Nabukodonozɔɔri wo ŋmunɔgɔ ke
2
Wu saanra ti yee shuun wuu li na, Nabukodonozɔɔri ya ŋmunɔgɔ ka ŋmunɔ. A lʼi wu funŋɔ pɛn fo wu ya já ŋmunɔ nige wɛ. 2 A saan wu tuduro tun na pu fiige ki cɛmɛ fɛɛ ni jinaa kapyebyii ni celɔbyii ni wɔrɔɔ cɛvɛɛ pu bɛɛri yiri, kɔnhɔ pʼi ba wu wo ŋmunɔgɔ ki ni ki kɔ́ri wu bɛ ɲaha jo wee mu. A pu bɛɛri di ba na pa saan wu yire li logo. 3 A saan wu pu pye: «Ŋmunɔgɔ ka nɛ ŋmunɔ a kee di nɛ funŋɔ pɛn fo xuuni. Na funŋɔ di wa di kee ŋmunɔgɔ ke kɔ́ri cɛ.» 4 A Kalide shɛɛn pʼi saan wu pye Aramu jomɔ pu ni na: Uun wù saan we, Kilɛ wu ma yaha shikaraga! Wèe piimu pu wa ma kapyebyii pu ge, ma ŋmunɔgɔ ki ɲaha jo wù mu, wù na ba ki kɔ́ri jo ma mu. 5 A saan wu cɛmɛ fɛɛ pu ɲɔ shɔ na: «Yee bye yee di ya nɛ ŋmunɔgɔ ki ni ki kɔ́ri jo nɛ mu wɛ, lemu na nɛ yere ge, lee li wa mɛ na yee bɛɛri cere cere, na yi piyɛyɛ yi bɛ ja na pye katapiye. 6 Ga yee bu ŋmunɔgɔ ki paari, na ki kɔ́ri wu bɛ jo, nɛ na ba yaŋmuyɔ nizaaya niɲɛhɛyɛ kan yi mu, na pɛɛŋɛ nigbɔhɔ bɛ taha yi na. Ayiwa, yi na ŋmunɔgɔ ke ni ki kɔ́ri jo na mu.» 7 A pʼi wu ɲɔ shɔ tɔɔɲiishuun wo li ni na jo: «Saan wee, ma ŋmunɔgɔ ki ɲaha jo ma kapyebyii pii mu, wù na ba ki kɔ́ri shɛ ma na. 8 A saan wu pu ɲɔ shɔ na: «Nɛ li cɛ jo, can na, tɛɛ li yee wa zhaa di dorogo, bani lemu na nɛ yere ge, yee wa lee cɛ xɔ. 9 Yee bu bye yee ya nɛ wo ŋmunɔgɔ ki paari nɛ mu wɛ, kapii tuugo nigin na ba nɔ yee bɛɛri na, bani kafinɛyɛ ni ɲuŋɔ baa jomɔ na yee wa gbegele di ba jo nɛ mu, na giin na keree ki na ba ɲɛri sani tɛɛ la tɛ ni. Yi na wo ŋmunɔgɔ ki paari na mu, nɛ na ba li cɛ lee funŋɔ ni na yi na já ki kɔri wu bɛ shɛ na na.»10 A wɔrɔɔ cɛvɛɛ pʼi saan wu ɲɔ shɔ na: «Saan we, kaa lemu mu wʼa zhaa ge, sipya wa shishiin wa ɲiŋɛ ke na wemu na já lee jo mu mu wɛ. Wu ni wu fanha ke ni wu sefɛɛrɛ ti bɛɛri ni, saan wa shishiin bɛ di sanha lee kaa le tuugo sha wu cɛmɛ fɛɛ ni wu jinaa kapyebyii ni wu wɔrɔɔ cɛvɛɛ mu wɛ. 11 Uun wù saan we, lemu mu wʼa zhaa ge, lʼa waha toro. Sipya wa shishiin da já ke paari mu mu, wu ki kɔ́ri wu bɛ paari wɛ, fo kilɛlɛɛ piimu ɲɛ ke ɲiŋɛ ke na-ɛ ge, fo pee yɛ.» 12 A lee di saan wu luu yirige fo xuuni. A wu tuduro yaha shɛ na pu Babilɔni fiige ki fungɔnyɔ fɛɛ pu bɛɛri gbo. 13 Ayiwa, ba fungɔnyɔ fɛɛ pu wo gbuuro ti wo tuduro tʼa caaga fiige ki bɛɛri ni wɛ, a pʼi gari Daɲɛli ni wu kaafɛɛ pu bɛ fɛni di zhɛ gbo.
Kilɛ ya ŋmunɔgɔ ke ni ki kɔ́ri shɛ Daɲɛli na
14 Ayiwa, a saan wu gɛdii ɲuŋɔfɔɔ Ariyɔki di gbegele wu shɛ Babilɔni fungɔnyɔ fɛɛ pu gbo. A Daɲɛli di jo ni wu ni ni fungɔngɔ fɛɛrɛ ni. 15 A Daɲɛli di Ariyɔki pye: «Ɲaha dʼa pye a saan wu le kaa le waha mɛ wɛ?» A Ariyɔki di yi bɛɛri ɲaha jo Daɲɛli mu. 16 Lee kadugo na a Daɲɛli di shɛ saan wu mu, na wu ɲɛɛri na wu cabyaa kii kan wee mu, na wee na ba kee ŋmunɔgɔ ki ɲaha jo wu mu. 17 A Daɲɛli di gari puga, na shɛ kee keree ki ɲaha jo wu kaafɛɛ pu mu: Ananiya ni Mishayɛli ni Azariya ni. 18 A wu pu pye na pu Fugba Kilɛ wu ɲɛɛri wu ɲuŋɔ ɲaari pu na, wu le kaŋmɔhɔnɔ le shɛ pu na, kɔnhɔ pu ganha bu pee gbo wɛ, wu ni wu kaafɛɛ pee, na fara Babilɔni fungɔnyɔ fɛɛ pusamaa bɛɛri na. 19 A lee kaŋmɔhɔnɔ di ba zhɛ Daɲɛli na piige ni kashɛɛ la ni. A Daɲɛli di Fugba Kilɛ wu sɔ. 20 A Daɲɛli di jo: «Pɛɛŋɛ ki taha Kilɛ mɛgɛ na na lɔ gbee na, fo gbee. Bani fungɔngɔ fɛɛrɛ ni fanha ɲɛ wee wogo. 21 Wee wʼa tɛɛgɛɛ kee, ni keree ki waa na ɲɛri. Wee wʼa saannaa pu wo fanha ki ɲɛri na buruni, na pii teŋɛɛ. Wʼa fungɔngɔ fɛɛrɛ kaan fungɔngɔ fɛɛ pu mu, na lajɛ kaan lajɛ fɛɛ pu mu. 22 Wee wʼa kacogoyo ni kaŋmɔhɔŋɔɔ ki yeege kpɛɛngɛ na. Wee ya nipiige keree ceni. Kpɛɛngɛ ya kori yaha ni wu ni. 23 Na sefɛlɛɛ pu wo Kilɛ we, fungɔngɔfɛɛrɛ te, ni fanha kemu mʼa kan na mu ge, nʼa baraga taha ma na, na ma sɔ yee wuu na. Bani lemu na wèe ya mu ɲɛɛri ge, mu ya lee shɛ nɛ na. Mu ya saan wu wo funbɛnkaa li ɲaha jo wèe mu».
Daɲɛli ya ŋmunɔgɔ ki paari saan wu mu
24 Ayiwa, a Daɲɛli di shɛ Ariyɔki mu, saan wu bi wemu tun na wu Babilɔni fiige ki fungɔnyɔ fɛɛ pu bɛɛri gbo ge, na shɛ wu pye: «Ma ganha bu yafiin bɛ pye Babilɔni fungɔngɔ fɔɔ wa shishiin bɛ na wɛ. Na ɲaha co shɛ saan wu mu, nɛ na zhɛ wu ŋmunɔgɔ ki ni ki kɔ́ri bɛ jo wu mu.» 25 A Ariyɔki di fyaala shɛ ni Daɲɛli ni saan wu mu na shɛ wu pye: «Wèe ya sipyii piimu co Zhude fiige ki ni ge, nɛ sipya wa ta pee ni wemu na já ma ŋmunɔgɔ ki ɲaha jo ma mu ge.»
26 Ayiwa, Daɲɛli wemu pu bu byi sanha na Balitazaari ge, a saan wu wu pye: «Ŋmunɔgɔ kemu nɛ ŋmunɔ ge, ta mu na já ki ni ki kɔ́ri wu paari nɛ mu can na ya?» 27 A Daɲɛli di saan wu ɲɔ shɔ na: «Kaŋmɔhɔnɔ lemu saan wʼa zhaa ge, fungɔngɔ fɔɔ wa shishiin, kelee celɔbye wa, kelee cɛmɛ fɔɔ wa, kelee wɔrɔɔ cɛvɔɔ wa shishiin da já lee kaŋmɔhɔnɔ li ɲaha jo saan wu mu wɛ. 28 Ga Kilɛ nigin yɛ wa wà fugba wu ni, wee wemu wʼa kaŋmɔhɔŋɔɔ shɛɛ ge. Kaa lemu li da ba bye cabaya na ge, lee wʼa pa zhɛ mu Nabukodonozɔɔri na. Ayiwa, ŋmunɔgɔ kemu mʼa ŋmunɔ, na kashɛɛ lemu ɲa ge, lee li wa mɛ: 29 Na mu yaha mu ya sinnɛ, mu bi ma funŋɔ kɔɔn ni ɲibaŋa keree ni. Ayiwa, wemu wʼa kaŋmɔhɔŋɔɔ shɛɛ ge, keree kiimu na ba bye cabaya na ge, kee wʼa shɛ mu na. 30 Nɛ wi ge, li wa nago kanna nɛ wo fungɔngɔ fɛɛrɛ ti tʼa pɛlɛ na toro sipyii pusamaa bɛɛri wuuro ti tàan, na lee wuu na le kaŋmɔhɔnɔ le ya shɛ nɛ na wɛ. Ga kɔnhɔ li kɔ́ri di jo saan wu mu, lemu lʼa wu funŋɔ cɔnri ge, wu lee cɛ. 31 Ayiwa saan we, kashɛɛ lemu mu ya ɲa ge, lee li wa mɛ: «Jaa wa mu ya ɲa wemu ɲɛ ba sipya ɲɛ-ɛ ge. Wee jaa wu bi tɔnnɔ na bɛlɛ, na ɲi xuuni. Wee jaa wu niyerege ki bye mu ɲahagbaa na, wu ɲɛɲaa li bi mu fyagi. 32 Wee jaa wu ɲuŋɔ bye sanni nidiimɛ, wu dodoŋɔ ni wu keye yʼi ɲɛ warifyɛn, wu yacɛrɛ ni wu shegee kʼi ɲɛ daɲaa. 33 Wu kasaangaa kʼi ɲɛ tɔɔrɔ, wu ɲidahaa kʼi ɲɛ tɔɔrɔ ni cogo tasuri. 34 Na mu yaha mu na wee jaa wu wii, a faakagereŋɛ ka di gɛgi laha kiyɛ mu faaboboŋɔ ka na sipya keŋɛ baa, na ba wee jaa wu kpɔn ɲidahaa kii na, kee kiimu ki bye tɔɔrɔ ni cogo tasuri wu ge, na kee tɔnhɔnɔ. 35 Lee taapile li ni a tɔɔrɔ te, ni cogo ke, ni daɲaa we, ni warifyɛn we ni sanni wu bɛɛri di dɔnhɔnɔ, na bye ba shinma kugun ɲɛ wɛ, kafɛɛgɛ ya wemu lɔ na gaaŋi shinma wu fɔduun ni ge. A kafɛɛgɛ di gari ni yi bɛɛri ni ali yi fɛ bɛ ya ɲa nige wɛ. Faakagereŋɛ kemu kʼa pa jaa wu kpɔn ge, a kee di ɲɛri pye faabobotɔɔngɔ, na koŋɔ ki bɛɛri tɔ.
Daɲɛli ya ŋmunɔgɔ ki kɔri shɛ saan wu na
36 Ayiwa, ŋmunɔgɔ kemu mʼa ŋmunɔ ge, kee ki wa ke. Ki kɔ́ri wu wi ge, nimɛ w’à da ba wee jo saan wu mu. 37 Uun wù saan we! Mu ɲɛ saannaa wo saan. Fugba Kilɛ wʼa saanra, ni sefɛɛrɛ, ni fanha ni nɔɔrɔ kan mu mu. 38 Kilɛ ya mu teŋɛ sipyii pu bɛɛri ni sige xaara ti bɛɛri ni shazhɛɛrɛ ti bɛɛri ɲuŋɔ ni. Xuu xuu ni ke ka bɛɛri ɲɛ ge, mu wo fanha ki ɲɛ yi bɛɛri na. Mu wu ɲɛ sanni ɲuŋɔ ke.
39 Mu kadugo na, saanra tabɛtii na ba yìri, ga tee wo fanha kʼa da ba mu wogo ki xɔ wɛ, lee kadugo na saanra taanri wuuro ti na foro yere. Tee ti wa daɲaa tɔɔrɔ te. Tee saanra ti na ba koŋɔ ki bɛɛri mara. 40 Lee bɛɛri kadugo na saanra shishɛɛrɛ wuuro na ba yìri, tee saanra ti wo fanha ki na ba waha ba tɔɔrɔ ɲɛ wɛ. Ba tɔɔrɔ ma yaaga bɛɛri tɔnhɔnɔ, na ki mɔrɔlɔ wɛ, mu na tee saanra tʼa da ba saanra tisara bɛɛri tɔnhɔnɔ, na ti mɔrɔlɔ. 41 Wu ɲidahaa kee ni wu nibɛhɛɛ kiimu mʼa ɲa kee di ɲɛ tɔɔrɔ ni cogo tasuri ge, lee ya li shɛɛ na tee saanra ti na ba daa. Ti taaga ka na ba waha ba tɔɔrɔ ɲɛ wɛ, ma na jo ba ma tɔɔrɔ ti ɲa ɲagana lemu tʼa suri cogo ki ni wɛ. 42 Ga ba mʼa nibɛhɛɛ ki ɲa ki taaga ka na ɲɛ tɔɔrɔ, ka di ɲɛ cogo wɛ, mu tee saanra ti taaga ka da ba bye ni fanha ni, taaga ka fanha na xhɔ. 43 Ma na tɔɔrɔ ti ɲa tʼa suri cogo ki ni, lee ya li shɛɛ na pii saannaa pii na ba taanra leŋɛɛ ni puyɛ ni gbajiire ni celeŋɛnɛ koo ni, kɔnhɔ pʼi binnɛ pʼi bye nigin, ga pu da já puyɛ co di mɔ wɛ, ba tɔɔrɔ ɲɛ mɛ ti ni cogo ya já yiyɛ co na mɔ-ɛ wɛ.
44 Pee saannaa pu wo tuun wu ni, Fugba Kilɛ wu na ba saanra tabɛtii yirige, temu da ga gyɛɛgi bada wɛ. Tee saanra ti da ga ba le shi watii bɛ keŋɛ ni wɛ. Tee saanra ti na ba te saanra te bɛɛri kyɛɛgi na ti xɔ fɛɛfɛɛ, ga tiyɛ pyaa na ba gori yaha fo gbee. 45 Tee saanra ti ɲɛ faakagereŋɛ ke, kee kemu mu ya ɲa kʼa kɛgi wolo kiyɛ ni faaboboŋɔ ki ni sipya keŋɛ baa, na ba tɔɔrɔ te ni cogo ke ni daɲaa we ni warifyɛn we ni sanni wu bɛɛri tɔnhɔnɔ ge. Lemu li da bye cabaya na ge, lee Kilɛ-gbɔtabaaga ya shɛ saan wu na. Ŋmunɔgɔ kʼa kaa lemu shɛ ge, lee wa da yìri wɛ, nakaara di wa ŋmunɔgɔ ki kɔ́ri wu bɛ ni wɛ.
46 Ayiwa a saannaa Nabukodonozɔɔri di nuguro sin Daɲɛli fɛɛ ni, na ɲaha ke buri ɲiŋɛ na, na wu pɛlɛ. A wu na tuduro kan na pu ma yaŋmuyɔ ni nudanga yaŋmuyɔ loolo wu na. 47 Lee kadugo na a saan wu Daɲɛli pye: «See na, mu wo Kilɛ wu wu ɲɛ kilɛlɛɛ pu wo Kilɛ we, na ɲɛ saannaa pu bɛ wo Kafɔɔ, na ɲɛ kaŋmɔhɔŋɔɔ ki bɛ wo shɛvɔɔ, bani mu ya já le kaŋmɔhɔnɔ le shɛ nɛ na.»
48 A saan wu Daɲɛli wo fanha ki ɲuŋɔ yirige, na pɛɛŋɛ yaŋmuyɔ niɲɛhɛyɛ kan wu mu. A wu Daɲɛli pye Babilɔni koomɔ pu bɛɛri wo gbafɛnɛɛri, na wu pye fungɔnyɔ fɛɛ pu bɛɛri wo ɲuŋɔfɔɔ. 49 A Daɲɛli di saan wu ɲɛɛri na wu Shadaraki, ni Meshaki ni Abɛdi-Nego pye Babilɔni koomɔ pu kaɲahashɔnrimɔɔ. A Daɲɛli yɛ pyaa di gori saan wu puga ki ni, na baari pyi wà.