Ran ꞌyoꞌtsꞌi bʉ Tesalónica
17
Nuꞌa ra Pablo nɛ ra Silas bi thopʉ ja ra hnini Anfípolis nɛpʉ Apolonia nɛ bi zøm bʉ ja ra hnini Tesalónica. Guepʉ Tesalónica bí ja bʉ nꞌda rá niją yʉ judío. 2 Nɛ nhyu semana bim ꞌbʉpʉ, nɛ nuꞌbʉ xʉn dät yʉ pa ran säya, bi mam bʉ rám Hman Oją a ra Pablo. 3 Nɛ jante thoho bi xifi xʉn ho nangue ram hma mán tꞌoꞌtꞌi mayaꞌbʉ, gue gueꞌa ra Cristo jatho da nu ran ʉnbi nɛ da du, nɛ mꞌbɛjua da ndantsꞌ mahønꞌa bʉ ꞌbʉꞌʉ xʉn du.
―Nɛ gueꞌa bi nu ra Jesús a mán tꞌoꞌtꞌi tengu dí xi ahʉ, janangueꞌa ga pąhmbʉ gue gueꞌa ra Cristo rá Thahni Oją a, bi ꞌyɛ̨m ꞌbʉ mi xänbi.
4 Nɛ nuꞌʉ ꞌda yʉ judío bi däp yʉ́ mbʉi ra Cristo, nɛ bi dɛnꞌna ra Pablo nɛ ra Silas. Nɛ ɛ̨mmɛ xʉn ngu yʉ mɛngu bʉ Grecia ngue mi numansu Oją bi ꞌyɛ̨cꞌyɛi. Nɛ xʉn ngu yʉ xisu yʉ mɛngu bʉ grecia gue mí hnumansu, bi ꞌyɛ̨cꞌyɛi. 5 Pɛ ꞌda yʉ judío ngue him mí ɛ̨cꞌyɛi bin sɛya, nɛ bi zonhꞌnʉ yʉ tsꞌomꞌbäi bi xifi di parba yʉ jąꞌi, asta gueꞌbʉ gätho ra hnini bi parbi. Nɛ nuꞌʉ bi mba bʉ rá ngu ra Jasón, bi ꞌuɛ̨xpa bʉ rá ngu, i honꞌa ra Pablo nɛ ra Silas, ɛ̨na da gʉqui gue di dä bʉ ꞌbʉh yʉ jąꞌi. 6 Nɛ nuꞌbʉ him mi dįn ra Pablo nɛ ra Silas, bi zixꞌa ra Jasón, ntsꞌɛdi bi gʉtsꞌi, nɛ miꞌda yʉ ꞌyɛ̨cꞌyɛi, bi zixpʉ ꞌbʉh yʉ zɛꞌmi bʉ ja ra hnini. Bi mbafi nɛ bi ꞌyɛ̨na:
―Guehna nꞌdatꞌa mbɛ̨mhbʉ ʉ yʉn ꞌyohʉ gue ya bi tsꞌoni gätho ra ximhäi, nɛ bi zøcua ya. 7 Nɛ nuna ra Jasón bi säyaba bʉ rá ngu. Nɛ nuꞌʉ hingui numansu rán tꞌɛ̨di ma tsꞌʉtꞌabihʉ bʉ Roma, nguetho ɛ̨nꞌʉ i ꞌbʉh manꞌda ra tsꞌʉtꞌabi guehna ra Jesús, bi ꞌyɛ̨nꞌʉ yʉ tsꞌomꞌbäi.
8 Nu yʉ jąꞌi nɛ yʉ zɛꞌmi bin cuɛ ꞌbʉ mí ꞌyøde ꞌbɛꞌa bi manꞌʉ. 9 Nɛ nubʉya nu ra Jasón nɛꞌʉ miꞌda bi thącua ra mbɛti gue da bøm bʉ ja ra hnini ra Pablo nɛ ra Silas, nɛ bi mba ma thøgue bʉya.
Bi zøm bʉ Berea ra Pablo nɛ ra Silas
10 ꞌBexque guetꞌa ra xui a bin ꞌyɛ̨hmbʉ yʉ ꞌyɛ̨cꞌyɛi a ra Pablo nɛ ra Silas. Bi mba bʉ ja ra hnini Berea. Nɛ nuꞌbʉ mí zøm bʉ, bi mba bʉ ja rá niją yʉ judío. 11 Nu yʉ judío gue ꞌbʉpʉ, manꞌda xʉn ho yʉ́ mbʉi xinda gueꞌʉ ꞌbʉpʉ Tesalónica. Nguetho ꞌbexque bi xoc yʉ́ mbʉi, mí ja ra pähä ngue da hyąn a bi man ra Pablo. Nɛ gätho yʉ pa bi nɛh yʉ́ søcuą Oją mayaꞌbʉ, ngue nde bʉ da bądi ꞌbʉ din thɛui ʉ i manꞌa ra Pablo. 12 Nɛ xʉn ngu ʉ bi ꞌyɛ̨cꞌyɛi. Nɛ yʉ xisu, yʉ mɛngu bʉ grecia, ngue mi hnumansu, xʉn ngu bi ꞌyɛ̨cꞌyɛi, ximangut yʉn ꞌyohʉ bi ꞌyɛ̨cꞌyɛi. 13 Nɛ nu yʉ judío bʉ Tesalónica nuꞌbʉ mi bądi gue i man ran ho maꞌdaꞌyo bʉ Berea a ra Pablo, bi mba bʉ bʉya ngue di parba yʉ jąꞌi. 14 Pɛ nu yʉ ꞌyɛ̨cꞌyɛi ꞌbex bi zixꞌa ra Pablo bʉ ndendeją. Pɛ nu ra Silas nɛ ra Timoteo bi gopʉ Berea. 15 Nuꞌʉ min ꞌyohʉ ra Pablo bi zixpʉ ja ra hnini Atenas bʉya. Nɛ bi mbeng bʉ, nɛ bi xiꞌa ra Silas nɛ ra Timoteo gue ra Pablo ndepe da mba bʉ nꞌdihi bʉ ꞌbʉi.
Bi zoh yʉ mɛngu Atenas a ra Pablo
16 Nɛ nuꞌbʉ min døꞌmate ra Pablo bʉ Atenas, ɛ̨mmɛ bi du rá mbʉi ꞌbʉ mín nu gätho ra hnini xí munsꞌ yʉ nyogui. 17 Janangueꞌa nu ra Pablo bin yąhʉ yʉ judío bʉ ja ra niją, nɛꞌʉ miꞌda ngue mi thąnde Oją. Nɛ gätho yʉ pa mi yąhʉ yʉ jąꞌi ngue gätho mi tįm bʉ ja ra täi. 18 Nɛꞌʉ ꞌda yʉn ꞌyohʉ gue i tɛnba yʉ́ tꞌɛ̨cꞌyɛi zɛhɛ yʉ Epicúreos, nɛ miꞌda i tɛnba yʉ́ tꞌɛ̨cꞌyɛi zɛhɛ yʉ Estoicos, bin yąhʉ ra Pablo. Nuꞌʉ ꞌda bi ma:
―ꞌBɛꞌa ní mba i man na ra ndemhyą nꞌyohʉ.
Nɛꞌʉ miꞌda bi ma, bi ꞌyɛ̨na:
―Masque im ma ngue ꞌbʉh miꞌda yʉ oją, bi ꞌyɛ̨nꞌʉ.
Ngubʉ bi ma nguetho bi man ra Pablo nangue ra Jesús, nɛ bi ma ngue bi ndantsꞌ ꞌbʉ mi du. 19 Nuꞌʉ bi zixꞌa ra Pablo bʉ ja ra nyuni tꞌɛ̨mbi Areópago bʉ ja ra hnini guepʉ ząi i hman yʉn zofo. Nɛ bi xiꞌa ra Pablo:
―ꞌBɛꞌa ním hma guín nde gui xije, dín nde ga pąhmbe. 20 Nguetho guí xije ꞌdanꞌyo yʉm hma ngue hin dí pąhmbe, nɛ dín nde ga pąhmbe ꞌbɛꞌa nám bønꞌa, bi ꞌyɛnꞌʉ.
21 Nguetho yʉ mɛngu bʉ Atenas nɛꞌʉ miꞌda yʉ ꞌdamhnini mí ꞌbʉpʉ, høntꞌa numanho da ꞌyøtꞌa, gue da ꞌyøde ꞌbɛꞌa gue maꞌ daꞌyo, nɛ da ma.
22 Nɛ nu ra Pablo bi ꞌbäꞌinde bʉ ja ra junta guepʉ Areópago. Nɛ bi xiꞌʉ:
―Nꞌyohʉ ahʉ gyʉ mɛnguhʉ ua Atenas, dá nugä ɛ̨mmɛ guí thąndehʉ yʉ oją. 23 Nuꞌbʉ mán ꞌyogä bʉ ja ni hninihʉ dá nugä ꞌbɛꞌa guí thąndehʉ. Nɛ dá nugä nꞌda ra mɛxado guepʉ guí thąndehʉ manꞌda ra Oją, nɛ man tꞌoꞌtꞌi bʉ: “Ra Oją ngue njongui pądi toꞌo a.” Nuya ga xi ahʉ ya nangue ra Oją guí thąndehʉ pɛ hin guí pąhmbʉ toꞌo.
24 Nuꞌa Oją ngue bi ꞌyøtꞌ ra ximhäi nɛ gätho ꞌbɛꞌa i ja ua, nuꞌa gueꞌa ra Hmu mahɛ̨tsꞌi nɛcua ja ra häi. Nuꞌa hingui ꞌbʉpʉ ja yʉ ngu i høh yʉ jąꞌi. 25 Nɛ nte di ꞌbɛdi, hingui jatho da hyąni ꞌbɛꞌa da ꞌyørpa yʉ jąꞌi nguetho gueꞌa di un ra te nɛ di un ran zaqui gätho toꞌo i ꞌbʉi. Nɛ gätho miꞌda mahyoni di uni.
26 Nɛ ꞌdatꞌa ra ji bi ꞌyøtꞌ Oją gätho yʉ jąꞌi ngue gätho yʉ nde, ndepe dim ꞌbʉi gätho na ngʉni ra ximhäi, nɛ bi zänba yʉ pa dim ꞌbʉcua ja ra häi, nɛ bi zänbi hapʉ dim ꞌbʉi. 27 Njabʉ bi ꞌyøtꞌ Oją, ndepe gätho yʉ jąꞌi da hyonꞌa Oją nguepʉ da dįni. Pɛ majuąni hinga yatho i ꞌbʉ Oją ꞌbʉ ga homhbʉ ga pąhmbʉ a. 28 Nguetho nu Oją bi jajʉ dám ꞌbʉhmbʉ, nɛ bi jajʉ dí ꞌyohʉ, nɛ dadí ꞌyąmhbʉ. Tengu bi manꞌi ꞌda ni ꞌyosøcuąhʉ nuꞌbʉ i ɛ̨na: “Nujʉ yʉ́ jąꞌigähʉ Oją nguetho bi zänni dám ꞌbʉhmbʉ ua,” bi ꞌyɛ̨nꞌʉ. 29 Nuꞌbʉ gueꞌa Oją di ꞌdajʉ ma tehʉ, hanja gní ꞌyɛ̨mfʉ Oją a ra hmite ra cꞌaxtꞌi o gue ra tꞌaxi o gue ra do ntꞌøtꞌe ngue yʉ́ ꞌyɛ yʉn ꞌyohʉ, nangue yʉ́n ꞌyomfɛ̨nisɛ. 30 Pɛ nu Oją him bi ꞌyʉrpa ra güɛnda ꞌbɛꞌa mim bɛ̨nsɛ ʉ yʉ jąꞌi ꞌbʉ him mi bą Oją mamꞌbɛtꞌo. Pɛ nuya Oją bi ma ngue gätho yʉ jąꞌi di päh yʉ́n ꞌyomfɛ̨ni. 31 Nguetho xʉn zän Oją nꞌda ra pa din ja ran tꞌänni nangue ra ximhäi. Da ꞌyøtꞌran tꞌänni xʉn ho nꞌda ran ꞌyohʉ ngue bi huanh Oją. Nuna ran ꞌyohʉ, Oją bi xox ꞌbʉ mi du, janangueꞌa da bąh yʉ jąꞌi hingui hɛ̨i da ꞌyøtꞌ ran juąnbi, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Pablo.
32 Nɛ nuꞌbʉ mí ꞌyøꞌʉ yʉ jąꞌi ꞌbɛꞌa mí manꞌa ra Pablo, gue bi ndansꞌ ꞌbʉ mi du, ꞌdaꞌʉ bin thennate nɛ ꞌdaꞌʉ mí ɛ̨na:
―Ga øhmbʉ mahønꞌa nanguehna bi ndantsꞌi.
33 Nu ra Pablo bi ꞌuepʉ bʉya. 34 Pɛ nuꞌʉ ꞌda bi dɛnꞌna ra Pablo nɛ bi ꞌyɛ̨cꞌyɛi. Nuna nꞌda, ra Dionisio na, gue nꞌda ra zɛꞌmi bʉ guepʉ madím pɛti yʉ jąꞌi bʉ Areópago. Nɛ nꞌda ra xisu, ra Dámaris, nɛꞌʉ miꞌda bi dɛnꞌna ra Pablo.