Stefano omu Itegekelo Ya Balusiingo Ba Abayahudi
7
1 Mala omugabe omukúlu wa Múungu yaámubuuza Stefano, “Áaga góona age balikugaamba habwéenyu, ngási bityo nikwo bili?” 2 Stefano yaágaamba, “Beene béetu na besiichwe, munhulíilize! Múungu wi ikuzo akeesuulukiza hali táata wéetu Ibrahímu ali omuunsi ya Mesopotamia, obuchilo acháali atakafulukíile omu chaalo cha Haráani. 3 Múungu akamugaambila, ‘Olugemo omuunsi yaawe éezi, obasige omwo badugu báawe, ozeénde omuunsi éezo ndakwoóleka.’a 4 Niho Ibrahímu akafuluka omuunsi yoómwe ya Bakalidayo, yaázeenda yaatuula omu chaalo cha Haráani. Káyaabeele yaámazile kufwa iíse, Múungu yaamufululayo óokwo, yaamuléeta omuunsi éezi yo mulikutuulamo íimwe óobu. 5 Omuunsi éezi, Múungu talamuhéele Ibrahímu obuhuunguzi bwoóna bwóona, noobu akanogoka kache. Noobu bityo, akamweésagiza kumuha éensi éezi, eébe yoómwe no oluzáalo lwoómwe, noobwo obuchilo óobwo akaba atéena mwaana. 6 Bityo Múungu yaámugaambila Ibrahímu, ‘Abaantu bo oluzáalo lwáawe balyáaba abazenyi omuunsi ya abaantu abáandi. No okwo, abaantu be éensi éezo nibabakola abahalila báabo, nibaba nibabaagaláza bwooli ha myaaka magana aána. 7 Náho abaantu bi ihaánga éelyo, iinye ndyaábachwaáziika, niho, abaantu bo lugaanda lwáawe balyaáluga omuunsi éezo, baléeza áaha no kuúngomokela.’b 8 Káyaabalíile Múungu yaákola endagano na Ibrahímu yo kusála amakoba, éezo eyaakozilwe ha muhaanda gwo kusala ikóba buli mwaana wo bukwaáta. Bityo Ibrahímu yaaba iíse wa Izáaka, akamusala ikóba echilo cha munáana káyaabeele yaázéelwe. Nawe Izáaka yaaba iíse wa Yakobo, yaámusala ikóba, nawe Yakobo yaaba iíse wa abasigazi ikumi na bábili, yaabasala amakoba. Áabo nibo baguúku béetu.9 “Áabo baguúku béetu bakamuzilíla ichubi mudugu wáabo, Yozéfu, baámuguza aábe omuhalila omuunsi ya Miísiri. Náho, Múungu akaba ali hamo náze Yozéfu, 10 yaamuchuúngula omubyaágalazo byoómwe byóona. Yaamúha okweétegeeleeza ne embabazi yoómwe mpaka Farao omukáma wa Miísiri yaámwéenda, yaamuta aábe omutégeki mukúlu omuunsi yoómwe ya Miísiri, no omwiímeelelezi wa bóona omuunzu yoómwe ye chikáma.
11 “Káhabalíile haabáho ne enzala mpaango omuli éezo éensi yóona ya Miísiri, no omuunsi ya Kanáani, abaantu baáyagalala bwóoli. Baguúku béetu bakesaanga batéena echookulya choóna chóona. 12 Yakobo yaáhulila nkokwo omuunsi ya Miísiri hakaba heena engano, yaábatuma abaana boómwe, bazeénde óokwo. Óolu lukaba luli oluzeendo lwáabo lwa mbele kuhika óokwo. 13 Omuluzeendo lwáabo lwa kabili, Yozéfu yeémanyisa hali badugúbe, na Farao yaábamanya badugu ba Yozéfu. 14 Yozéfu yaásiindika empola hali iíse Yakobo, nkokwo ayize óokwo Miísiri hamo na badugu boómwe bóona. Bakaba bali abaantu makumi musáanzu na batáanu. 15 Mala Yakobo yaazeenda Miísiri, yaafweeláyo óokwo, weényini hamo na baguúku béetu. 16 Kábaabalíile emibili yáabo yaaleetwa owáabo omu chaalo cha Shekeemu, yaázíikwa omuúmbi ye nyaanga. Enyaanga éezo Ibrahímu akagulayo óokwo ha mpilya bunaanka kuluga ha baana bo bukwaáta bo mwa Hamóori.
17 “Náho, obuchilo kábwaabeele bweéliliza óobwo Múungu ahikiílize endagano éezo akaba yaamweésagiize Ibrahímu, obwiinzi bwa abaantu béetu óokwo Miísiri bukeéyoongela bwooli. 18 Hamuheeleeluko, yaabaho omukáma oóndi yaabaanza kutégeka, óogu akaba atakumanya empola zoóna zóona za Yozéfu. 19 Omukáma óogu akababéeha abaantu bi ihaánga lyéetu, no kubáaya, no kubahatika banage ahéelu abaana báabo abacheche, babone kufwa.
20 “Omubuchilo óobwo nyini Musa akazáalwa, akaba ali omwaana muzima bwooli omuméeso ga Múungu. Akalelwa na abazeele boómwe omuunzu yáabo ha meezi ásatu. 21 Obuchilo óobwo abazeele boómwe bakalemwa kuzeendelela kumuseleka, baamuta ahéelu. Yaakugwa na muhala wo Mukáma Farao, yaámutwáala yaámulela nko omwaanáwe wo bukwaáta. 22 Musa yaayolekeelwa amasala góona ga Abamiísiri, yaaba omugimi omukugaamba, no wa amagala ha kukola.
23 “Obuchilo Musa káyaahikize echéemo che myaaka makumi aána, akazila echihika cho kuzeenda kubayeélela badugúbe Abaizilaeli. 24 Yaabona Omwiizilaeli oómo, óogwo atéena ntaambala, naahutáazwa no Mumiísiri. Ahonyini yaámulwanila óogwo mudugu woómwe, yaámweéhoolela aha kumwiígaza óogwo Mumiísiri. 25 Obuchilo óobwo Musa akaba naateekuza nkokwo badugu boómwe bakaásoombookíilwe nkokwo Múungu naabachuungúla ha buhwéezi bwoómwe, náho tibalasoombookíilwe batyo. 26 Nyeéncheémo, yaabugana na Abaizilaeli bábili áabo bakaba nibalwáana. Yaaleengesa kubalamula, naabagaambila, ‘Boózo, íimwe muli abadugu! Habwaáchi nimweehutaaza?’
27 “Náho weényini ayaabele naamuhutáaza muzeenzíwe yaásiindika Musa ahalubazu, naagaamba, ‘Noóha óogu ayakutiileho oóbe omutégeki wéetu no mulamuzi wéetu? 28 Ngási, nooyeénda kunyita nkokwo oyisile óogwo Mumiísiri nyeénchilo?’c 29 Obuchilo Musa káyaahuliile amagaambo áago, yeeluka, yaazeenda omuunsi ya Midiani, kutúula óokwo nko muzenyi. Óokwo, akazáala abaana bábili.
30 “Káyaabeele yaátwíile Midiani emyáaka makumi aána, ali omuunsi yo obwoóma muno héehi ni ibaanga lya Sinai, akeésulukizwa na maléeka oómo. Óogwo maléeka akaba ali omuchisaka éecho echabeele nichaáka omulilo. 31 Obuchilo yaabweene echisaka éecho akasobelwa bwooli, yeélila héehi kuchileeba kuzima, yaahulila iláka lyo Omukáma, nilimugaambila, 32 ‘Iinye ndi Múungu wa baguúku báawe, Múungu wa Ibrahímu, Izáaka, na Yakobo!’d Obuchilo Musa kayahuliile áago, yaabaanza kuzuguma ha butíini, talaleengesize kuleeba echisaka éecho. 33 Áaho Omukáma yaámugaambila, ‘Zuúla enkéeto záawe, habwo kuba áaho hoóyimeeliíle na ahaansi hatakatíifu. 34 Mazima naabona nkokwo abaantu baanze okwo balikwaágalazwa óokwo omuunsi ya Miísiri, naahulila okulila kwáabo. Ha ensoonga éezo naátuuka ahaansi mbone kubachuúngula. Óobu, niinkusiindíka óokwo Miísiri.e
35 “Óogu Musa, niwe óogwo abaantu ba Izilaeli bakamwaanga omukugaamba, ‘Noóha óogu ayaakutiileho oóbe omutégeki wéetu no mulamuzi wéetu?’ Niwe óogwo nyini Múungu akamutuma aábe omutégeki wáabo no omuchuunguzi wáabo, ha muhaanda gwa maléeka óogu ayamweésulukiize omuchisaka éecho! 36 Káyaabaliile, Musa akabeébeembelela kubeeha omuunsi ya Miísiri, ha muhaanda gwo kwoóleka amahano ne emanyiso nyiinzi éezo akaba naakola omuunsi ya Miísiri, omuNyaanza Elikutukula, no omuunsi yo obwoóma muno ha mwaanya gwe myaaka makumi aána.
Iziraeli Nemwaánga Múungu
37 “Óogwo niwe Musa óogwo ayaagaambiile Abaizilaeli áabo, ‘Múungu alyaámukuza omubáasi nkéenye kuluga omuli áabo badugu béenyu.’f 38 Niwe óogu akaba ali hamo no omukobo gwa Abaizilaeli omuunsi yo obwoóma muno. Niwe óogu ayaagaambíle na Maléeka wa Múungu hamo na beesiichweénkulu omu ibaanga lya Sinai, yaayanaankula kuluga hali weényini amagaambo go obulame, yaatugaambila íichwe.
39 “Náho beesiichweénkulu, bakaanga kumukoondookela Musa. Bakamucháyo, nibegoónga omumiganya yáabo kusuba Miísiri. 40 Baámugaambila Haruni, ‘Otukolele ebisusano bya bamúungu, éebyo bilaatweébeembeléla. Ha ensoonga Musa, óogu ayatweébeembelíile kuluga omuunsi ya Miísiri, titukumanya amagaambo áago agaámugwéela!’g 41 Óobwo nibwo obuchilo bakakola echisusano éecho chilikususana ne enyana ye ente. Baazisoholeza ebitáambo, no kukola amazenyi habwe echiintu éecho beekoliíle ha mikóno yáabo boónyini! 42 Habwéecho Múungu yaabatega omugoongo, yaabaleka balamye izóoba, okwéezi, ne enyenyéezi zo omwiigulu, nkokwo byaayaandikilwe omuchitabu cha ababáasi,
‘Íimwe Abaizilaeli, obuchilo mweekéele omuunsi yo obwoóma muno ha myaaka makumi aána,
ngási, mukaba nimuumbagila iinye ebituungaánwa mubóne kuúnsoholeza ebitáambo? Mmahi!
43 Íimwe mukaba nimwiimucha iheéma lya múungu weenyu Moloki,h
ne nyenyéezi za múungu weenyu Refani.i
Ebisusano éebyo mweekoliile, no kubilámya.
Habwéecho, ndyaábakola mube bamateka,
mulyaátwaalwa éensi za hala bwooli, noobu kutaámbuka Babulóoni.’j”
Iheéma Itakatíifu Lya Múungu
44 Stefano yaazeendelela kugaamba, “Óokwo omuunsi yo obwoóma muno, baguúku béetu bakaba beene iheéma ha kugaamba obubona bwa Múungu. Múungu akaba amulagiile Musa alikole iheéma aha nsuso éezo Múungu akamwoóleka. 45 Kahaabaliile, baguúku béetu bakaliínaankula no kweéheeleleza iheéma éeli omuli boónyini mpaka abeebeembeelíilwe na Yoshua. Nabo baáliléeta omuunsi éezo baayakile kuluga ha Abanyamahaánga. Abaantu áaba Múungu akababiinga omuméeso gáabo. Iheéma lyaásigala omuli éezo eensi yáabo mpaka obuchilo bwo omukáma Daudi. 46 Daudi óogwo akaziliilwa embabazi ya Múungu, nawe akamusaba amukuúndile abone kumwoómbekela obwiikalo Múungu wa Yakobo. 47 Náho omwoombeki we éenzu éezo akaba ali omukáma Selemani.
48 “Noobu bityo, Múungu ali halugulu ye ebiintu byóona, kaandi takutúula omuunzu éezo ezoombekilwe ne emikono ya abaantu kwoónka. Ni nko omubáasi akagaamba,
49 ‘Omukáma agaamba aáti,
Igulu, niho echitebe cháanze cho obukáma,
ne éensi, niho ahaantu haanze hoókuta amagulu gaanze.
Óobu, nimunnyoombekela éenzu chi?
Nali ahaantu haanze ho kuhuúmula ni nkahi?
50 Éebi byóona, ngási tíwe iinye nyini óogwo naabihaangile?’k”
51 Stefano yaazeendelela kugaamba, “Íimwe mwiine ihagi! Emiganya yéenyu na amatwi géenyu ni nka áago ga abagome!l Íimwe ni nka besiimweénkulu. Ebilo byóona nimumwaánga Omwooyo Mutakatíifu! 52 Ngási, heena omubáasi noobu oómo óogu batalamwaágaléeze? Bakabéeta noobu ababáasi abo kala bakaba nibagaámba kwiiza kwo Óogwo Owe Entuungwa Nzima Omuméeso ga Múungu! No óogu niwe oliinya óogwo íimwe mukamunóba, mwaámwiita! 53 Mbweenu, íimwe mukaanaankula echilagilo cha Múungu, echaasohweezwe ha muhaanda gwa maléeka woómwe, noobu bityo timulachikoondookíile.”
Kwíitwa Kwa Stefano
54 Obuchilo Balusiingo áabo ba Abayahudi kábaahuliile amagaambo áago ga Stefano, baásaaya bwooli, baamuseela améeno ha chiniga. 55 Náho Stefano ayizwiile obuhicha bwo Omwooyo Mutakatíifu, yaanoonkolela améeso olugulu omwiigulu, yaabona ikuzo lya Múungu, na Yeézu ayemeeliile olubazu lwo obulyo lwa Múungu. 56 Áaho yaágaamba, “Muléebe! Niimbona igulu lyaáchiinguka, no Omwaana wo Omuuntu ayemeelíile olubazu lwo obulyo bwa Múungu!”
57 Áaho Balusiingo áabo ba Abayahudi kábaahuliile áago baateela eyoombo, nibazibika amatwi gáabo ha mikóno yáabo. Baámwiilukiilila Stefano hamo, baámukwáata, 58 baámusohoza ahéelu yo omuzihwa, baabaanza kumuhoonda na amabáale. Nabo baalubona bakazúula amakoti, baagaleka héehi no omusígazi izíina lyoómwe Sauli.