Busoga nu mponga za kwanza milembe.
28
1 Nu atendile lingo bunee: “Ndi mwanze Yehowa, Kalaga weinyu, nu kulanga makakizio mansania manamukakizia lelo, nti Yehowa, Kalaga weinyu, amubike gantata ga bingo bilongo binsania bya kisi. 2 Nu mponga zeno insania zakaswe kumuli, ndi mwanza iyuki lya Yehowa, Kalaga weinyu:
3 Mwakaswe mponga mu miino nu mu masoa.
4 Ibuta lyeinyu lyakaswe mponga, nu matubulo ma kisi kyeinyu nu byana bya bituganwa byeinu, u byana bya ngombe nu bya mikoko zeinyu.
5 Mwakaswe mponga mu matubulo buno mwabe na mengi ma kweka mu nzi zeinyu nu makuka ma kututa buno mwalie.
6 Mwakaswe mponga mu nkungu za kwingila mu numba zeinyu, nu mu nkungu za kubasa muzo.
7 Yehowa akinde beiti beinyu bakwemana kumuli. Bavwe mu nzila emozi, tondo batine mu nzila mutubakamo.
8 Yehowa asinge kumuli busoga mu bigenge byeinu, nu mu binsania bimukakita mu kisi kyamukasa Yehowa, Kalaga weinyu, amukase mponga.
9 Yehowa amulindie kuba kilongo kyasililila, anga bwamulagile, ndi mwanza makakizio ma Yehowa, Kalaga weinyu, nu kwenda mu nzila zage insania. 10 Nu bilongo binsania bimone buno mwakutibwa na Yehowa nu byo byamukue boba.
11 Yehowa amwitizie na busoga bwingi, nu mwabe na bana beingi, nu byana byingi bya ngombe zeinyu, nu biguma byingi bya miti zeinyu, mu kisi kyalagile ku basoinyuwe buno amukasa kyo. 12 Yehowa amukandulile mwigulu, u isuku a lyage lisoga, nu mbula zaloke ku nkungu zazo, nu amukase mponga ku mulimo unsania wa maboko meinyu. Mwambye bilongo byingi, tondo inyuwe tamwambe. 13 Yehowa amubike lwabusio lwa bingo bilongo, nu ta kumbusa kwabyo, nu gantata gabyo nu ta gansi kubyo, ndi mwanza makakizio ma Yehowa, Kalaga weinyu, manamukakizia lelo, kumalanga nu kumakita. 14 Tamugaluke ku seidume aba ku seikazi; tamuyange tungo tulaga nu kutukitila.
Biswililo bya kutanza.
15 Tondo ndi tamwanza iyuki lya Yehowa, Kalaga weinyu, nu kwidanga kukita makakizio mansania nu milembe zage zinamukakizia lelo, nti biswililo bibino binsania byavwe kumuli nu kumukata.
16 Mwaswililwe mu miino, nu mwaswililwe mu masoa.
17 Mwaswililwe buno tamwabe n'idia lyakuka kweka mu nzi zeinyu aba kututa mu bilunga kulongeka idia.
18 Bana beinyu baswililwe, nu biguma bya kisi, nu byana bya ngombe nu bya mikoko zeinyu.
19 Mwaswililwe gamukwingila nu mwaswililwe gamukubasa.
20 Yehowa amusingile biswililo, kulubikana nu kuzugilwa mu binsania bimwakita, aaba nu mwazike nu kuzimina yiliyili ku kabamba ka bubi bwa kumusiga. 21 Yehowa amusingile lusambo lukali aaba nu asile kumuzikya mu kisi kimukwenda kwiyana. 22 Yehowa amusingile lusambo na muzuzo mukali, nu musi mukali nunse geteli mbula, nu mbubu nu kibozia, aaba nu asile kumuzikya mu kisi. 23 Igulu lili gantata geinyu lyabe anga nsubi, nu kisi kili kunsi kweinyu kyabe anga kyuma. 24 Yehowa agalukye mbula kuba mukungu. Wamukolokele kutuka kwigulu aaba nu mwazike.
25 Yehowa amukindie lwabusio lwa beiti beinyu. Mwabase kwitana nabo mu nzila emozi, nu mwatine lwabusio lwabo mu nzila mutubakamo. Nu mwabe kintu kya kukubwa misisi na makota mansania meli mu kisi. 26 Bitumba byeinyu byabe idia lya tuzoni tunsania twa mpelela, nu lya nyama insania za mu lubanda, nu takwabe muntu wampa wa kuzipumbia.
27 Yehowa amusambie na muute ma Misri nu byulu nu ndubi nu mpele, nu tamwavwame kona. 28 Yehowa amusambie na busile nu mwabe byuku nu kuba na kuzangazanga mu mitima. 29 Mwalimelime mu makuluka anga bukulimalima kyuku mu kapilo, nu tamwamone nzila zeinyu. Mwababazibwe bindi binsania, nu kunyagwa bintu, nu takwabe wampa wa kumukasia.
30 Muntu ande mukikulu nu ungo wamulume amusonge. Obake numba nu nteikale muzo. Alime isoa tondo ntalie ku biguma byalyo. 31 Mulume weinyu wa ngombe aseswe lwabusio lweinyu, nu tamwalie kuzo. Mpunda zeinyu zanyagwe na magala lwabusio lweinyu nu tazasubibwe kumuli. Mikoko zakaswe ku beiti beinyu nu takwabe wampa wa kuzonia. 32 Basikila nu bakinga beinyu batolwe ku bango bantu, nu meiso meinyu mabulole nu tamamone lingo kubo; nu inyuwe tamwabe na magala ma kukita kena kubakasia. 33 Biguma bya kisi kyeinyu byalibwe na bango bantu bamuteizi, nu mwababazibwe nu kuba na kabebe. 34 Mwabe basile na bibyo bimwamone kubyo na meiso meinyu. 35 Yehowa amusambie na muute makali matanavwama kona, kutukila ku masindi aaba nu gantata g'itoe.
36 Yehowa amupumbie, beinyuwe nu mukota weinyu u mwabike gantata geinyu, ku kilongo kimuteizi, inyuwe aba basoinyuwe; nu gago mwakumbamine tungo tulaga twa miti nu twa makozi. 37 Mwabe kintu kya kukubwa masisi nu kwililikwa nu kuba musumo munkatini mwa bilongo binsania, nu bamuseke nunse mu biziki binsania byamupumbia Yehowa.
38 Mwayike mbuto ningi mu masoa, nu mwatubule nkeke tugu, kubuno nzige zazilie. 39 Mwayike masoa ma mizabibu nu kumalima, tondo tamwalie biguma byazo aba kunua mazi ma biguma byazo, kubuno bizimu byazilie. 40 Mwabe na miti za mizeituni kunsania ku kisi kyeinyu, tondo tamwibongie na makiti ma biguma byazo, kubuno miti zakolokye biguma byazo. 41 Mwabute bana basikila nu bakinga, tondo tamwabakuzie buno babe bakulu, kubuno bekwe kuba bakobe. 42 Nzige zalie biguma binsania bya miti nu matubulo ma masoa meinyu mu kisi kyeinyu. 43 Mugeni uli munkatini mweinyu eisakike gantata geinyu, nu inyuwe tondo mwabe kunsi kwage. 44 We akwambye, nu inyuwe tamwamwambye kena. We abe itoe, nu inyuwe mwabe kunsi kwage.
45 Biswililo bibino binsania byavwe kumuli, nu kumuyanga nu kumukata aaba nu mwazike, kubuno tamwanzile iyuki lya Yehowa, Kalaga weinyu, kulanga makakizio mage nu milembe zage zaamukakizizie. 46 Bibe tulolesio nu miganogano kumuli nu ku ibuta lyeinyu aaba nu ku milyalya. 47 Kubuno tamwakitide Yehowa, Kalaga weinyu, na mbogimbogi nu kyelele mu bindi bya busoga bweinyu, 48 kasi mwakitile beiti beinyu mu nzala nu mpusia, ku mundulu weinyu nu buzambi bweinyu. Yehowa asinge babo beiti kumukinda nu kumwekya kisanga kya kyuma kya bukobe ku ikosi aaba nu amuzikye.
49 Yehowa amane kilongo kili bulazi n'inyu, kili ku kuzinda kwa kisi, nu kyasasie kuvwa kumuli anga kulenga kwa ndiu. Tamwamenye mutendezi wabo, 50 nu beli na meiso makali. Tabeli na lwanzo ku bakulu aba kyombo ku basikila. 51 Balie byana bya bituganwa byeinu nu biguma nu mbuto za kisi kyeinyu aaba nu mwazikibwe. Tabamusigile ngano aba maku m'ituba aba makiti aba byana bya ngombe aba bya mikoko zeinyu aaba nu bamuzikye nunsania. 52 Batimbe miino insania za kisi kyeinyu aba nu mikolo zazo za magala zimwalemanine zagoa. Bamutimbe mu kisi kinsania kyamukasa Yehowa, Kalaga weinyu. 53 Ku kabamba ka mbabazio zamubabazie beiti beinyu mwalie bana beinyu, u misuna za basikila nu za bakinga bamukasile Yehowa, Kalaga weinyu. 54 Wamulume uli musosu munkatini mweinyu nu watamba nunse ntabe na kyombo, tondo abe na meiso makali ku mibuto nu ku mukazi wage wakwelama nu ku bana bage basigala nage. 55 Ntakase kyindi kimozi kya mwana wage wakulia, kubuno nteli na kingo kimozi kya kulia ku kabamba ka bita bikali nu mbabazio zamubabazia beiti mu miino zeinyu insania. 56 Mukikulu uli musosu nu watamba nunse buno ntatunda kubika kugulu kwage gansi, abe na meiso makali nu mabi ku iba wage nu ku basikila nu bakinga bage, 57 nu ntakase kubo kyindi kya kibutilo kubuno atunde kukilia ku lumbisombiso, ku kabamba ka kwida binsania mu bita nu kutimbibwa na beiti mu mbabazio zamubabazia beiti mu miino zeinyu insania.
58 Ndi tamwidanga kukita bitondo binsania mu mulembe wono, u bibyo byasanzilwe mu wono mukanda, nu ndi tamwakua Yehowa, Kalaga weitu, boba nu izina lyage lya lutanuno nu lya kukwitia boba nunse, 59 nti Yehowa alusie nsungio nkali kumuli nu ku bana beinyu, u nsambo nkali nu za kwizizia, u nsambo za kuzikya kumbusa kwa bindi byingi. 60 Nu alusie lingo nsambo za Misri zimwakule boba nu zamukate. 61 Yehowa amulusizie lusambo na lusambo nu lusungio na lusungio lutasanzilwe mu mukanda wono wa milembe aaba nu mwazike. 62 Mwabezaga beingi anga nkeninkeni za kwigulu, tondo mwabe bakeke, ta beingi, kubuno tamwanzile iyuki lya Yehowa, Kalaga weinyu. 63 Nu anga bukubogaboga Yehowa kumukitila busoga nu kumwitizia, ububo Yehowa abogeboge kumuzimizia nu kumuzikya, nu mwapumbibwe mu kisi kimukwingila mukyo kukiyana. 64 Yehowa amubalanganie ku bilongo binsania, kunsania ku kisi aaba nu ku kuzinda kwakyo. Gago mwakitile tungo tulaga tumuteizi, inyuwe aba basoinyuwe, tulaga twa miti nu twa makozi. 65 Munkatini mwa bibyo bilongo tamwabogeboge, tondo Yehowa amukase mitima za boba nu meiso makuzenzela nu kalenganio katamba nu tamwamone bubobelelo. 66 Nu mitima zeinyu zazangezange, ziyale na boba musi nu kindi, tamwabe na kilemanizio kya kalamo keinyu. 67 Nindunindu mwatende bunee: ‘Songo igolo!’ nu mwigolo nti mwatende bunee: ‘Songo nindunindu!’ ku kabamba ka boba bukwizazia mitima nu ka bibyo bimukumonako. 68 Yehowa amusubye lingo ku Misri mu maato, ku kiziki kinamubwide bunee: ‘Tamwende ko lingo.’ Gago mwikunzie ku beiti beinyu kuba bakobe bamulume nu bakikulu babo, nu takwabe muntu witabizie kumukunza.”