Solomani ya puga ka yàa wuyɛ mu
7
Ayiwa, a saannaa Solomani di wu saannaa puga ki bɛ yereŋɛ. Yee kɛ ni taanri wʼa pye na ki yereŋɛ. 2 Puga kemu pʼa byi na Liban wo Taha ki wo puga ki ge, kee wʼa fɛnhɛ yereŋɛ. Ki ɲidaa li bye keŋɛ ɲìi xhuu nigin (100), ki kadaa li ɲɛ keŋɛ ɲii kɛlɛɛ kaguro (50). Ki ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii kɛlɛɛ taanri (30). Sɛdiri tinyeeŋɛɛ kuuyo shishɛɛrɛ ɲuŋɔ ni pu bi ki yàa, na tinbaraa taha taha kee na, kee tinbaraa ki bɛ bye sɛdiri tiye wogoo. 3 A pʼi sɛdiri tiin kii taha tinbaraa ki na, kee bye tiin kɛlɛɛ shishɛɛrɛ ni kaguro (45), kuugo bɛɛri tiin kɛ ni kaguro. 4 Fɛnɛtiri kuuyo taanri wu bye puga ki kabanugo ka bɛɛri na, na pu saha saha ni puyɛ ni. 5 Ki tajeye yi bɛɛri, ni yi gbeetiriye yi bɛɛri yi bye ni kabanuyo shishɛɛrɛ ni. Yi tajeye yi bi saha saha ni yiyɛ ni ɲahagbaa li na, fo tɔɔɲii taanri. 6 Lee kadugo na, a Solomani di tinyeeŋɛɛ ki wo kpaan li bɛ yereŋɛ, lee wo ɲidaa li bye keŋɛ ɲii kɛlɛɛ kaguro (50), li kadaa li ɲɛ keŋɛ ɲii kɛlɛɛ taanri (30). A wu tinyeeŋɛɛ wo kpaan la bɛ yereŋɛ lee ɲahagbaa na, na gba yereŋɛ li ɲahagbaa li na. 7 Lee kadugo na, a wu saanra ti wo kpaan li bɛ yereŋɛ, lee funŋɔ ni wu bi kiiri wu kɔɔn, lee ɲɛ kiiri wu wo kpaan le, na li tɔ ni sɛdiri tiin ni, na lɔ ɲiŋɛ ki na, fo faamu we.8 Wu puga ke, kemu ni wu bi shuun ge, kee bɛ bi yàa lee yaagana li na, kaaŋa katii ni, kpaan li kadugo yíri. A wu puga katii yàa ba lee kpaan li ɲɛ wɛ, Farawɔn poro pushɔ wemu wu bi leŋɛ ge, kee bye wee wogo.
9 Ye piyɛyɛ ye bɛɛri bi yàa ni faakagereye nizaaya ni, yemu ya tɛ tɛ ge, ɲaha ni pu bi yi tɛ, yi kpɛɛngɛ ki fara yi funŋɔ ki na. Yee faakagereye yʼa bi lɔ fo ɲidaa li na, na gari fo kataŋa ki ɲɔ ki na, na lɔ kpɛɛngɛ ki wo piyɛyɛ yi na, fo na shɛ nɔ kaaŋa nigbɔhɔ ki na. 10 Yi ɲidahaa ki bi yàa ni faakagereye nijeye ni, yemu yʼa pɛlɛ pɛlɛ ge, ya bye keŋɛ ɲii kɛ kɛ, ya di ɲɛ keŋɛ ɲii gbarataanri taanri. 11 A pʼi faakagereye nijeye ya taha yee na, yee yemu yʼa tɛ tɛ, na yi taanna taanna ge, na sɛdiri tiin taha wà. 12 Faakagereye kuuyo taanri bɛɛri, pʼa sɛdiri tinkuugo nigin taha wà, yee yi bi taga kaaŋa nigbɔhɔ ki bɛɛri maha círi, ma na jo ba Tɛhɛnɛ Baa Kilɛ wo puga ki wo funŋɔ ki wo kaaŋa ke, ni Kilɛ-pɛɛŋɛ puga ki wo kpaan li ɲɛ wɛ.
Labye wemu kaa lʼa le Iramu keŋɛ ni ge
(2 Caŋa Ɲɛhɛɛ Jomɔ 2:10-13)
13 Ayiwa, a saannaa Solomani di tuduro yaha pʼa shɛ Iramu yiri na pa na yìri Tiiri fiige ki ni. 14 Naxhugoshɔ wa wo ja wu bye wii na foro Nɛfitali wo gbawege ki ni, wu to wu di ɲɛ Tiiri shɛn. Iramu wo labye wu bye na daɲaa tɔɔrɔ yaŋmuyɔ yari. Wu bi ɲi fungɔngɔ fɛɛrɛ na, wu fungɔngɔ dʼa tɔnnɔ, wu dʼa keree ɲaha cɛ, kɔnhɔ wu já wʼa daɲaa tɔɔrɔ yaŋmuyɔ tuuyo yi bɛɛri yari. A wu ba saannaa Solomani mu, na ba wu wo labye wu bɛɛri pye.
Daɲaa tɔɔrɔ ti wo benɛɛ pee
(2 Caŋa Ɲɛhɛɛ Jomɔ 3:15-17)
15 A Iramu di daɲaa benɛɛ shuun yàa. Tinyeenɛ nigin wa bɛɛri wo ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii kɛ ni gbarataanri, li pɛɛrɛ tʼi ɲɛ keŋɛ ɲii kɛ ni shuun. 16 A wu ɲɔtɔyɔ shuun yàa benɛɛ pu na ni daɲaa tɔɔrɔ ni, na yee taha benɛɛ pu ɲidegee ki ni. Ɲɔtɔŋɔ ka bɛɛri wo ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii kaguro. 17 A wu daɲaa wu taga kacemɛ pa yàa, ni ɲɔhɔrɔ ta, tee bye ba tifanga ɲɛ wɛ, na yee pye benɛɛ pu ɲɔtɔyɔ yi wo yalere benɛɛ pu ɲidegee ki ni, ɲɔtɔŋɔ ka bɛɛri yalere tɛhɛɛ gbarashuun. 18 A wu daɲaa wa taga gerenadi tige yasɛyɛ ya yàa na pye kuuyo shuun, na yee le benishiimɛ wu wo yalere ti na, na shuun wa le beni shuun wo wu bɛ wo yalere ti na. 19 Ɲɔtɔyɔ yemu yi bye kpaan li wo benɛɛ pu ɲidegee ki ni ge, yee wo ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii shishɛɛrɛ, pu bi yee yàa na pye ba tige fyɛɛnrɛ ɲɛ wɛ. 20 Xuu wa bi gbogolo gbogolo benɛɛ pu ɲɔtɔyɔ yi fugba wu ni, yalere ti wo tifanga ke, ni gerenadi xhuu shuun (200) wu wo kuuyo yi ɲuɲɔ wu na, ɲɔtɔyɔ yi mahama pu ni. 21 A Iramu di pee benɛɛ shuun wu yereŋɛ Kilɛ-pɛɛŋɛ pugbɔhɔ ki wo kpaan li ɲahagbaa na. A wu nigin wa yereŋɛ kanige cɛ, na wee mɛgɛ le na Yakinia, na shuun wo wu yereŋɛ kamɛnɛ cɛ, na wee mɛgɛ le na Bowazib. 22 Kacemɛ pa pu bye benɛɛ pu ɲidegee ki ni ba tige fyɛɛnrɛ ɲɛ wɛ. Lee xɔgana li na benɛɛ pu wo labye wʼa xɔ.
Pɛgɛ nagaŋa ki wo yaagana
(2 Caŋa Ɲɛhɛɛ Jomɔ 4:2-5)
23 Ayiwa, a Iramu di daɲaa wo pɛgɛ nagaŋa ka yàa. Kee bi kuuri, ki funŋɔ ki pɛɛrɛ ti bye keŋɛ ɲii kɛ, ki jogi wu ɲɛ keŋɛ ɲii kaguro, ki ɲɔ ki nɔhɔmɛɛ li ɲɛ keŋɛ ɲii kɛlɛɛ taanri (30). 24 A pʼi tige yasɛyɛ ya tuugo yàa pɛgɛ ki ɲɔ ki nɔhɔdaan wu ni, na ki bɛɛri maha círi, keŋɛ ɲii bɛɛri tige yasɛyɛ kɛ. Yee tige yasɛyɛ yi bi yàa na pye kuuyo shuun, na yi pinnɛ yàa ni pɛgɛ ki ni. 25 Daɲaa tɔɔrɔ nupɛhɛɛ kɛ ni shuun ɲuŋɔ ni pɛgɛ ki bi teŋɛ, na nupɛhɛɛ taanri ɲaha tagi suumɔ kulo kacɛ ki na, na taanri wa ɲaha tagi caŋatomɔ pu ni, na taanri wa ɲaha tagi woroo kulo kacɛ ki na, na taanri wa ɲaha tagi Kilɛ-nɔhɔ ki na. Yee ɲuŋɔ ni pɛgɛ ki bi teŋɛ, na yi nafukunŋɔɔ ki bɛɛri le pɛgɛ ki nɔhɔ ni. 26 Pɛgɛ ki gbile wu bye kadaa nigin, ki ɲɔ ki bi yàa na pye ba cɛɛgbuu ɲɔ ɲɛ wɛ, na ki yàa ni tige yasɛyɛ ya wo jaalaa ni. Litirilee kabɔfoŋɔɔ kɛlɛɛ gbarataanri (80.000) wu bi jin ki ni.
Daɲaa tɔɔrɔ wotoriyo yi yaagana
27 Lee kadugo na, a Iramu di daɲaa wotoriyo kɛ yàa. Wotori wa bɛɛri wo ɲidaa li bye keŋɛ ɲii shishɛɛrɛ, wu kadaa li bɛ di ɲɛ keŋɛ ɲii shishɛɛrɛ, wu ɲuŋɔkana li ɲɛ keŋɛ ɲii taanri. 28 Yee wotoriyo yi wo yaagana li wa mɛ: Tuubɛbɛɛyɛ pu bi yàa, na begee kii taga yee co co na gbara yiyɛ na. 29 Yee tuubɛbɛɛyɛ ye begee kʼa co co ge, a pʼi cɛnrilɛɛ ni nupɛhɛɛ, ni serubɛɛn wo jaalaa yàa yee na, na tige fyɛɛnrɛ ta wo jaalaa yàa cɛnrilɛɛ pee, ni nupɛhɛɛ kee, ni serubɛɛn pu nɔhɔdaan ni pu fugba wu ni. 30 Wotori wa bɛɛri wu bye ni daɲaa gɔrɔyɔ shishɛɛrɛ ni, na yee le le daɲaa akisi begee kii na, na kee begee ki tara ɲidahaa kii na, guzheŋɛɛ shishɛɛrɛ wu na. Daɲaa pʼa ɲa na taga kee ɲidahaa ki pinnɛ yàa ni wotoriyo yi kadirilee pu ni, ga ki bi yìri toro tige fyɛɛnrɛ ti wo jaalaa pu tàan wɛ. 31 Wotori wa bɛɛri pʼa ɲɔ yaha wu na fugba wu ni, na kee ɲɔ ki yirige na toro keŋɛ ɲii nigin tàan, na ki pye kogogo. Kee ɲɔ ki wo pɛɛrɛ ti bye keŋɛ ɲii nigin ni taaga. A pʼi kacemɛ pa yàa yee ɲɔyɔ yi bɛ na. Ɲɔyɔ yi wo tuubɛbɛɛyɛ yi bi ta pye kogoyo wɛ, ga yi ɲidahaa ni yi kadahaa ki bɛɛri ki bye nigin. 32 Gɔrɔyɔ shishɛɛrɛ wu bye tuubɛbɛɛyɛ yi nɔhɔdaan, na yi akisi begee ki tara tara kadirilee pu na. Gɔrɔgɔ ka bɛɛri wo ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii nigin ni taaga. 33 Gɔrɔyɔ yi bi yàa ba kashɛn wotoriyo wo gɔrɔyɔ yi ɲɛ wɛ. Yi akisi begee kee, ni zhantii pee, ni yi yiriyomɔɔ pee, daɲaa pʼa ɲa na taga yi bɛɛri yàa. 34 Ɲidahaa shishɛɛrɛ shɛɛrɛ wemu wu ɲɛ wotoriyo yi guzheŋɛɛ shishɛɛrɛ wu na ge, kee ni wotoriyo yi kadirilee pu bi pinnɛ yàa. 35 Kogogo ka bye wotori wa bɛɛri wo fugba wu ni, kee wo ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii taaga. Kee wo tuubɛbɛɛyɛ ye ni ki tacoyo yi bɛɛri bi pinnɛ yàa ni wotori wu ni. 36 A pʼi serubɛɛn, ni cɛnrilɛɛ, ni fyɛnhɛgeye ya bɛ yàa yee tuubɛbɛɛyɛ ye, ni tacoyo yi wo tawaya yi ni, na tige fyɛɛnrɛ jaalaa pii bɛ yàa na yi maha. 37 Lee yaagana li na wotoriyo kɛ wu bi yàa. Pu bɛɛri wo tɔɔrɔ ti ɲɛ nigin, pu bɛɛri wo daanna wu ɲɛ nigin, pu bɛɛri wo ɲuŋɔkana li ɲɛ nigin.
38 Lee kadugo na, a wu daɲaa pɛyɛ kɛ wa bɛ yàa. Litirilee kabɔfonɔ nigin di xhuu gbaara (1 600) wu bi jin kee pɛgɛ ka bɛɛri ni. Pɛgɛ ka bɛɛri wo ɲuŋɔkana li bye keŋɛ ɲii shishɛɛrɛ, na yi teŋɛ teŋɛ wotoriyo yi ɲuŋɔ ni. 39 A pʼi wotoriyo kaguro wa sin Kilɛ puga ki kanige cɛ wu ni, na kaguro wa sin ki kamɛnɛ cɛ wu ni, na pɛgɛ nagaŋa ki sin Kilɛ puga ki kanige cɛ wu ni, woroo kulo kacɛ ke, ni Kilɛ-nɔhɔ kacɛ ki guluu li ni. 40 A Iramu di pɛyɛ ye, ni shɔɔnrɔ yakuuyoc ye, ni cɛɛgbuugoo ki bɛ yàa.
Tɔɔrɔ yagboyo yemu yʼa yàa ge
(2 Caŋa Ɲɛhɛɛ Jomɔ 4:7—5:1)
Ayiwa, labye wemu bɛɛri saannaa Solomani bi kan Iramu mu Tɛhɛnɛ Baa Kilɛ wo puga ki ni ge, a Iramu di wu bɛɛri pye na wu xɔ. 41 Benɛɛ shuun, ni pu ɲɔtɔyɔ shuun, na yee taha taha benɛɛ pu ɲidegee ki ni, ni benɛɛ pu ɲidegee ki ɲɔtɔyɔ yi wo yalere tɛhɛɛ shuun we; 42 ni yalere tɛhɛɛ shuun wu wo gerenadi yasɛyɛ xhuu shishɛɛrɛ (400) we, yalere ta bɛɛri gerenadi kuuyo shuun, na yee le benɛɛ pu ɲɔtɔyɔ yi na benɛɛ pu ɲidegee ki ni; 43 ni wotoriyo kɛ we, ni pɛyɛ kɛ we, yee yemu yʼa teŋɛ teŋɛ wotoriyo yi na ge, 44 ni pɛgɛ nagaŋa nigin, ni nupɛhɛɛ kɛ ni shuun, kee kiimu na pɛgɛ nagaŋa kʼa teŋɛ ge; 45 ni pɛyɛ ye, ni shɔɔnrɔ yakuuyod ye, ni cɛɛgbuugoo kee. Ye yagboyo ye bɛɛri Iramu bi yàa saannaa Solomani mu Tɛhɛnɛ Baa Kilɛ wo puga ki ni ge, yee bɛɛri bi yàa ni daɲaa ni, na wu wɔɔgɔ fo wu na ɲí. 46 Zhurudɛn fadaaŋa ki na pu bi daɲaa wu ɲani, ɲiŋɛ puuro ti ni, Sukɔti kulo le, ni Zaritan kulo li tɛ wu ni. 47 A Solomani di ye yɛrɛyɛ ye bɛɛri yaha Kilɛ wo puga ki ni, yi ɲɛhɛ wu funŋɔ ni, daɲaa tɔɔrɔ temu ni yʼa yàa ge, tee ɲuŋɔkana ya já cɛ wɛ.
48 A Solomani di Tɛhɛnɛ Baa Kilɛ wo puga ki yagboyo yi bɛɛri yàa: Sanni saraya tawologo ke, sanni tabali we, buuri we pʼa wo na gaan Kilɛ mu ge, wee tabali wu na pu bi wee buuri wu tɛri; 49 sanni sokinnaa pu tatahaya ye, yee bi yàa ni sanni ni, kaguro wa bye kanige cɛ, kaguro wa di ɲɛ kamɛnɛ cɛ, fɛfɛɛrɛ xuu wu ɲahagbaa li na, ni sanni tige fyɛɛnrɛ te, ni sanni sokinnaa pee, ni sokinnaa pu wo gbaragaa kee, kee bɛ bye sanni wogoo; 50 ni shɔhɔɔ, ni ŋmɔhɔɔ, ni cɛɛgbuugoo, ni golɛyɛ, ni nudanga yaara sorogo sorogo shɔhɔɔ, yee bɛɛri bi yàa ni sanni nidiimɛ ni. Gbeetiriye yi wo wegee kiimu ni gburaya yi wo ŋmahaa ki ma le kuɲuu li fugba we ni nɔhɔdaan wu ni ge, a pʼi Kilɛ wo puga ki wo fɛfɛɛrɛ ti bɛɛri wo fɛfɛɛrɛ xuu wu woyo ye, ni Kilɛ-pɛɛŋɛ puga ki wo gburaya yi woyo yi yàa ni sanni ni. 51 Labye wemu bɛɛri saannaa Solomani ya pye Tɛhɛnɛ Baa Kilɛ wo puga ki na ge, le xɔgana le na wʼa xɔ. Solomani to Dawuda bi yaŋmuyɔ yemu yaha Kilɛ yahama ni ge, a Solomani di shɛ ba ni yee ni: Warifyɛn, ni sanni, ni yagbegeye. A wu ba yi le Tɛhɛnɛ Baa Kilɛ wo naafuu puga ki ni.