2 Anene 10

Njeû Aûraga Rûrîîyo rwa Aabu

1 Aabu aarî na nciarwa mîrongo mûgwanja ira ciatûûraga taûni ya Samaria. Kwoogu Njeû aandîka barûa acitûma Samaria kîrî aathani ba taûni ya Njesireeri, na kîrî akûrû atongoria ba antû, na kîrî amenyeeri ba nciarwa inu cia Aabu akiugaga, 2 “Warîo barûa îno yabûkinyîra, n'ûntû bûrî na nciarwa cia mûnene wenu wa gûku, na mbaraathi na nkaarî cia ndûa na taûni yenu n'îmbirige bwega, na bûrî na mathaga ma ndûa, 3 thuuraani mwana ûmwe wa mûnene wenu ûra mwega na akwagîra mûno, atuîke mûnene wenu bantû a îthe, kaingo arwîrîîra mûciî wa mûnene wenu.”

4 Bakûthooma baarûa înu baaguaya mûno, baanjîîria kûûrania, “Wegua anene baîrî batikîmûûmîîria rî, nwa tiû tûkamûûmba?” 5 Kwoogu i rîo mûrûngamîîri wa nyomba ya mûnene, na ngabana wa taûni, amwe na akûrû na amenyeeri ba nciarwa cia mûnene baatûma ntûmwa kîrî Njeû îkiugaga, “Tûrî aruti ngûgî baaku, na tûkaarûtha bunthe bûra ûgaatwîra. Gûtirî we tûgaatuîkithia mûnene, kwoogu rûtha bûra ûkwona bûrî bwega nkûrûki.”

6 Rîru Njeû abaandîkîra baarûa îîngî îkiugaga, “Ûkeegua na mma bûrî antû baakwa, na wegua bûkaambathîkîra, ndîenda bûndeetera biongo bia nciarwa cia mûnene wenu Aabu aaga Njesireeri rûû ta îîndî ûûgu.” Îgiitaani rîru nciarwa inu mîrongo mûgwanja cia mûnene Aabu, ciakaraga na antû bara baarî îgweta ba taûni înu, na antû babu i bo baabamenyagîîra. 7 Na baarûa înu îkûbakinyîra, antû babu baagwatire nciarwa cia mûnene Aabu baciûraga cionthe mîrongo mûgwanja, beekîra biongo biao ikaabûûni bairîra Njeû naagu Njesireeri.

8 Rîra mûtûmwa aathiire kîrî Njeû aamwîrire, “I biongo bia nciarwa cia mûnene Aabu bakûreetera.” Nwe abacookeria abeera, “Biaigeeni ithûmba biîrî agu mûthûngîîrooni wa mwîrîga wa taûni mwanka rûû rûkîîrî.” 9 Rûûni rûkîîrî Njeû aaraûka aumagarûka, aarûngama na eera antû bonthe, “Biû bûtirî na mabîtia. Mwanka agu, gûtirî na nkanja i niû ndarakunyanîîre na ndaûraga mwathi wakwa. Îndî îîndî ndîûria î, baba bonthe n'ûû arabaûragire? 10 Menyaani bwega ata rî, gûtirî kiugo nwa kîmwe Mwathani aarîîtie îgûrû rîa mûciî wa Aabu gîkaûra mana. Mwathani aarûtha bûra augire gûkûrûkîîra mûruti ngûgî wake Eriya.”

11 Kwoogu Njeû aûraga bonthe bara baatigeere Njesireeri ba mûciî wa Aabu. Aûragire atongoria baake bonthe, acoore baake bara ba akubî na athînjîri ba Ngai. Gûtirî nwa ûmwe wa mûciî ûyu aatigara.

12 Rîru Njeû aanjîîria rûgendo aathi Samaria. Wa arî njîraani aakinya bantû eetagwa Bethi-Ekendi ya arîîthi. 13 Aakomana na antû ba mûciî wa Aasia mûnene wa Njunda abaûria, “I biû baaû?” Nabo bamûcookeria bamwîra, “Tiû tûrî antû ba mûciî wa Aasia mûnene wa Njunda, na tûthiîte kûraitha antû ba mûciî wa mûnene na kinya Njesebeeri.” 14 Njeû eera acikaarî baake, “Bagwateeni barî mwoyo.” Babagwata barî mwoyo na babang'eerera kîrinyaani kîa Bethi-Ekendi bonthe baarî antû mîrongo îna na baîrî, na gûtirî nwa ûmwe aatigaria.

15 Njeû akuuma agu, aakomana na Njeonandabu mwana wa Rekabu amûthagaanîîte. Njeû amûkeethia amûûria, “Njeonandabu, niû ndî mwîtîgua kîrî woû cwe. Î woû rî, ûrî mwîtîgua kîrî niû cwe?” Njeonandabu amûcookeria amwîra, “Yîî.” Njeû amwîra, “Wegua i yîî, reete njara yaku.” Kwoogu Njeonandabu aathagaania Njeû njara amûteetheeria gûtwa nkaarîîni înu aarî n'yo ya ndûa. 16 Na Njeû auga, “Tûthiiyanie wone wengwa bûra ndî mwîtîgua n'ûntû bwa Mwathani.” Na baathi barî amwe nkaarîîni yake ya mbaraathi beerekereete bwa Samaria. 17 Na rîra baakinyire Samaria, Njeû aûraga bara bonthe bakoneetie Aabu naagu Samaria, atagûtigaria nwa ûmwe. Ûgu i bu Mwathani eerîîte Eriya gûgaakarîka.

Arombi ba Mbaari baûragwa

18 Njeû eeta antû ba Samaria bonthe amwe abeera, “Mûnene Aabu aatûmîkîîre ngai wa Mbaari aniini, îndî niû nkamûtûmîkîra mûno! 19 Kwoogu îîndî mbîtîra iroria bionthe bia Mbaari, bara bonthe baamûgongaga, na athînjîri baake bonthe. Gûtikaagîte nwa ûmwe agaatigîîrua, n'ûntû i nthiîte kûrutîra Mbaari kîgongwana kîînene mûno, na ûra atakîîgua arî oogo nakaûragwa.” Îndî Njeû i ka aabeenagîîria n'ûntû aarî na mûbango wa kûûraga antû bonthe bara baagongaga Mbaari. 20 Nwe Njeû aaruta watho auga, “Tûmîîriani ntugû îmwe ya kûgonga Mbaari n'ûntû bwa kûmûtîîya!” Kwoogu bamîtûmîîria. 21 Na Njeû aatûmana ntûmwa nthîgûrû yonthe ya Isiraeri. Bonthe bara baagongaga Mbaari baaya, gûtirî nwa ûmwe ataaya. Bonthe baathûûngîra nyomba ya kûgongera Mbaari, bamîûyûria kuuma mûthia ûmwe kûthi ûra ûngî. 22 Rîru Njeû eera mûthînjîri wa ngai ûra aakaragia bantû ara nguo cia nyomba înu ciaigagwa, “Rutîra agongi ba Mbaari bonthe nguo.” 23 Kwoogu abarutîra nguo inu abanenkera. Njeû barî na Njeonandabu mwana wa Rekabu baathi baathûngîra nyomba ya Mbaari, na eera antû bara baarî agongi ba Mbaari, “Raithîîriani bwone gûtirî mûgongi wa Mwathani arî gatîgatî keenu, tatiga agongi ba Mbaari bonka.” 24 Kwoogu we na Njeonandabu baathûngîra kûruta igongwana amwe na biewa bia kûbîîthua kîrî Mbaari. Njeû n'aigîîte akaria mîrongo înaana ome, na abeera, “Bûbatîîrue bûûraga antû baba, muntû ûra akaarekeeria nwa ûmwe wa baba ndeeyana njaraani cienu amonyia akaarea na mwoyo wake.”

25 Kwoogu warîo Njeû agûkinya mûthia wa kûruta kîgongwana gîa kûbîîthua, eera akaria na anene, “Thûngîraani ndeeni na bûbaûrage bonthe, na bûtikaarekeerie nwa ûmwe amonyia.” Baathûngîra ndeeni bacoomoreete ndûûyiû, babaûraga bonthe, na baakururia mîîrî bamîruta nja. Rîru baathi baathûûngîra kanyomba ka ndeeni ka nyomba ya Mbaari, 26 na baaruta gîtugî kîra kîtheru kîarî ku, na bakîbîîthia. 27 Kwoogu boomoranga gîtugî kîa Mbaari, na boomborania nyomba înu ya Mbaari, na bamîtuîkithia kîoro mwanka îmunthî tûrî.

28 Ûgu i bu Njeû aathiriirie ûgongi bwa Mbaari ndeeni ya Isiraeri. 29 Îndî Njeû ataatigana na meeyia ma Njeroboamu mwana wa Nebati, mara aatûmire antû ba Isiraeri barûtha na njîra ya kûgonga mîbuanaano ya tûyaû twa thaabu îra aigîîte Betheri na Ndani. 30 Mwathani eera Njeû, “N'ûntû n'ûrûthîîte bûra kûbatîîrue meethooni maakwa, na warûthîra nciarwa cia Aabu bûra bunthe ndaarî nabu nkorooni yakwa, kwoogu rûrîîyo rwaku rûgaakarîra gîtî kîa ûnene bwa Isiraeri mwanka nciarwa ya inya.” 31 Îndî Njeû ataathingata watho bwa Mwathani Ngai wa Isiraeri na nkoro yake yonthe. Ataatigana na meeyia ma Njeroboamu, mara aatûmire antû ba Isiraeri barûtha.

Gûkua kwa Njeû

32 Ntugûûni inu Mwathani aanjîîria kûnyianyiia mîanka ya Isiraeri. Mûnene Acaeri wa Aramu aaturire nthîgûrû yonthe ya Isiraeri 33 uumîîrooni bwa riûa bwa Njorondani, kwanjîîria bwa iti taûni ya Aroeri muurooni wa Arinoni gwîtia bwa nthîgûrû ya Ngiriandi na ya Mbasani, ara rûrîîyo rwa antû ba Ngandi, Rubeni, na ba Manase baatûûraga.

34 Îîndî ngûgî cia Njeû, na mara monthe aarûthire, na inya yake yonthe, maandîkîîtwe Îbukuuni rîa mûririkana rîa anene ba Isiraeri. 35 Njeû aakuire na aathikwa amwe na biûyûûyû biake, Samaria. Na Njeoaasi mwana wake aatuîka mûnene bantû aake. 36 Îgiita rîra Njeû aathanire Isiraeri arî gûku Samaria i mîanka mîrongo îîrî na înaana.