Yiesû eera arutwa baake beemenyeere kîrî eebwithia
12
1 Antû ngiri inyingî beethîrana amwe mwanka baatua gûkinyangana. Yiesû aanjîîria na kwîra arutwa baake, “Îîmenyagîîreeni kîrî ndawa ya *Afarisai ya kwimbithia mîgaate. Ndawa înu i wîbwithia bwao. 2 Ûntû bunthe bûra bwithe nwa bûkaamenyeka, gûtirî witho bûtakiumbûka. 3 Kwoogu mara bwaugire kûrî ûtugû nwa makeeguîgwa kûrî mûthenya. Na mara bwariirie na kîoye bwîbithîîte nwa makaugîîrua antû bonthe beegue.”Bûtigaakuthûke muntû tatiga Ngai
4 Yiesû aacooka abeera, “Na ga nkûbwîra, acoore baakwa, bûtigaakuthûkeeni bara baûmba kûûraga mwîrî unka na nyuma ya ûgu gûtirî bûngî baûmba kûrûtha muntû. 5 Îndî ga nkûbwîra kûrî ûmwe wenka ûra bûbatîîrue bûkuthûka. Kuthûkagaani Ngai n'ûntû arî na inya ya kûûraga muntû akamûgera mwankiini wa îcamaarîro. Yîî na ga nkûbwîra, ûyu n'we bûbatîîrue bûkuthûka. 6 Anga tûnyoni tûtaano tûniini tûkeendua twauma mbia kûrî? Îndî amwe na ûgu, gûtirî nwa kamwe Ngai ariganîrua i ko. 7 We wana ntundu ira irî biongo bienu cionthe naiyî n'igana. Kwoogu menya bûmaka. Biû bûrî gîtûmi nkûrûki ya tûnyoni tûtatarîka.”
Gûkûûyîîra kana gûkaana Yiesû
8 Yiesû aacooka auga, “Na ga nkûbwîra, ûra agaankûûyîîra kîrî antû, wana niû, Mwana wa Muntû, nkamûkûûyîîra kîrî araîka ba Ngai. 9 Îndî ûra agaankaana kîrî antû, wana niû inkaamûkaana kîrî araîka ba Ngai. 10 Muntû wonthe ûra agaacambia Mwana wa Muntû, akaarekerwa. Îndî ûra akaaria mantû maathûûku îgûrû rîa Kîrundu Ûmûtheru atiirekerwa.
11 “Wana babûthitanga biamaani bia *masinagoogi kana kîrî mangabana na anene, bûtikaûrie n'ata bûkauga kana n'ata bûgaacookia. 12 Rîra îgiita rîru rîgaakinya Kîrundu Ûmûtheru akabûrutana bûra bûkauga.”
Ngerekano ya gîtonga kîaa
13 Muntû ûmwe ntunduuni eera Yiesû, “Mwarimû, îra mûruayia angaîre into bira twatigîîrwe i baaba.”
14 Yiesû amûûria, “Aba, n'ûû ampete watho bwa kûgambîra mantû ta mamu?” 15 Yiesû eera antû, “Îîmenyeereni bûtigaatanûkîre into. Muntû atiûmba gûtûûrua mwoyo n'ûtonga bwake.”
16 Yiesû aatûmîra ngerekano abeera, “Gîtonga kîmwe i kîarî na irio biingî mûno mûndaani wakîo. 17 Gîtonga gîku kîebûûria na nkoro, ‘N'ata nkûrûtha mbone bantû a gûkethera irio biakwa bionthe?’ 18 Kîebîîra mathûgaaniani, ‘Nkoomborania makûmbî maakwa monthe mbake mangî maanene mara ngeekîra irio biakwa biganîre, na mbone akwaiga kinya into biakwa bira bingî bionthe. 19 Ndarûtha ûgu rîru mbîîre nkoro yakwa, “Nkoro, înogokere ûkîrîyaga, ûkînyunyaga, na ûkene n'ûntû into ûrî nabio bia kûgana bitathira rua rûrû.” ’
20 “Îndî Ngai eera gîtonga gîku, ‘Woû ûrî kîaa mûno! Ûgaakua îmunthî ûtugû. Îîndî into bibi wîthîranîîtie bigana ûûgû bionthe bigaatuîka bia ûû?’ ”
21 Yiesû akîthiria auga, “Muntû ta ûyu n'antû bara beebaigîrîte ûtonga bwa aaga nthîgûrû beegwetie bu, bantû a beegwatia ûtonga bwa Ngai.”
Tigaani kwîmakîra
22 Yiesû eera arutwa baake, “Bûtikeemakîre bûkîûragia i mbi bûkaarîa, kana bûûria i kû bûkaaruta nguo cia gwîkîra. 23 Mwoyo n'uu ûrî gîtûmi nkûrûki ya irio, na mwîrî n'uu ûrî gîtûmi nkûrûki ya nguo. 24 Ta raithaani nkûngûrû. Cio itiandaga, itikethaga, itirî makûmbî na itirî mîrûrû. I Ngai acieyaga irio. Anga ti biû bûrî gîtûmi nkûrûki yacio! 25 N'ûû wacienu aûmba kwîbongeera ntugû nwa îmwe ya mwoyo wake n'ûntû bwa kwîmakîra? 26 Ûkeegua bûtiûmba kûrûtha tûmantû tûniini ta tûtu rî, i mbi n'ûntû bûkwîmakîra mantûûni mamu mangî?
27 “Ta raithaani maûa mara maumaga kîthakaani bwone bûra makûrangaga. Mo matirutaga ngûgî kana matuma nguo. Na ka mbwîreeni, wana mûnene Soromoni ûra nkuma yake yaiyîkeene mûno, ûthongi bwa nguo ciake bûtigîkinyîîra ûthongi bwa maûa ta mama. 28 Biû antû ba wîtîgio bûûkai! Ûkeegua Ngai nakûthongamia nyaki ya kîthaka bûgana ûûgû rî, nyaki îkwîgua îrî îmbîthî îmunthî na rûû gûgîkinya îkîgerwa mwankiini rî, î biû Ngai akaabûmenyeera bûgana ata? 29 Kwoogu bûtikeemakîre bûkîûragia, ‘I mbi tûkaarîa?’ kana, ‘I mbi tûkaanyua?’ 30 Into ta bibu i bio antû ba nthîgûrû bacûaga. Abaagu ûra arî îgûrû naiyî bira bûrî bata nabio. 31 Îgûrû rîa mantû monthe cûani ûnene bwake, rîru bibu bionthe bûrî bata nabio akabwaa.
32 “Biû, eendwa baakwa baakai, bûtigaakuthûke n'ûntû Abaagu ûra arî îgûrû nagûkeneera kûbwaa ûnene bûbû. 33 Endiani into bienu bionthe bûteethie nkîa. Bûtikeebaigîreeni ûtonga bûra bûkaathira. Îbaigîreeni ûtonga bwa îgûrû n'ûntû bu bûtithiraga, bûtiywa i mwamba, na bûtiînyangua i ndugunye. 34 Ara ûtonga bwa muntû bûrî noogo nkoro yake îîgagua îrî.”
Aruti ngûgî beekarîîtie bwega
35 Yiesû auga, “Karagaani bwîthuuranîrîte na bûmuntîîtie taa cienu. 36 Karagaani ta antû beeteereete mûnene wao aaya mûciî aumîîte kîathooni kîa wiki, kaingo aaringaringa mûrango bamûrugûrîra na mpwî. 37 Aruti ngûgî bara beetagîîra mûnene wao mwanka rîra akaaya eethîre batamaami, i bakenaga. Na mma ga nkûbwîra, mûnene eeraga aruti ngûgî ta babu ibakare nthî, akeethuuranîra akabaûrîra irio arî we. 38 Mûnene agatua gûkinyaga ûtugû mainda mara manene wakîbeethagîra bamweteereete, nabathaarimaga. 39 Na bûmenye ata rî, mwene mûciî akamenya rîra mwamba akaaya kwiya, atiuma ku. Nakaria nyomba yake atikaiywe. 40 Wana biû karagaani bwîthuuranîrîte, n'ûntû Mwana wa Muntû akaaya kagiita konthe kara bûteerîgîîrîîte.”
Ngerekano ya mûruti ngûgî ûmwega na mûruti ngûgî ûmûthûûku
41 Petûrû amûûria, “Mwathani, i tiû twinka ûkwîra ngerekano îno kana n'antû bonthe?”
42 Mwathani amwîra, “Ndîîra mûruti ngûgî ûra aûmba gwîtîgîka. Mûruti ngûgî ûra mûûme, ûra aûmba kwewa watho bwa kûrûngamîîra mûciî. Ûra aûmba kûrûmia bara bangî irio îgiita rîa biakûrîa rîakinya. 43 Mûruti ngûgî ta ûyu nakenaga rîra ûra amwandîkîîte acookaga akamwîthîra akîrutaga ngûgî îra aamwere bwega. 44 Na mma ga nkûbwîra, mûnene wake amûtuîkithagia mûrûngamîîri wa gûkaragia into biake bionthe. 45 Îndî akeegua arî mûruti ngûgî ûmûthûûku, aatigwa akaathûgaania ûra amwandîkîîte atiiya rua. Akîanjîîria gûtura aruti ngûgî bara bangî, akarîa na akanyua ncoobi agatogoona. 46 Ûra amwandîkîîte akaaya ntugû îmwe ataiyî, thaa ira atamwîrîgîîrîîte amwe îkaanûkia rîînene, oone kînyamaara bûmwe na bara bateetîgîîtie.
47 “Mûruti ngûgî ûra amenyaga bûra mûnene wake eendaga kûrûthwa îndî atirûthaga bu agaaturwa mûno. 48 Îndî mûruti ngûgî ûra ataiyî bûra mûnene wake eendaga kûrûthwa, akaaya kûbîtia akarûtha mantû matûma aturwa, agaaturwa, îndî ti mûno. Ûra akeewa into biingî, akaarandûkwa biingî woogu. Na ûra n'we ageetîgua eewe into biingî mûno, akeerîgîîrwa aruta biingî mûno woogu.”
Yiesû auga aayire kûreeta ndûa t'ûkiri
49 Yiesû auga, “Ndaayire kûreetera antû îkaanûkia rîa Ngai rîkari ta mwanki ûra ûkaababîîthia. N'ata nkena bûgana mma mwanki ûyu ûkeegua nwanjîîrîîtie kûrîrîmbana ûkîbîîthanagia!”
50 “Kûrî na ûbaatithio nkaabaatithua bûkûmbîkîra kîeba mwanka ntugû îra nkaabaatithua bu. 51 Bûtigeeciirie mbûyîîte kûreeta ûkiri nthîgûrû. Ntiyîîte kûreeta ûkiri ndeeteete kwathûkana. 52 Kuuma îîndî antû ba mûciî ûmwe batiîganua. Wegua i bataano, bathatû bakeebûûmba mwanya, babu bangî baîrî nabo beebûûmbe mwanya. 53 Mwana atiigwatanîra na îthe, mwarî atiigwatanîra na gina, mûk'wa mwana atiigwatanîra na naciaraagwe.”
Kûmenya mantû mara magûtuîkîka ntugûûni
54 Yiesû aacooka eera kîrîndî, “Bûkoona matu mathwîrooni ma riûa buugaga, ‘Îmunthî gûkaura n'ûntû kûrî na matu maayirû.’ Na wabu gûkaura. 55 Bwona ruuo rûkîbuutana ruumîîte bwa iti buugaga, ‘Îmunthî gûkaara mûno.’ Na wabu gûkaara. 56 Eebwithia baba! I bwiyî kûraitha mwonekere wa nthîgûrû na matu bûkamenya bûra gûgaakara, îndî bûtikûûmba kûmenya bûra mantû mara magûtuîkîka ntugûûni makwonania.”
Kûgwatanîra na mûnthû