ZEZI WI 'KUU NƐ KOLI NƐ NYƐ
(22.1–24.53)
Zudasi sɛ́nì juu nɛ̀ bìɛ nɛ́ Zezi leguulo ní bèle
22
1 Sìnvarifun Búru Fundaanra díì pe 'puu nɛ yeri Torimakiyaʔa Fundaanra dè,
ki cɛnyɛ yi 'puu nɛ sìʔɛrɛ́ nɛ báan.
2 Kacuɔnrilɔ kàfɔlilɔ nɛ́ Fànʔa Siɛnrɛ sɛbɛcɛ́nminɛ pe 'puu nɛ kɛnmɛ caa mɛni peli bé Zezi kpúu wè bè síɛ wè.
Ki 'nyaa pe 'puu nɛ fìʔɛ́ siɛnnɛ nɛ̄ bèle.
3 A Setɛni wi 'jíin Zudasi Isikariyɔti fungo nī gè,
pìtɛnmɛnɛ kiɛ nɛ́ siin gboli wuu wáà wi 'puu.
4 A wi 'kɛ́ nɛ̀ sɛ́nì juu nɛ̀ bìɛ nɛ́ kacuɔnrilɔ kàfɔlilɔ ní bèle,
peli nɛ́ Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa wélifɔlilɔ kàfɔlilɔ ní bèle,
mɛni wire bé Zezi le wè pe kiyɛ nī yè.
5 A ki 'pe dɛ́ni kpuʔɔ,
a pe 'nyuɔ fɛ̀ni wi mɛ́ nɛ́ jo peli bé wi kɛn nɛ́ wali ní.
6 A Zudasi wi 'yéri ki nɛ̄ nɛ́ sí kò nɛ kɛnmɛ caa mɛni wire bé Zezi le wè pe kiyɛ nī,
dí siɛnniʔɛmɛ pi fǎga ki cɛ́n wèʔ.
Torimakiyaʔa Fundaanra suro suʔɔ wori dè
7 A Sìnvarifun Búru Fundaanra cɛngɛ ki pɛ́nì nɔ̀,
cɛngɛ gíì pe sî Torimakiyaʔa Fundaanra sìnbaara kpúu dè.
8 A Zezi wi 'Piɛri nɛ́ Zan tun nɛ́ pe yɛ:
«Yeri waa ye sa Torimakiyaʔa lìile gbòbori lè,
gìi ki bé tí we ga sa lìi wè.»
9 A pe 'wi yúgo:
«Sé muɔ nɛ caa we sa ni gbòbori ?»
10 A wi 'pe yɛ:
«A yeli sɛ́nì jíin kàʔa nī gè,
yeli bé kpàli nɛ́ nàguɔ wáà ní luʔɔ kagbege ní tugogo,
ye- taʔa wi nɛ̄.
A wi sɛ́nì jíin tiʔɛ gíì nī,
11 ye- saʔafɔli yɛ wè:
‹Tɛnmɛfɔli wi 'jo sé wire saʔa ki yē,
baa wire báa Torimakiyaʔa suro lìi dè nɛ́ wire pìtɛnmɛnɛ ní bèle ?›
12 Wi bé saʔa káà tìɛ yeli nɛ̄ saataʔaligɛ nī gè baa naamɛ gè,
ki laamɛ pi bé puu kpuɔbɔ,
gbòboriguʔɔ;
ye- lìile gbòbori lè kire tiʔɛ nī.»
13 Bà Piɛri nɛ́ Zan pe 'kɛ́ bèle,
nɛ̀ sɛ́nì kele ke mìɛni nyaa kɛnmɛ bíì nɛ̄ Zezi wi cé ti juu pe mɛ́ dè.
A pe 'Torimakiyaʔa Fundaanra lìile gbòbori lè.
Zezi wi 'wi lìizɛnnɛ lìi lè nɛ́ wi tundunminɔ ní bèle
14 Lìi lɛ̀lɛ ni kɛ́nì nɔ̀ lè,
a Zezi wi sɛ́nì tɛ́ni pe líi,
wire nɛ́ wi tundunminɔ ní bèle.
15 A wi kɛ́nì pe yɛ:
«Ki láa 'puu mi nɛ̄ kpuʔɔ bè Torimakiyaʔa lìile náà lìi lè nɛ́ yeli ní bé nɛ́ wuʔɔ wè.
16 M'bé ki juu yeli mɛ́,
miǐ ní ga tíi bé ki lìile ni felige lìi lèʔ,
fúɔ bè taa ni kɔri wi ga fori Kulocɛliɛ Kùlofɔligɔ nī gè.»
17 Á wi 'fali nɛ̀ yagbuʔɔ líɛ gè yakuulo nī lè,
nɛ̀ Kulocɛliɛ síɛri nɛ́ ki kɛn pe mɛ́ nɛ́ jo:
«Ye- suɔ,
ye- ki liɛlɛ yìye nɛ̄.
18 M'bé ki juu yeli mɛ́,
miǐ ní ɛrɛzɛn yasɛnrɛ luʔɔ káà gbuɔ cíginiʔ,
fúɔ bè taa Kulocɛliɛ Kùlofɔligɔ ki ga pa tɛ́ngɛ.»
19 Á wi 'fali nɛ̀ búru líɛ wè,
nɛ̀ Kulocɛliɛ síɛri,
nɛ́ wi kúnminɔ nɛ̀ liɛlɛ pe nɛ̄ nɛ́ jo:
«Mi céri tire dī dàa dè,
ti 'kɛn yeli kɛnmɛ nɛ̄.
Yeri kire gáà kpínʔini gè yeri sɔ̀ngí de tari nɛ́ mi ní.»
20 Bɛ̀ pe 'lìi nɛ̀ kúɔ wè,
a wi 'ki kanugo kpíʔile gè,
nɛ̀ yagbuɔlɔ líɛ lè,
nɛ́ jo:
«Yagbuʔɔ gáà kiī nɛ ki tìí nyakungɛngɛ fɔngɔ gáà Kulocɛliɛ wi 'kpíʔile nɛ́ siɛnnɛ ní bèle mi sìsiɛn kɛnmɛ nɛ̄ bè,
mi sìsiɛn gáà kire ki bé wo yeli kɛnmɛ nɛ̄ bè.»
Zezi wi 'Zudasi kpìlikpili wori juu dè
21 «Ki sí n'gɛ,
ŋàa wi je mi le mi leguulo kiyɛ nī yè,
ki siɛn wiī bile tɛ́niwɛ nɛ wuu nɛ líi nɛ́ mi ní.
22 Kiī cɛ́ngɛ,
Siɛn Pùɔ wi bé kùu nɛ̀ yɛli nɛ́ gìi Kulocɛliɛ siɛnsɛbɛrɛ ti 'juu nɛ̀ yaʔa dè.
Yawuʔɔ bé sí ga siɛn taa wè díɛ,
ŋàa wi 'Siɛn Pùɔ le wè wi leguulo kiyɛ nī yè !»
23 A pìtɛnmɛnɛpe 'fali nɛ pìye yúgo nɛ mári sɛni,
níɛ wáa ŋáasiɛn wi bága kire kaala náà felige kpíʔile lè peli nī bèle ?
Ŋìi wī 'kpúʔɔ pe mìɛni nī bèle
24 Làa nɛ̄ a kàkiɛrɛ 'yɛ̀ pìtɛnmɛnɛ pe sunʔɔmɔ nī,
pe pìye kìí ŋíi wi 'kpúʔɔ pe mìɛni nī bèle ?
25 A Zezi wi sí pe yɛ:
«Kùlogolo ke kùlofɔlilɔ bèle,
pe kàtɛninɛ peli nɛ̄ pe sî nɛ pe fànʔa kpúɔn gè;
bàli sí pe nyɛ́ni fànʔa kpúɔn bìli nɛ̄ bèle,
pe nàa caa peri peli yeri kacɛ̀nbuulo.
26 «Yeli sí bèle,
bà bɛ̀ʔ ki 'yɛli bè puu yeli sunʔɔmɔ nī bèʔ.
Ki 'nyaa,
ŋìi wi 'kpuɔwɔ wè yeli nī bèle,
wi- wìi kpíʔile cíɛwɛ bìli pe sunʔɔmɔ nī bè;
ŋìi sí wī yiɛginiwɛ wè,
wi 'yɛli bè puu yeli baakuɔwɔa.
27 «Á kire 'laa wè,
ŋíi wī kpuɔwɔ wè pe mìɛni nī bèle ?
Ŋàa mɛ́ pe sî suʔɔ nɛ̀ tɛ́ngɛ á wi nɛ̂ pɛ́nì tɛ́ni nɛ̀ lìi wè lé,
dí ŋàa wi sî puu baakuɔwɔ níɛ̀ nɛ suro kanʔa dè ?
Ŋàa wi sî tɛ́ni nɛ líi wè,
wire túʔu bɛ̀ʔ kpuɔwɔ wè ?
Mi wè mi sí yē bile yeli sunʔɔmɔ nī bè nɛ ní yeli baakuɔwɔ wèb.
28 «Yeli bèle,
yeli ye 'kò nɛ́ mi ní mi wuʔɔyɔ yi lɛ̀gɛlɛ nī gèle.
29 Kire nɛ̄ mi míɛni wè m'bé kùlofɔligɔ kɛn gè yeli mɛ́ majo bɛ̀ mi Tuu wi 'ki kɛn m'mɛ́ gè,
30 gìi ki bé tí yeli ga pínɛ bè lìi bé sí pínɛ bè gbuɔ nɛ́ mi ní mi lìidiʔɛ nī gè baa mi kùlofɔligɔ nī gè,
dí yeli sí puu tɛ́ninɛ kùlofɔlilɔ kácuɔnyɔ nɛ̄ yè,
bèri kàyuʔu nyu Isirayɛli saʔa tùluyo kiɛ nɛ́ siin nɛ̄ yè.»
Zezi wi 'Siimɔ yɛ wè dí wi bága ti kìɛ bé jo wiì wire cɛ́nʔ
31 A Zezi wi kɛ́nì juu nɛ́ Siimɔc ní nɛ́ wi yɛ:
«Siimɔ,
Siimɔ,
Setɛni wiī nɛ ki caa bè yeli yàʔara yàʔara majo bɛ̀ pe sî yaliire cɛli tɛnmɛ nī kɛnmɛ bíì nɛ̄.
32 Mi sí nyɛ́nì Kulocɛliɛ náari wè muɔ wuʔu,
gìi ki bé tí muɔ tɛ́ngɛlɛ ni fǎga kúɔ wèʔ.
A muɔ kɛ́nì koli nɛ̀ pɛn m'mɛ́ wè,
ma juu nɛ́ muɔ siinyɛninɛ ní bèle ma pe nàzɔnnɔ lìri bèle.»
33 A Piɛri wi 'wi yɛ:
«Kàfɔli,
mi 'gbòbori nɛ̀ yaʔa nɛ̀ kúɔ,
a ki cɛ́nì nyaa kasuulere dī yo,
kùu wī yo,
m'bé kɛ́ nɛ́ muɔ ní.»
34 A Zezi wi 'wi yɛ:
«M'bé ki juu muɔ mɛ́ Piɛri,
pàngɛ gè sɛ́ni nɛ́ gòpɔli wi- nyɛni wè,
muɔ bé ti kìɛ bè taa tɔliyɔ taanri bé jo muɔ sì mi cɛ́nʔ.»
Wuʔɔgɔ lɛ̀lɛ ni 'nɔ̀ túɔn
35 A Zezi wi 'fali nɛ̀ pe yɛ:
«Bà mi cé yeli tun pàtiɛ fùn wè,
kpɔ̀bigɔ fùn wè,
nɛ́ tɔriyɔ fùn wè,
yakaa yé sɛ́nì yeli laa lé ?»
A pe 'wi yɛ:
«Yafiɛnʔ.»
36 A wi 'pe yɛ:
«Nɛ̀ sí ki taa píra ŋàa nī wè,
a pàtiɛ yē ŋìi mɛ́,
siɛn wi- wi líɛ.
A kpɔ̀bigɔ yē ŋìi mɛ́ siɛn wi- ki líɛ.
A ŋɔsii sí wè siɛn ŋíì mɛ́ wèʔ,
siɛn wi- wi burugo pári gè wi- wàa suɔ.
37 A kire 'laa m'bé ki juu yeli mɛ́,
kele gílì ke mìɛni Kulocɛliɛ siɛnsɛbɛrɛ ti 'juu dè,
ki 'kàri fànʔa ke mìɛni ke- kpíʔile ke nyɔgɔlɔ nī gèle mi sìi nī wè.
Ki siɛnrɛ ti 'jo:
Pe 'wi tɔ́ri nɛ̀ le siɛnpiile nī bèled.
«Bɛ̀ sí ki yē,
gìi ki 'sɛbɛ mi wori nɛ̄ dè,
ki bé fori.»
38 A pe 'wi yɛ:
«Kàfɔli,
ŋɔsiile siin pálì m'bɛlɛ náʔa bɛlɛ !»
A wi 'pe yɛ:
«Ki bé yɛli bɛ̀.»
Zezi wi sɛ́nì Kulocɛliɛ náari Wolivi Tiire nyagurugo mɛ́
39 Bà tire 'tóri dè,
a Zezi wi 'yiri nɛ̀ kɛ́ Wolivi Tiire nyagurugo mɛ́ gè,
majo mɛni wi sî dàli nɛ ki kpínʔini gè.
A wi pìtɛnmɛnɛ pe 'kɛ́ baa nɛ́ wi ní.
40 Bà pe sɛ́nì nɔ̀ bèle,
a wi 'pe yɛ:
«Yeri Kulocɛliɛ náari wè,
gìi ki bé tí yeli fǎga tuu Setɛni puuwelige nī gèʔ.»
41 Nɛ́ fali nɛ̀ sìʔɛrɛ pe nɛ̄ kàdɛnigɛ wáamɛ líiligɛnmɛ felige,
nɛ̀ sɛ́nì káguro wáa nɛ Kulocɛliɛ náari wè,
nɛ́ jo:
42 «Mi Tuu,
a ki yē muɔ nyɛ́ni kaala lè,
ma wuʔɔgɔ gáà líili gè mi nɛ̄.
Mi sí wè ki mɛ́ mi nyɛ́ni kaala kpíʔileʔ,
fúɔ muɔ nyɛ́ni kaala.»
43 [A nyìʔɛnɛ tundunwɔ wáà 'pɛn wi kúrugu nɛ̀ pɛ́nì lèbaanna nyɔ́gɔ wi nī.
44 Bà laamɛ yé piɛn Zezi nī wè kátii wè,
a wi 'tuu nɛ náari nɛ́ lèbaanna ní,
a wi kárifugo ki 'yiʔɛ nɛ̀ kò sìsiɛn tíɛlɛ nɛ sɔli nɛ tun dàala nɛ̄ lè.]
45 Bà wi kɛ́nì kúɔ náarigɛ nɛ̄ gè,
a wi 'koli nɛ̀ kɛ́ pìtɛnmɛnɛ kúrugu bèle,
nɛ̀ sɛ́nì pe nyaa pe ŋɔ́ni,
bɛ̀ funbiɛnrɛ ti 'puu pe nī bèle.
46 A wi 'pe yɛ:
«Yeli nɛ ŋɔ́ni wī lé ?
Ye- yɛ̀ yeri Kulocɛliɛ náari,
gìi ki bé tí yeli fǎga tuu Setɛni puuwelige nī gèʔ.»
Pe 'pɛn Zezi còdiʔɛ nī gè
47 Bà Zezi nɛ tire nyu nɛ tíin wè,
a pe kɛ́nì siɛnnɛ pálì nyaa a pe 'kɔ́n baa nɛ báan nìʔɛbɛlɛ.
Zezi pìtɛnmɛnɛ kiɛ nɛ́ siin nī bèle,
ŋíì pe 'puu nɛ yeri Zudasi wè,
wire wi 'puu pe yiʔɛ mɛ́ gè.
A wi pɛ́nì sìʔɛrɛ nɛ̀ kpɔni Zezi nɛ̄ wè,
bè wi suɔn.
48 A Zezi wi sí wi yɛ:
«Cí,
Zudasi,
nyuɔ suɔnrigɔ ní muɔ bé Siɛn Pùɔ le wè wi leguulo kiyɛ nī yè lé ?»
49 Pìtɛnmɛnɛ bílì pe 'puu baa Zezi táanni wè,
bà pe kɛ́nì ki 'nyaa gìi ki je kpíʔile gè,
a pe 'wi yɛ:
«Kàfɔli,
wiyě pe kpúɔnʔ nɛ́ weli ŋɔsiile ní bèle lé ?»
50 A wàa 'fali nɛ̀ ŋɔsii tíʔɛ wè nɛ̀ kacuɔnrilɔ kàfɔli baakuɔwɔ kàliige ngbóli kpúɔn lè nɛ̀ láʔa.
51 A Zezi wi 'jo:
«Ye- tíi,
ki bé yɛli bɛ̀.»
Nɛ́ fali nɛ̀ cò ngbóli tiʔɛ nɛ̄ gè nɛ̀ ni puʔɔ.
52 Á Zezi wi 'fali nɛ̀ juu nɛ́ kacuɔnrilɔ kàfɔlilɔ ní bèle,
nɛ́ Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa wélifɔlilɔ kàfɔlilɔ ní bèle,
nɛ́ liɛlɛ ní bèle,
peli bálì pe mìɛni pe cé pɛn wi còdiʔɛ nī gè,
nɛ́ pe yɛ:
«Mi kúrugu lé ye 'yiri mmɛ gè nɛ́ kàgbelide ní,
nɛ́ ŋɔsiile ní,
ma cɛ jo dùʔɔ kàyuuwo còdiʔɛ nī ye 'pɛn ?
53 Nɛ̀ sí ki taa mi 'puu baa nɛ́ yeli ní cɛngɛ ó cɛngɛ Kulocɛliɛ Gbùʔɔrɔsaʔa nī gè;
yeli sì sɛ́nì mi còʔ.
Yeli lɛ̀lɛ lire sí ni 'nɔ̀ yeli mɛ́,
yebilige wuulo fànʔa lɛ̀lɛ lè.»
Piɛri wi 'ti kìɛ nɛ́ jo wire sì Zezi cɛ́n wèʔ
54 A pe 'Zezi cò wè nɛ̀ kɛ́ nɛ́ wi ní,
nɛ̀ sɛ́nì jíin kacuɔnrilɔ kàfɔli kpáa nī gè.
Piɛri cé taʔa wi kúrugu nɛ́ kò liʔi.
55 A pe sɛ́nì kàsun kpíʔile kpáa dàligɛ nī gè nɛ̀ tɛ́ni nɛ wari,
a Piɛri wi sɛ́nì tɛ́ni pe sunʔɔmɔ nī bè.
56 A baakuɔcuɔ wáà sɛ́nì wi nyaa tɛ́niwɛ kàsun kpìɛnmɛ nɛ̄ bè.
A wi 'Piɛri wéli wè nɛ̀ taa nɛ́ kɛ́nì jo:
«Nàguɔ ŋáà míɛni wi 'puu nɛ́ wi ní.»
57 A Piɛri wi 'ti kìɛ nɛ́ jo:
«Cɛliwɛ muɔ,
mi sì wi cɛ́nʔ.»
58 Kiì mɔgɔʔ,
a nàguɔ wáà ní nɛ̀ sɛ́nì wi nyaa,
nɛ̀ jo:
«Muɔ míɛni wè,
pe gboli wuu wáà wī muɔ wè.»
A Piɛri wi 'wi yɛ:
«M'bɛ̀ʔ ma punʔ.»
59 A ki 'lɛ̀lɛ láà cɛ̀ri kúɔ,
a wàa ní nɛ̀ sɛ́nì wi nyaa cígini,
a wire 'ki juu nɛ̀ gbɛ̀ngɛ nɛ́ jo:
«Bè ki juu kányiʔɛ nɛ̄ gè,
nàguɔ ŋáà míɛni wi 'puu nɛ́ wi ní,
nɛ̀ taʔa gíi nɛ̄,
Galile tɛ́nimɛ wuu wī.»
60 A Piɛri wi 'jo:
«Dàa muɔ nɛ nyu dàa dè,
mi sì ti cɛ́nʔ.»
Kire lɛ̀lɛ nī lè,
bà siɛnrɛ ti tíin wi nyuɔ nī gè,
a gòpɔli wi 'nyɛni.
61 A Kàfɔli Zezi wi 'yiʔɛ nɛ̀ Piɛri wéli wè.
A Piɛri wi 'sɔ̀ngi nɛ̀ taa nɛ́ siɛnrɛ díì ní Kàfɔli wi cé juu wi mɛ́ dè,
nɛ́ jo:
«Pàngɛ gè sɛ́ni gòpɔli wi- nyɛni wè,
muɔ bé ti kìɛ bè taa tɔliyɔ taanri bé jo muɔ sì mi cɛ́nʔ.»
62 A wi 'fali nɛ̀ yiri kpànʔanɛ nɛ̀ sɛ́nì nyɛni yétuviire nɛ̄.
Kapiɛngbuɔnnɔ pe 'Zezi wuʔɔ wè
63 Kire lɛ̀lɛ nī lè,
siɛnnɛ bílì kiyɛ nī Zezi wi 'puu wè,
a pe 'yɛ̀ nɛ wi tíʔɛ wè níɛ wi kpúɔn.
64 Pe nɛ̂ wi yiʔɛ puɔ gè nɛ̀ tɔ́n,
níɛ wi yúgo:
«-Siɛn tìɛ wè wêli,
ŋàa wi 'wi kpúɔn wè ?»
65 A pe 'tɔ̀ni nɛ̀ siɛnrɛ feliye sáa juu nɛ̀ taʔa wi nɛ̄,
nɛ̀ wi tiʔɛlɛ feliye yi mìɛni.
Pe 'kàyuʔu juu Zezi nɛ̄ wè
66 Bà kpìɛnmɛ pi 'yɛ̀ nɛ̀ tuu bè,
a kùlo ni liɛlɛ pe 'pìye pínɛ,
peli nɛ́ kacuɔnrilɔ kàfɔlilɔ ní bèle,
nɛ́ Fànʔa Siɛnrɛ sɛbɛcɛ́nminɛ ní bèle.
A pe 'Zezi kɔ́ri wè nɛ̀ kɛ́ pe kàyuʔujuulo gboli mɛ́ lè.
67 A pe sɛ́nì wi yúgo:
«A ki yē muɔ wī Kulocɛliɛ Siɛnnyiɛnɛgɔnwɔ wè,
ma ki juu we mɛ́.»
A Zezi wi 'pe yɛ:
«A mi cɛ́nì ki juu yeli mɛ́ yeli sǐ tɛ́ngɛ ki nɛ̄ʔ.
68 A mi sí ní nɛ̀ yeli yúgo,
yeli sǐ siɛnnugoro kɛn m'mɛ́ʔ.
69 Nɛ̀ sí láʔa bɛ̀ ki yē ŋɔ̀ wè,
Siɛn Pùɔ wi bé tɛ́ni Fànʔa Kàfɔli Kulocɛliɛ kàliige mɛ́ gèe.»
70 A pe mìɛni 'fali nɛ̀ wi yúgo:
«Muɔ sí jo lé muɔ wī Kulocɛliɛ Jaa wè lé ?»
A wi 'pe yɛ:
«Tire ye 'juu nɛ̀ kúɔ dè,
ʔaan,
mi wī.»
71 A pe 'fali nɛ̀ jo:
«We màakuu ní nɛ tíin ki nɛ̄ lé,
bé ní siɛnrɛ táà lúʔu wàa nyuɔ nɛ̄ ?
Dàa wi 'juu wi nyuɔ nī gè,
dàa dè we mìɛni 'ti lúʔu.»