɛ ya yǝni DƖ da abam yigə mʋ DƖ kwɛ á cwǝŋǝ kam, yɩ DƖ beeri je sɩlʋ á na wʋ́ pu á vwə tɩn. Tɩtɩɩ maama nɩ DƖ wʋ mim wʋnɩ DƖ tɔgɩ á yigə, sɩ Kʋ daarɩ wɩa nɩ DƖ yǝni DƖ wʋ kunkoŋo wʋnɩ mʋ DƖ ma DƖ brɩ abam cwǝŋǝ sɩ á taá tɔgɩ ka wʋnɩ á veǝ.

34 Baŋa-Wɛ dɛɛn na ni á pʋmpʋna kam tɩn, DƖ banɩ ma zaŋɩ. DƖ ma du durə DƖ wɩ: 35 ‹Amʋ bá sɛ sɩ nɔɔna bantʋ dɩdʋa zʋ tɩ-ŋʋŋa kalʋ a na pooli dɩ ba nabaara bam sɩ a pa-ba tɩn, ba na yɩ nɔn-balwaarʋ tɩn ŋwaanɩ, 36 kʋ na daɩ Yefune bu Kalɛbɩ yɩranɩ. Nɔɔna balʋ zɩm na wʋra tɩn wʋnɩ wʋntʋ yɩranɩ mʋ wʋ́ dɩ o naga tɩga kam kʋntʋ nɩ. Amʋ nan wʋ́ kwe-ka a pa o dɩ o dwi dɩm, Bɛŋwaanɩ wʋntʋ mʋ kwe o bɩcarɩ maama o ma o tɔgɩ-nɩ.›

37 Kʋ dɛɛn yɩ abam ŋwaanɩ mʋ Baŋa-Wɛ banɩ zaŋɩ dɩdaanɩ amʋ. DƖ ma ta dɩ amʋ DƖ wɩ: ‹Nmʋ tɩtɩ dɩ bá zʋ tɩga kam wʋnɩ. 38 Kʋ daarɩ nmʋ zənnu Zozwe na yɩ Nun bu tɩn nan mʋ wʋ́ zʋ ka wʋnɩ. Pa wʋntʋ taa jɩgɩ baarɩ, sɩ kʋ yɩ wʋntʋ mʋ wʋ́ tɔgɩ Yisɩrayɛlɩ tiinə bam yigə sɩ ba zʋ ba jǝni tɩga kam nɩ ba taa te-ka.›

39 Baŋa-Wɛ dɛɛn ma daarɩ DƖ ta dɩ nɔɔna bam maama DƖ wɩ: ‹Sɩ kʋ na yɩ abam biə balʋ ta na muri yɩ á ya kwarɩ nɩ á dʋna wʋ́ gʋ-ba tɩn, dɩ balʋ ta na wʋ yi sɩ ba taa ye lam dɩ lwarɩm daanɩ tɩn, bantʋ mʋ wʋ́ wanɩ ba zʋ tɩga kam wʋnɩ. Amʋ wʋ́ pa-ba cwǝŋǝ sɩ ba taa te tɩga kam. 40 Kʋ daarɩ kʋ na yɩ abam, joori-na á pipiri á kwe cwǝŋǝ kalʋ na maa ve Nanɩ-sʋŋʋ kʋm seeni tɩn sɩ á zʋ kagʋa kam wʋnɩ á taá veǝ.›

41 Á na ni kʋntʋ tɩn, á ma ləri-nɩ á wɩ: ‹Dɩbam sɩɩnɩ dɩ́ vɩn dɩ́ Tu Baŋa-Wɛ ni dɩm. Dɩ laan nan wʋ́ vu sɩ dɩ́ kɩ najara yam, nɩnɛɛnɩ DƖ na pɛ dɩbam ni sɩ dɩ́ kɩ tɩte tɩn.›

Abam dɛɛn tagɩ kʋntʋ doŋ yɩ á daarɩ á kwe á jara zɩla yam sɩ á vu jara-kǝm nɩ, Bɛŋwaanɩ á ya bʋŋɩ nɩ kʋ bá taa cana sɩ á vu á joŋi pweeru laŋa kam. 42 Baŋa-Wɛ ma ta dɩ amʋ DƖ wɩ: ‹Nan kaanɩ nɔɔna bam sɩ ba yɩ zaŋɩ ba vu ba kɩ najara yam, bɛŋwaanɩ amʋ bá taa wʋ ba tee nɩ. Ba dʋna maa wʋ́ da kʋ ŋwaanɩ ba di-ba.›

43 Amʋ ma ta kʋntʋ a brɩ abam, yɩ á wʋ sɛ a taanɩ dɩm. Abam na zǝŋi á tɩtɩ tɩn ŋwaanɩ mʋ á nuŋi Baŋa-Wɛ ni dɩm kwaga nɩ yɩ á vu pweeru laŋa kam nɩ sɩ á zaŋɩ najara yam. 44 Amɔɔrɩ tiinə bam na zʋʋrɩ je sɩm kʋntʋ nɩ tɩn dɛɛn ma nuŋi ba jeeri abam. Ba ma zəli abam nɩnɛɛnɩ twɩ mʋ ba ciŋi ba yagɩ te tɩn. Ba ma zəli abam kʋntʋ taan ba vu ba yi Edɔm laŋa kam. Ba na yi Horama tɩʋ kʋm tɩn dɩdaanɩ ba di abam maama. 45 Abam dɛɛn ma joori yɩ á daarɩ á vu Baŋa-Wɛ yigə nɩ á keeri á loori zǝnǝ DƖ tee nɩ. DƖ nan wʋ sɛ sɩ DƖ cəgi á wɛ-loro kʋm. 46 Abam dɛɛn ma jǝni Kadɛsɩ nɩ á dáanɩ.»