Mazə Zhuziyas zhiniy slati kiri lə kwa sləkəpə
(2 NəMezh 34.29-32)
23
Ma sa favə mazə Zhuziyas kuma va ki na, mbaʼ harashi mbəzli dikə dikə ni tə hiɗi ka Zhuda lə mbə məlmə Zheruzalem gwanashi. 2 Dza na mbaʼ dzay dzakə ghyi tsa Kwa sləkəpə ghəshi lə ka Zhuda gwanashi, mbaʼ mbəzli mbə məlmə Zheruzalem gwanashi, mbaʼ ka ta Hiyala, mbaʼ ka gəzə kuma Hiyala. Gwanashi niy dzakəshi mbəzli kwasəbə, niy tərə na ya zəghu, ya mətikuliw. Dzəghwa mazə ki, mbaʼ janganatishi kuma kwa zliya sla kiriy niy kəsata məndi va kiy ghyi tsa Kwa sləkəpə gwanata. 3 Mə pi tsa ɗal tsa va kiy ghyi tsa kwa sləkəpə va niy gariy mazə. Dza na mbaʼ slati kiri ghəshi lə Kwa sləkəpə. Ma kə na: «Ya wa ndiy, Kwa sləkəpə kə dzaa nu, ka ɗi fəti ta kuma pəhəti na, lə kuma gəzəkə na, mbaʼ kuma ɓənipə na, lə nəfə kutiŋ, mbaʼ məhərli ci gwanata, ka nu kuma tsasliti məndi va kwa zliya sla kiri gwanata,» kə kaa kuma gəzəkə na mbə sla kiri tsa va. Mbaʼ mbəzli gwanashi zləɓavə sla kiri tsa va tsəgha.Zhuziyas zhəghanti shiy tə hiɗi ka Zhuda
(2 NuMezh 34.3-5)
4 Liy hum ki, ma kə mazə kaa kar Hilkiya dikə tsa ka ta Hiyala ghəshi lə nihuti ka ta Hiyala kwasəbə, mbaʼ ka ta Hiyalaa ndəghu miy dəghaa dzakə ghyi tsa Hiyala na: «Pakəvərim slən shi mənti məndi va ta tsəfəku kwa kuma kar Baal, lə Akera, mbaʼ shi dziy tə ghumə gwanashi kiy ghyi tsa Kwa sləkəpə,» kə. Sa pakəvərishi məndi na, mbaʼ məndi zhiniy pakəvərishi mbə məlmə Zheruzalem, mbaʼ məndi ndantishi dziy kwa təʼu pi tsa har məndi vaa Sedəruŋ, meʼ məndi paghə pəsər tsa shiy dzəmbə məlmə Betel. 5 Dzəghwa Zhuziyas diɓa mbaʼ ɓaɓanti ka ta hiyalahiy niy titivə mezher ka zhuda va ta ndi shiy kaa hiyalahiy kama vaa Hiyala kataŋ na, dzar tə pəhiy niy gugumati məndi ta ta hiyalahi va, dzar mbə məlməhi tə hiɗi ka Zhuda lə dzar vəgha məlmə Zheruzalem. Dza na diɓa mbaʼ ɓaɓanti mbəzliy niy ndi shiy zən va nja urdi kaa Baal, mbaʼ kaa vici, mbaʼ kaa tir, mbaʼ kaa sasərkuhi lə nihuti shi dziy tə ghumə gwanashi. 6 Zhini na diɓa, mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, tsəkaʼ məndi ɓəkəvəri shiy niy gariy məndi va kiy ghyi tsa Kwa sləkəpə ka məjəʼa hiyala har məndi vaa Akera, mbaʼ məndi ɓəkəvərishi mbə məlmə Zheruzalem, mbaʼ məndi ɓashi dziy kwa teʼu pi tsa har məndi vaa Sedəruŋ, bərkiɗ məndi ndantishi dziy kwaɓa, ka zhəghəvərishi ka pəsər, mbaʼ məndi dzaa shəkaghwa pəsər tsa shi kwa kuli ka məndiy la mbəzli gəmshi ni kwa. 7 Zhəghwa Zhuziyas diɓa, mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli baʼu baʼu məndi baʼuanti ceker ka ghurghuriy niy nza va kiy ghyi tsa Kwa sləkəpə, ka məndiy məni ghurghur mbə shi ta fə shəndəkə dzəti hiyalahiy kama vaa Hiyala kataŋ na. Mbə shi niy tsa miʼi kubeŋer kaa mbəzli ta tsəfəku li shi kwa kuma hiyala har məndi vaa Akera diɓa. 8 Dza na diɓa ki na, mbaʼ gəzanshi səəkəshiy dzəmbə məlmə Zheruzalem kaa ka ta Hiyala dzar mbə məlməhi tə hiɗi ka Zhuda gwanashi. Dza na mbaʼ zhəghəvəri pihiy niy ndi ka ta hiyalahi va shiy zən nja urdi ti shi ka pihi rəɗa rəɗa ni, ghava na mbə məlmə Geba, paʼa mbə məlmə Ber-Sheba. Dza na diɓay, mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, baʼu baʼu məndi babaʼuanti pihiy niy gugumati məndi va ta ta hiyalahiy kama kataŋ ni. Dzar vəgha miy dəghahiy dzəmbə məlmə Zheruzaləm niy gugumatishi məndi. Tsahuti pi tsa vay, vəgha miy dəghaa dzakə ghyi tsa Zhuzəwe mazə tsa mbə məlmə niy nza na, tə kwa zleɓi va miy dəghaa dzəmbə məlmə. 9 Ya tsəgha nzə kiy, a Zhuziyas niy makəti ka ta Hiyalaa niy ghəra sləni va dzar tə pihiy niy gugumati məndi va, va nəghətaa ghəshi vəlanta shiy kaa Kwa sləkəpə tə pi tsa ka məndi vaa vəlanta shiy kaa ngəta mbə məlmə Zheruzalem. Nanzə kiy, a kwal niy nza və shi ta zəmə peŋ tsa kama is mbə nja nihuti ka ta Hiyala gwanashi ni. 10 Dza Zhuziyas diɓa mbaʼ zhəghanti pi tsa har məndi vaa Tufet dziy kwa teʼu pi tsa har məndi vaa teʼu pi tsa Ben-Hinum ka pi tsa nza rəɗa ti, va nəghətaa mbəzli zhiniy ndi ya ndərazhiy zhər shi, ya ghehi shi mbə ghu kaa hiyala har məndi vaa Mulek ghula tiɓa. 11 A mezher ka Zhuda niy gagariy shiy nja pa gədewesli vəgha miy pi tsaa dzakə ghyi tsa Kwa sləkəpə, ta fə shəndəkə dzəti vici. Mbə ceker ju ju ni va vəgha ciki tsa Netan-Melek, ndə sləni tsa dikə tsa tə hiɗi ka Zhuda niy nza ghəshi. Dza Zhuziyas mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, mbaʼ məndi ɓaɓantishi. Mbaʼ zhiniy gəzanshi kaa mbəzli, bərkiɗ məndi ndandanti mutiti gədewesliy niy gariy məndi va kaa vici sa ɓəti ghəshi ka hiyala. 12 Dza na diɓay mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, mbaʼ məndi baʼwanti pihiy niy ngəngiy mezher kaa Zhuda va ta vəlanshi shiy kaa hiyalahi dzar mə belahi mə ghən ceker mazə Akaz, niy kərkə məɓa mə ghən. Mbaʼ məndi zhiniy baʼwanti pihiy niy ngangati mazə Manase va ta vəlanshi shiy kaa hiyalahi ti dzar kwa tipəhi bakə ni va kiy ghyi tsa Kwa sləkəpə. Sa baʼwantishi məndi na, mbaʼ məndi dzaa shəkiyshi dziy kwa teʼu pi tsa har məndi vaa Sedruŋ. 13 Dza na diɓa, mbaʼ zhəghanti pihiy niy məniy məndi va ta ta hiyalahi dzar ti shi ka pihi rəɗa rəɗa ni. Kwa kuma məlmə Zheruzalem niy məniy Saləmuŋ mazə ka Izərayel pihi va, njasaa dzəghwa ghumə va kəlaŋ ªtsa rəɗa rəɗa tsa. Pihi vay, kaa Astarte hiyalaa mali ka Shiduŋ va gəmgəm na, mbaʼ kaa Kemush hiyala ka Muwabə va gəmgəm na, mbaʼ kaa Milkuŋ hiyala ka Amun va jikirkir na niy məniyshi na. 14 Dza mazə Zhuziyas diɓa, mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, baʼu baʼu məndi baʼwanti hərezliy niy gagariy məndi va ka məjəʼa hiyalahi, mbaʼ məndi kakaslanti shighuu niy gagariy məndi va ka məjəʼa hiyalahi, mbaʼ məndi ɓaɓasati esler ke ngəri dzar tə pihiy niy nza shiva va va.
Mazə Zhuziyas zhəghanti shiy tə hiɗi ka Izərayel
(2 Ch 34.6-7)
15 Dzəghwa mazə Zhuziyas diɓa mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, mbaʼ məndi baʼwanti pi tsa ka məndi vaa vəli shiy ti kaa hiyalahi, tə pi tsaa niy gumati məndi va ta ta hiyalahi ti mbə məlmə Betel. Zherubəwam zəghu Nebat niy gumati na pi tsa va, ghəci niy ngaɗambə na ka Izərayel dzəmbə məni kuma jikir na. Dza Zhuziyas diɓa mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, bərkiɗ məndi ndanti pi tsa gumati məndi va ta ta hiyalahi ti, mbaʼ məndi ndandanti shighuu niy gagariy məndi va ka məjəʼa hiyalahi. Ka pəsər shiva gwanashi zhəghəshi. 16 Ma məndi mbə ndi shiva, sa nə Zhuziyas nighə kə kaa pi tsa dzar tiɓa na, mbaʼ nashi kulihi mbə kəlaŋ, dza na mbaʼ ghunashi mbəzli ta dza ghəshiy pakə esler mbə kulihi va, mbaʼ məndi ndantishi tə pi tsa ka məndi vaa vəli shiy kaa hiyalahi. Mbaʼ zhəghanti pi tsa va tsəgha ka pi tsa rəɗa rəɗa tsa njasa niy gəzəkə Kwa sləkəpə va. Ava tsəgha niy gəzəkə ndə gəzə kuma Hiyala tsa Kwa sləkəpə kataŋ. 17 Liy hum ki, ma kə mazə Zhuziyas na: «Haku tsa njaa tsa na sava shiki?» kə. Ma kə mbəzli mbə məlmə kaa ngəci na: «Kuli ndə gəzə kuma Hiyala tsaa niy səəkiy va tə hiɗi ka Zhuda na sava. Ghəci niy səəkə naa gəzəkə shi mənti gha ni lə pi tsa ka məndi tsaa vəli shiy ti kaa hiyalahi mbə məlmə Betel,» kə ghəshi. 18 Ma kə Zhuziyas ki na: «Zlatam nava kuli, əntaa ndə dapə esler ndə gəzə kuma Hiyala tsa va ma,» kə. Dzəghwa məndi ki, mbərəkə məndi zlashi ndi niva esler, mbaʼ esler tsahuti ndə gəzə kuma Hiyala tsaa niy səəkə va tə hiɗi ka Samari. 19 A mezher ka Izərayel niy ngangati ceker kaa nihuti hiyalahi dzar tə pihiy niy gugumati ghəshi ta ta hiyalahi va dzar mbə məlməhi tə hiɗi Samari. Sa mənti ghəshi va tsəghay, a nəfə tsa Kwa sləkəpə niy satiy dzəkən shi. Dza Zhuziyas mbaʼ gəzanshi kaa mbəzli, mbaʼ məndi babaʼwanti ceker va gwanashi, njasa niy mənti na va mbə məlmə Betel. 20 Mbaʼ zhiniy gəzanshi kaa mbəzli, dza məndi kaa ka ta hiyalahiy ghəra sləni va dzar tə pihiy niy gugumati məndi va ta ta hiyalahi, cəkeʼ məndi nzəratishi tə hwa tə pihi ka ghəshi vaa vəlanshi shiy kaa hiyalahi. Mbaʼ məndi ndanti esler ke ngəri tə pihi va. Liy hum ki na mbaʼ Zhuziyas zhay zhimbə məlmə Zheruzalem.
Ka Zhudaa məni Makwaghwa pakə
(2 NuMezh 35.1,18-19)
21 Liy hum ki, ma kə mazə Zhuziyas kaa mbəzli gwanashi na: «Ə pə ghuy məni makwaghwa Pakə ta fə shəndəkə dzəti Hiyala ghuy Kwa sləkəpə, njasa tsasliti məndi va kwa zliya nza kuma sla kiri kwa,» kə. 22 Gəla makwaghwa Pakə mənəhu məndi va ghala vəghu tsa vay, səəkə məndiy mənəhu tsəgha ya ghala vəghu tsaa niy sləkə ka sla nguvə ka Izərayel, ya ghala vəghu tsaa niy sləkə mezher ka Izərayel lə ka Zhudaw. 23 Zhuziyas mbə məni kwa məŋ lə dəghasa piya ci mbə mazə niy gha məndiy mənəhu gəla makwaghwa va ta fə shəndəkə dzəti Kwa sləkəpə mbə məlmə Zheruzalem.
Kwa kərni kumaa dzəkən mazə tsa Zhuziyas
( 2NuMezh 35.20-27; 36.1)
24 A Zhuziyas niy ɗiti fəti ta kumaa niy gəzəkə məndi kwa zliya kuma pəhəti Kwa sləkəpə va niy kəsata Hilkiya dikə tsa ka ta Hiyala kiy ghyi tsa Kwa sləkəpə. Dza na mbaʼ zanti mbəzliy ɗuw kuma va meceku mbəzliy bəkushi, mbaʼ ka nighə shiy, mbaʼ shi ka məndi vaa mənti Juw Juw ni ka məjəʼa hiyalahi, mbaʼ hiyalahiy kama vaa Hiyala kataŋ na, mbaʼ slən shi gəmgəm ni va kwa kuma Hiyala niy nza mbə məlmə Zheruzalem lə tə hiɗi ka Zhuda.
25 Mbə mbəzliy mənəhu mazə pərɓa ghəshi kaa Zhuziyasiy, səəkə mazə nza tiɓa mbaʼ zhəghəkəvay ta nuw Kwa sləkəpə lə nəfə tsa ci gwanay, mbaʼ məhərli ci gwanata, mbaʼ bərci ci gwanashi, ka nuw kuma pəhəti Muyizə gwanata nja ghəciw. Ya mbə niy mənəhu mazə liy hum ciy, səəkə gəla ghəciy nza tiɓaw. 26 Ya tsəgha nzə kiy, niy dəpiy nəfə tsa Kwa sləkəpə va kumaa niy mananati Manase mazə ka Zhuda vaw. War ghulay niy nza nəfə tsa nzə sati sati təruŋ dzəkən ka Zhuda. 27 Va tsəgha ki, ma kə niy ni na: «Njasa niy katantee va ka Izərayel kərakə lə yay, tsəgha dzee ta katanti ka Zhuda kərakə lə ya kuraku. Kar məlmə Zheruzaleməə niy təravee va ta nza ghənzə ka nee məlmə ghəshi lə ghyi tsaa niy nə ya va: “mbəɓa dzee ci ghən tsee kaa mbəzli,” pəniy, ta zhəghanavəshi hum dzee,» kə niy ni.
28 Nahuti kumaa tərmbəə dzəkən mazə Zhuziyas lə nihuti shi mənəhu na gwanashiy, kwa zliya kuma mənəhu mezher ka Zhuda tsaslitishi məndi. 29 Ghala vəghu tsaa niy məni Zhuziyas va mazə ki na, dza farawaŋ mazə ka Ezhiptə tsa har məndi vaa Neku, mbaʼ kafiy lə ka sawji ci ta dza ta kəsay mazə ka Ashiri vəgha həl Əfəratə. Dza mazə Zhuziyas mbaʼ səvəriy lə ni ci ka sawji ta mbəzə li, war sa nay Farawaŋ tsa va na mbaʼ paslanti tə pi tsa har məndi vaa Megidu. 30 Sa mətiy na na, mbaʼ ka sləni ci ɓəvə mbəri tsa ci tiɓa, mbaʼ ghəshi ɓəghə dzəmbə məlmə Zheruzalem kwa muwta gəduw, laʼ ghəshi lanti kwa kuli ci. Liy hum ki na, mbaʼ ka Zhuda tivə zəghu ci Yuwakaz, mbaʼ ghəshi shəkambə in dzəghwa mbə ghən, pəərə ghəshi pəərəti ka mazə kwa pi tsa diy.
Yuwakaz məni mazə dzəkən ka Zhuda
( 2 NuMezh 36.2-4)
31 Piya bakəmətsəkə mahəkanti niy nza sa Yuwakaz ghala vəghu tsaa pəərə məndi ka mazə. Piya mahəkanə niy mənti na mbə mazə, mbə məlmə Zheruzalem niy nza na lə nziy tsa ci. Hamuwtal niy nza slən tsa mbəghiy, zha Zheremiy ndə ka Libəna niy nza na. 32 Kuma gəmgəm na niy məni na kwa kuma Kwa sləkəpə, war njasa niy məni jijihiy va. 33 Dza Farawaŋ tsa har məndi vaa Neku, mbaʼ kəsəhu tə nahuti vici, mbaʼ dzaa pəhiy kwa fərshina mbə məlmə Rivəla tə hiɗi Hamat, mbaʼ mazə tsa ci lə nziy tsa ci mbə məlmə Zheruzalem kərkiy tsəgha. Zhini mazə tsa va diɓa mbaʼ gəzanshi tsəhanci ghən kaa ka zhuda kiluw gəna bələku bələku mahəkanəmətsəkə, mbaʼ bəzə kwa shamshama kiluw mahəkanəmətsəkə cifəti. 34 Dza Farawaŋ tsa va diɓa ki na, mbaʼ fiy Eliyakim tsahuti zəghu Zhuziyas ka mazə kwa pi tsa diy, mbaʼ fanati tsahuti slən: Yuyakim, kə kaa har ci. Ma Yuwakaz na ci ki na, mbaʼ ɓəghə dzəti hiɗi ka Ezhiptə, mbaʼ mətiy tə hiɗi va. 35 Sa ɓəvə Yuyakim mazə ki na, dza na ka tsəhə ghən tə mbəzə kwa shamshama lə tsahi gəna kaa Farawaŋ njasa ɗuwtishi na və. Va mbəzli tə hiɗi ka Zhuda niy tsəhə na shiva, geʼi lə shi va ndə, ta ɓəshi kaa Farawaŋ tsa va.
Yuyakim məni mazə dzəkən ka Zhuda
( 2 NuMezh 36.5-8)
36 Piya bakəmətsəkə cifəti niy nza sa Yuyakim ghala vəghu tsaa niy pəərə məndi ka mazə. Piya məŋ lə tan niy mənti na mbə mazə, mbə məlmə Zheruzalem niy nza na lə nziy tsa ci. Zevida niy nza slən tsa mbəghiy, zha Pedaya ndə ka Ruma niy nza na. 37 Shi gəmgəm ni niy məni na kwa kuma Kwa sləkəpə, war njasa niy məni jijihiy va.