Jesupa ûraada ee bide bak'ãri
(Lucas 6.20-23)
5
1 Jesupa eperãarã chok'ara unuk'ãri, su–ak'ù banaji ee bide. Ichi ome nipapataarã wãjida iru k'ait'a. 2 Mãpai ichia jarateemaa beeji:3 —T'ãri o–îa p'anù chi chupùria chedeerã. Tachi Ak'õre k'awa k'inia p'anadairã, ichideerã p'aneedait'ee.
4 T'ãri o–îa p'anù chi k'îsia p'ua p'anùùrã, Tachi Ak'õrepa chupùria k'awaait'ee perã.a
5 T'ãri o–îa p'anù chi audua–ee p'anùùrã, atadait'ee perã jõmaweda Tachi Ak'õrepa jarada ichideerãmaa teeit'ee. b
6 T'ãri o–îa p'anù chi Tachi Ak'õrepa jara bùk'a oo k'inia p'anùùrã, irua k'aripait'ee perã mãga oodamerã.c
7 T'ãri o–îa p'anù chi awaraarã chupùria k'awaa p'anùùrã, Tachi Ak'õrepa ãchi jida chupùria k'awaait'ee perã.
8 T'ãri o–îa p'anù chi t'ãri jîp'a oopataarã Tachi Ak'õrepa k'inia bùk'a, iru unudait'ee perã.d
9 T'ãri o–îa p'anù chi t'ãri auk'a bùpataarã awaraarã ome mãik'aapa Tachi Ak'õre ome, mãùrã t'âjaradait'ee perã Tachi Ak'õre warrarã.
10 T'ãri o–îa p'anù eperãarã awaraarãpa ãchi jùrùdak'ãri miapidait'ee, Tachi Ak'õrepa k'inia bùk'a oopata perã. Ichia ãchi bùit'ee ichi jua ek'ari ichideerã p'aneedamerã.
11 +T'ãri o–îa p'anù awaraarãpa parãmaa ik'achia jaradak'ãri, maa–e pùrã ne–inaa k'achia oodak'ãri, maa–e pùrã seewadak'ãri parã ùmùateedait'ee, mùde ijãapata perã. 12 Mãga oodak'ãri, t'ãri o–îa, k'ãiwee p'anéetù, Tachi Ak'õre truade panadak'ãri, irua parãmaa ne–inaa pi–ia teeit'ee perã. Mãgá chonaarãweda Tachi Ak'õre pedee jarapataarãmaa ne–inaa k'achia ichiaba oopachida.
Jesupa jarateeda Tachi Ak'õredeerã t'ãk'a p'anù<R>mãik'aapa âdaa pùk'a p'anù
(Marcos 9.50; Lucas 14.34-35)
13 —Na p'ek'au eujãdepema ijãadak'aa beerã–it'ee parã t'åk'apù p'anù. K'awa p'anù chik'o warraa bù t'ã ome. Mamîda t'ã k'ùyaa–edaik'ãri, warraa–ee bù. ¿Sãga k'ùyaapii waya? T'ã k'ùyaa–ee bak'ãri, bat'at'aapata o jãde eperãarã aù ârù t'ùadamerã.
14 +Ichiaba na p'ek'au eujãdepema ijãadak'aa beerã–it'ee parã âdaa pùk'a p'anù. P'uuru ee nok'ode bù p'oyaa meradak'aa, p'ãrik'ua chi uchiterree t'ùmùùpa unupata perã. 15 Ichiaba lámpara k'oodak'aa ne–inaa ek'ari merã bùdait'ee. Ma k'ãyaara k'oodak'ãri, ne–inaa ârù ùt'à ata bùpata jõma te jãde p'anùùrãpa âdaa unudamerã. 16 Mãga pùk'a jùràtù jõmaarãpa parã âdaa pùk'a unudamerã. Mãgá unudak'ãri parãpa t'ãri pia ne–inaa pia oomaa p'anù, ùt'aa t'âdait'ee parã Ak'õre Waibùa ùt'ari bùmaa.
Jesupa Moisepa p'ãdade jarateeda
17 —K'îsianáatù mù cheji Moisepa p'ãda maa–e pùrã Tachi Ak'õre pedee jarapataarãpa p'ãdap'edaa jõpide. Ma k'ãyaara mù cheji k'awaapiit'ee mãgà pedee p'ãda k'ãata jara k'inia bù. 18 Mùa wãarata jararu. Pajã bù misa mãik'aapa na p'ek'au eujã bù misa, apidaapa ãyaa atada–e pai ma p'ãdadepema letra bùùrù chak'e apida, Tachi Ak'õrepa ooit'ee bù p'asarumaa. 19 Mapa eperãpa Moisepa p'ãdade jara bùk'a oo–e bù pùrã, ûraa abapai oo–e pùjida, maa–e pùrã awaraarãmaa jarateeru pùrã ma ûraade jara bùk'a oonaadamerã, mãgà apemaarã k'ãyaara ek'ariara bait'ee Tachi Ak'õre k'îrapite. Jõdee eperãpa ook'ãri ma ûraade jara bùk'a mãik'aapa awaraarãmaa jarateek'ãri mãga oodamerã, ichi apemaarã k'ãyaara waibùara bait'ee Tachi Ak'õre k'îrapite. 20 Mùa wãarata jararu. Parãpa Tachi Ak'õrepa jara bùk'a pipùara ooda–e pùrã Moisepa p'ãda jarateepataarãpa oopataadai k'ãyaara mãik'aapa fariseorãpa oopataadai k'ãyaara, Tachi Ak'õredeerã p'anada–e pai.
Jesupa k'îrau p'anùùrãde jarateeda
(Lucas 12.57-59)
21 —Parãpa ûridooda pãchi chonaarãpa ûraapatap'edaa:
‘Eperã peenaadapáde apachida, eperã peeru pùrã, awaraarãpa charraarãmaa ateedait'ee perã.’ (Éxodo 20.13)
22 Mamîda mùata jara bù: Apida ichi auk'aa ome k'îraudaru pùrã, ma k'îrau bù charraarãmaa ateedait'ee. Ichiaba apidaapa ichi auk'aamaa ik'achia jararu pùrã, ma pedee jarada k'aurepa Junta Supremadee ateedait'ee. Ma awara apidaapa ichi auk'aamaa jararu pùrã: “¡Netuara!” ma pedee k'achia jaradapa atuait'ee tok'arradee.
23 +Maperã parãdepemapa primicia Tachi Ak'õre altarde ateek'ãri, k'irãparu pùrã pùchi auk'aapa nepùra iru bù pù ome, 24 ma primicia altar k'îrapite atabëipia bù. Mãpai wãipia bù t'ãri auk'a bùde pùchi auk'aa ome. Maap'eda waya chei altarmaa ma primicia teede Tachi Ak'õremaa.
25 +Eperã nepùra iru bù pùrã pù ome mãik'aapa pù charramaa atee k'inia bù pùrã, wãi naaweda t'ãri pia pedeeipia bù iru ome t'ãri auk'a bùdait'ee. Maa–e pùrã charra k'îrapite panadak'ãri, mãgùpa pù ata bùi jâapataarã juade carcelde t'ù nâbùnadamerã. 26 Mùa wãarata jararu. Mamãik'aapa uchia–e pai p'arat'a jõmaweda p'aa–emaa.
Jesupa jarateeda miak'ãi p'anùùrã awaraarã ome k'ãidaik'araa bù
27 —Parãpa ûridooda naawedapemaarãpa ûraapatap'edaa:
‘Miak'ãi p'anùùrã awaraarã ome k'ãinaadapáde apachida.’ (Éxodo 20.14)
28 Mamîda mùata jara bù: Eperãpa wêra unuk'ãri, k'îsiaru pùrã aù ome k'ãiit'ee, mãgà p'ek'au ooji ma wêra ome, ichi t'ãridepai ooji mîda.
29 +Maperã pù tau juaraarepema ne–inaa unuda k'aurepa pù k'achiade baairu pùrã, piara bak'aji ma tau êt'at'aamerã mãik'aapa t'ùmà bat'at'aamerã, ma k'aurepa k'achiade baai k'ãyaara. 30 Ichiaba pù jua juaraarepemapa ne–inaa ooda k'aurepa pù k'achiade baairu pùrã, piara bak'aji ma jua t'ùap'et'aamerã mãik'aapa t'ùmà bat'at'aamerã, k'achiade baai k'ãyaara ma k'aurepa. Piara bù pùchi k'ap'ùadepema ne–inaa atuamerã, k'ap'ùa jõmaweda atuai k'ãyaara tok'arradee.
Jesupa jarateeda wêra amaadait'ee k'îsia p'anùùrãde
(Mateo 19.9; Marcos 10.11-12; Lucas 16.18)
31 —Ichiaba naawedapemaarãpa ûraapachida:
‘Wêra amaat'aak'ãri, mia amaada k'art'a irumaa p'ã teeipia bù.’ e (Deuteronomio 24.1-4)
32 Mamîda mùata jara bù: Eperãpa ichi wêra amaat'aaru pùrã, chi wêra awaraa ome k'ãi–ee badata, ma wêramaa p'ek'au oopii, k'ãidarii perã awaraa ùmùk'îra ome. Ma awara eperãpa wêra amaat'aada ataru pùrã ichi wêra pamerã, ma eperãpa p'ek'au oomaa bù awaraa wêra ome Tachi Ak'õre k'îrapite.
Jesupa ne–inaa k'îrapite juraapataarãdé jarateeda
33 —Ichiaba ûridooda parã chonaarãpa ûraapatap'edaa:
‘Ichita oodapáde apachida, parãpa juraadap'edaak'a Tachi Ak'õre k'îrapite.’ (Números 30.2)
34 Mamîda mùata jara bù: juraanáatù ne–inaa apida k'îrapite awaraarãpa parã pedee ijãadamerã. Juraanáatù Tachi Ak'õre trua k'îrapite, iru mama su–ak'ù bapari perã. 35 Ichiaba juraanáatù na p'ek'au eujã k'îrapite, Tachi Ak'õrepa na p'ek'au eujã ooda perã. Ichiaba juraanáatù Jerusalén k'îrapite, Jerusalén Tachi Ak'õre, Tachi Rey Waibùa p'uuru perã. 36 Ma awara juraanáatù pãchi poro k'îrapite, parãpa puda k'ãu apida p'ãimaapida–e pai perã maa–e pùrã t'orroopida–e pai perã. 37 Mãgá ne–inaa k'îrapite juraadak'ãri awaraarãpa ma pedee ijãadamerã, ne–inaa k'achia oomaa p'anù. Parãpa ne–inaa oodait'ee pak'ãri, jaradaipia bù: “Ooit'eeda” adaipia bù. Jõdee ne–inaa ooda–e pait'ee pak'ãri, jaradaipia bù: “Oo–eda” adaipia bù.
Jesupa k'îra jõ–ee p'anùùrãde jarateeda
(Lucas 6.29-30)
38 —Parãpa ûridooda naawedapemaarãpa ûraapatap'edaa:
‘Sîdapa eperã tau ãriru pùrã, chi sîda tau auk'a jîat'aadapáde apachida; ichiaba sîdapa k'ida k'õradaru pùrã, chi sîda k'ida auk'a k'õrat'aadapáde ajida.’ (Éxodo 21.24)
39 Mamîda mùata jara bù: Awaraapa pùmaa ne–inaa k'achia ooru pùrã, k'îra jõ–ee banáaji mãgà ome. Ma k'ãyaara pùchi k'îra tarramaa sîru pùrã, t'ãri pia chi apema k'îra tarra ak'ùpíji, auk'a sîmerã. 40 Ichiaba nepùrade bùde awaraapa pùchi camisa jãri ataru pùrã, t'ãri pia téeji pùchi ârùpema p'aru jida. 41 Ichiaba tachi poro waibùapa ne–inaa chùk'ùa uapiru pùrã kilometro aba, t'ãri pia atéeji kilometros omé. 42 Ma awara apidaapa pùmaa ne–inaa iidiruta pùrã, téeji mãik'aapa wãak'anáaji ne–inaa presta k'inia p'anadak'ãri.
Jesupa jarateeda k'îra unuamaa iru p'anapataarãde
(Lucas 6.27-28, 32-36)
43 —Ichiaba ûridooda naawedapemaarãpa ûraapatap'edaa:
‘Awaraarã k'inia iru baparíiji (Levítico 19.18)
mãik'aapa pù k'îra unuamaa iru p'anapataarã k'îra unuamaa iru baparíiji.’ (Salmos 139.21-22)
44 Mamîda mùata jara bù: Parã k'îra unuamaa iru p'anapataarã k'inia iru p'anapatáatù mãik'aapa eperãarãpa parã jùrùdak'ãri ne–inaa k'achia oodait'ee, ùt'aa t'âpatáatù ãra pari. 45 Mãga ooruta pùrã, pãchi ùt'aripema Ak'õre Waibùa warrarã p'anadait'ee. Irua ak'õrejîru jêrapipari jõmaarã ârù; pia beerã ârù, k'achia beerã ârù paara. Ma awara irua k'oi chepipari ichi ûraade jara bùk'a oopataarãmaa, ichi ûraade jara bùk'a ooamaa p'anapataarãmaa paara. 46 Parãpa k'inia iru p'anù pùrã pãchi k'inia iru p'anapataarã aupai, ¿k'ãare–it'ee Tachi Ak'õrepa parã pia ak'ùima? Romadepemaarã rey–it'ee impuestof p'epataarãpa paara k'inia iru p'anù ãchi k'inia iru p'anùùrã. 47 Ma awara parãpa pãchi auk'aarã aupai auteebairuta pùrã, ¿ne–inaa pipùara oomaa p'anùk'ã? Ijãadak'aa beerãpa paara ãchi auk'aarã auteebaipata. 48 Mãgá eperãarã jîp'aarãk'a p'anadai k'ãyaara, t'ãri pia p'anapatáatù ne–inaa k'achia ooda–ee, pãchi ùt'aripema Ak'õre Waibùa baparik'a.