Paulo Naayolekeelela Omumuzihwa Gwa Teesalonike
17
1 Paulo na Sila bakahiingula omu chikaali cha Amfipoli, ne lya Apolonia, mpaka baahika omu chaalo cha Teesalonike. Áaho Teesalonike hakaba heene éenzu yo omukobo gwa Abayahudi. 2 Bityo nkokwo bwaabeele buli obuteéka bwoómwe Paulo akataahámo omuunzu éezo, na aha mwaanya gwa amooyo ásatu ge Esabato yaaba naabiteelaana hakubakoonza koonza Abayahudi kuluga omuMaandiko Amatakatíifu. 3 Akagasoombóola no kwoóleka butúnu nkokwo Masiya ekaba eli lwaampaka ayagalazwe, aáfwe, no okuzooka kuluga omubafwíile. Paulo yaábagaambila, “Óogwo Masiya, niwe óogu nyini Yeézu óogwo ndikubamanyisa.” 4 Abaandi kuluga omuli áabo Bayahudi beekiliza éebyo bakagaamba Paulo na Sila, baatulaanila nabo. Kaandi baaba baliho abaantu embága mpaango ya Abayunani abamulámya Múungu hamo na abakazi béenzi abi isima, na boonyini bakatulaanila nabo.5 Náho abaandi omuBayahudi baazila ichubi. Baaloondela abaantu katoozi abateena kalyo ne entuungwa nzima kuluga omubaantu abazilwa abali óokwo omwiigulizo. Nabo baakola embága no kubaanza omusaámbo omumuzihwa gwóona. Baatabaalila eéka yo mwa Yaasoni nibabaloondela Paulo na Sila babone kubaleeta ahabwéelu aha lyéezo mbaga ya abaantu. 6 Náho kabaababuzilwe, baakulula weényini Yaasoni hamo na abaandi abadugu omuli Kristu. Baabaleeta omuméeso ga abakulu bo omuzihwa, nibahamuka báti, “Áaba baantu baleesile omubulaangulo muháango omuunsi zóona, óobu balyáaha omumuzihwa gweetu. 7 Nawe Yaasoni akabeénaankula omukáye. Hamo ne éebyo, áaba bóona nibabigaya ebilagilo ebyaatilweho na Kaizaali omukugaamba nkokwo heena omukáma oóndi, óogwo alikwéetwa Yeézu.” 8 Áabo bakulu ne echipípi éecho, kábaahuliile éebyo bigaambo, baabuyaanganisibwa aha musaambo muháango. 9 Baabachwa Yaasoni na bazeenzíbe empilya zo omusiimbo. Mara, baábaleka bazeénde.
Paulo Na Sila Omuli Beroya
10 Echilo éecho nyini omuchilo, abadugu omuli Kristu baábasiíndika bwaangu Paulo na Sila bazeénde omu chaalo cha Beroya. Obuchilo baahikileyo óokwo, baatáaha omuunzu yo mukobo ya Abayahudi. 11 Nabo Abayahudi ba áaho Beroya bakaba bali abaantu abafula kuchila áabo aba Teesalonike. Boónyini bakeenaankula echigaambo cha Múungu ha chihika chiháango. Buli chilo, baaba nibagacheengelela Amaandiko Matakatíifu babone kukómela éebyo alikugaamba Paulo ne bya mazima. 12 Abayahudi béenzi omuli áabo baámwiikiliza Yeézu, hamo na Abayunani béenzi, abakwaáta na abakazi bi isima.
13 Náho áabo Abayahudi ba Teesalonike, kábasoombookilwe nkokwo Paulo akaba naayegesa echigaambo cha Múungu óokwo Beroya, baazeendayo kubasuniinkiliza no kubaágalaza ebipípi bya abaantu babaánze omusaambo. 14 Niho abadugu omuli Kristu baámutwáala bwaangu Paulo, baamuhicha mpaka ahaangeégéelo ye enziba. Náho Sila na Timoteo boónyini bakasigalayo óokwo Beroya. 15 Aaho ababeele nibamuseendekeleza Paulo baamutwaala kuhika omu chaalo cha Atene. Kabaabele nibalugaho kusuba Beroya, Paulo yaabaha ebilagilo hali Timoteo na Sila nka nikwo beeze bwaangu bateena kwiilililwa, bamukulaatile.
Paulo Naahooya Na Abaantu Ba Atene
16 Obuchilo Paulo yaabele naabategamilila Sila na Timoteo áaho omu chaalo cha Atene, akeehulila kubi bwooli omumwooyo gwoómwe káyaabweene echikaali éecho chóona chiizwiile ebisusano bya bamúungu. 17 Habwéecho yaaba naabiteelaana buli chilo ahakubakoonza koonza Abayahudi hamo na Abayunani abamulámya Múungu óokwo omuunzu yo omukobo. Kaandi buli chilo yaaba naabasoomboolela abaantu abo yaabele naabugana nabo omumagulilo.
18 Abaandi omuli áabo abaabele beene amasala ge embága ya Kiepikulio,a hamo na be embága ya Kisitoikob baabugana na Paulo, omuli áabo baágaamba, “Ngási! Óogu Kanyabigáambo naaleengesa kugaamba chi?” Abaandi baágaamba, “Naasusa nkokwo naahoóyela empola za bamuungu be echizenyi.” Ebyaabaleeteliile kugaamba batyo, ekaba nkokwo Paulo akaba naabasoomboólela Empola Nzima za Yeézu, ne empola zo kuzooka kwa abáfwiile.
19 Bityo áabo abeene amasala baamutwáala Paulo omuméeso gi Itegekelo elikúlu elilikwéetwa Areopago. Abakulu be éelyo Itegekelo baámugaambila, “Nitweénda otusoomboólele ensoonga ye ebyeégeso ebisha éebyo olikweélekeelela. 20 Kuba íiwe nooleéta amagaambo amasha omumatwi geétu, habwéecho nitweénda kumanya ensoonga yaágo ni chiíha?” 21 Obuchilo óobwo abaantu bo óokwo Atene, hamo na abazenyi baáhala abaabele nibatuúla óokwo, bakaba nibeénda kuhuliiliza amagaambo masha. Omwáanya gwáabo mwíingi bakaba nibahoóyelela éebyo bigaambo.
22 Bityo Paulo yaayemeelela omuli éelyo Itegekelo lya Areopago, yaágaamba, “Íimwe bakwaáta ba Atene! Niimbona nkokwo nimukulaatila bwóoli amagaambo ge edíini. 23 Kuba obuchilo mbele niinhiingula omuli óogwo muzihwa, ahakukómela mbweene ebisusano biinzi éebyo mulikulámya. Noolu naabona itaámbilo límo elyaandikilwe amagaambo áaga: HALI MÚUNGU ATAKUMANYIIKANA. Óogwo Múungu óogu mulikulámya mteena kumumanya, niwe óogu ndikubasoomboolela.
24 “Múungu ayaahaangile éensi na byoona ebilimo, óogwo ali Omukáma wi igulu ne éensi, takutúula omumazu agoombekilwe aha mikono ya abaantu. 25 Na kaandi takuheélezwa ne mikóno ya abaantu nka nikwo naayeénda echiintu choóna chóona, habwo kuba weényini niwe alikubaha abaantu bóona obulami, okwiicha no kubabonesa ebiintu byóona. 26 No kuluga aha muuntu oómo akakola endími zóona za abaantu, babone kutuula omuunsi zóona. Nawe buluga kala akaba yaálamwiile no kutáho obuchilo ne embibi za ahaantu áaho balaaba nibatuúla. 27 Múungu akakola aátyo, abaantu babone kumuloondela, noobu ha muhaanda gwo kutaabuza omubiteekuzo, hamo baakaáhicha kumubona. Noobu bityo, tali hala na buli oómo wéetu, 28 kuba omuli weényini íichwe nitubona obulami, nitulibata no kubáho. Ni nko omubaandiki béenyu be emibeelo óokwo baagáambile, ‘Ne éechwe, tuli abaanábe.’
29 “Bityo habwo kuba íichwe tuli abaana ba Múungu, titukweendelwa kuteékuza nkokwo Múungu naasusana ne echisusano echilikuheeswa che ezaháabu, nali empilya, nali cha amabáale. Áago góona nigakolwa aha kuteékuza no obugoga bwa abaantu. 30 Noobu kala omuunchilo éezi zo obufweéla Múungu akeekola nka takuleeba, óobu naalagila abaantu bóona abali hoóna hóona bahuungame. 31 Kuba yaátiileho echilo éecho alichwaáziika abaantu bóona be éensi ha mazima ge ebilagilo, kulabila aha muuntu óogwo yaatoólize. Akabooleka abaantu bóona amazima ge éebyo ha kumuzoola óogwo muuntu, kuluga omubafwíile.”
32 Áabo baantu, kábaahuliile nkokwo Paulo naahoyelela empola zo kuzóoka kwa bafwiile, abaandi omuli áabo bakaba nibamulyoógóoza. Náho abáandi baámugaambila, “Nitukuhulíiliza kaandi habwe empola éezi.” 33 Bityo Paulo yaasohola ahéelu ye éezo Itegekelo. 34 Omuli áabo baantu abaandi baáteélana náze, baaba abeekiliza. Omuli áabo akaba alimo Dionisio, ali oómo wi Itegekelo ya Areopago, no mukazi oómo, izíina lyoómwe ni Damari, hamo na abaantu abaandi.