Al‑ruʼya al‑awwal hana l‑malik
2
1 Wa fi l‑sana al‑taaniye hana hukmah,
al‑malik Nabuukhadnasar riʼi wa l‑ruʼya di barjalatah marra waahid wa l‑noom aba eenah.
2 Wa l‑malik naada kulla l‑sahhaariin wa l‑chawwaafiin wa l‑chaddaara wa l‑munajjimiin achaan yaju wa yiʼarrufu leyah al‑ruʼya di.
Wa kulluhum jo giddaam al‑malik.
3 Wa l‑malik gaal leehum :
« Ana riʼiit ruʼya wa l‑ruʼya di barjalatni.
Achaan da,
nidoor naʼarifha. »
4 Wa humman gaalo le l‑malik be l‑lukhkha al‑araamiiye :
« Ya l‑malik,
Allah yansurak !
Min fadlak,
hajji le abiidak be l‑ruʼya al‑inta chiftaha wa aniina kamaan nifassuru leek maʼanaatha. »
5 Wa l‑malik radda leehum wa gaal :
« Ana niʼakkid leeku !
Kan ma arraftuuni be l‑ruʼya al‑ana riʼiit beeha hi zaatha wa battaan maʼanaatha,
nigattiʼ jisimku lahamaay lahamaay wa nidammir buyuutku wa yabgo misil danaagis.
6 Wa laakin kan arraftuuni be l‑ruʼya hi zaatha wa maʼanaatha kula,
ana nantiiku hadaaya wa mukaafa wa nukhuttuku fi l‑bakaan al‑indah charaf.
Wa hassaʼ da,
arrufuuni be l‑ruʼya hi zaatha wa baʼad da,
ooruuni maʼanaatha kula. »
7 Wa marra taaniye,
humman gaalo leyah :
« Khalli al‑malik yikallim le abiidah be l‑ruʼya hatta aniina nifassuru al‑maʼana. »
8 Wa l‑malik radda leehum wa gaal :
« Akiid intu tidooru tiʼakhkhuru al‑wakit achaan intu fihimtu kadar al‑kharaar al‑ana chiltah da,
akiid yukuun !
9 Laakin kan ma arraftuuni be l‑ruʼya zaatha,
al‑ikhaab da gaaʼid yarjaaku kulluku.
Wa intu achchaawartu le taju giddaami wa tihajju leyi be kalaam kidib wa khachch achaan ana nikhayyir fikri.
Wa hassaʼ da,
arrufuuni be l‑ruʼya zaatha wa be da,
ana naʼarif khalaas intu tagdaro tifassuruuha. »
10 Wa laakin humman raddo le l‑malik wa gaalo :
« Ma fi insaan fi l‑dunya yagdar yisawwi al‑cheyy al‑malik talabah !
Wa ma fi malik kabiir wa chadiid al‑yatlub cheyy misil da min sahhaari aw chawwaafi aw munajjim.
11 Wa l‑cheyy al‑malik talabah da gaasi bilheen !
Ma fi naadum al‑yagdar yisawwiih le l‑malik illa l‑ilaahaat wa laakin humman ma gaaʼidiin maʼa l‑insaan. »
12 Wa wakit al‑malik simiʼ kalaamhum da,
ziʼil zaʼal chadiid wa amar yaktulu kulla l‑mustachaariin hana Baabil.
13 Wa wakit al‑kharaar hana katiliin al‑mustachaariin marag,
gammo yifattuchu Danyaal wa rufgaanah kula achaan yaktuluuhum.
Allah khabbar Danyaal be l‑ruʼya
14 Wa wakit Aryuuk kabiir hurraas al‑malik ja achaan yaktul kulla l‑mustachaariin hana Baabil,
Danyaal kallam leyah be hikma wa adab.
15 Wa hu saʼalah le Aryuuk kabiir hurraas al‑malik wa gaal :
« Maala kharaar al‑malik bigi chadiid misil da ?
» Wa Aryuuk fassar le Danyaal kulla cheyy al‑kaan.
16 Wa tawwaali,
Danyaal macha bakaan al‑malik wa chahadah achaan yantiih wakit wa baʼad da,
yaji yifassir leyah maʼana hana l‑ruʼya.
17 Wa khalaas,
Danyaal gabbal beetah wa khabbar rufgaanah Hananya wa Michayiil wa Azarya be l‑cheyy al‑kaan.
18 Wa gaal leehum khalli yachhado niʼmat Allah Rabb al‑samaawaat le yiʼarrifhum al‑sirr da achaan ma yaktuluuhum hu wa rufgaanah maʼa l‑mustachaariin al‑aakhariin hana Baabil.
19 Wa be l‑leel,
al‑sirr da ankachaf le Danyaal fi ruʼya.
Wa khalaas,
Danyaal chakar Allah Rabb al‑samaawaat
20 wa gaal :
« Nachkur Allah daayman wa ila l‑abad
achaan hu indah al‑hikma wa l‑gudra.
21 Hu yikhayyir al‑wakit wa l‑zaman
wa yidalli muluuk
wa yirakkib muluuk.
Wa hu yiziid hikma le l‑hakiimiin
wa maʼrafa le l‑aarifiin.
22 Hu yaʼarif al‑sirr al‑madfuun
wa l‑mulabbad
wa yaʼarif al‑cheyy al‑gaaʼid fi l‑dalaam
wa maʼaayah al‑nuur.
23 Ya Allah Ilaah juduudi,
nahmudak wa nikhanni be usmak.
Achaan inta anteetni al‑hikma
wa l‑gudra
wa arraftini al‑cheyy
al‑talabnaah minnak
wa arraftina al‑cheyy
al‑bukhuss al‑malik. »
Danyaal irif ruʼyat al‑malik
24 Wa baʼad da,
Danyaal macha bakaan Aryuuk al‑naadum al‑malik kallafah be katil kulla l‑mustachaariin hana Baabil.
Wa gaal leyah :
« Ma taktul al‑mustachaariin hana Baabil laakin waddiini bakaan al‑malik wa nifassir leyah ruʼyitah. »
25 Wa bala taʼkhiir,
Aryuuk wadda Danyaal giddaam al‑malik wa gaal leyah :
« Ana ligiit raajil waahid min al‑naas al‑karaboohum wa jaaboohum min balad Yahuuza.
Wa hu yagdar yifassir leek ruʼyitak,
ya l‑malik. »
26 Wa l‑malik saʼalah le Danyaal al‑sammooh Beltachaasar wa gaal :
« Asmaʼ,
tagdar tiʼarrifni be l‑ruʼya wa tafsiirha walla ? »
27 Wa Danyaal radda le l‑malik wa gaal :
« Ya siidi al‑malik,
al‑sirr al‑inta talabtah da wa la l‑mustachaariin wa la l‑chawwaafiin wa la l‑sahhaariin wa la l‑khattaatiin ma yagdaro yaʼarfuuh wa yiʼooruuk beyah.
28 Laakin aʼarif kadar Allah Rabb al‑samaawaat yakchif al‑asraar.
Wa hassaʼ,
hu wassaf le l‑malik Nabuukhadnasar al‑cheyy al‑yabga fi l‑ayyaam al‑jaayiin.
Wa daahu al‑hilim wa l‑ruʼya al‑inta chiftah wakit inta naayim fi furaachak.
29 Ya l‑malik,
wakit inta naayim fi furaachak,
inta fakkart fi l‑mustakhbal wa Allah al‑yakchif al‑asraar kamaan wassaf leek al‑cheyy al‑yabga baʼadeen.
30 Ana ma indi hikma ziyaada min kulla l‑naas wa Allah ma kachaf leyi al‑sirr da be sabab hikmati laakin achaan inta al‑malik taʼarif al‑tafsiir wa tafham al‑cheyy al‑ja leek fi fikrak.
31 « Ya l‑malik,
inta riʼiit wa chift giddaamak sanam tawiil wa kabiir al‑biraari ziyaada wa choofah bikhawwif.
32 Wa raas al‑sanam da min dahab saafi wa sadrah wa iideenah min fudda wa batnah wa dawaarjah min nahaas
33 wa siigaanah min hadiid wa rijileenah kamaan min hadiid wa tiine mukhalbatiin.
34 Wa wakit inta gaaʼid tichiif foogah ke bas,
hajar waahid marag min al‑jabal bala ma limsatah iid wa wagaʼ fi rijle al‑sanam al‑min hadiid wa tiine mukhalbatiin wa rihikaahum.
35 Wa khalaas,
al‑hadiid wa l‑tiine wa l‑nahaas wa l‑fudda wa l‑dahab anrahako dagiig wa bigo misil uttaab al‑riih chaalatah,
ma faddal minnah cheyy.
Wa l‑hajar al‑darab al‑sanam da kamaan bigi jabal kabiir wa sadda kulla l‑ard. »
Danyaal fassar ruʼyat al‑malik
36 Wa Danyaal gaal battaan :
« Ya l‑malik !
Kallamtak be l‑ruʼya wa daahu maʼanaatha.
37 Ya l‑malik,
inta malik al‑muluuk wa leek inta Allah Rabb al‑samaawaat antaak al‑mamlaka wa l‑khuwwa wa l‑gudra wa l‑charaf.
38 Wa hu khatta tihit sultitak kulla l‑naas wa haywaanaat al‑kadaade wa tuyuur al‑sama,
kan gaaʼidiin ween kulla,
achaan inta tahkim fooghum.
Wa l‑raas hana l‑dahab da yimassilak inta.
39 Wa baʼadak inta,
taji mamlaka aakhara sakhayre min mamlakatak.
Wa baʼad da,
taji mamlaka taalta al‑yimassilha al‑nahaas wa tamluk kulla l‑ard.
40 Wa baʼad da,
taji mamlaka raabʼe gawiiye misil al‑hadiid.
Wa l‑hadiid yikassir wa yarhak kulla cheyy.
Be misil da,
al‑mamlaka di kula tikassir wa tarhak kulla l‑mamaalik.
41 Wa inta chift al‑rijle wa l‑asaabiʼ min hadiid wa tiine mukhalbatiin.
Wa da maʼanaatah al‑mamlaka di tilgaasam wa nussaha yabga gawi misil al‑hadiid achaan inta chift al‑hadiid mukhalbat be tiine.
42 Wa l‑asaabiʼ hana l‑rijle al‑nussuhum hadiid wa nussuhum tiine,
da yiwassif kadar al‑mamlaka di nussaha yabga gawi wa nussaha yabga daʼiif.
43 Wa inta chift al‑hadiid mukhalbat maʼa l‑tiine wa da maʼanaatah al‑naas yisawwu alaakha ambeenaathum be derib al‑akhiide.
Laakin al‑alaakha di ma tabga gawiiye achaan al‑hadiid ma bilkhalbat maʼa l‑tiine.
44 « Wa fi wakit al‑muluuk dool,
Allah Rabb al‑samaawaat yiʼassis mamlaka al‑abadan ma tiddammar wa ma fi chaʼab aakhar yistaʼmarha.
Wa hi tidammir wa tarhak kulla l‑mamaalik dool wa tagood ila l‑abad.
45 Wa inta chift hajar al‑marag min al‑jabal bala ma limsatah iid.
Wa l‑hajar da rihik al‑hadiid wa l‑nahaas wa l‑tiine wa l‑fudda wa l‑dahab.
Wa Allah al‑Gaadir wassaf le l‑malik al‑cheyy al‑yukuun fi l‑mustakhbal.
Wa l‑ruʼya di akiide wa tafsiirha kula sahiih. »
46 Wa baʼad da,
al‑malik Nabuukhadnasar dangar wa sajad giddaam Danyaal wa amar yantuuh le Danyaal hadiiye wa bakhuur.
47 Wa khalaas,
al‑malik hajja le Danyaal wa gaal :
« Be sahiih Ilaahku intu da,
hu bas Ilaah al‑ilaahaat wa Rabb al‑muluuk wa hu yakchif al‑asraar achaan inta gidirt kachaft leyi al‑sirr da. »
48 Wa khalaas,
al‑malik antaah le Danyaal charaf wa antaah hadaaya katiiriin wa muhimmiin.
Wa darrajah haakim fi wulaayat Baabil kullaha wa khattaah muhaafiz kabiir fi kulla l‑mustachaariin hana Baabil.
49 Wa Danyaal talab min al‑malik yanti al‑idaara hana wulaayat Baabil le Chadraak wa Michaak wa Abdalnagu.
Wa Danyaal kula bigi waahid min ajaawiid al‑malik.