Lucas
Pexanialiwaisi, Jesucristo peliwaisi, Lucasa peyaquinaeliwaisi
Lucas pajamatabëcuene yabara yaquina Jesucristo peliwaisi mapabaxutotaje, Teófilojawabelia
1
1-2 Pamatacabi Jesús ponapona mapanacuataje, jiwi ayaibitsaëtoxaneto cuenetanetsi pexanaponaponaejawa. Jumetanetsinua petaxuxuabijawaweliacujinae jiwi liwaisi petsipaebaponaejawa. Nexata, Jesús pitorobiwi, paebanajetarubena tomaranëjawa bajaraPonë peliwaisi, pexanialiwaisi. Nexata, bajarapaliwaisi pejumetaewi, ayaibitsaëto baja cajena tsaponae. Jesús pecuenetaewitsi, pejumetaewitsinua wajunupaebatsi. Nexata, pejumetaewi juya mataropotsia yaquina, petsipaebinexa itsamonaejawabelia.
3 Nexata, xaniawaetsia tayapëtaenexa, yanijobajë Jesús pecuenetaewijawabelia, pejumetaewijawabelia-ata. Bajaraxuata, xanë-ata netsitaxanepana bajarapacuenia tacatoyaquinaenexa mapaliwaisije, xamë, Teófilomëjawabelia. Catoyaquinatsi xamë-ata xaniawaetsia neyapëtaenexa pacuenia Jesús jumaitsi tsaponae caeliwaisi canacujitsia, pexanaponaejawanë yabara-ata.
4 Copiaya baja picani itsamonae catsipaeba bajarapaliwaisi. Itsiata, icatsia xanë catoyaquinatsi, tacayapëtaeya-exanaenexa jane baja xaniawaetsia bajarapaliwaisi pexaniajailiwaisicuene.
Ángelnë tajëwelia yapëtaeya-exana sacerdotenë Zacarías-jawabelia, pexënato pexainaejawanexa
5 Mapacueniaje taxuxuaba Jesús peliwaisi. Pamatacabi abaxë Herodes eweta Judea nacua, bajarapamatacabi sacerdotenë Abías pijabitsaëtoyajuwënënë ponapona sacerdotenë Zacarías. Bajaraponë pijawa pewënë Elisabet, sacerdotenëmi Aarón-pijinë pemomoxiyajuwënëwa.
6 Bajarapajiwibeje xaniawaetsia ponaponabeje Dioso pitabarata. Nexata, jumecowënëtsiaponaponabeje daxita pacuenia Dioso itoroba judíowi pexanawanapaenexa.
7 Itsiata, bajarapajiwibeje pexi apoxainaebeje, tsipaji Elisabet mawecowa. Bitso baja perujujiwiyobeje.
8 Nexata, pasemanata Abías pijabitsaëto, daxita sacerdotewi, tsicarucatsi penajua-ewetsinexa templobo, bajarapamatacabijawa Zacarías tocopatatsi penacuenebinexa templobo-ënëta, Dioso pitabarata.
9 Abaxë sacerdotewi petaxuxuabiwajënaeya penacuenebijawa, pijacujirucuenia exana, penayapëtaeponaenexa xua caenë canacujitsia nacuenebijitsia templobota. Nexata, Zacarías tocopatatsi templobo-ënëalia petajuitsinexa inciensopërë, petuxujuwijawa. Bajaraxuata, bajaraponë joneya temploboyalia, petajuitsinexab jane baja inciensojawanë.
10 Paepatota tajuitanuca bajarapa-inciensopërë, jiwi ayaibitsaëtoxaneto templobojumawelia wajëcanubena Diosojawabelia.
11 Nexata, paepatota tajuitanuca incienso, altar-muxuneneta, pecujuanenia tsitanaitajëtatsi ángelnë.
12 Nexata, Zacarías itsa taenuta ángelnë, apoyapëtae pacuenia exanaejitsia, bitso pejamatabëcuenenajunawiacaexae.
13 Nexata, ángelnë jumaitsi Zacarías-jawabelia:
—¡Zacarías, pëtsa junawame! Dioso baja cajena cajumetane newajëtsijawa. Nexata, nijawa Elisabet, catonacoxitsiana. Nexënatonëyo raja xainaename. Wënërubianame bajaraponëyo Juan.
14-15 Pinijicuenia, jiwi ayaibitsaëto yajawa, barëyamë tsane bajaraponëyo itsa catonaexanaena, tsipaji bajaraponëyo ayaijamatabëcuenenë tsane Dioso pitabarata. Apo-apae tsane piataneranë, vinora-ata. Pena pecototojawaweliacujinae, tsijamatabëwënëcaenatsi Espíritu Santo, pitorobicueniatsi pexanabiabinexa.
16 Nexënato Juan pejamatabëcueneta, ayaibitsaëto Israel nacuapijiwi najamatabëcuenepënëyorobiana petuxanenë Diosojawabelia, pibisiacuene pexanaejawawecua.
17 Bajaraponë Espíritu Santo jamatabëcuenecaëjëpaeya-exanaenatsi, Dioso pesaëta petsipaebinexa Dioso peliwaisi, pacuenia bajayata jamatabëcuenecaëjëpaeya-exana profeta Elíasc. Nexata, bajaraponë petsipaebiliwaisita, penacoxi-itoyawimi-ata, icatsia nacoxi barajamatabëcuene xanepanaena. Pamonae-ata pijinia piajamatabëcuenebejewimi-ata, jamatabëcuenexanepanaeya-exanaenatsi, pepoPetuxanenë penajetarucaewajënaeya. Bajarapacuenia exanaena, xaniawaetsia bajarapamonae pecopiapitsinexa pepoPetuxanenë, pamatacabi najetarucaena —jai ángelnë.
18 Zacarías nexata yanijoba ángel-nëjawabelia. Jumaitsi:
—¿Detsa pacuenia yapëtaenajë pexaniajaijawa taxënato taxainaejawanexa?, tsipaji rabaja xanë perujunënë. Tajawa-ata baja perujuwa —jai.
19 Nexata, ángelnë jumaitsi Zacarías-jawabelia:
—Xanë raja Gabrielnë, Dioso pijajiwitonënë. Dioso baja cajena nitoroba tacatsipaebinexa mapapexanialiwaisije.
20 Nexata, xaniajanë. Itsiata, tanejume-aebixaemë tacatsipaebiliwaisi, nexata baja, aeconoxae apocacaëjëpae tsane necuaicuaijaijawa. Pamatacabi catocopiapatsiana xua yabara najumecapanepaeya catsipaebatsi, matapania jane baja, icatsia cuaicuaijamë tsane —jai ángelnë.
21 Paepatojebi Zacarías templobo-ënëalia ponapona, jiwi pijinia templobojumawelia ewetanubenatsi pepitsapaejawarena. Bajarapamonae najumaitsi tsaponae: «¿Demeta xuajitsia Zacarías bepijia apopitsapaerena?», najai tsaponae.
22 Itsa jane baja Zacarías pitsaparena templobowecua, apocaëjëpaetsi pecuaicuaijaijawa pejumepitsapaenexa. Biji rajane, pecobeta tsipaeba besiyanëcuenia, jiwi peyapëtaeya-exanaenexa. Nexata, pamonae ewetanubenatsi templobojumawelia, yapëtane pacuenia bajaraponë bemajitsinaebota templobo-ënëalia itsacuene tane.
23 Itsa baja Zacarías wereta Dioso pijacuene penacuenebijawa templobota, pamatacabibeje tocopatatsi, nawiata baja pijaboyabelia.
24 Caematacabibeje pexainaecujinae penawiatsijawa, bajaraponë pijawa, Elisabet, nacoxita jane baja. Peyapëtaecujinae penacoxitsijawa, cinco pajuametobejecuenia apopitsapae itsajawabelia pijabowecua.
25 Bajarapowa jamatabëjumaitsi: «Dioso raja bajarapacuenia neto-exana tane-itaxutotsoniataexae. Neyawenona tanacoxitsinexa. Nexata baja, apo-auranë tsane tacoxibijawa yabara itsamonae pitabarata», jamatabëjai Elisabet.
Ángelnë tajëwelia yapëtaeya-exana Maríajawabelia, penacoxitsijawanexa
26 Elisabet baja seis pajuametobeje pepuaxainae penacoxitsijawa, Dioso icatsia itoroba pija-ángelnë, Gabriel, Nazaret tomarabelia, Galilea nacuata pe-ecaetomara.
27 Itoroba Maríajawabelia, petsipaebinexa penacoxitsijawanexa. Bajarapamatacabijawa, Maríabeje baja cajena Josébeje, najumecapanepaeya najumeliwaisicajunuabeje penapitsinexabeje. José, nacua-ewetsinëmi, David-pijinë, pemomoxiyajuwënënë. María abaxë pebi apopimoxoyobiwatsi.
28 Ángelnë nexata joneya María peponaponaebota. Jumaitsi bajarapowajawabelia:
—María, cabajacobatsi. Dioso pecataewa pexaniajamatabëcuenia. Dioso baja cajena cayajawaponapona. Xamë bitso pexaniacuenia cayawenonaena xamë daxita newënapetiriawi matatoxenetsia —jai.
29 Bajarapacuenia María itsa jumetane ángelnë pejumaitsijawatsi, jamatabëcuenenabenajaca. Nexata, jamatabëjumaitsi: «¿Detsa meta pitsijamatabëcuene yabara mapacuenia nejumaitsije ángelnë?», jamatabëjai.
30 Ángelnë icatsia jumaitsi bajarapowajawabelia:
—¡María, pëtsa junawame, tsipaji raja Dioso pexaniajamatabëcuenia catane!
31 Xamë raja nacoxitsianame. Cawecuanaexanaena raja pebinëyo. Bajaraponëyo wënërubianame Jesús.
32 Ayaijamatabëcuenenë tsane. Bajaraponëyo yabara itsamonae jumaitsi tsane: «Pepo-ayaijamatabëcuenenë Dioso, athëbëtatsia pe-ecaenë, pexënato», jai tsane. Orijibia, pepoPetuxanenë Dioso, nacua-ewetsinë exanaenatsi. Cuenejëpaena pijasalinainëmi David-pijinë nacua-ewetsinëmi.
33 Nexata, peyanacua-ewetsinë naexanaena Israel nacuapijiwi daxita matacabijawabelianexa —jai ángelnë Maríajawabelia.
34 Nexata, bajarapowa jumaitsi ángel-nëjawabelia:
—¿Detsa pacuenia nacoxitsipajë? Xanë raja tamona apoxainaenë —jai.
35 Ángelnë nexata jumaitsi Maríajawabelia:
—Espíritu Santo raja patsianica xamëjawabetsica. Nexata, Dioso pesaë catsijopaena nenacoxitsinexa. Bajaraxuata, panacuetonëyo cawecuanaexanaena, Dioso baja cajena tsatatsi pijacuene petonacuenebinënexa. Bajaraxua yabara, itsamonae jumaitsi tsane: «Dioso raja pexënato», jai tsane.
36 Nijamonaewa, Elisabet, perujuwa-ata exanaena penacuetonëyo. «Mawecowa raja», jai-atatsi jiwi, itsiata baja, penacoxitsicujinae xaina seis pajuametobeje.
37 Dioso baja cajena daxitacuene pecuenecaëjëpaenëtsi pexanaenexa, xua jiwi tsita-ayapëbejetsi pexanaenexa —jai ángelnë tajëwelia Maríajawabelia.
38 Nexata, María jumaitsi ángel-nëjawabelia:
—Xanë rabaja cajena Dioso pijajiwitowanë. Pacuenia nejumaitsimë, bajarapacuenia Dioso xanëjawaberena exanaena —jai.
Nexata baja, María wecuaponatsi ángelnë.
María siwaxaina Elisabet-jawabelia
39 María penacoxitsijawanexa petsipaebicujinaetsi ángelnë, caematacabibejecujinae, bajarapowa pona petsutonëjawata pe-ecaetomarajawabelia, Judea nacuata pe-ecaetomara.
40 Nexata, María itsa baja pata, joneya Zacarías pijaboyalia. Bajacobanuta pijamonaewa Elisabet.
41 Pebajacobanucaejawata, Elisabet peyacotajinaenacuetoyo tsicotonayucutajarabatsi. Nexata jane baja, Elisabet tsijamatabëwënëcatsi Espíritu Santo.
42 Pitorobicueniatsi, pinijijumeta jumaitsi Maríajawabelia mapacueniaje:
—Dioso cajena bitso pexaniacuenia cayawenona, daxita petiriawi matatoxenetsia. Panacuetonëyo-ata exanaename, Dioso bitso pexaniacuenia peyawenonabiabinëtsi tsane.
43 ¿Detsa xuajitsia, xamë, nesiwaxainame beweliajamatabëcuenewanë, tajatuxanenë penanexamë?
44 Itsa nebajacobanutame, tayacotajinaenacueto netsicotojirewajunua, pebarëyaxae.
45 Wajatuxanenë Dioso casiwajamatabëcuenebarëya, nejumexaniataexae xua cacuenewajunupaeba pecatocopiapatsijawanexa. Nexata, pepacuene catocopiapatsiana daxita pecajumaitsicuenia —jai Elisabet Maríajawabelia, Espíritu Santo pitorobicueniatsi.
46 Nexata, María jumaitsi Diosojawabelia:
«Tajamatabë-ëthëtojawawetsina cawënëxaniatsiaya cajumaitsitsi: Dioso, bitso ayaijamatabëcuenenëmë daxitacuenewecua.
47 Tajamatabë-ëthëtojawawetsina casiwajamatabëcuenebarëyatsi, xamë, tanecapanepaenëmë.
48 Casiwajamatabëcuenebarëyatsi, tsipaji nitapetame xanë nijajiwitowanexanë, beweliajamatabëcuenewa-atanë. Tane-itapetsixaemë, daxitanacuanëpijiwi, ajenacujinae, daxitamatacabijawabelianexa-ata, xanë yabara jiwi jumaitsi tsabiabi tsane: ‘Dioso bitso pexaniacuenia peyawenonaewatsi,’ jai tsabiabi tsane.
49 Bajarapacuenia jiwi neyabarajumaitsi tsabiabi tsane, tsipaji ayaicuenejawanë neto-exanabiabianame, xamë, Dioso, ayaijamatabëcuenenëmë. Xamë bitso peponianeconijibiwënë nexainaenë.
50 Daxita pamonae asiwaya pecayaiyataewi itaxutotsoniataeyabiabame.
51 Xamë raja pinijicuenejawanë nesaëta tsita-exaname. Nexata, nesaëta nacayajatsia-exaname pamonae ayaijamatabëcuene penataewi.
52 Ayaijamatabëcuene pexainaewi peyanacua-ewetsijawata, wecuacapitsapaeya-exaname. Pamonae beweliajamatabëcuene xaina, ayaijamatabëcuenewi exaname.
53 Pamonae pexaejawa apopexainaewi, nawitsia rajutame, pexainaenexa pexaniacuenejawanë. Bitso pijinia pexainaewi mapanacuapijicuene, bajarapamonae nawiabia-exanabiabame itsacuene yawenonaenejewamë.
54 Xamë yawenonabiabame nijajiwi, Israel nacuapijiwi. Aponacofënëtsimë cajena, nijajiwi nitaxutotsoniataeyabiabinexa nejumaitsicuenia.
55 Bajaraxua yabara najumecapanepaeya jumaitsimë patajasalinainëmi, Abraham-pijinëjawabelia, paxanë, papemomoxinëjawaberena-ata, patanitaxutotsoniataeyabiabinexamë, daxitamatacabijawabelia», jai María, Dioso pewënëxaniatsijawata peto-exanaejawatsi yabara.
56 Nexata, María acueyabi pajuametobeje naponapona Elisabet pijabota. Bajaraxuacujinae baja, nawiata pijaboyabelia, Nazaret tomarabelia.
Naexana Juan, jiwibautizabinënexa
57 Elisabet itsa tocopiapatatsi pamatacabijawa penacueto wecuanaexanaejitsiatsi. Wecuanaexanatsi jane baja penacuetonëyo.
58 Daxita pamonae ena imoxoyo, pijabomuxuneneta, bajarapowa pijamonaeyajuwënëwi-ata, itsa jumetane jamatabëcuenebarëya, Dioso pitaxutotsoniataexaetsi, penacuetonëyo pexainaexae, bajayajebi mawecowa-ata.
59 Itsa baja penacuetonëyo xaineca caesemana penaexanaecujinae, bajarapamonae yajawanacaetuata Elisabet, Zacarías-beje pijabota, pexënatonëyo pebo-upiperabëcaucutsia-exanaenexa judíowicuenia. Bajarapanacuetonëyo wënërubijitsiatsi picani paxa pewënëcuenia, pewënëxainaenexa.
60 Elisabet itsiata jumaitsi bajarapamonaejawabelia:
—¡Jume! ¡Pewënë raja tsane Juan! —jai.
61 Nexata, bajarapamonae jumaitsi:
—¿Detsa xuajitsia jitsipame Juan-wënë? Itsanë-ata cajena nijamonaeyajuwënënë apoxainae bajarapawënë —jai Elisabet-jawabelia.
62 Nexata, bajarapamonae pecobeta yanijoba Zacarías-jawabelia, penacuetonëyo paxa, pawënë jitsipa petowënërubinexatsi.
63 Nexata, Zacarías wajëta tablapayo pewënëyaquinaenexa. Jumaitsi tsarutsi: «Juan rabaja pewënë», pejai-itaneto. Nexata, daxita bajarapamonae jamatabëcuenenabenajaca.
64 Bajarapaepatota, jemata icatsia Zacarías cuaicuaijai baja. Nexata, jiwi pitabarata, bajaraponë pexaniacuenia wënëxaniata Dioso ayaijamatabëcuenenë yabara.
65 Daxita pamonae bajarapatomarata imoxoyo pe-enaewi, itsa cuenetane pacuenia Zacarías Dioso yawenonaponatsi, pinijicuenia jamatabëcuenenabenajaca. Bajarapamonae tsipaebanajetarubena bajarapanacuata petsutonëjawa pe-enaewijawabelia, bajarapacuene yabara.
66 Daxita pejumetaewi bajarapacuene yabara, jumeliwaisi cana-ëjëbiaya jamatabënajinawanapa. Nexata, nayanijobabiaba: «¿Detsa meta pitsijamatabëcuene pexainaenë tsane bajarapanacuetonëyo itsa witsabiana?», najai tsabiabi bajarapamonae, tsipaji bajarapanacuetonëyo bitso Dioso yawenonaponatsi.
Zacarías tajëwelia wajunupaeba pexënato yabara
67 Zacarías, pejewaxinëyo paxa, tsijamatabëwënëcatsi Espíritu Santo. Nexata, pacuenia Dioso yapëtaeya-exanatsi, tajëwelia wajunupaeba mapacueniaje:
68 «Pexaniajamatabëcuene rajutsianatsi wajatuxanenëjawabelia, waxaitsi Israel nacuapijiwitsi wajaDioso, tsipaji patsica wajanacacapanepaenexa.
69 Nexata, nacato-itorobica pinijicuenesaë pexainaenë, wajanacacapanepaenexa. Bajaraponë Dioso pijajiwitonëmi, David-pijinë, pemomoxiyajuwënënë.
70 Bajaraponë yabara, bajayajawawerena Dioso pitapetsiwi, pijaprofetawi, tajëwelia najumecapanepaeya wajunupaeba bajaraponë wajanacacapanepaejawanexa.
71 Bajaraponë nacacapanepaejitsia wajawajabitsaëwiwecua, daxita wajanaca-itoyawi-ata pecobewecua.d
72 Profetawimi najumecapanepaeya wajunupaebanua wajasalinaiwimijawabelia, pewajënaeyabelia Dioso pitaxutotsoniataejawanexatsi. Apopenacofënëtsijawanua peto-exanaenexatsi pacuenia najumeliwaisi cajunua pijasalinainëmijawabelia.
73 Bajayata, copiaya Dioso najumecapanepaeya najumeliwaisicajunua wajasalinainëmi Abraham-pijinëjawabelia, waxaitsi pemomoxitsi yabara.
74 Najumecapanepaeya jumaitsi bajaraponëmijawabelia, wajanacacapanepaejawanexa wajawajabitsaë pecobewecua,e ajunawijibia wajato-exanawanapaenexa Dioso pejitsipaecuenia.
75 Nexata, jinawanapaenatsi pibisiacuene exanaenejewatsi Dioso pitabarata, waja-asaëtsawanapae-epato abaxë mapanacuataje», jai Zacarías tajëwelia pewajunupaebijawata Jesús Dioso pitorobijawanexatsitsica wajanacacapanepaenexa.
76 Orijibia, Zacarías wajunupaeba pexënatonëyo yabara mapacueniaje:
«Taxënatonëyo, xamë yabara jiwi jumaitsi tsabiabi tsane: ‘Mara ponëje ayaijamatabëcuenenë Dioso, athëbëtatsia pe-ecaenë, pijaprofetanëje’, jai tsabiabi tsane. Bajarapacuenia xamë yabara jumaitsi tsane, tsipaji raja xamë pewajënaeya jiwi tsipaebanajetarucaename itsaxuayo pepopetuxanenë najetarucaejitsia, pesiwanajamatabëcuenecopabiwinexa bajaraponëjawabelia pamatacabi najetarucaena.
77 Tsipaebanajetarucaename neyapëtaeya-exanaenexa Dioso pijajiwi, judíowijawabelia, pecapanepaejawanexatsi, pewecua-ajibia-exanaenexatsinua pibisiacuene pexanaeneconimi.
78 Bajarapacuenia wajaDioso nacato-exanaena, ayaicuenia wajanaca-itaxutotsoniataexae. Nexata, pacuenia matacabipijijuameto pepitsapaejawatatsina taxuxuaba pejanamatacabi, bajarapijinia pacuenia Dioso pejanacuenia nacayapëtaeya-exanaena wajanaca-itaxutotsoniataejawa, wajanacato-itorobijawatatsica athëbëwetsica wajanacacapanepaenënexa.
79 Nexata, pacuenia matacabipijijuameto ajibia-exana pitaquirijawa, bajarapijinia pacuenia bajaraponë jiwijawabelia petsipaebanajetarucaejawata pexaniajailiwaisi, jamatabëcuene-itayotsiana daxita piajamatabëcuene-itaquiriwimi. Baitsi, pamonae picani cujunawa petëpaejawa, yapëtaena jamatabëcuenexanepanaeya pejinawanapaenexa, bajaraponë petsipaebiliwaisi pejamatabëcueneta», jai Zacarías tajëwelia pewajunupaebijawata pexënatonëyo yabara.
80 Nexata jane baja, xuacujinae bajaraponëyo, Juan, ponë jiwibautizabinënexa, witsabanajetaruca. Yajawajamatabëcuenewitsabaponanua Dioso pesaë. Itsa baja penaweretsinë, ponapona petusatonacuata, petaxuxuabijawabelianexa petsipaebijawa Dioso peliwaisi daxita Israel nacuapijiwijawabelia.