Ḅaruwa ya Paulo kwa tsanganiko ḍya
WARUMI
Ndwahiyo
Hii ni ḅaruwa yorejweyo ni Paulo chima cha mwaka wa 57 ḅaad̯a ya kudza kwa Kirist̯o. Paulo kora hi hii ḅaruwa kwa tsanganiko ḍya Rumi epfokuwa Korint̯o. Tsanganiko ḍya Rumi ḍiiwa na Wayahud̯i na wantu wa vyeet̯i vingine. Wenji wa hawa Wakirist̯o wewa ni wantu wa vyeet̯i vingine. Na hawa Wakirist̯o wonse wekikaa na kutsanganika madzumbani mwao kwa mayombo (16:5).
Lengo ḍya Paulo ḍiiwa ni kuyanga mupango wa Muungu wa kuwapfonya hangu Wayahud̯i mumpaka wantu wa vyeet̯i vingine. Kuzimuni mwa hi hii ḅaruwa, Paulo kakuwakumbusyani wasomai wakwe kwamba, “Wanaad̯amu wonse wahenda nabvise na wapfungukijwa ni udheru wa Muungu.” (3:23) Wanakuḅalikadze usoni kwa Muungu? Hiḍi ndiḍyo dzambo kuu ḍya Paulo ashuulikiiyeḍyo humu ḅaruwani. Kaḍabva na kuyanga namuna ya kula muntu ashindijwevyo kuhenda hiviḍe vya Muungu evyonatsaka. Wayahud̯i washindwa kuit̯ii hi Sharia ya Musa, na hawa wantu wa vyeet̯i wadziza hat̯a kusikia dzuu ya Muungu, ingawa Muungu kanena nao na njia garagara (1:18-3:20).
Na sasa hwakuonani namuna ya Muungu evyonahuhendeza kuwa wahachi usoni kwakwe. Jeje anawahwaa wantu kuwa wahachi ikiwa kwamba wamuhikiza Yesu Kirist̯o. Na kwa dzambo ḍya Yesu Kirist̯o, Muungu anahukuḅali na anahuweka huru kuyawa nabviseni mwehu (3:21-24). Muungu kamuyavya Kirist̯o afwe kwa dzambo ḍya nabvise zehu, na kamufufuya kuyawa kwa wafu ili naswi hupate kukuḅalika usoni kwakwe (4:25).
Menji ya haya mambo ya Paulo oreeyo humu ḅaruwani, kanena na Wayahud̯i. Wao wekidzihwaa wa maana zaid̯i kuchiya wantu wa vyeet̯i vingine. Ela jeje kawamba, wantu wonse waa sawa usoni kwa Muungu.
Yeyo humu ḅaruwani kwa ufufi
Maagu Mema ya Paulo eyokusumwiiyani 1:1-17
Kula muntu ni mutsovi 1:18-3:20
Namuna ya Muungu evyonawakuḅali wantu 3:21-5:21
Maisha mapfya ya wantu wa Muungu 6:1-8:39
Mupango wa Muungu dzuu ya Waisiraeli 9:1-11:36
Kuishiana na matsako 12:1-15:13
Mipango ya Paulo na kedhya 15:14-16:27