So̱ꞌo̱ ni̱ xa̱a̱ a̱ kii̱ꞌ ni̱ na̱ka̱ya̱ Rut ndi̱kinꞌ cebada miiꞌ xikaꞌ Booz
2
Te̱ ni̱ yoo̱ i̱i̱n te̱ i̱i̱n kuuꞌ xiinꞌ Elimelec,
te̱ ni̱ nduu̱ i̱i̱ꞌ Noemí,
ñu̱u̱ Belén,
ni̱ na̱niꞌ Booz.
Te̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
i̱i̱n te̱ vikaꞌ ni̱ nduu̱ ra̱.
2 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Rut,
ñaꞌ ni̱ ki̱e̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Moab ja̱a̱nꞌ,
xiinꞌ Noemí ndii:
―Kaꞌán ndaꞌvi i̱ xiinꞌ u̱nꞌ te̱ sa̱a̱ u̱nꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ te̱ ta̱xi̱ u̱nꞌ kuꞌu̱n na̱ndu̱kuꞌ i̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ xikaꞌ i̱i̱n te̱ va̱ꞌa̱ nimá,
te̱ ta̱xi̱ ra̱ ku̱ndiku̱n i̱ xata̱ꞌ te̱ tatú ra̱ na̱ka̱ya̱ i̱ ndu̱ku̱ cebada,
tunꞌ koyó nda̱ꞌaꞌ ra̱,
te̱ sa̱koyó i̱ ndi̱kinꞌ nuꞌ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Noemí xiinꞌ aꞌ ndii:
―Kuaꞌan,
si̱ꞌiꞌ mi̱iꞌ i̱ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
3 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ke̱ta̱ Rut kuaꞌa̱n aꞌ,
te̱ ni̱ xa̱ꞌaꞌ aꞌ nakaya aꞌ ndu̱ku̱ cebada,
tunꞌ koyó nda̱ꞌaꞌ te̱ tatú,
te̱ ni̱ sa̱koyó aꞌ ndi̱kinꞌ nuꞌ.
Te̱ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ kivi̱ꞌ aꞌ ndii,
sa̱va̱ ni̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Booz,
te̱ i̱i̱n kuuꞌ xiinꞌ ndii̱ Elimelec,
nduuꞌ miiꞌ naá aꞌ nakaya aꞌ ndi̱kinꞌ cebada ja̱a̱nꞌ.
4 Te̱ sa̱va̱ ni̱ kii̱ꞌ naá Rut i̱kanꞌ,
te̱ ni̱ xa̱a̱ Booz,
ña̱ ni̱ ki̱e̱e̱ ra̱ nde̱e̱ ñu̱u̱ Belén,
te̱ ni̱ na̱ku̱a̱tu̱ ra̱ te̱ tatú ra̱ kaꞌán ra̱ ndii:
―Yahvé na̱ko̱o̱ na xiinꞌ ndo̱ꞌ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
Te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n te̱ ja̱a̱nꞌ ndii:
―Yahvé na sa̱ñuꞌuꞌ yoꞌó ―ni̱ katyi̱ ra̱.
5 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n Booz xiinꞌ te̱ xitoꞌ te̱ tatú ra̱ ndii:
―¿Yo̱o̱ kuenta nduuꞌ ñaꞌ sa̱va̱ kaa̱ꞌ?
―ni̱ katyi̱ ra̱.
6 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n te̱ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:
―I̱i̱n ñaꞌ sa̱va̱,
ñaꞌ ni̱ ki̱e̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Moab,
ñaꞌ ni̱ xa̱a̱ xiinꞌ Noemí,
nduuꞌ aꞌ.
7 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ndaꞌvi aꞌ xiinꞌ i̱ ña̱ ta̱xi̱ i̱ ku̱ndiku̱n aꞌ xata̱ꞌ te̱ tatú na̱ka̱ya̱ aꞌ ndu̱ku̱ cebada,
tunꞌ koyó nda̱ꞌaꞌ ra̱,
te̱ sa̱koyó aꞌ ndi̱kinꞌ nuꞌ.
Te̱ nde̱e̱ ni̱a̱ꞌa̱ vi̱ꞌ ni̱ xa̱ꞌaꞌ aꞌ xatyuunꞌ aꞌ,
te̱ naá aꞌ nde̱e̱ vi̱ti̱n,
te̱ tiäꞌa̱an na̱ndiee̱ꞌ aꞌ nde̱e̱ siee ―ni̱ katyi̱ te̱ xitoꞌ te̱ tatú ja̱a̱nꞌ.
8 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Booz xiinꞌ Rut ndii:
―Ku̱ni̱ so̱ꞌo̱ u̱nꞌ,
pi̱a̱ꞌun.
Küꞌu̱n na̱ka̱ya̱ u̱nꞌ ndi̱kinꞌ cebada nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ i̱nga̱ te̱ yivi̱ꞌ.
Yoꞌoꞌ ku̱i̱ti̱ꞌ ndoo̱ u̱nꞌ na̱ka̱ya̱ u̱nꞌ u̱n xiinꞌ ña̱ꞌaꞌ ne̱ xatyuunꞌ nuu̱ꞌ i̱.
9 Tyu̱nxaꞌaꞌ va̱ u̱nꞌ miiꞌ kuaꞌa̱n ni̱a̱ nakaya ni̱a̱ a̱,
te̱ ku̱ndiku̱n u̱nꞌ xata̱ꞌ ni̱a̱ na̱ka̱ya̱ u̱nꞌ u̱n.
Xa̱ ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ i̱ xiinꞌ te̱ xatyuunꞌ nuu̱ꞌ i̱ te̱ sä̱ta̱ñaꞌa̱ꞌ ra̱ yoꞌó.
Te̱ naaꞌ i̱tyiꞌ u̱nꞌ ti̱kui ndii,
ku̱vi̱ kuꞌu̱n u̱nꞌ te̱ ko̱ꞌo̱ u̱nꞌ ti̱kui,
te̱ tava̱ꞌ te̱ tatú i̱ xiꞌiꞌ ra̱ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
10 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ka̱nduꞌu̱ꞌ ndi̱e̱e̱ Rut nuu̱ꞌ Booz ja̱a̱nꞌ,
nde̱e̱ ni̱ tondi̱a̱ nuu̱ꞌ aꞌ nde̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ña̱ kiꞌinꞌ kaꞌnuꞌ ña̱ꞌaꞌ aꞌ kaꞌán aꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:
―¿Ndiotyun na va̱ꞌa̱ ni̱a̱ te̱ yivi̱ꞌ nduuꞌ yoꞌó xini u̱nꞌ yuꞌu̱,
tee̱ꞌ ndee ñaꞌ tukuꞌ nduuꞌ i̱,
te̱ ni̱ ndi̱ꞌni̱ tu̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ i̱?
―ni̱ katyi̱ aꞌ.
11 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ na̱ku̱i̱i̱n Booz kaꞌán ra̱ xiinꞌ aꞌ ndii:
―Xiní i̱ sa̱kuuꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ ña̱ ni̱ xa̱a̱ u̱nꞌ xaꞌa̱ꞌ ñaꞌ ti̱so̱ u̱nꞌ nde̱e̱ kii̱ꞌ ni̱ xiꞌi̱ i̱i̱ꞌ u̱nꞌ.
Te̱ xiní tu̱ i̱ ña̱ ni̱ na̱ko̱o̱ tu̱ u̱nꞌ yu̱vaꞌ siꞌiꞌ u̱nꞌ xiinꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ ni̱ tuvi̱ u̱nꞌ te̱ kuaxi̱ ku̱nduꞌu̱ꞌ u̱nꞌ te̱i̱n ndu̱ tee̱ꞌ ndee xïní u̱nꞌ ndu̱.
12 Na sa̱ñuꞌuꞌ na Yahvé yoꞌó xaꞌa̱ꞌ tyu̱u̱n va̱ꞌa̱ ña̱ ni̱ xa̱a̱ u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ.
Te̱ na na̱tyaꞌvi̱ tu̱ Yahvé,
ña̱ nduuꞌ Ndiosí,
ña̱ xakaꞌnuꞌ nduꞌu̱,
ne̱ Israel,
yoꞌó xaꞌa̱ꞌ sa̱kuuꞌ ña̱ va̱ꞌa̱ ña̱ ni̱ xa̱a̱ u̱nꞌ ja̱a̱nꞌ,
xiinꞌ xaꞌa̱ꞌ a̱ ña̱ ni̱ xa̱a̱ u̱nꞌ yoꞌoꞌ,
te̱ ko̱to̱ a̱ yoꞌó ―ni̱ katyi̱ ra̱.
13 Te̱ ni̱ kaꞌa̱n ñaꞌ ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ra̱ ndii:
―Tákuiꞌe,
va̱ꞌa̱ va̱ te̱ yivi̱ꞌ nduuꞌ yoꞌó xini u̱nꞌ yuꞌu̱,
te̱ ña̱ kaꞌán u̱nꞌ xiinꞌ i̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
ni̱ sa̱kiꞌví a̱ nimá i̱,
sa̱kanꞌ ña̱ mani̱ꞌ va̱ ni̱ kaꞌa̱n u̱nꞌ xiinꞌ i̱ tee̱ꞌ ndee näkuitá i̱ xiinꞌ nde̱e̱ i̱i̱n ña̱ꞌaꞌ,
ne̱ xikaꞌ nuuꞌ nuu̱ꞌ u̱nꞌ kaa̱ꞌ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
14 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ xa̱a̱ hora ña̱ ku̱xi̱ te̱ tatú ndii,
ni̱ ka̱na̱ Booz Rut kaꞌánꞌ ra̱ xiinꞌ aꞌ ndii:
―Ni̱a̱ꞌa̱ yoꞌoꞌ te̱ ki̱ꞌi̱n u̱nꞌ i̱i̱n taꞌviꞌ xita̱ꞌ va̱ꞌa̱,
te̱ sa̱ka̱ꞌ u̱nꞌ teꞌ ya̱ꞌaꞌ xiyáꞌ nuu̱ꞌ a̱ ku̱xi̱ u̱nꞌ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ xa̱a̱ Rut,
te̱ ni̱ xi̱ku̱nduꞌu̱ꞌ aꞌ ya̱ti̱n xi̱i̱nꞌ te̱ tatú ja̱a̱nꞌ.
Te̱ ni̱ ta̱xi̱ Booz tyaaꞌ ndi̱kinꞌ yatanꞌ nda̱ꞌaꞌ aꞌ,
te̱ ni̱ xi̱xi̱ aꞌ nde̱e̱ ni̱ nda̱ꞌni̱ aꞌ,
nde̱e̱ ni̱ ndoo̱ ndo̱so̱ꞌ ña̱ xaxi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ na̱ꞌi̱ aꞌ.
15 Te̱ kii̱ꞌ ni̱ nu̱ta̱ Rut te̱ kuaꞌa̱n na̱ka̱ya̱ ka̱ aꞌ ndi̱kinꞌ cebada ndii,
ni̱ kaꞌa̱n tyuunꞌ Booz xiinꞌ te̱ xatyuunꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ndii:
―Ta̱xi̱ ndo̱ꞌ na na̱ka̱ya̱ tu̱ Rut ndi̱kinꞌ cebada ña̱ xa̱ ndieeꞌ nu̱ꞌni̱,
te̱ kä̱siꞌe̱ ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ aꞌ.
16 Te̱ sa̱koyó tyu̱u̱n ka̱ ndo̱ꞌ sa̱va̱ nu̱ꞌni̱ a̱ nda̱ꞌaꞌ ndo̱ꞌ te̱ na̱ka̱ya̱ aꞌ,
te̱ kii̱ꞌ nakaya aꞌ ña̱ ja̱a̱nꞌ ndii,
kä̱siꞌe̱ ndo̱ꞌ nuu̱ꞌ aꞌ ―ni̱ katyi̱ ra̱.
17 Sa̱kanꞌ na kuiiꞌ ni̱ ndoo̱ aꞌ nakaya aꞌ ndu̱ku̱ cebada ja̱a̱nꞌ nde̱e̱ ni̱ ku̱a̱a̱ꞌ,
te̱ kii̱ꞌ ni̱ sa̱koyó aꞌ ndi̱kinꞌ sa̱kuuꞌ nu̱ꞌni̱ ña̱ ni̱ na̱ka̱ya̱ aꞌ ndii,
yaꞌa̱ oko̱ kilo ni̱ ku̱u̱ a̱.
18 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ ti̱so̱ aꞌ te̱ kuaꞌa̱n nuꞌu̱ꞌ aꞌ ñu̱u̱ miiꞌ nduꞌu̱ꞌ aꞌ,
te̱ ni̱ niaꞌa̱ aꞌ nuu̱ꞌ ñaꞌ ti̱so̱ aꞌ ndi̱kinꞌ ña̱ ni̱ sa̱koyó aꞌ kivi̱ꞌ ja̱a̱nꞌ.
Te̱ ni̱ ta̱xi̱ tu̱ aꞌ nda̱ꞌaꞌ ñaꞌ ti̱so̱ aꞌ ja̱a̱nꞌ ña̱ xaxi̱ꞌ,
ña̱ ni̱ ndoo̱ ndo̱so̱ꞌ nda̱ꞌaꞌ aꞌ kii̱ꞌ ni̱ ta̱xi̱ ni̱a̱ ña̱ ni̱ xi̱xi̱ aꞌ nde̱e̱ ni̱ nda̱ꞌni̱ aꞌ.
19 Te̱ ni̱ nda̱tuꞌu̱nꞌ ña̱ꞌaꞌ ñaꞌ ti̱so̱ aꞌ ndii:
―¿Yo̱o̱ miiꞌ xikaꞌ ni̱ sa̱koyó u̱nꞌ ndi̱kinꞌ cebada vi̱ti̱n?
¿Miiꞌ ni̱ na̱ka̱ya̱ u̱nꞌ kuaꞌa̱ꞌ ni̱a̱ tu̱ ndi̱kinꞌ kaa̱ꞌ?
Na sa̱ñuꞌuꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ Ndiosí te̱ yivi̱ꞌ,
te̱ ni̱ tyi̱ndi̱e̱eꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ yoꞌó vi̱ti̱n ―ni̱ katyi̱ ñaꞌ ti̱so̱ Rut.
Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Rut xiinꞌ ñaꞌ ti̱so̱ aꞌ sa̱a̱ naniꞌ te̱ yivi̱ꞌ,
te̱ xiinꞌ ñu̱ꞌuꞌ miiꞌ ni̱ na̱ka̱ya̱ ndi̱kinꞌ cebada ja̱a̱nꞌ,
kaꞌán aꞌ ndii:
―Te̱ yivi̱ꞌ,
te̱ ni̱ xa̱tyuunꞌ i̱ nuu̱ꞌ vi̱ti̱n ndii,
Booz naniꞌ ra̱ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
20 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Noemí xiinꞌ aꞌ ndii:
―Na sa̱ñuꞌuꞌ kuaꞌa̱ꞌ va̱ Ndiosí te̱ ja̱a̱nꞌ.
Sa̱kanꞌ ña̱ tyindieeꞌ a̱ yooꞌ,
ne̱ tiaku vi̱ti̱n,
nde̱e̱ naa ni̱ tyi̱ndi̱e̱eꞌ a̱ te̱ xa̱ ni̱ xiꞌi̱ kii̱ꞌ ni̱ xika̱ ra̱ i̱i̱n yivi̱ꞌ.
Booz ja̱a̱nꞌ ndii,
te̱ i̱i̱n kuuꞌ ya̱ti̱n xiinꞌ e̱ꞌ nduuꞌ ra̱,
sa̱kanꞌ na kuiiꞌ kande̱iꞌ ko̱to̱ ra̱ yooꞌ xiinꞌ ña̱ ku̱ti̱a̱ku̱ e̱ꞌ,
te̱ tyi̱ndi̱e̱eꞌ tu̱ ra̱ yooꞌ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
21 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n Rut,
ñaꞌ ni̱ ki̱e̱e̱ nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ Moab ja̱a̱nꞌ,
xiinꞌ aꞌ ndii:
―Xa̱ ni̱ kaꞌa̱n ra̱ xiinꞌ i̱ ña̱ ku̱vi̱ ku̱naa̱ naa ku̱naa̱ i̱ na̱ka̱ya̱ i̱ ndi̱kinꞌ cebada nuu̱ꞌ ñu̱ꞌuꞌ ra̱ xiinꞌ ña̱ꞌaꞌ,
ne̱ xatyuunꞌ nuu̱ꞌ ra̱,
nde̱e̱ ndi̱ꞌi̱ sa̱koyó te̱ tatú ra̱ sa̱kuuꞌ ña̱ savi̱ꞌ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
22 Sa̱kanꞌ te̱ ni̱ kaꞌa̱n ka̱ Noemí xiinꞌ Rut,
xa̱nu̱ aꞌ ja̱a̱nꞌ,
ndii:
―Va̱ꞌa̱ ka̱ ku̱naa̱ naa ku̱naa̱ u̱nꞌ miiꞌ xikaꞌ Booz ja̱a̱nꞌ xiinꞌ ña̱ꞌaꞌ,
ne̱ xatyuunꞌ nuu̱ꞌ ra̱ ja̱a̱nꞌ,
si̱ꞌiꞌ miiꞌ i̱,
sa̱kanꞌ te̱ kä̱vi̱koꞌ te̱ yivi̱ꞌ yoꞌó tu̱ku̱ xaanꞌ ―ni̱ katyi̱ aꞌ.
23 Sa̱kanꞌ na ni̱ ndoo̱ Rut naá aꞌ miiꞌ xikaꞌ Booz ja̱a̱nꞌ nakaya aꞌ ndi̱kinꞌ cebada xiinꞌ ña̱ꞌaꞌ,
ne̱ xatyuunꞌ nuu̱ꞌ ra̱,
nde̱e̱ ndi̱ꞌi̱ ni̱ na̱ka̱ya̱ ra̱ sa̱kuuꞌ ña̱ savi̱ꞌ,
ndi̱kinꞌ cebada xiinꞌ ndi̱kinꞌ trigo.
Te̱ ñaꞌ ja̱a̱nꞌ ndii,
ni̱ nduꞌu̱ꞌ ingaꞌ aꞌ xiinꞌ Noemí,
ti̱so̱ aꞌ.