Nu ra Jesús bi ma ꞌbɛꞌa da tꞌøtꞌ ra pa ran säya
6
Nu nꞌda ra pa ran säya, nu ra Jesús nɛ yʉ́ xädi bi thopʉ ja nꞌda ran uątrigo. Nu ʉ yʉ́ xädi bi dʉcꞌi ꞌda yʉ trigo. Bi dɛ̨nt yʉ́ ꞌyɛꞌʉ yʉ trigo, bi za bʉya. 2 Nɛ nuꞌʉ ꞌda yʉ fariseo bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ:―Hanja in jabʉ guí øthʉ, nguetho i mam bʉ ja man tꞌɛ̨dihʉ hingui sä gui ꞌyøthʉ ra ꞌbɛfi a ra pa ran säya, bi ꞌyɛ̨nꞌʉ.
3 Nu ra Jesús bi dąti:
―Ha hin guí pąhmbʉ ꞌbɛꞌa mam bʉ ja rá søcuą Oją ngue nɛꞌa ra David bi mbɛsta manꞌda rán tꞌɛ̨di Oją, nɛꞌʉ min ꞌyohʉ, nuꞌbʉ mi tumanthuhu. 4 Nuꞌa ra David bi yʉrpʉ ja rá ngu Oją nɛ bi zi yʉ thuhmɛ rán tꞌunni Oją oxpʉ ja ra mɛxa, nɛ bi unꞌdʉ min ꞌyohʉ. Nɛ hønsɛ yʉ mbäją i sä da zi ʉ. Pɛ hin guím bɛ̨mhbʉ ra tsꞌoqui bi ꞌyøtꞌa ra David nɛ yʉn ꞌyohʉ nguetho xʉn ho bi ꞌyøtꞌʉ, bi ꞌyɛ̨nꞌa.
5 Nɛ manꞌda bi manꞌa ra Jesús, bi ꞌyɛ̨na:
―Nɛ nugä ngue dán jąꞌigä ua ja ra ximhäi, dra Hmugä,nɛ ja man tꞌɛ̨di ga mangä ꞌbɛꞌa da ꞌyøtꞌ yʉ jąꞌi ra pa ran säya.
Ra Jesús bi hocꞌa nꞌda ran ꞌyohʉ mi mbɛdi rá ꞌyɛ
6 Nɛ xø manꞌda ra pa ran säya, nu ra Jesús bi xänba yʉ jąꞌi bʉ ja ra niją. Nɛ mi ꞌbʉpʉ nꞌda ran ꞌyohʉ ra mbɛdi rán ꞌyɛi. 7 Nɛꞌʉ ꞌda yʉ xänbate niją nɛ ꞌda yʉ fariseo mi ꞌbʉpʉ, mi tømthoho, in nde da nu ꞌbɛꞌa da ꞌyøtꞌa ra Jesús ra pa ran säya, nguetho in nde di yąpꞌa. 8 Pɛ nu ra Jesús i pądi ꞌbɛꞌa im bɛ̨nꞌʉ. Nɛ bi xiꞌa ran ꞌyohʉ mi ja rá mbɛdiꞌyɛ:
―Ba ɛ̨cua, damim ꞌbäcua da nuꞌa yʉ jąꞌi, bi ꞌyɛ̨mbi.
―ꞌBɛꞌa i mam bʉ ja man tꞌɛ̨dihʉ, ndaꞌa xʉn ho ga øthʉ. Ha i mam bʉ ga øthʉ ran ho uague ran tsꞌo ga øthʉ ra pa ran säya. Uague i man bʉ gan yąnbahʉ rá te nꞌda uague i mam bʉ ga jafʉ da du nꞌda a ra pa ran säya, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
10 Nubʉya, nu ra Jesús bi hyɛ̨tꞌʉ yʉ jąꞌi, nɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌa ran ꞌyohʉ:
―Dami juąn ni ꞌyɛ.
Nuꞌa ran ꞌyohʉ bi juąn rá ꞌyɛ, nɛ bin hogui xʉn ho. 11 Pɛ nu yʉ fariseo nɛ yʉ xänbate niją ɛ̨mmɛ bin cuɛꞌʉ nɛ bi hyoni ꞌbɛꞌa sä da ꞌyørpa ra Jesús.
Ra Jesús bi huahnꞌdʉ ꞌdɛꞌmayoho yʉ́ xädi
12 Mꞌbɛjua bʉya bi mba bʉ ja nꞌda ra nyuni ra Jesús, haxa ín yąui Oją. 13 Nuꞌbʉ mi hyatsꞌi bi zohnꞌdʉ yʉ́ xädi ngue i ja a da xifi mahønꞌa. Nɛ bi huahni ꞌdɛꞌmayoho din ꞌyohʉ ngue yʉ́ ꞌbäihʉ. 14 Nɛ nuꞌʉ bi huahni, gueꞌa ra Simón tꞌɛ̨mbi ra Pedro, gueꞌa rá thuhu bi xih ra Jesús a. Nɛꞌa ra Andrés , rán ꞌyohʉ a ra Simón, nɛ ra Jacobo, nɛ ra Xuua, nɛ ra Felipe, nɛ ra Bartolomé. 15 Nɛ ra Mateo, nɛ ra Tomás, nɛ manꞌda ra Jacobo rá tsꞌʉntꞌʉ ra Alfeo, nɛ ra Simón Zelotes, 16 nɛ ra Judas rán ꞌyohʉ ra Jacobo, nɛ ra Judas Iscariote, gueꞌa xí däꞌa ra Jesús ꞌbʉ mꞌbɛjua. Nɛ gueꞌʉ bi huanꞌna ra Jesús ʉ ngue yʉ́ ꞌbäihʉ.
Discípulos Elegidos
Xʉn ngu yʉ jąꞌi bi xänba a ra Jesús
17 Nubʉya, nu ra Jesús nɛ yʉ́ xädi bi gąpʉ ja ra nyuni nɛ bin thɛhʉ xʉn ngu yʉ jąꞌi bʉ xʉn juąni, bí nɛxpʉ yʉ hnini ra xɛqui Judea, nɛpʉ ra dąhnini Jerusalén, nɛpʉ ndendądehe, guepʉ i ja ra hnini Tiro nɛ ra hnini Sidón. Nɛ nuꞌʉ, bi zøm bʉ ngue in nde da ꞌyøde ꞌbɛꞌa man ra Jesús, nɛ nuꞌʉ miꞌda bʉya, in nde da mba ma hoqui ʉ. Nɛ nu ra Jesús bi hocꞌʉ. 18 Nɛ xʉn ngu ʉ min ꞌyohʉ ra zįthu bi zøm bʉ, nɛ nuꞌa ra Jesús bi hyønꞌa thi ʉ. 19 Nɛ gätho ʉ min nde da därpa rá jąꞌi ra Jesús, nguetho gätho yʉ hyɛ̨nni bi hocꞌa nangue rá tsꞌɛdi.
Ra Jesús bi ma toꞌo din johya nɛ toꞌo da nu ra dumbʉi
20 Nɛ nubʉya, nu ra Jesús bi hyɛ̨tꞌʉ yʉ́ xädi nɛ bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ:
―Guí hyoyahʉ, pɛ ya gá cʉthʉ bʉ di manda rá tsꞌɛdi Oją janangueꞌa mająpi ahʉ.
21 Nɛ guí tumanthuhuhʉ, pɛ Oją di ja ahʉ gui tįmhbʉ a guí homhbʉ, janangueꞌa mająpi ahʉ.
Nɛ guí sähʉ ra dumbʉi ya, pɛ Oją da hyutꞌa ni mbʉihʉ, janangueꞌa mająpi ahʉ.
22 Nɛ ngutho ꞌbʉ i san ahʉ yʉ jąꞌi, nɛꞌbʉ i ꞌuegue nangue ahʉ, nɛꞌbʉ di cꞌąmanꞌʉ ahʉ, nɛꞌbʉ da ndøm mantsꞌo ni thuhuhʉ ngue guí tɛngahʉ, guecä ngue dán jąꞌigä ua ja ra ximhäi, guemhma mająpi ahʉ. 23 Gan johyahʉ, da hyu ni mbʉihʉ ꞌbʉ din jabʉ da ꞌyøtꞌahʉ yʉ jąꞌi, nguetho ngutho bi tꞌørpa ʉ yʉ pøngahyą mamꞌbɛtꞌo, nɛ i ja ꞌbɛꞌa din ꞌda ahʉ ngue am ꞌbɛꞌtsꞌi mahɛ̨tsꞌi, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
24 Nɛ xø bi ꞌyɛ̨mpꞌʉ:
―Pɛ í huɛ̨hi maha ahʉ gyʉ mɛmbɛtihʉ ngue høntꞌa ni mbɛti guím bɛ̨mhbʉ, nguetho ya hin guin nuhʉ manꞌda ran johya njąmꞌbʉ da guadi.
25 Nɛ í huɛ̨hi maha ahʉ, ngue guí ɛ̨mhbʉ hin te gadí ꞌbɛhmbʉ, pɛgue gan tumanthuhuhʉ.
Í huɛ̨hi maha ahʉ, ngue ja nin johya zɛhɛhʉ, nguetho mꞌbɛjua da du ni mbʉihʉ.
26 Í huɛ̨hi maha ahʉ ngue gätho i mamanho nangue ahʉ yʉ jąꞌi. Bin jabʉ yʉ hyäte pøngahyą bi numanho gätho yʉ jąꞌi, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Las Bienaventuranzas
Dami huɛ̨c nin sʉihʉ, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús
27 Pɛ dami ꞌyøhmbʉ na ga xi ahʉ ya, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús:
―Gui huɛ̨c nin sʉihʉ nɛ gui ꞌyørpa ran ho ʉ toꞌo i numanꞌʉ ahʉ. 28 Nɛ dami ꞌyäp Oją da mbäxꞌʉ di cꞌąmanꞌʉ ahʉ, nɛ gui ꞌyäp Oją da ꞌyɛ̨nspa rán jąpi ʉ di ʉnꞌnahʉ. 29 Nɛ nuꞌbʉ nꞌda da mbɛpꞌa ni ꞌyoguhʉ, gui ꞌbät ni hmihʉ da mbɛpꞌa manꞌda nguadi ni ꞌyoguhʉ. Nɛ nuꞌbʉ nꞌda da gąnꞌna ni cotohʉ, nɛꞌa ni pahni gui unhdʉ. 30 Dami unhdʉ ꞌbɛꞌa gätho da ꞌyä ahʉ, nɛ nuꞌa da thąnꞌnahʉ hingui ꞌyähmbʉ. 31 Nuꞌbʉ guí ndehʉ da ꞌyøtꞌahʉ ran ho ni mijąꞌihʉ ndeꞌbʉ gui ꞌyørpahʉ ran ho.
32 Pɛ nuꞌbʉ høntꞌʉ di huɛ̨cꞌahʉ gui huɛ̨jʉ, hin te di muui a ꞌbʉ, ꞌdaꞌangu gá ꞌyøthʉ ʉ him mahoqui yʉ́ mbʉi. 33 Nɛ nuꞌbʉ høntꞌʉ bi ꞌyøtꞌahʉ ran ho guí ørpahʉ ran ho, hin te di muui ꞌbʉ, nguetho in jabʉ øtꞌʉ him mahoqui yʉ́ mbʉi. 34 Nɛ nuꞌbʉ høntꞌʉ guí pąhmbʉ i jutꞌi guí hmit ni mbɛtihʉ, hin te di muui ꞌbʉ, nguetho gueꞌa i øtꞌ yʉ tsꞌomꞌbäi, di hmit yʉ́ mitsꞌomꞌbäihʉ ngue im bɛ̨ni da mba ma cospi rá mbɛti. 35 Pɛ dí xi ahʉ, dami huɛ̨c nin sʉihʉ, nɛ gui ꞌyørpahʉ ran ho ʉ, nɛ gui hmithʉ madagueꞌa guí pądi hin di cosꞌahʉ. Nuꞌbʉ ngubʉ gui ꞌyøthʉ, gueꞌa nám fądi gue yʉ́ tꞌʉhni ahʉ Oją. Nɛ i ja ꞌbɛꞌa di ꞌda ahʉ Oją bʉya. Nguetho gueꞌa i øtꞌ Oją, gätho i ørpa ran ho madagueꞌa hin da ꞌyɛ̨nꞌʉ: “Jamadi Oją.” Nɛ gätho i ørpa ran ho madague yʉ tsꞌomꞌbäi ʉ. 36 Dami huɛ̨c ni mijąꞌihʉ tengutho bʉ í huɛ̨cꞌahʉ Oją ma Tahʉ, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Sermón en el Monte
Hin gui ꞌyɛ̨mhbʉ bi ꞌyøtꞌ yʉ tsꞌoqui ʉ miꞌda yʉ jąꞌi
37 Nɛ manꞌda bi manꞌa ra Jesús, bi ꞌyɛ̨na:
―“Nuna bi ꞌyøtꞌ yʉ tsꞌoqui,” hin gui ꞌyɛ̨mhbʉ, nɛ hin da tꞌɛ̨nꞌahʉ gá ꞌyøthʉ yʉ tsꞌoqui ꞌbʉ. Nɛ ꞌyo gadí yąfʉ ni mijąꞌihʉ nɛ hin da zɛpꞌahʉ Oją, pɛ gam punbahʉ nɛ Oją di punꞌnahʉ bʉya. 38 Dami unꞌdʉ ꞌbɛꞌa i hon ni mijąꞌihʉ, nɛ Oją manꞌda xʉn ngu di coꞌtsꞌahʉ nɛ dim fons thoho a di ꞌda ahʉ xinda gueꞌa gadí un ni mijąꞌihʉ. Nguetho da ꞌyøtꞌahʉ Oją tengu guí ørpahʉ ni mijąꞌihʉ, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
39 Nɛ xø bi xiꞌa nꞌda ran tꞌuti, bi ꞌyɛ̨na:
―Hingui sä nꞌda ra xädä da ꞌyut ra ꞌyu rá mixädäui, tsꞌʉrpʉ thoho da däpʉ ja ra hyɛ̨ ʉ. Nɛ ngutho nꞌda ra jąꞌi hingui sä da ꞌyut ran ho rá mijąꞌiui ꞌbʉ hingui pąsɛ ran ho. 40 Nɛ ngutho nꞌda ra xädi, manꞌda hingui ngu pądi xinda gueꞌa rá xänbate, nɛ nuꞌbʉ bi juah rán xädi, ꞌdaꞌingu i pąhmi a. Nuꞌbʉ tsꞌʉtho i pąꞌa ra xänbate nɛ tsꞌʉtho i pąꞌa rá xädi.
41 Nɛ hingui sä gui mamhbʉ nangue toꞌo i ja zʉ tsꞌʉ ran tsꞌo ꞌbʉ xʉn tsꞌo ni mbʉihʉ. 42 Hanja gní ꞌyɛ̨mhbʉ gui zɛhmbʉ ʉ miꞌda yʉ jąꞌi di hoc yʉ́ mbʉi, nɛ ɛ̨mmɛ go xʉn tsꞌo ni mbʉizɛhɛhʉ. Jatho ꞌbɛ gui hoczɛhɛ ni mbʉihʉ, ja da zä gui zɛhmbʉ ʉ miꞌda, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Nangue rán dätꞌo dí fąꞌa ra za
43 Nɛ manꞌda bi manꞌa ra Jesús ngue bi ꞌyɛ̨na:
―Nu nꞌda ra hogaza hingui sä din zʉh yʉ́n dätꞌo ngue hingui ho. Nɛ ngutho a nꞌda ra za hingui ho, hingui sä din zʉh yʉ́n dätꞌo xʉn ho. 44 Nu yʉ́n dätꞌo i zʉpʉ, gueꞌa ctí pąhmbʉ ꞌbɛꞌa ní za a ra za, nguetho hingui sä din zʉh yʉ́n dätꞌo ngue yʉ higo bʉ ja ra ꞌuįnza. Nɛ xín din zʉh yʉn dätꞌo ngue yʉ uva bʉ ja yʉ tꞌaxꞌuįni. 45 Ngutho nꞌda ra jąꞌi xʉn ho rá mbʉi, i øtꞌ ran ho tengu i ja bʉ mbo rá mbʉi. Nɛ ngutho nꞌda ra tsꞌomꞌbäi i øtꞌ ran tsꞌo tengu i ja bʉ mbo rá mbʉi, nguetho gätho a i ja bʉ mbo rá mbʉi nꞌda, gueꞌa ní bøn rá nde nꞌda a, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.
Rán tꞌuti ʉ i øtꞌa man ra Jesús nɛꞌʉ hingui øtꞌe
46 Nɛ xø bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús:
―Hanja gní ꞌyɛ̨njʉ ni hmujʉ nɛ hin guí øthʉ ꞌbɛꞌa dí xi ahʉ. 47 Ga xi ahʉ rán tꞌuti ʉ i øtꞌa dí mangä. 48 Nuꞌʉ, i øtꞌe tengu bi ꞌyøtꞌa nꞌda ran ꞌyohʉ bi hyøꞌa nꞌda rá ngu, nɛ xʉn hɛ̨ bi ꞌyampꞌ ra häi ngue da mbämpꞌʉ yʉ jądo. Nɛ nuꞌbʉ mam bá ɛ̨h ra mboxthe, nte bi japꞌa ra ngu, nguetho mbo bim foxa ra jądo. 49 Pɛ nuꞌʉ i øh ma nde nɛ hingui øtꞌa dí mangä, rán tꞌuti ʉ tengu nꞌda ran ꞌyohʉ bi hyøh rá ngu nɛ bi ꞌyɛ̨x maxøtsꞌe yʉ jądo, nɛ nuꞌbʉ mambá ɛ̨ꞌa nꞌda ra mboxthe, ꞌbex bi yøt rán ngu bʉya, bi ꞌyɛ̨nꞌa ra Jesús.