Gaꞌanj Bernabé ngà Saulo guenda gànàtàꞌ sôꞌ si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an
13
Ni̱ nne Bernabé ruhuâ si-nùhuì Ma̱ꞌan Jesús nne yumanꞌ snàꞌànj Antioquía,
ni̱ huê danj na̱nj nne Simón sí gùꞌnàj sí maru̱u,
Lucio sí ꞌna̱ꞌ riñan hioꞌó Sirene,
Manaén sí gachij ngà Herodes,
Saulo.
Daranꞌ nej sôꞌ nânj huin sí gataj dàj ga̱huin ni̱ huê danj na̱nj gidigân nej sij siganï̂nj nej dinï̂nt màn Antioquía.
2 Màn nej sij ni̱ nnùn ña̱ꞌa̱nj nej sij riñan Maꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ ga gi̱ni̱ne̱j nùgui nej sij,
ni̱ gataj Ma̱ꞌan Espíritu Santo gunïn nej sij:
—Gi̱ꞌhiaj ni̱nï̱n nej suj Bernabé ngà Saulo guendâ giꞌhiaj sun nguèj sôꞌ sun gàꞌ hua̱ yu̱gui gàꞌhuìj raꞌa nguèj sôꞌ na̱nj ánj.
3 Hiôꞌ ni̱ duguꞌnïnꞌ nej sij ga gi̱ni̱ne̱j nej sij ni̱ màn nej sij gaꞌmin nej sij ngà Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ gutaꞌ nej sij raꞌa nej sij ahui nguèj sôꞌ,
ni̱ gaꞌnḯn nej sij gaꞌanj nguèj sôꞌ.
Ganataꞌ nej apóstol si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an riñan nej guiì màn Chipre
4 Hiôꞌ ni̱ gaꞌnḯn Ma̱ꞌan Espíritu Santo,
ni̱ gaꞌanj nguèj sij yumanꞌ gùꞌnàj Seleucia,
ni̱ hiuj dânj gidaꞌa nguèj sij barku ni̱ guchiꞌ nguèj sij yumanꞌ gùꞌnàj Chipre.
5 Ni̱ guchiꞌ nguèj sij yumanꞌ gùꞌnàj Salamina,
ni̱ ganataꞌ nguèj sij si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an ruhuâ hueꞌ huin si-nùhuì nej sí judío.
Ni̱ nne Juan ngà nej sij ni̱ huin sôꞌ ꞌngo̱ sí guruguñuꞌunj nej sij.
6 Ni̱ gachîn nej sij riñan hioꞌó nu̱n ruhuâ nne ña̱ꞌa̱nj ni̱ guchiꞌ nej sij yumanꞌ gùꞌnàj Pafos,
ni̱ ganariꞌ nej sij ꞌngo̱ sí stuꞌhuaj a ni̱ chru̱n sôꞌ ganakaj sôꞌ daꞌngaꞌa,
ni̱ taj sôꞌ si huin sôꞌ ꞌngo̱ sí ganataꞌ dàj ga̱huin,
ni̱ judío huin sôꞌ,
ni̱ gùꞌnàj sôꞌ Barjesús,
7 ni̱ nne sí nânj ngà gobernador gùꞌnàj Sergio Paulo ni̱ ûta sàꞌ garânj daꞌngaꞌ ruhuâ sôꞌ.
Ni̱ gakḯn sí nânj,
Bernabé ngà Saulo,
ni̱ hua̱ ruhuâ sôꞌ gu̱nïn sôꞌ si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an.
8 Sani̱ naꞌhuej ruhuâ Elimas si gùyùmàn ruhuâ sij niꞌin sij si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an (dadinꞌ Elimas ruhuaj ga̱ta sí stuꞌhuaj a) ni̱ ûta dagaꞌmin sôꞌ si gu̱dunâj gobernador si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an.
9 Saulo,
ni̱ huê sôꞌ huin sí gùꞌnàj Pablo,
ni̱ nda nìchra chre ruhuâ nimân sôꞌ nun Ma̱ꞌan Espíritu Santo,
ni̱ ûta sàꞌ giniꞌhiaj sôꞌ riñan sí nânj.
10 Ni̱ gataj sôꞌ:
—Nda nìchra chre mân nej sa digañuꞌunj un ruhuâ nimânt,
ni̱ ûta mân sa aꞌnanꞌan ruhuâ nimânt,
daꞌní sa nàsàꞌa huînꞌ,
ni̱ unïnꞌ ngà daranꞌ sa ni̱ka̱a.
Àmàn duyiꞌchinꞌ si ga̱ranꞌ ñuꞌunj chrej ni̱ka̱ huin siꞌhiaj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an ràꞌaj.
11 Hia̱j ni̱ ri̱ki̱ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an kastîgu riñanꞌ,
ni̱ ga̱huin du̱chrîꞌ,
ni̱ si̱ giniꞌînꞌ riñan gui ga̱chin ꞌngo̱ diû mánj.
Ni̱ orâ chre gahuin ru̱mi̱nꞌ rune ñan sôꞌ;
ni̱ nda ru̱mi̱nꞌ chre hua nga giniꞌhiaj sôꞌ;
ni̱ anikàj sôꞌ rukû nej sij nun sôꞌ,
ni̱ nanaꞌhuiꞌ sôꞌ sí gàràꞌhuèꞌ raꞌa sôꞌ ni̱ sí gi̱di̱gân dànèꞌ ga̱che̱ sôꞌ.
12 Hiôꞌ ni̱ nga giniꞌin síchìj gobernador dàj gahuin,
ni̱ guyumân ruhuâ sôꞌ niꞌin sôꞌ nej yìꞌnï̀nꞌ nuguanꞌ gidigân Ma̱ꞌan Jesús.
Guchiꞌ Pablo ngà Bernabé ñan gùꞌnàj Antioquía Pisidia
13 Ni̱ gahui nej dùguìꞌ Pablo ruhuâ yumanꞌ Pafos ni̱ gaꞌanj nej sij ni̱ guchiꞌ nej sij ñan nngaj yumanꞌ gùꞌnàj Panfilia;
sani̱ guxun Juan ma̱ꞌan sôꞌ riñan nej sij ni̱ nanikàj sôꞌ ganaꞌnaꞌ sôꞌ yumanꞌ snàꞌànj Jerusalén.
14 Sani̱ gachin nej sij,
ñan nngaj yumanꞌ Perges,
ni̱ guchiꞌ nej sij yumanꞌ Antioquía huin doꞌó Pisidia;
ni̱ ꞌngo̱ gui ganarânj rûhua gatûj nej sij ruhuâ hueꞌ nuhuî nne hiuj dânj ni̱ gaꞌanj gane nej sij.
15 Ni̱ neꞌ rùkù nga gisîj gahia nej sí ni̱kï̱nꞌ riñan nuhuî nne hiuj dânj si-ley Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an ngà ñanj gachrûn nej sôꞌ gataj dàj ga̱huin,
ni̱ gataj nej sôꞌ:
—Di̱nï̂nj,
si ni̱ka̱j nej suj ꞌngo̱ nuguanꞌan gàꞌhuìꞌ nej suj riñan nej guiì yùmànꞌan,
ni̱ ga̱ꞌmi̱n nej suj di̱nï̂nj.
16 Hiôꞌ ni̱ ganayumàn Pablo,
ni̱ dugunûn raꞌa sôꞌ si dḯn ga̱ne duꞌhua nej guiì,
ni̱ gataj sôꞌ:
—Nej suj nej sí ꞌna̱ꞌ Israel,
ni̱ nej suj nnùn ña̱ꞌa̱nj riñan Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an ni̱ nej suj dagahuin riñan Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ gu̱nïn nej suj.
17 Ñaꞌanj ni̱ka̱j su̱n riñan yumanꞌ Israel ganagui rej nêꞌ,
ni̱ gahuin nùkuaj yumanꞌ dânj giꞌhiaj Ma̱ꞌan,
dadinꞌ gahuin nej sôꞌ sí ꞌnaꞌ aꞌngô yumanꞌan nga gane nej sôꞌ riñan hioꞌó Egipto,
ni̱ ngà si-guesâ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an girij nej sôꞌ ruhuâ yumanꞌ dânj.
18 Ni̱ huìj xia hioꞌo gunùkuaj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an gane ngà nej sij riñan hioꞌó nàkòo;
19 Ni̱ dunahuij Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an chi̱j país màn riñan hioꞌó Kanaán,
ni̱ nagaꞌhuij doꞌó nej sí dânj raꞌa nej sij.
20 Neꞌ rùkù,
ni̱ ginikaj su̱n nej guesì daꞌnga ꞌngo̱ si ga̱ꞌanj sientu tá huij xia chi̱ꞌ hioꞌo,
nda diû gane sachij Samuel sôꞌ ganataꞌ dàj gahuin.
21 Neꞌ rùkù ni̱ gachín nej sij rey,
ni̱ gaꞌhuiꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an Saúl daꞌní síchìj Cis gahuin rey riñan nej sij,
sí nânj ꞌnaꞌ siganï̂nj yiꞌnïnꞌ huin nej dùguìꞌ Benjamín,
ni̱ ginikaj su̱n sôꞌ huìj xia hioꞌo riñan nej sij.
22 Ni̱ gaꞌnêj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an suun riñan sôꞌ,
ni̱ nagaꞌhuij sun dânj ginikaj su̱n David gahuin sôꞌ rey,
ni̱ gaꞌmin hueꞌej rayiꞌî sôꞌ ni̱ gata:
“Ganariꞌí David daꞌní Isaí,
ni̱ giꞌhiaj sôꞌ dàj rûnꞌ garanꞌ ruhuâ nimânj,
ni̱ giꞌhiaj sôꞌ daranꞌ sa garanꞌ ruhuâj.”
23 Ni̱ gataj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an si ga̱na̱chi nika ꞌngo̱ nej daꞌnin si̱ꞌnï̱n David ni̱ sí nânj gi̱ꞌhiaj ga̱na̱ni̱n yumanꞌ Israel,
ni̱ dàj rûnꞌ gataj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ huê danj giꞌhia dadinꞌ ꞌngo̱ nej daꞌnin si̱ꞌnï̱n David huin Ma̱ꞌan Señor Jesús.
24 Nga nï̀nꞌ gàchin gàyìꞌì Ma̱ꞌan Jesús ga̱na̱taj si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ gaꞌnaꞌ si̱nï̱n Juan Bautista ni̱ gataj sôꞌ si ña̱ꞌa̱n huaj si gànànìkàj ruhuâ nej guiì rayiꞌî si-ga̱kïnꞌ ninj ni̱ gàtàꞌ nne ninj.
25 Sani̱ nga huaj ga̱na̱huij Juan si-su̱n sôꞌ ni̱ gataj sôꞌ:
Ahuin sí huín ruhuâ nej suj ràꞌaj.
“Sê mesías huín mánj;
sani̱ neꞌ rùkùj ꞌnaꞌ ꞌngo̱ sí dânj ni̱ gàꞌ nitaj guèndàj gìrìj kanj ꞌnï̱nj dakó sôꞌ.”
26 ’Nej suj huin daꞌní sachij Abraham.
Ni̱ nej suj huin sí nàsìnùnj nu̱n yuꞌhuiꞌ ruhuâ niꞌin Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
riñan nej suj ꞌna̱ꞌ nuguanꞌ nânj guendâ ga̱na̱ni̱n nej suj.
27 Dadinꞌ daranꞌ nej sí màn Jerusalén ni̱ nej sí ni̱ka̱j su̱n riñan si-país nêꞌ nun ga̱na̱ni̱ꞌin ahuin si huin Ma̱ꞌan Jesús,
ni̱ daranꞌ nej gui ganarânj rûhua gahia nej sôꞌ ñanj gachrûn nej sôꞌ gataj dàj gahuin,
sani̱ nun ga̱ra̱n daꞌngaꞌ ruhuâ nej sôꞌ si rayiꞌî Ma̱ꞌan Jesús gaꞌmin nej ñanj dânj,
ni̱ rayiꞌî dan ni̱ gaꞌnïnꞌ nej sôꞌ suun si da̱gahuiꞌ nej sij Ma̱ꞌan Jesús,
ni̱ nun niꞌin nej sôꞌ si gàꞌ danj nnunj riñan ñanj si hua̱ ni̱ña̱n si gàhuìꞌ Ma̱ꞌan Jesús.
28 Sani̱ nun gànàrìꞌ nej sij gàꞌ si ꞌngo̱ gakï̱nꞌ giꞌhiaj Ma̱ꞌan Jesús si daꞌhui ga̱huij,
sani̱ dàñùn gachín nìꞌhiaj nej sij riñan Pilato si dagahuiꞌ sôꞌ Ma̱ꞌan nùnj si nitaj gakï̱nꞌïn giꞌhia.
29 Ni̱ nga gisîj ganûn daranꞌ nej nuguanꞌan dàj rûnꞌ gataj nej sí gataj dàj ga̱huin rayiꞌî Ma̱ꞌan Jesús,
ni̱ guxun nej sij nneè kú Ma̱ꞌan riñan rugutsìi,
ni̱ ganaduninj nej sij ni̱ gaꞌanj gàchìnꞌ nej sij Ma̱ꞌan ñan gachinꞌ nej sij nîman.
30 Sani̱ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an giꞌhiaj si ganaꞌnï̂nj Ma̱ꞌan Jesús siganï̂nj nej nîman.
31 Ni̱ ûta gàꞌì ganikïnꞌ Ma̱ꞌan Jesús siganï̂nj nej sôꞌ gaꞌnaꞌ gi̱nikòꞌ rukû Ma̱ꞌan àsìj Galilea ni̱ gaꞌanj nej sôꞌ nngaj ñan nngaj yumanꞌ snàꞌànj Jerusalén,
hia̱j ni̱ huê nej sôꞌ huin nej sí gananï̂n rayiꞌij riñan nej guiì yumanꞌan.
32 ’Ni̱ huê danj na̱nj ganataꞌ nej ñûnj nuguanꞌ giꞌhiaj ga̱na̱ni̱n nej guiì,
dàj rûnꞌ hua nuguanꞌ gàꞌ gataj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an si gàꞌhuij raꞌa rej nêꞌ,
33 gàꞌ gudusîj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an nuguanꞌ gata,
dadin gàꞌ giꞌhia si gànàꞌnï̀nj Ma̱ꞌan Jesús siganï̂nj nej nîman;
dàj rûnꞌ taj riñan salmo Kapitulo huìj i:
“Sòꞌ huin Daꞌní,
ni̱ ñùnj giꞌhiaj rayiꞌî dan hua nìꞌnàꞌ.”
34 Gàꞌ gataj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an riñan si-nùguànꞌànj si hua̱ ni̱ña̱n si gànàꞌnï̀nj Ma̱ꞌan Jesús siganï̂nj nej nîman,
ni̱ si̱ giꞌhia si gi̱ri̱ꞌhiuj nneè kú Ma̱ꞌan Jesús ruhuâ ñan gachinꞌ nej sôꞌ,
ni̱ huê dànanj gata:
“Gu̱ru̱gûñuꞌun ni̱ da̱gahuín daranꞌ nej nuguanꞌ gatâ gu̱nïn David.”
35 Ni̱ huê danj taj riñan aꞌngô salmo:
“Si̱ gudunâj Ma̱ꞌân rèꞌ si gi̱ri̱ꞌhiuj nneè kú Ma̱ꞌan sa dagahuin hueꞌê riñan Ma̱ꞌân rèꞌ ñan gachinꞌ nej sij nimân mánj.”
36 Dadinꞌ yàngàꞌ ni̱ David,
ni̱ ûta hueꞌê gunânj gi̱tsi sôꞌ riñan nej guiì yiñán sôꞌ dàj rûnꞌ gaꞌnïnꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an suun riñan sôꞌ,
sani̱ gahuiꞌ sôꞌ ni̱ gaꞌanj gàchìnꞌ nej sij nneè kú sôꞌ ñan nngaj nej duguiꞌ sôꞌ,
ni̱ giriꞌhiuj nneè kú sôꞌ.
37 Sani̱ Ma̱ꞌan sa ganaꞌnï̂nj giꞌhiaj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
ni̱ nun gi̱ri̱ꞌhiuj nneè ku mánj.
38 Gu̱nïn nej suj nej nuguanꞌ nânj,
di̱nï̂nj:
Si Ma̱ꞌan Jesús ràyìꞌì ganataꞌ nej ñûnj huin Ma̱ꞌan sa ga̱ꞌhue gi̱nikaj nimân nìko rayiꞌî daranꞌ nej si-ga̱kïnꞌ nej suj.
Sani̱ ley ganahuin ra̱ꞌa Moisés ni̱ si̱ gaꞌhue gi̱ꞌhia ga̱na̱ni̱n nej suj riñan gakï̱nꞌïn mánj.
39 Sani̱ ni̱ka̱j Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an nimân nìko rayiꞌî si-ga̱kïnꞌ nej guiì guyumân ruhuâ niꞌin Ma̱ꞌan Jesús.
40 Ga̱ gu̱dadû nej suj ni̱ si̱ gaꞌnaꞌ kastîgu riñan nej suj dàj rûnꞌ gataj nej sôꞌ gataj dàj gahuin àsìj diû riki:
41 Ûta gaꞌmin duku nej suj riñan Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an,
sani̱ hia̱j ni̱ ga̱huin ña̱ꞌanj ruhuâ nej suj,
ni̱ gu̱na̱nj nej suj;
dadinꞌ ûta gi̱ranꞌ sa̱ñu̱n nej guiì nitaj si guyumân ruhuâ ni̱ nej guiì nitaj si dagahuin,
sani̱ gàꞌ dânj ni̱ si̱ guyumân ruhuâ nej suj,
si hua̱ ꞌngo̱ sí ganataꞌ gunïn nej suj rayiꞌî sa ga̱huin mánj.
42 Ni̱ nga gahui Pablo ngà nej sí ni̱ka̱j duguiꞌ ngà sôꞌ ruhuâ hueꞌ huin si-nùhuì nej sí judío.
Ni̱ gachín nìꞌhiaj nej sí nàsìnùnj un màn hiuj dânj si gànànìkàj Pablo aꞌngô tï̱nj gui huin gui ganarânj rûhua ni̱ gaꞌmin ñûn sôꞌ si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an riñan nej sij.
43 Ni̱ nga ganahuij kulto,
ni̱ ginikòꞌ ûta gàꞌì nej sí judío ngà nej sí nàsìnùnj un rukû Pablo ngà Bernabé,
ni̱ gataj nguèj sôꞌ sisi̱ si̱ gudunâj nej sij guendâ ganikïnꞌ ran nej sij ni̱ gùyùmàn yìtï̀nj ruhuâ nej sij ni̱ si̱ giniꞌñûn nej sij sunuj giꞌhiaj Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an riñan nej sij.
44 Ni̱ nga guyumân ñun aꞌngô gui ganarânj rûhua ni̱ ganahuin chre̱ꞌ daꞌ hua̱ gè yumanꞌ snàꞌànj dânj guendâ gu̱nïn nej sôꞌ si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an.
45 Sani̱ nga giniꞌin nej sí judío si ûta gàꞌì nej guiì rigìi naraꞌhuiꞌ hiuj,
ni̱ ûta gahuin yìkòj ruhuâ nej sôꞌ,
ni̱ gataj nej sôꞌ si nitaj si hua̱ hueꞌê nej nuguanꞌ gaꞌmin Pablo,
ni̱ sê nuguanꞌ sàꞌa huin gataj nej sôꞌ ni̱ gaꞌmin kï̱j nej sôꞌ.
46 Hiôꞌ ni̱ nun ga̱ꞌmi̱n yuꞌhuiꞌ Pablo ngà Bernabé ni̱ gataj nguèj sôꞌ:
—Yàngàꞌ ni̱ riñan nej suj huin judío huin sa ña̱ꞌa̱n si̱nï̱n ga̱ꞌmi̱n nej ñûnj si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an;
sani̱ guendâ nun ga̱ꞌhue̱j nej suj ga̱na̱huin ra̱ꞌa nej suj,
ni̱ huê danj na̱nj nun ga̱na̱ka̱j guendâ nej suj rayiꞌî si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an si rayiꞌî nuguanꞌ dânj ni̱ ga̱ꞌhue ga̱ne nìgànj nej suj,
hia̱j ni̱ nànìkàj nej ñûnj ni̱ gàꞌànj nej ñûnj riñan nej sí nàsìnùnj un.
47 Dadinꞌ huê dànanj giyiꞌnïnꞌ suun riñan nej ñûnj giꞌhiaj Ma̱ꞌan Señor,
ni̱ gata:
Gi̱ꞌhiaj yu̱guí sòꞌ ni̱ ga̱huînꞌ sí du̱yiꞌngaꞌ nuguanꞌ gi̱ꞌhiaj ga̱ra̱n daꞌngaꞌ ruhuâ nej sí nàsìnùnj un,
ni̱ sòꞌ ga̱ra̱n sûnj ni̱ giꞌhiâꞌ si gu̱nïn nej sij nuguanꞌ gi̱ꞌhiaj ga̱na̱ni̱n nej guiì màn nï̀nꞌ gàchràꞌ ruhuâ yumiguìi.
48 Ni̱ nga gunïn nej sí nàsìnùnj un nej nuguanꞌ nânj,
ni̱ ûta gahuin nìhiàꞌ ruhuâ nej sôꞌ ni̱ ûta hueꞌê gaꞌmin nej sôꞌ rayiꞌî si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Señor,
ni̱ guyumân ruhuâ daranꞌ nej sí gàꞌ hua̱ yu̱gui guendâ ga̱ne nìgànj nej sôꞌ ngà Ma̱ꞌan Ñaꞌanj an.
49 Ni̱ duyaꞌnï̀n nej sij si-nùguànꞌ Ma̱ꞌan Señor nï̀nꞌ gàchràꞌ riñan hioꞌó dânj.
50 Sani̱ gachrîj nej sí judío nuguanꞌ hia̱a riki nej siyànà ni̱ka̱j chrej riñan nej guiì ni̱ nej siyànà ꞌnï̱nj nikòꞌ huaj nûhui,
ni̱ gachrîj nej sôꞌ chrej e riki nej sí aꞌnïnꞌ riñan yumanꞌ snàꞌànj dânj,
ni̱ gayiꞌì nej sôꞌ ni̱ gata rùhuà nej sôꞌ Pablo ngà Bernabé,
ni̱ giri nej sôꞌ neꞌ ye̱ꞌ riñan hioꞌó ni̱ka̱j su̱n nej sôꞌ nguèj sij.
51 Hiôꞌ ni̱,
nagunanꞌ nguèj sij hioꞌó hia̱j màn riki dakó nguèj sij riñan nej sí dânj,
huê danj ni̱ gaꞌanj nguèj sij yumanꞌ Iconio.
52 Ni̱ ûta ganahuin nìhiàꞌ ruhuâ nej sôꞌ gaꞌnaꞌ ga̱huin chru̱n nne ruhuâ yumanꞌ snàꞌànj Antioquía ni̱ ûta ganahuin nùkuaj nej sôꞌ giꞌhiaj Ma̱ꞌan Espíritu Santo.