Ḅaruwa ya Paulo kwa tsanganiko ḍya
WAEFESO
Ndwahiyo
Hii ni ḅaruwa yorejweyo ni Paulo kwa Wakirist̯o wa mudzi wa Efeso. Efeso wiwa ndiwo mudzi mukuu wa ḍyimbo ḍya Asia ḍipfoḍikit̯awaligwa ni Warumi. Wiwa mudzi muhimu wa kiḅiashara kwa dzambo ḍye ḅand̯ari yakwe. Na wiwa na umuhimu wa kiḍini, maanaye ndiwo wiwokuwa na hi hekalu nkuu ya muungu muke jwa Kiyunani eyeakihanwa Atemi (Mah. 19:27).
Paulo ewa kaishi na kusumwiiya mudzi wa Efeso kwa zaid̯i ya myaka miwii (Mah. 20:31). Epfokwora hi hii ḅaruwa kwa hiḍi tsanganiko, ewa kafungwa gerenzani mudzi wa Rumi (Waefeso 3:1; 4:1; 6:20) chima cha mwaka wa 60-61 ḅaad̯a ya kudza kwa Kirist̯o. Kwiwa wantu wasiotsaka kusikia Injili dzuu ya Yesu. Na kwa kwamba wekitsaka kumuvingira Paulo atsesumwiiya dzuu ya Yesu, wamungiza gerenzani.
Paulo kora hi hii ḅaruwa kuwayanga hawa Wakirist̯o mupango wa Muungu kwa lumwengu yuzima na namuna ya t̯eiye iivyo nkuu. Kuchiiya na kwa Kirist̯o Muungu anapfonya hangu Wayahud̯i na hat̯a wasiokuwa Wayahud̯i, akawaunganya kuwa mwii mumodza, yani tsanganikoḍye. Kwa hi hii njia, Kirist̯o kavunza viwambaa vya uad̯ui vivyowagawa Wayahud̯i na wantu wa vyeet̯i vingine (2:14).
Hangu dhango ḍyane mumpaka ḍya handahu, Paulo kangizia mukazo umodza wa hiḍi tsanganiko na namuna ya Wakirist̯o wevyonamala kuishiana ili wapate kuwa na hu huu umodza. Kawamba waishi dza wantu wahanijweo ni Muungu na waishi maisha mapfya (4:17-5:20), watseishi kizani kawii. Kakuwakumbusyani kwamba viha vyao si vya mwazi na nyama, ela mvya kujwana na Shaat̯ani.
Yeyo humu ḅaruwani kwa ufufi
Kedhya 1:1-2
Mvoni za kiruhu hwizonazo kuzimuni mwa Kirist̯o 1:3-23
Maisha mapfya hwiyonayo kuzimuni mwa Kirist̯o 2:1-22
Paulo kawayombeya Waefeso 3:1-21
Kuishi maisha mapfya dza Wakirist̯o 4:1-6:9
Vwaani silaha za kiruhu 6:10-20
Maḍamano ya kwisia 6:21-24