Abɩmelɛkɩ gbaa jamana dʋʋr Sɩsɛm dɩɩra
9
1 Yerubaalɩkɛ dɔnɩ Jedẽɔ, ɔɔ bikuun Abɩmelɛkɩ ɩɩrɛ a jal Sɩsɛm dɩɩra ɔɔ Jẽ na ɔɔ nɩɩ toora fɛw a so war ayɩ: 2 Nɩ bulene Sɩsɛm kɔ̃tɩna ayɛ wɔɔ: Gɩmɔ̃ baan nar? Yerubaalɩ bikũusɔ kpalãther yʋɔrra fɛw nɩ n ƴaal wɩ dɔ nar jamana yaa, tɩɩ bɩɛl nɩ n ƴaal a dɔ nar jamana? Sɩ nɩ jɛna dɩ anɩ khubirǝ, na anɩ tɔmɩna mɩ the. 3 Dɩ ɔɔ jẽsɔ jaal Sɩsɛm kɔ̃tɩnaa pa a mɩɩ pɩɛraa ɔmɛna. Dɩ Sɩsɛm kɔ̃tɩnaa kpɩɛr kɛr a ha Abɩmelɛkɩra, gɩdonɩ wɩ sor ɩnɩɩ tibil gɩ. 4 Dɩ wɩ tire dɛ bulo be kpalãther yʋɔr Baal-Berɩtɩ awɩ thãgbaa fʋɔr cɔra a haa. Dɩ Abɩmelɛkɩ gbaar dɛ bulo beelera a lɩmɩ tɩɩ mɔlɔsɔ, na tɩɩ kparaasɔ sɩ dɩ wa n kpaaraa. 5 Agɩpɩ a gbaar kɔ̃ ɔɔ thɩɩ cɔ Ofɩra dɩɩra a kʋʋr ɔɔ õkũusɔ kpalãther yʋɔr fɛw kɛ dɔnɩ ɔɔ thɩ Yerubaalɩ bikũusɔ boka bɩɛllala ƴũu. Diineekɛ wɩ n wenɩ Yotam, ɔr bɩɛl 'lẽ'lẽ'lẽ sɛ gɩdonɩ a wʋɔn. 6 Dɩ Sɩsɛm kɔ̃tɩna ɓibi, na Bɛtɩ-Mɩlodara fɛw kɔɔ kpar jɛ a jal sɛn thɩr kɩrɔ, kɛ khonǝni boka thelnaakɛ puǝni a pɛr Abɩmelɩkɩra jamana dʋʋr le Sɩsɛm dɩɩra.
Sokpaakɛ Yotam sonɩ
7 Dɩ mɔ̃ Yotam nɩɛnɩ dɩ wɩ pɛrɛ Abɩmelɛkɩ jamana dʋʋr, a jaal jʋʋn Garɩjɩm gɔ̃gɔ̃ yʋɔ a be hulẽbire ayɩ:
Nɛr Sɩsɛm kɔ̃tɩna, nɩ pɛ mɩ nũu,
Dɩ mɛ̃ Thãgba na pɛ nɩ nũu dakha.
8 Thɩra gɩ a ɩɩr wi bɩɛl
dɩ wa n ƴaal jamana.
Dɩ wɩ sor olɩvɩ thɩrʋra ayɩ:
Ɩna a dɔ sar jamana.
9 Dɩ olɩvɩ thɩrʋ so war:
Mɛrɛ n faa niinikɛ mɩ n 'laanɩ,
kɛ na n danɩ thãgbasɔra
na tɩbɩlala kpãkpalã ga,
sɩ a jala na khǝkhǝbǝne
thɩr kpɩɩsɔra ƴũu bɛɛ?
10 Dɩ thɩra so fɩgɩ thɩrʋra ayɩ:
Fɛrɛ, Ɩna a dɔ sar jamana.
11 Dɩ fɩgɩ thɩrʋ so war:
Mɛrɛ n faa ɩ̃ bi daakɛ mɩ n senɩ,
kɛ na bʋɔnɔnɩ kpãkpalã ga
sɩ a jalla na khǝkhǝbǝne
thɩr kpɩɩsɔra ƴũu bɛɛ?
12 Dɩ thɩra so dɩvɛ̃ thɩrʋra ayɩ:
Fɛrɛ, ɩna a dɔ sar jamana.
13 Dɩ dɩvɛ̃ thɩrʋ so war:
Mɛrɛ n faa ɩ̃ dɩvɛ̃ɛkɛ n
'laanɛnɩ daw thãgbasɔra na tɩbɩlala
sa jala na khǝkhǝbǝne thɩr kpɩɩsɔra ƴũu bɛɛ?
14 Pɩpɩɩ paar dɩ thɩrara fɛw so u thɩrʋra ayɩ:
Fɛrɛ, ɩna a dɔ sar jamana.
15 Dɩ u thɩrʋ birse thɩraale wɔɔ:
Ado ha bʋɔ nɩ n ƴaalna mɩ ɩ̃ dɔ nar jamana,
nɩ ɩna a tɔɔ ɩ̃ ɩtɩrɔ.
A nɩ bo dɔɔ na ther ɩ̃ usɔrara
a na hɩnnakɛ Lɩbã sɛɛdɩrɩ thɩrasɔ fɛw.
16 Nɛnɛ̃ɛkɛ nɩ hɩnɛ, gɩ bɔrɛ a telena mɔ̃ nɩ phiirni Abɩmelɛkɩ a dɔ jamana ya? Bɔɔ nɩ cʋʋ thale Yerubaala na ɔɔ cɔdarara bɛ? Gɩrɛ nɩ cʋʋnɩ Yerubaala teere kha na thɔmaakɛ a do nar nɩ bɛ? 17 Ɩ̃ thɩ kɔɔ kɛ̃kɛrɛnɛ a pɛ nar. Ɔɔ yi a 'laa sa taa nɩ Madɩ̃adarara. 18 Sɩ dɩ nɩ ɩɩr nĩ gɩrɛ na n kɛ̃kɛrɛna ɔɔ cɔdara, a kʋʋr ɔɔ bikũusɔ kpalãther yʋɔr boka bɩɛlla ƴũu, sɩ ɔɔ bikuun Abɩmelɛkɩkɛ a kɔnɩ ɔɔ thɔ̃daar khɛrra, dɩɩ do ɔr nɩ pɛr dɩ do jamana Sɩsɛmdarara gɩdonɩ anɩ tibil gɩ. 19 Ado gɩrɛ nɩ cʋʋnɩ nĩ, bɩ̃ bʋɔ na fɩl telẽe nɩ cʋʋna Yerubaala, na ɔɔ cɔdarara waa gel, Abɩmelɛkɩra n hana nɩ daw, nɛrɛ dakha nɩ haa daw. 20 Sɩ a mɛ̃ ga, dɔɔ n thɛ Abɩmelɛkɩra a hɩna Sɩsɛm kɔ̃tɩna na Bɛtɩ-Mɩlo kɔ̃tɩna; dɔɔ n thɛ dakha Sɩsɛm kɔ̃tɩnana na Bɛtɩ-Mɩlo kɔ̃tɩnana a hɩna Abɩmelɩkɩ. 21 Agɩpɩ dɩ Yotam ca a jal Bɛɛra dɩɩra a too le a hʋnɔna ɔɔ õkuun Abɩmelɛkɩ.
Sɩsɛmdara ɩɩrnanɛ lãʋ Abɩmelɛkɩra
22 Abɩmelɛkɩ kʋmadɩrɛ Ɩjɩrayɛl bɩsana a dana yɛna yẽther. 23 Agɩpɩ Thãgba thɔnanɛ thʋ̃kha thui Abɩmelɛkɩ na Sɩsɛm kɔ̃tɩnaa thɩ̃thɩɩn dɩ Sɩsɛm kɔ̃tɩna ɩɩrnanaa 'lãʋ. 24 Gɩ har mɛ̃ gɩ cʋʋ helu n tiir wɛr fɛʋra puureraakɛ wɩ cʋʋnɩ Yerubaalɩ bikũusɔ kpalãther yʋɔrra: Awɩ tɔmɩ̃ n heen Abɩmelɛkɩ, awɩ õkuunɩkɛra kɔɔ kʋrɛ wɩnɩ, gɩ heen Sɩsɛm kɔ̃tɩna dakha, kɛ kɔɔ buloonɩ dɩ kʋʋr ɔɔ õkũusɔ. 25 Mɔ̃ wa cʋʋnɩ sɩ gɩ puu Abɩmelɛkɩra, Sɩsɛm kɔ̃tɩna kerre tɩbɩla gɔ̃gɔ̃ yʋɔsɔ le dɩ nʋɔra dɩ wa n tagɩrɩ thɩ̃ɛ hʋ kasɔra fɛʋʋkɛ n kananɩ awɩ pa. Dɩ wɩ mɩɛrɛ Abɩmelɛkɩ gelela.
26 Ga bɔɔlera Gaal, kɛ dɔnɩ Ebɛdɩɩ bikuun, pɔr le Sɩsɛm na ɔɔ õkũusɔ dɩ ɔɔda dar Sɩsɛm kɔ̃tɩnana. 27 Dɩ Sɩsɛmdara ɩɩrɛ wi bɩɛl a jal lɔɔ a khʋʋn awɩ dɩvɛ̃sɔ a ti taan a gbɛbɩna ɓolle. Dɩ wɩ lʋʋn awɩ thãgbaa cɔra a kho thɩ̃ɛ, a yɔna dɩvɛ̃ a sɔna Abɩmelɛkɩ. 28 Dɩ Gaal Ebɛdɩɩ bikuunna so: Aɲe Abɩmelɛkɩ do? Aɲe wɩ ha kha na Sɩsɛm dɩ sɛrɛ na kpaaraa? Yerubaalɩ bikuunile, ga do Jebul dʋɔn ɔɔ khukhuǝǝ? Na n kpa Hamɔɔrɩ toora, kɛ dʋɔnɩ Sɩsɛmɩ thɩ. Aɲeraakɛ sa kpa Abɩmelɛkɩra? 29 Agɩpɩ dɩ so: Kpa! Adora mɛr n kɔɔ thɔɔ Sɩsɛmdara ma weere Abɩmelɛkɩ dapaara. Dɩ a bire hulẽ aa: Abɩmelɛkɩ wei kpa afɩ sɔrasɩsɔ a thɛ kɩɛr sa hɩnɛ!
30 Dɩ mɔ̃ Jebul, kɛ dʋɔnɩ gobanɛɛr nɩɛrnɩ gɩrɛ Gaal, Ebɛdɩɩ bikuun n mɩɩnɩ, nĩkhii fʋʋrɛ jɔɔ ka. 31 Dɩ a thʋɔn hɛllɩ a so Abɩmelɛkɩra aa: Gaal ɩnɛ kɛ Sɩsɛm na ɔɔ õkũusɔ a tɔ dɩdara dɩ wa n pɛ far. 32 A fɩ jɩ ɩrɛ dɩtɩnɔ na afɩ tookɛ hana fɩnɩ kha a ɩna wʋɔnɛ hɔ̃ ballɔ. 33 Kɛ na dɩwɩllɔ mɔ̃ wire na n phanɩ gɩ do fɩ ɩɩrɛ a mana wɩ dɩɩra. Ɔbɔɔkɛ Gaal na ɔɔ too na thenɩ wɩ kena fɩ, fɩ cʋgʋʋ mɔ̃ fɩ punoni.
34 Dɩ Abɩmelɛkɩ na ɔɔ tookɛ hanɩ kha na ɔr ɩɩrɛ dɩtɩnɔɔlera a tɩnɛ gbulona yenã, a jal a wʋɔn Sɩsɛm dɩ khuirǝ. 35 Dɩ Ebɛdɩɩ bikuun Gaal ther duuro a jɩɩl dɩ lõfonʋɔra. Dapaara Abɩmelɛkɩ na ɔɔ tookɛ fɛw hanɩ kha na ɔr thɩɩr awɩ wɔ̃ pasɔ. 36 Dɩ Gaal yɩ wɛr a so Jebulla aa: Tɩbɩla hale a the gɔ̃gɔ̃ yʋɔsɔ dɩ wa n gbũ. Dɩ Jebul sʋʋraa: Ɔ̃'ɔ̃, gɔ̃gɔ̃ jǝǝresɔ fɩ yɩ a yɩ tɩbɩla gɩ yaa fɛrɛ! 37 Sɩ Gaal bo da n ɩɩrɔ aa: Sobɔr gɩ, tɩbɩla wɛ a the gɔ̃gɔ̃ yʋɔ dɩ wa n gbũ dɩɩra, sɩ gbulõ bɩɛl na n ɩ̃ na bobonaa sɛn thɩr hʋ. 38 Dɩ Jebul sʋʋraa: Kana nɔfaara fɩ mɩɩnɩ ha? Fa kɔɔ so aa, aɲe Abɩmelɛkɩ do dɩ na kpaaraa yaa gaa? Ga do tɩbɩlaakɛra fɩ n kɔɔ phɩɩlɛnɩ gaa? Caanɛ wɩ nɛnɛ̃ nɩ ke! 39 Dɩ Gaal gbana Sɩsɛm kɔ̃tɩna ƴɩɛ dɩ wɩ thʋrɛ sʋʋ na Abɩmelɛkɩ. 40 Dɩ Abɩmelɛkɩ pɩɛrɛ ƴɔɔ dɩ ca. Dɩ a weere da n kpaan. Dɩ wɩ kʋʋrɛ tibil jɔjʋɔ foo a jalna dana dɩ lõfonʋɔra. 41 Dɩ Abɩmelɛkɩ toore Aruma dɩɩra, sɩ Jebul wee Gaal na ɔɔ õkũusɔ Sɩsɛm dɩɩra a faa, aa wa too le Sɩsɛm bã.
Abɩmelɛkɩ kʋɛrɛ Sɩsɛm dɩɩ
42 Ga dɩwɩlla Sɩsɛmdara gbɛbɩrɛ a lõ hʋɔnɔ; dɩ wɩ mɩɛrɛ Abɩmelɛkɩ. 43 Dɩ a tɩnɛnɛ ɔɔ too gbulona yẽther dɩ wɩ nɔ hɔ̃ ballɔ. Ɔbɔɔkɛ a yɩnɩ Sɩsɛmdara dɩ wa n the dɩɩra, a mana wɛr a puno wɩ. 44 Dɩ Abɩmelɛkɩ na gbulõ ʋrɛ hanɩ kha na ɔr belle dapaara a tee dɩ lõfonʋɔ. Sɩ gbulona yeɲɔɔkɛ sɛnɩ yɩrna wɩrɛ hanɩ hɔ̃ ballɔ a kʋʋr wɩ. 45 Dɩ Abɩmelɛkɩ thʋrɛ kʋʋr waa duuro a dana dʋɔrɔ sa tee dɩɩ. Dɩ a kʋʋrɛ dɩdaraakɛ harɔnɩ. Agɩpɩ dɩ wɩɛl dɩɩ sa gba laan a jallɔa 46 Dɩ mɔ̃ Sɩsɛm kɔ̃tɩnaakɛ hanɩ cɔ gbãana nɩɛrnɩ gele, wɩ thɩɩrɛ a jal lõ kaaraakɛ hanɩ le Baal-Berɩtɩ fʋɔr cɔ bɩnɔ tɩɛr a wʋɔn. 47 Dɩ wɩ mɩɛrɛ Abɩmelɛkɩ aa, Sɩsɛm kɔ̃tɩnaakɛ hanɩ cɔ gbãana hale a gbɛbɩ pa bɩɛl. 48 Dɩ Abɩmelɛkɩ ɩɩrɛ na ɔɔ tookɛ hanɩ kha na ɔr a gba kpãakpo a jʋʋn Salmɔ̃ gɔ̃gʋɔna. Dɩ a kurre thɩr jɔ̃ɔ a pɛr ɲɔ̃ gbɛgbɛlla sa so ɔɔ toora aa: Gɩrɛ nɩ yɩnɩ dɩ̃ cʋʋ, nɩ phana a cʋɛ otirǝ. 49 Dɩ wɛr fɛw kurre thɩr jɔ̃ bɩɛlbɩɛl dɩ wa n kpa Abɩmelɛkɩra. Dɩ wɩ jalnanɛ a sɔbɩna ka nʋɔ sa pɛr dɔɔ a thii wɩrɛ fɛʋʋkɛ hanɩ le ka bɩnɔ. Thale Sɩsɛm cɔ gbãdaraale khiir fɛw. Wɛr fɛw, kona na khɛra, wɩ thɔɔrɛ tɩbɩla gbɩlanɩ.
Abɩmelɛkɩɩ khi
50 Agɩpɩ Abɩmelɛkɩ ther le a jal Tebɛsɩ dɩɩra a sɔbɩ wɩ a tee dɩɩ. 51 Sɩ le dɩ bɩnɔɔle cɔ gbãa hale dɩ kona fɛw na khɛra na dʋɔ kɔ̃tɩna fɛw caalɛlɛ a lʋʋn le a kpala loo sa jʋʋn nãsʋrɔ. 52 Dɩ Abɩmelɛkɩ dãa cɔ gbãale a tɛnaa. Dɩ a tɔr pɔ lõfonʋɔra ɩnɩ n pɛr dɔɔ. 53 Dɩ khɛr bɩɛl dʋnanaa naan yʋɔ a cʋɔrʋʋ yʋʋ. 54 Dɩ a wer daɓolbirɩkɛ dʋɔnɩ ɔɔ koke thɩ̃ fʋrɔdaar a sʋʋraa: Phɛ afɩ bajɩna a pɩrɛ mɩ, gɩ do nɔɔ wa n so khɛr bulone kɔ ma'. Dɩ daɓolbirile gʋɔ dɩ khi. 55 Ɔbɔɔkɛ Ɩjɩrayɛl bɩsana yɩɛnɩ dɩɩ do Abɩmelɛkɩ khire, wɛr fɛw bɩɛlbɩɛl kɛrɛ a kɔ̃ awɩ cɔsɔ.
56 Thale Thãgba cʋʋ dɩ puureekɛra Abɩmelɛkɩ kɔɔ cʋʋnɩ ɔɔ thɩ, mɔ̃ a kʋʋrnɩ ɔɔ õkũusɔ kpalãther yʋɔr bir kɛr a heenʋʋ. 57 Dɩ Thãgba cʋʋrɛ dakha dɩ Sɩsɛmdaraa puukɛ wɩ kɔɔ cʋʋnɩ bir kɛr heen wɩ yʋɔ. Thale Yerubaalɩ bikuun Yotamɩ sɔ̃ɔkɛ a sɔ̃ wɩnɩ kpaan war ɔmɛna.