Tu̱tu̱ ña̱ kaꞌán xaꞌa̱ꞌ Ester
So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌndi̱a̱ tyuunꞌ i̱i̱n rey, te̱ ni̱ na̱niꞌ Asuero
1
Kii̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌndi̱a̱ tyuunꞌ rey Asuero nuu̱ꞌ ciento oko̱ uxa̱ taꞌan ñu̱u̱ kaꞌnuꞌ xiinꞌ nda̱ꞌaꞌ a̱,
ña̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ a̱ nde̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ India,
te̱ ni̱ xaꞌa̱n ndi̱koꞌ a̱ nde̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Etiopía ndii,
2 ñu̱u̱ Susa ni̱ nduꞌu̱ꞌ ra̱ xaꞌndia tyuunꞌ kuuꞌ nu̱uꞌ ra̱,
sa̱kanꞌ ña̱ ñu̱u̱ ja̱a̱nꞌ ni̱ nduu̱ miiꞌ ni̱ ii̱n vi̱ꞌe̱ ña̱ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱.
3 Te̱ kii̱ꞌ xa̱ kuaꞌa̱n uni̱ kuiya̱ ña̱ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱ ndii,
ni̱ xa̱ꞌa̱ ra̱ i̱i̱n vi̱koꞌ kaꞌnuꞌ va̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ te̱ xaꞌndia tyuunꞌ xiinꞌ ra̱,
xiinꞌ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱.
Te̱ ni̱ ka̱na̱ tu̱ ra̱ te̱ xaꞌndia tyuunꞌ kuuꞌ nu̱uꞌ nuu̱ꞌ te̱ xíinꞌ ra̱,
te̱ ndieeꞌ ñu̱ꞌuꞌ Persia,
xiinꞌ te̱ xaꞌndia tyuunꞌ kuuꞌ nu̱uꞌ nuu̱ꞌ te̱ xíinꞌ ra̱,
te̱ ndieeꞌ ñu̱ꞌuꞌ Media.
Ni̱ ka̱na̱ tu̱ ra̱ te̱ xaꞌndia tyuunꞌ nuu̱ꞌ ñu̱u̱ naꞌnuꞌ,
xiinꞌ te̱ xaꞌndia tyuunꞌ nda̱ꞌaꞌ a̱,
ña̱ nduuꞌ kuenta miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱.
4 Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ kuni niaꞌa̱ ra̱ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ña̱ vikaꞌ ra̱ xiinꞌ ña̱ nda̱tu̱nꞌ kaaꞌ miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱ xiinꞌ ña̱ kuaꞌa̱ꞌ ña̱ ndi̱e̱eꞌ ña̱ kumiꞌ ra̱ ndii,
niiꞌ ciento ku̱miꞌ xi̱ko̱ kivi̱ꞌ ni̱ yoo̱ vi̱koꞌ ja̱a̱nꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱.
5 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xkaꞌndi̱a̱ vi̱koꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
ni̱ xa̱ꞌa̱ ra̱ i̱nga̱ ka̱ vi̱koꞌ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ ndieeꞌ miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ,
nde̱e̱ ne̱ kaꞌnuꞌ va̱ xiinꞌ nde̱e̱ ne̱ ndaꞌvi so̱ꞌo̱.
Te̱ vi̱koꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
nuu̱ꞌ ki̱ꞌe̱ vi̱ꞌe̱ miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱,
miiꞌ yoo tunꞌ i̱ta̱,
ni̱ yoo̱ a̱.
Te̱ uxa̱ kivi̱ꞌ ka̱ ni̱ yoo̱ vi̱koꞌ ja̱a̱nꞌ ni̱ xa̱a̱ ra̱.
6 Te̱ nuu̱ꞌ ki̱ꞌe̱ ra̱ ndii,
ni̱ nda̱sa̱nda̱tu̱nꞌ ni̱a̱ a̱ xiinꞌ toto̱ ndiká ya̱a̱,
xiinꞌ ña̱ kuii̱ꞌ,
xiinꞌ ña̱ ndi̱ꞌeꞌ,
te̱ ndoso̱ꞌ a̱ xata̱ꞌ yo̱ꞌoꞌ yuꞌva̱ lino,
xiinꞌ yo̱ꞌoꞌ yuꞌva̱ kuaꞌa ndu̱kunꞌ.
Te̱ ni̱ sa̱xkaꞌndi̱a̱ ra̱ yo̱ꞌoꞌ ja̱a̱nꞌ ka̱a̱ tivi̱ ña̱ ni̱ ku̱a̱ꞌa̱ xiinꞌ plata,
ña̱ ndondia to̱koꞌ ndu̱yu̱ xaꞌa̱ꞌ vi̱ꞌe̱,
tunꞌ tití xiinꞌ yuu̱ꞌ mármol.
Te̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ki̱ꞌe̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
kaaꞌ yuu̱ꞌ mármol,
ña̱ ya̱a̱ xiinꞌ ña̱ ndiaaꞌ.
Te̱ ni̱ niꞌni̱ yuu̱ꞌ kualiꞌ nda̱tu̱nꞌ nuu̱ꞌ a̱.
Te̱ ni̱ ita̱ ña̱ꞌa̱ ña̱ ni̱ ku̱a̱ꞌa̱ xiinꞌ oro xiinꞌ plata sa̱a̱ kuaꞌa̱n i̱kanꞌ.
7 Te̱ vino ndii,
xiinꞌ copa,
ña̱ ni̱ ku̱a̱ꞌa̱ xiinꞌ oro,
ni̱ ta̱a̱nꞌ ra̱ raꞌ taxiꞌ ra̱ xiꞌiꞌ ne̱ yivi̱ꞌ.
Te̱ copa ja̱a̱nꞌ ndii,
xa̱ siinꞌ xa̱ siinꞌ iinꞌ i̱ꞌi̱n a̱.
Te̱ ni̱ yoo̱ kuaꞌa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ mi̱iꞌ ndiꞌiꞌ vino te̱ xiꞌiꞌ mi̱iꞌ ku̱i̱ti̱ꞌ rey ja̱a̱nꞌ xaxa̱ꞌ ra̱ xiꞌiꞌ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ,
te̱ xiinꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ niaꞌá ra̱ nuu̱ꞌ ne̱ yivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ña̱ te̱ va̱ꞌa̱ nimá nduuꞌ ra̱.
8 Ndisu̱ ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ rey ja̱a̱nꞌ xiinꞌ sa̱kuuꞌ martomo ra̱ ña̱ sä̱koꞌoꞌ uꞌvi̱ ra̱ nde̱e̱ i̱i̱n ne̱ yivi̱ꞌ vino,
süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
i̱ꞌi̱n ni̱a̱ ku̱vi̱ ko̱ꞌo̱ sa̱a̱ ka̱ ni̱ kaꞌa̱n nimá mi̱iꞌ ni̱a̱.
9 Sa̱kanꞌ tu̱ reina Vasti ndii,
ni̱ xa̱ꞌa̱ aꞌ i̱i̱n vi̱koꞌ kaꞌnuꞌ va̱ xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ ñaꞌ siꞌi te̱ ni̱ na̱kaya̱ ndieeꞌ vi̱ꞌe̱ rey ja̱a̱nꞌ xakaꞌnuꞌ ra̱.
10 Te̱ kivi̱ꞌ ña̱ uxa̱ ña̱ yoo vi̱koꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ va̱ꞌa̱ kuni rey Asuero xaaꞌ vino ndii,
ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ ra̱ xiinꞌ Mehumán,
xiinꞌ Bizta,
xiinꞌ Harbona,
xiinꞌ Bigta,
xiinꞌ Abagta,
xiinꞌ Zetar,
xiinꞌ Carcas.
Te̱ uxa̱ sa̱aꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
te̱ ñaꞌma nduuꞌ ra̱,
te̱ xikaꞌ nuuꞌ ra̱ nuu̱ꞌ rey Asuero.
11 Ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ rey xiinꞌ sa̱kuuꞌ ra̱ ña̱ kuꞌu̱n na̱ka̱ ra̱ reina Vasti te̱ ki̱xi̱n aꞌ nuu̱ꞌ ra̱ miiꞌ nduꞌu̱ꞌ ra̱ i̱kanꞌ,
te̱ ku̱nduꞌu̱ꞌ tu̱ corona xíniꞌ aꞌ,
ni̱ katyi̱ ra̱,
sa̱kanꞌ te̱ ku̱ni̱ sa̱kuuꞌ ne̱ yivi̱ꞌ xiinꞌ te̱ kaꞌnuꞌ,
te̱ ni̱ na̱kaya̱ i̱kanꞌ,
ña̱ nda̱tu̱nꞌ aꞌ,
sa̱kanꞌ ña̱ lu̱vi̱ xa̱va̱ꞌa̱ kaaꞌ mi̱iꞌ aꞌ.
12 Ndisu̱ reina Vasti ndii,
nï̱ xi̱i̱n aꞌ sa̱xinú aꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ rey Asuero xiinꞌ te̱ ñaꞌma,
te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ.
Xaꞌa̱ꞌ a̱ ja̱a̱nꞌ na ni̱ na̱saa̱ꞌ xa̱va̱ꞌa̱ rey ja̱a̱nꞌ,
te̱ ni̱ na̱ka̱ꞌmi̱ xa̱va̱ꞌa̱ tu̱ ña̱ꞌaꞌ a̱.
13 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ xa̱kaꞌán e̱ꞌ,
te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ra̱ te̱ xini tuní xaꞌa̱ꞌ tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ,
ndee ña̱ kuní a̱ sa̱a̱ ra̱ xaꞌa̱ꞌ tu̱ꞌu̱n kuiꞌe̱ ja̱a̱nꞌ,
sa̱kanꞌ ña̱ sa̱kuuꞌ i̱tyiꞌ ndatuꞌúnꞌ ra̱ te̱ xini tuní xaꞌa̱ꞌ tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ xaꞌa̱ꞌ ña̱ kande̱iꞌ sa̱a̱ ra̱.
14 Te̱ te̱ ni̱ ndiee̱ xi̱i̱nꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
i̱i̱n ra̱ ni̱ na̱niꞌ Carsena,
te̱ i̱i̱n ra̱ ni̱ na̱niꞌ Setar,
te̱ i̱nga̱ ra̱ ni̱ na̱niꞌ Admata,
te̱ i̱nga̱ ra̱ ni̱ na̱niꞌ Tarsis,
te̱ i̱nga̱ ra̱ naniꞌ Meres,
te̱ i̱nga̱ ra̱ ni̱ na̱niꞌ Marsena,
te̱ i̱nga̱ ra̱ ni̱ na̱niꞌ Memucán.
Te̱ uxa̱ sa̱aꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
te̱ xaꞌndia tyuunꞌ kaꞌnuꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Persia xiinꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Media ni̱ nduu̱ ra̱.
Te̱ sa̱kuuꞌ tu̱ ra̱ nduuꞌ te̱ tyituní ña̱ kande̱iꞌ sa̱a̱ kuní a̱ ka̱ꞌndi̱a̱ tyuunꞌ rey ja̱a̱nꞌ.
Te̱ i̱ꞌi̱n ra̱ ndii,
tyu̱u̱n vie̱ va̱ ni̱ ndiso̱ ra̱ xiinꞌ rey Asuero ja̱a̱nꞌ ka̱niiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ja̱a̱nꞌ.
15 Te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ rey Asuero sa̱kuuꞌ te̱ ja̱a̱nꞌ ndee ña̱ kaꞌán tu̱ꞌu̱n nde̱iꞌ kuní a̱ sa̱a̱ ra̱ xiinꞌ reina Vasti ja̱a̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ nï̱ sa̱xinu̱ aꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ ra̱ xiinꞌ aꞌ kii̱ꞌ ni̱ ti̱ꞌviꞌ ra̱ te̱ ñaꞌma,
te̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ,
ni̱ xaꞌa̱n kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ aꞌ.
16 Sa̱kanꞌ te̱ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ te̱ ndieeꞌ i̱kanꞌ ni̱ kaꞌa̱n Memucán,
te̱ nduuꞌ i̱i̱n te̱ tyituní ña̱ kande̱iꞌ,
xiinꞌ rey Asuero ndii:
―Reina Vasti ndii,
süu̱ꞌ nuu̱ꞌ yoꞌó ku̱i̱ti̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ aꞌ ña̱ vä̱ꞌa̱ kaa̱ꞌ,
süu̱ꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
ni̱ xa̱a̱ tu̱ aꞌ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ yooꞌ,
te̱ xaꞌndia tyuunꞌ,
xiinꞌ nuu̱ꞌ sa̱kuuꞌ te̱ yivi̱ꞌ,
te̱ ndieeꞌ ka̱niiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ yoꞌó,
rey Asuero.
17 Sa̱kanꞌ ña̱ ña̱ ni̱ xa̱a̱ reina kaa̱ꞌ vi̱ti̱n ndii,
sa̱kuuꞌ ña̱ꞌaꞌ ku̱ni̱ kuento xaꞌa̱ꞌ a̱,
te̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ sa̱a̱ sa̱kanꞌ,
te̱ kö̱to̱ kaꞌnuꞌ ka̱ ni̱a̱ i̱i̱ꞌ ni̱a̱,
kaꞌa̱n ni̱a̱ ndii:
“Ni̱ ka̱na̱ rey Asuero ñaꞌ siꞌi ra̱,
ndisu̱ nï̱ ki̱xi̱n aꞌ nuu̱ꞌ ra̱,”
katyi̱ ni̱a̱.
18 Te̱ ñaꞌ siꞌi sa̱kuuꞌ yooꞌ,
te̱ kaꞌnuꞌ,
te̱ ndieeꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Persia,
xiinꞌ ñaꞌ siꞌi sa̱kuuꞌ te̱ kaꞌnuꞌ,
te̱ ndieeꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Media ndii,
ka̱ni̱ taꞌanꞌ ni̱a̱ kuento xiinꞌ i̱i̱ꞌ ni̱a̱ vi̱ti̱n kii̱ꞌ ku̱ni̱ ni̱a̱ kuento xaꞌa̱ꞌ ña̱ ni̱ xa̱a̱ reina Vasti kaa̱ꞌ xiinꞌ u̱nꞌ.
Te̱ ña̱ ja̱a̱nꞌ sa̱a̱ sa̱kanꞌ,
te̱ ku̱nda̱siꞌ ni̱a̱ i̱i̱ꞌ ni̱a̱,
te̱ kö̱to̱ kaꞌnuꞌ ka̱ tu̱ ña̱ꞌaꞌ ni̱a̱,
te̱ kü̱vi̱ ka̱ sa̱vi̱kuiín ña̱ꞌaꞌ e̱ꞌ.
19 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ,
naaꞌ nakuitá kuento yoꞌó,
rey,
xiinꞌ ña̱ kaꞌa̱n i̱ ndii.
Tuu yuꞌu̱ ña̱ va̱ꞌa̱ ka̱ kaꞌa̱n u̱nꞌ,
te̱ keꞌi̱ i̱i̱n nde̱iꞌ ña̱ ke̱ta̱ nde̱e̱ miiꞌ nduꞌu̱ꞌ u̱nꞌ xaꞌndia tyuunꞌ yoꞌoꞌ,
te̱ ku̱ndu̱u̱ a̱ i̱i̱n nde̱iꞌ ña̱ köo̱ꞌ ku̱vi̱ na̱ma̱,
te̱ ndoo̱ tu̱ a̱ ku̱ndu̱u̱ a̱ i̱nga̱ nde̱iꞌ nuu̱ꞌ ne̱ ndieeꞌ Persia xiinꞌ ne̱ ndieeꞌ Media,
sa̱kanꞌ te̱ köo̱ꞌ ku̱vi̱ sa̱ndo̱ñuꞌuꞌ.
Ñaꞌ nduuꞌ reina Vasti ndii,
köo̱ꞌ kivi̱ꞌ ki̱xi̱n ka̱ aꞌ nuu̱ꞌ yoꞌó,
rey Asuero,
te̱ va̱ꞌa̱ ka̱ na̱ꞌi̱ u̱nꞌ corona xíniꞌ aꞌ,
te̱ na̱ndu̱kuꞌ u̱nꞌ i̱nga̱ ña̱ꞌaꞌ,
ñaꞌ xataꞌa̱n ka̱nuꞌ corona ja̱a̱nꞌ xíniꞌ,
te̱ ñaꞌ ja̱a̱nꞌ ku̱ndu̱u̱ reina sa̱a̱ u̱nꞌ.
20 Te̱ nde̱iꞌ ña̱ kaꞌa̱n tuní u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
kuní a̱ kiku̱ a̱ ka̱niiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ u̱nꞌ,
sa̱kanꞌ te̱ ko̱to̱ kaꞌnuꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ꞌaꞌ i̱i̱ꞌ ni̱a̱,
naaꞌ te̱ kaꞌnuꞌ nduuꞌ ra̱ uun naaꞌ te̱ ndaꞌvi so̱ꞌo̱ nduuꞌ ra̱ ―ni̱ katyi̱ Memucán xiinꞌ rey Asuero.
21 Te̱ ni̱ xta̱ni̱ rey ja̱a̱nꞌ ña̱ ni̱ kaꞌa̱n Memucán xiinꞌ ra̱,
te̱ sa̱kanꞌ tu̱ sa̱kuuꞌ te̱ kaꞌnuꞌ,
te̱ ndieeꞌ xiinꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ,
sa̱kanꞌ na ni̱ xa̱a̱ ra̱ sa̱a̱ niiꞌ ni̱ kaꞌa̱n te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ra̱.
22 Te̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ ra̱ tu̱tu̱ ka̱niiꞌ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ xaꞌndia tyuunꞌ ra̱,
te̱ i̱ꞌi̱n ñu̱u̱ ni̱ ti̱ꞌviꞌ ra̱ tu̱tu̱ ña̱ ni̱ keꞌi̱ xiinꞌ tu̱ꞌu̱n ña̱ ndatuꞌunꞌ mi̱iꞌ ne̱ ndieeꞌ i̱kanꞌ,
xiinꞌ sa̱a̱ keꞌi ni̱a̱ tu̱ꞌu̱n ni̱a̱ ja̱a̱nꞌ.
Te̱ kaꞌán a̱ ña̱ sa̱kuuꞌ te̱ yivi̱ꞌ kuní a̱ ka̱ꞌndi̱a̱ tyuunꞌ ti̱xi̱n vi̱ꞌe̱ ra̱.