Ra Jesús nɛ ra Zaqueo
19
Nuꞌa ra Jesús bi yʉrpʉ ja ra hnini Jericó, mi ꞌyo bʉ, ɛ̨na da thogui. 2 Nɛ mi ꞌbʉpʉ nꞌda ra ngʉrpa hyącahäi, ɛ̨mmɛ ra mɛmbɛti a, í Zaqueo a. 3 Nɛ nuꞌa ra Zaqueo, ɛ̨mmɛ min ndehma da nuꞌa ra Jesús, pɛ him mi sä nguetho hingui hɛ̨tsꞌi, nɛ ɛ̨mmɛ dʉ yʉ jąꞌi bʉ mi ꞌyoꞌa ra Jesús. 4 Janangueꞌa, bin tihi bi ndexa nꞌda ra za ra sicómoro, ngue da zä da nu ra Jesús ꞌbʉ bi thopʉ. 5 Nɛ nuꞌbʉ mi zønꞌa ra Jesús bʉ ꞌbäꞌa ra za mi huxa ra Zaqueo, bi ndøtsꞌe nɛ bi ꞌyɛ̨mbi:―Zaqueo, bá cą nꞌdihi nguetho ga søm bʉ ja ni ngu ra pa ya, bi ꞌyɛ̨mbi.
6 Nɛ nuꞌa ra Zaqueo bin johya, ꞌdahmantho bi gąi, bi mba rá ngu nɛ bi zimanho a ra Jesús ꞌbʉ mi zøm bʉ rá ngu. 7 Pɛ nuꞌʉ yʉ jąꞌi him bi numanho nguetho bin säya bʉ ra Jesús bʉ ja rá ngu nꞌda ra ziyate. 8 Nɛ nuꞌa ra Zaqueo bim ꞌbäi bi ꞌyɛ̨mpꞌa ra Jesús:
―Ma Hmu i, nuya ga undä yʉ hyoya made ꞌbɛꞌa gätho i jagä. Nɛ nuꞌbʉ mi siyagä nꞌda ra jąꞌi ngue hin rá ꞌyu ꞌbɛꞌa mi øtꞌä, goho nidi ga cospa a dá siyabi, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Zaqueo.
9 Nɛ nuꞌa ra Jesús bi ꞌyɛ̨mbi:
―Gá päh nin ꞌyomfɛ̨ni nɛ i ja ra punbi ni tsꞌoqui ya, nɛ gätho i ꞌbʉcua ja ni ngu, gra Zaqueo, rám bomꞌbɛto i ra Abraham. 10 Nɛ gueꞌa ná ɛ̨cä, ngue guecä dán jąꞌigä ua ja ra ximhäi, ngue gan yąnba yʉ́ teꞌʉ i pądi ja yʉ́ tsꞌoqui, nɛ hin da nu ran ʉnbi maząi, pɛgue din ja ra te maząi ʉ, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Jesús y Zaqueo
Ran tꞌuti yʉ ꞌyɛ̨hɛ him bi xąnd ra mbɛti
11 Nu ra Jesús bi xih manꞌda ran tꞌuti ʉ yʉ jąꞌi, nguetho bi bɛ̨nꞌʉ yʉ jąꞌi ngue nuꞌbʉ da zøm bʉ Jerusalén ra Jesús, ꞌbex di japi di manda bʉ rá tsꞌɛdi Oją. 12 Nɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ:
―Mi ꞌbʉꞌa nꞌda ran ꞌyohʉ, ra tsꞌʉtꞌabi rá ta. Nɛ bi mba bʉ nꞌdanni nꞌda ra hnini ngue bin nde bín tꞌun bʉ rá ꞌbɛfi ngue din tsꞌʉtꞌabi bʉ rá häizɛhɛ. 13 Pɛ nuꞌbʉ mi nɛtsꞌi, bi zonꞌdʉ ꞌdɛtꞌa yʉ́ ꞌyɛ̨hɛ, ꞌdaꞌa nꞌda bi un ra mbɛti ngue ra oro xʉn ngu di muui. Nɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ: “Gui hyomhbʉ ꞌbɛꞌa da zä gui ꞌyøthʉ ngue di xąnd ma mbɛti,” bi ꞌyɛ̨mbi.
14 Nɛ nuꞌʉ yʉ jąꞌi mi ꞌbʉpʉ ja rá häi, him mi numanho a ran ꞌyohʉ. Janangue bi mbɛhni ꞌda yʉ́m ꞌbɛhni ngue mꞌbɛtꞌo da zøni da ma ngue hin din tꞌun rá tsꞌɛdi a ran ꞌyohʉ. 15 Pɛ nuꞌa ran ꞌyohʉ, bin tꞌun ran tꞌɛ̨di din tsꞌʉtꞌabi nɛ bi mbeng bʉ rá häi bʉya. Nuꞌbʉ mi zøm bʉya, bi zonꞌdʉ yʉ́ ꞌyɛ̨hɛ xí un ra mbɛti, nde da bądi hangu bi hyuxa rá mbɛti xí unꞌna nꞌda ngu nꞌda ʉ.
16 Nu ra mbʉdi ꞌyɛ̨hɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌa: “Nuya bin ja ꞌdɛtꞌa a ni mbɛti,” bi ꞌyɛ̨nꞌa. 17 Bi ꞌyɛ̨mpꞌa rá hmu bʉya: “Xʉn ho gá ꞌyøtꞌe, gra ꞌyɛ̨hɛ̨ xʉn ho, gá xąnda zʉ tsꞌʉ dá ꞌdaꞌi, pɛ nɛ ga ꞌdaꞌa nin tꞌɛ̨di ngue gui manda ꞌdɛtꞌa yʉ hnini,” bi ꞌyɛ̨mbi. 18 Nu ná yoho ra ꞌyɛ̨hɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌa: “Nuya bin ja cʉtꞌa a ni mbɛti gá ꞌdaqui ga xąndä,” bi ꞌyɛ̨nꞌa. 19 “Nuꞌi, ga ꞌdaꞌa nin tꞌɛ̨di ngue gui manda cʉtꞌa yʉ hnini ꞌbʉ,” bi ꞌyɛ̨mpꞌa rá hmu bʉya.
20 Nɛ xø manꞌda ra ꞌyɛ̨hɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌa rá hmu bʉya: “I ja ua ni mbɛti gá ꞌdaqui. Dá pɛꞌtsꞌä xʉn ho. 21 Nguetho dí pącä ꞌbɛꞌa nim ꞌbäi, ngue ya hinꞌyʉ nin huɛ̨cate. Guí honi ꞌbɛpʉ gdí hyąnba rá mbɛti yʉ jąꞌi. Nɛ guí hąnba yʉ́ huąhi, janangue dá pɛꞌtsꞌä ni mbɛti ngue dí su ga ꞌbɛdi,” bi ꞌyɛ̨nꞌa. 22 Nuꞌa rá hmu bi ꞌyɛ̨mbi: “Nuꞌa gá ma i udi ngue grá tsꞌomꞌbäi. 23 Hanja hin gá hmiꞌa ma mbɛti nꞌdahma xtí hyuxꞌi tsꞌʉ,” bi ꞌyɛ̨mbi.
24 Nɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ mi ꞌbäpʉ: “Dami hyąnbahʉ rá mbɛti na ran ꞌyohʉ nɛ gui unhdʉ a ra mbʉdi ꞌyɛ̨hɛ, nuꞌa toꞌo bi dąha xʉn ngu,” bi ꞌyɛ̨mbi. 25 Pɛ nuꞌʉ mi ꞌbäpʉ, him bi nde da ꞌyøtꞌe ꞌbɛꞌa bi man yʉ́ hmu, nguetho xʉn ngu i ja a ra mbʉdi ꞌyɛ̨hɛ. 26 Pɛ nuꞌa ra hmu bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ: “Nuꞌa toꞌo i humbi i øtꞌ ma ꞌbɛfi, hinga høntꞌa rán zäbi da dąha, pɛ manꞌda xʉn ngu ga unni. Pɛ nuꞌa hingui nde da ꞌyøtꞌ ma ꞌbɛfi, hin te da dąha, nɛ ga hąnbaꞌa dá unni,” bi ꞌyɛ̨na. 27 “Nɛ nuꞌʉ him mi ndeje dan tsꞌʉtꞌabi ua, ba sihʉ, gui sɛcpahʉ yʉ́ ꞌyʉga ua,” bi ꞌyɛ̨nꞌa ra hmu bʉya, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús ꞌbʉ mi man ran tꞌuti.
Ra Jesús bi yʉrpʉ ja ra hnini Jerusalén
28 Nɛ nuꞌbʉ mi guaꞌa bi man ra Jesús, bi thopʉya, ní mba bʉ Jerusalén. 29 Nɛ nuꞌbʉ mi tsꞌʉtho da zøm bʉ ja ra nyuni guepʉ i ja ra hnini Betfagé nɛ ra hnini Betania, 30 bi mbɛhni yoho yʉ́ xädi, bi ꞌyɛ̨mbi:
―Ní mbɛ bʉ nán jombʉ ja ra hnini. Nɛ gui tįmmi bʉ nꞌda ra tꞌʉburu án thątꞌi bʉ ja ra ndenꞌyu, nɛ xínga nꞌda ra jąꞌi ní hyutsꞌi. Bá xocui nɛ ba siui ua. 31 Nɛ nuꞌbʉ ꞌboꞌo da ꞌyänꞌnaui: “Hanja gní xocui ra buru,” gui ꞌyɛ̨nui: “Nuꞌa ra hmu i honꞌa ra buru,” gui ꞌyɛ̨nui, bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ yoho yʉ́ xädi.
32 Nɛ bi mba bʉya, nɛ bi dįnꞌa ꞌbɛꞌa xí xiꞌa ra Jesús. 33 Nɛ nuꞌbʉ mi xoc ra buru, bi ꞌyänꞌna rá mbɛti:
―Hanja gní xocui na ra buru, bi ꞌyɛ̨mbi.
34 Bi dąh yʉ xädi bʉya:
―Nuꞌa ra Hmu i honi, bi ꞌyɛ̨nꞌʉ. Nɛ bi ndepe da zix bʉya.
35 Nɛ nuꞌʉ yʉ xädi bá si ra buru bʉya, nɛ bi gąspa yʉ́ coto bʉ ja rá xʉthä ra buru nɛ bi hyuxa ra Jesús. 36 Nɛ nuꞌbʉ mi mba bʉ ꞌyu ra Jesús, nuꞌʉ yʉ jąꞌi ꞌbex bi mbøcua yʉ́ pahni bʉ ja ra ꞌyu ngue da thopʉ a ra Jesús. 37 Nɛ nuꞌbʉ mi gąpʉ ja ra nyuni ní mba bʉ Jerusalén, gätho ʉ min ꞌyohʉ ntsꞌɛdi i mbafi, bin johya nɛ bi ꞌyɛ̨spa Oją nangue yʉn tꞌøtꞌe nuįxte bi nu. 38 Bi ꞌyɛ̨nꞌʉ:
―Mająpi ra tsꞌʉtꞌabi bá ɛ̨hɛ nangue rá thuhu ra Hmu. Nɛ din ja rán johya Oją yʉ́ mbʉi yʉ jąꞌi. Nuįxtetho rá tsꞌɛdi Oją, bi ꞌyɛ̨nꞌʉ.
Entrada Triunfal de Jesús
39 Nɛ nu ꞌdaꞌʉ yʉ fariseo bi ꞌyɛ̨mpꞌa ra Jesús:
―Dami hɛcua ni xädi din hɛ̨.
40 Pɛ nuꞌa ra Jesús bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ:
―Nuꞌbʉ ga hɛcpä yʉ ngue i ɛ̨spa Oją, pɛ go da ꞌyɛ̨spa Oją ya yʉ do bongua, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Ra Jesús bin zoni nangue yʉ jąꞌi ꞌbʉpʉ ja ra hnini Jerusalén
―Min ndegä ngue xquí pąhmbʉ a dí yąnꞌahʉ bʉ ja ran ʉnbi maząi, pɛ hin gán nde gá pąhmbʉ, pɛ nuya him man zä, nguetho tenguꞌbʉ njoꞌmi ni dähʉ. 43 Nɛ da zøn ra pa ba ɛ̨h nin sʉihʉ di mbätꞌa ni hninihʉ nɛ njon da zä da bøni ngue din yąni, nɛ gan tunhdʉ ʉ bʉya. 44 Nɛ gätho ahʉ ngue guí ꞌbʉhmbʉ nʉ, da hyo ahʉ nɛ da guah ni hninihʉ. Nɛ da mba nsoꞌtꞌi, nɛ xínga nꞌda ra jądo da gopʉ. Nguetho nu ahʉ xíngui tsꞌʉ gá pąhmbʉ a ra pa xtí pø ahʉ Oją, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Jesús Llora Sobre Jerusalén
Nu ra Jesús bi hyønꞌa thi yʉ mbä bʉ ja ra dąniją
45 Nɛ nuꞌa ra Jesús bʉya, bi mba bʉ ja ra dąniją nɛ bi hyønꞌa thi gätho yʉ mbä mi ꞌbʉpʉ. 46 Nɛ nuꞌa ra Jesús bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ:
―I mam bʉ ja rám hman Oją: “Í thøꞌa ma ngu ngue da mba nthąndegä bʉ,” i ɛ̨n Oją. Pɛ nu ahʉ gá ꞌyørpadahʉ tenguꞌbʉ ra hyądo guepʉ nín ꞌyąnꞌʉ yʉ bɛ̨, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Bi tꞌømanho a bi man ra Jesús
47 Nuꞌa ra Jesús thocua thoho min xänbate bʉ ja ra dąniją. Pɛ nuꞌʉ yʉ ngʉrpa mbäją, nɛ yʉ xänbate niją, nɛ yʉ dącꞌyɛi, min nde da hyoꞌa ra Jesús. 48 Pɛ hinꞌyʉ ꞌbɛꞌa da ꞌyøtꞌe ngue da hyo. Nguetho gätho yʉ jąꞌi bi ꞌyʉrpa ra güɛnda ꞌbɛꞌa bi man ra Jesús. Njon bin nde bi ʉꞌtꞌ yʉ́ mbʉi ʉ ꞌda.
Jesús Expulsa a Los Cambistas