Shɔŋ yi ndzeŋe tsukɔ Jisɔs wɨ nɨ
Luka
nə̀ bɔndɔ
Mbɛyɛ
1
Tiɔfilɔs miɨ wubəŋ, bənɨ kɨyɛŋ' diɔ bə mbɔndu tsukɔ biɔŋ bi nə̀ chɛɛ bɨ ntɨŋ. 2 Bɔ nə̀ bɔndu biɔŋ bia diəŋ nɨ kə nə̀ wɔɔ nə bənɨ lɨ bə nə̀ ŋəŋə bə yəsɨ yibɔlə ba kɨ tɨfiə shɔŋ ya nɨ bi nə̀ gbɔɔ. 3 Nɨ mɨ ndzɛɛ cha tsa ba chənə biɔŋ biŋ bichi dze nə mbɛyɛ bɨŋ, bəma mɨ ŋŋəŋ lə fi na ndzeŋe lə mbanchɛ mbɔndu tɨ dzə yi diəŋ ntɨŋ bə wə. 4 Mɨ mfə fiŋ lə wə kkə̂ kɨyɛyi kɨ biɔŋ bi bɔ tɨfiə bia lə.Nchinda wu Nyɔ laŋə lə bə́ jiba bə́ bɛyɛ Jɔŋ Nchɛsebiɔ
5 Tsa yi Ŋkuŋ Hɛlɔd nə̀ sakɨ kɨtuŋ kɨ Judɛya, chɛ bintɔfiɛ wudɔ nə̀ ji lɨ bə́, tsɨsə yu lə Dzakaliya. Yu nə̀ nɨntɨ bə kɨntsu kɨ bəchɛ bintɔfiɛ bə Abija lə, məku wuhu nə̀ fɔ nə ku wu Ɛlɔŋ'ə ntɨŋ, bə́ tsɨsə yu lə Ɛlisabɛ. 6 Bənɨ bɛŋ bəfɛ nə̀ ji diəŋ Nyɔ nəfiə, bɔ galɨ bilaŋ bi Baba lə bichi, bɔ jikə keŋkɛ ŋgbɔ. 7 Bəmanɨ, bɔ nə̀ kə keŋkɛ wɛŋ ndzɨ Ɛlisabɛ nə̀ ji gbɔmbu, nə̀ ji bɔ bəchi' tɛ kɨtso.
8 Lə tsa ba kwətsə, kɨntsu kɨ Dzakaliya lə kɨ nɨntɨ tsɔŋ yi bintɔfiɛ yi Baba ntɨŋ. Nə̀ Dzakaliya chɛ bintɔfiɛ Nyɔ nəfiə butsu bwa. 9 Bɔ nə̀ sa yu chi bɔ nə̀ ba bɔ sa bəchɛ bintɔfiɛ fiə wubɔlə ntɨŋ yu tə be tsɔŋ yi bintɔfiɛ ntɨŋ lə yu tiŋ kɨjəntɨ. 10 Lə tsa kwətsə yi tiŋɛ kɨjəntɨ, bənɨ bəchi bə nə̀ ji binchi kɨ tsɨsə.
11 Nchinda wu Baba bu lafu yu yəsɨ ba ləŋ nədiɨ wu tanyə wu kɨjəntɨ lə wɨ. 12 Tsa yi Dzakaliya nə̀ ŋəŋə yu wɨ, shəŋ kəmbə yu, nyiŋ kwe yu kɨtso. 13 Bəmanɨ, nchinda wa tə bə yu lə, “Wə kə̂ lekɛhɛ. Nyɔ nə wɔ kɨntsɨsɨ kɔhɔ. Məku wɔhɔ Ɛlisabɛ jiwa yu ná bɛyɛ wɛŋ wu nɨnsə, ɨ wə dɔŋ yu yɨ lə Jɔŋ. 14 Yu ná ba bə kɨnlaŋ wə lɨ, bənɨ kɨyɛŋ ná woko buni ndzɨ bə' bɛyɛ yu. 15 Yu ná kɨ ji miɨ wubəŋ Nyɔ nəfiə. Yu ná kə kɨmu mbiŋ, gwɨtɛɛ məntaŋ. Kɨn'yɨntɨ kɨ Ntsaaŋ ná yisə yu wɨ yu bambi mɛni shəŋª. 16 Yu jiwa ɨ yu ná fəə ɨ Bəisla kɨyɛŋ fichə shəŋ yibɔlə ba tsu bə Baba Nyɔ wubɔ. 17 Yu jiwa yu ná gəŋə Baba fiə bə shəŋ ma buŋga bu Alaja lə, lə yu yashənɨ shəŋ yi bəchɛ beŋ'ə, yi kɨ ji beŋ bəbɔlə wɨ. Yu ná fɨtɨ ɨ bəntɛfo shə fo yi tɛnɛ ba yashənɨ fiə wubɔlə, kɨ keŋkɛ biŋgɔmbiɛ ɨji bi bənɨ bə diəŋ'ə. Yu jiwa ɨ yu ná fəə manɨ fə bənɨ fəə gwɨ kɨ wokɔ Baba.”
18 Dzakaliya bi bə nchinda wu Nyɔ wa lə, “Chi kə tɛɛ chiŋ kɨtso mɛ bɨ bə məku wɛŋŋ, fiɔŋ fi jifia fi fə lə kə kkə na la?”
19 Nchinda wa chi lə, “Na mɨ Gabliya, nna nlɨmi Nyɔ nəfiə tsá chi, ə faŋ yu mɨ lə mba ntə shɔŋ yi ndzeŋe nyi bə wə. 20 Bô ŋəŋ, nɨ wə kə bɨmiə shɔŋ nyi, tsa jiya yi kwətsə ɨ fi fɔ diəŋ, wə jiwa ɨ wə tsu nchindiɛ, nchanyɛ sɨŋ, gəŋ fɔ tsa yi fiɔŋ fiŋ ná tɨchə.”
21 Nɨ fi nə̀ tɨchə manɨ, bənɨ bə nə̀ ji binchi bɔ wokɔ Dzakaliya kɨ keŋkɛ kɨgəsə kɨ wɨŋə lə ə tɨchə la fi yu tsə sɔ kɨtso mɛ lə. 22 Tsa yi yu nə̀ fɔɔ nə nɔ, yu nə̀ kə kafɔ nchanyɛ bə bɔ. Bɔ tə kkə lə Nyɔ sə donchɛ fiɔŋ fi kɨgəsə kɨ wɨŋə lə bə yu sɔ tsɔŋ yi bintɔfiɛ ntɨŋ. Yu kɨ makɨ bɔ biɔŋ bə kaŋ, yu jikə chanyɛ. 23 Dzakaliya kanə nɨŋ yihi tsɔŋ yi bintɔfiɛ ntɨŋ ba kwə yu ku. 24 Díɔ chɛ su, məku wuhu Ɛlisabɛ fiə tɔ ba kətə tsɔŋ tsɔŋ fiə tɨŋ. 25 Ɛlisabɛ tə lə, “Fɛŋ Baba' kwese yaa bə mɨ, ba tɔ yaa nə mɨ fi.”
Nchinda wu Nyɔ laŋə lə bə́ jiba bə́ bɛyɛ Jisɔs
26 Lə tɔ wu Ɛlisabɛ lə fɔ fiə buse, Nyɔ faŋ nchinda wuhu Gabliya kɨdia kɨdɔ sha yi Galili ntɨŋ bə́ tsɨsə lə Nadzalɛt. 27 Yu nə̀ gəŋ bə shɔŋ wɛŋ wu kansɨ wudɔ lɨ, bə́ tsɨsə yu lə Maliya, yu bambi sɔŋfa, ɨji bə́ nə̀ ka lə yu ná kɨ ji kpansɨ Jɔsɛ nə kɨtsɔŋ kɨ Ŋkuŋ Dɛbi lə ntɨŋ. 28 Nchinda wu Nyɔ wa gəŋ ŋəŋ Maliya ba tə bə yu lə, “Mɨ ntsɨsɨ wə. Baba nə kuntə wə ba kɨ ji bə wə.”
29 Maliya wɔ fi ya yu kɨtso, yu kpə maa lə fa ŋgwe yi ka kɨnntsɨsɨ na kɨ la lɛɛ. 30 Bəmanɨ, nchinda wu Nyɔ wa tə bə yu lə, “Maliya wə kə̂ lekɛhɛ. Nyɔ nə chiŋ wə. 31 Bô ŋəŋ, wə jiwa wə fiə tɔ ba bɛyɛ wɛŋ wu nɨnsə ba dɔŋ yɨ wuhu lə Jisɔs. 32 Yu ná kɨ ji miɨ wubəŋ, bə́ ná kɨ tsɨsə yu lə Wɛŋ wu Nyɔ, Nyɔ wu na ji Fo wu Biɔŋ Bichi lə. Baba Nyɔ jiwa yu memɛ yu kabala wu buŋkuŋ bu chɛ tɨɨ wu bɔ Dɛbi lə bɨŋ. 33 Yu ná kɨ sakɨ kɨtsɔŋ kɨ Jakɔ lə tsá chi, buŋkuŋ buhu ná kaha.”
34 Maliya bi bə nchinda wu Nyɔ wa lə, “Fiɔŋ fiŋ jifia fi gəndə nəŋ mbambi sɔŋfa?” 35 Nchinda wa chi bə yu lə, “Kɨn'yɨntɨ kɨ Ntsaaŋ ná ba wə wɨ, ɨ buŋga bu Nyɔ wu na ji Fo wu Biɔŋ Bichi lə yi wə wɨ. Bəma, wɛŋ wu wə ná bɛyɛ wa ná kɨ ji wu ntsaaŋ, ɨ bə́ kɨ tsɨsə yu lə Wɛŋ wu Nyɔ. 36 Bô ŋəŋ, Ɛlisabɛ wɛŋ wu jimə ma nə tɛ kɨtso sɨŋ sɨŋ bə́ kɨ tsɨsə yu lə gbɔmbu, yu na ji fɛŋ bə tɔ fiə buse, yu jiwa ɨ yu bɛyɛ wɛŋ wu nɨnsə. 37 Fiɔŋ na sɨŋ su fi naji fi ya Nyɔ bə mfə.” 38 Maliya tə tə lə, “Mɨ mɛ nna nji wɛŋ wu nɨŋ wu Nyɔ. Yu fə̂ fi kɨ ji bə mɨ nɨ wə tədiə cha.” Nɨ yu chanyɛ manɨ, nchinda wa bu dza.
Maliya lɛ Ɛlisabɛ jii
39 Lə kɨ ji díɔ ya ntɨŋ, Maliya fə gwɨ ba dza kɨ sokiɛ yu gɨntɨ kɨtuŋ kɨdɔ ntɨŋ dzo bɨŋ sha yi Judɛya ntɨŋ, 40 yu gəŋ fɔ sɔ ba be Dzakaliya tsɔŋ ba tsɨsɨ məku wuhu Ɛlisabɛ. 41 Nɨ Ɛlisabɛ nə̀ wɔɔ kɨnntsɨsɨ kɨ Maliya lə, wɛŋ nɨkə nə yu shəŋ kɨtso. Kɨn'yɨntɨ kɨ Ntsaaŋ yi yu wɨ. 42 Ɛlisabɛ wudi kɨtso ba tə lə, “Budə bu Nyɔ lə na ji wə bɨŋ ya bəkansɨ bəchi, budə buhu bwa bə wɛŋ wu wə jiwa wə bɛyɛ. 43 Fiŋ fiɔŋ fibəŋ mɛ gəndə nəŋɨlɨ, lə mə Baba wɛŋŋ lɛ mɨ jii? 44 Bô ŋəŋ, tsa yi nsə ŋ'wɔɔ kɨnntsɨsɨ kɔhɔ, wɛŋ nɨkə nə mɨ shəŋ bə kɨnlaŋ kɨbəŋ. 45 Kɨnlaŋ kɨbəŋ kɨ ji bə wə, ndzɨ wə' bɨŋ lə ŋka yi Nyɔ nə̀ kaa ya wə jiya yi ba fɔ diəŋ.”
Maliya kuntə Nyɔ
46 Maliya tə lə,
“Shəŋ yɛŋ na kuntə Baba Nyɔ,
47 ŋ'woko buni ndzɨ Nyɔ wu na ji Nchitə wɛŋŋ.
48 Yu nə gɔmbiɛ mɨ, nna nji kwa ji wene wu nɨŋ wuntse.
Dze nə fɛŋ bɨŋ kɨ gɨntɨ, ŋkɨkɨ chi ná kɨ tɨdi lə,
Nyɔ nə ga budə mɨ bɨŋ,
49 ndzɨ Nyɔ wu Buŋga Buchi' fə
biɔŋ biŋga biŋga kɨyɛŋ mɨ lɨ.
Yɨ wuhu na sɨŋ bə mfɨkənɨ.
50 Yu kwesɛ yaa bə bənɨ bə na kuntə yu.
Ŋkwesɛ yi yaa nyi ji bəŋkɨkɨ bəchi wɨ.
51 Yu nə donchɛ buŋga bu kɨbandə kɨhɨ lə,
yu tsaŋ bənɨ bə na dze gwɨ, biŋgɔmbiɛ bibɔlə saŋfiə.
52 Yu nə shisəsɨ bəŋkuŋ bəbəŋ bəbəŋ nə bəkabala bɨŋ,
ba kuntə ji bənɨ bə kɨlɔlɔ lə.
53 Yu nə chɨ bənɨ bə dzɔŋ wo,
bɔ fulu bə biɔŋ bi ndzeŋe,
yu nə kɔŋ bə kpə lə bɔ tsu kaya.
54-55 Yu nə chitə Isla miɨ wuhu wu nɨŋ,
ba gɔmbiɛ lə yu kwese yaa bə Ablaham bə kɨtsɔŋ kɨhɨ,
gəŋ fɔ nɨ yu nə̀ kaa bə bəchɛ bətaa baha.”
56 Nɨ Maliya nə̀ chanyɛ manɨ, yu jiŋ bɔ bə Ɛlisabɛ fiə tɛ tə kwə yu ku.
Ɛlisabɛ bɛyɛ Jɔŋ Nchɛsebiɔ
57 Lə tsa yi Ɛlisabɛ yi bɛyɛ kwətsə, yu bɛyɛ wɛŋ wu nɨnsə. 58 Kɨtsɔŋ kɨhɨ bə bənɨ bə nə̀ ji fə yu ku wɔ lə Nyɔ nə kwese yaa bə yu mɛ kɨtso, bɔ gbɔ kɨ laŋkɨ.
59 Lə ba fɔ díɔ bɨŋ yaŋ, bɔ ba lə bɔ sɔmbu wɛŋ dzɔ, bɔ gɔmbiɛ lə bɔ dɔŋ yɨ wu wɛŋ'ə lə Dzakaliya diəŋ bə wu tɨɨ lə, 60 bəmanɨ mɛni chɛŋ ba tə lə bə́ kɨ tsɨsə yu lə Jɔŋ.
61 Bɔ tə bə yu lə, “Miɨ na sɨŋ nə kɨtsɔŋ kɛnɨ ntɨŋ bə yɨ wuŋ.” 62 Bɔ dza kɨ makɨ bə kaŋ bə chɛ wɛŋ, lə bɔ kkə lə yu na gɔmbiɛ lə bə́ dɔŋ yɨ wu wɛŋ'ə lə yəŋ lə.
63 Yu tseyɛ lə bə́ ba bə fiɔŋ yu bɔndu su bɨŋ. Bɔ nya yu, yu bɔndu lə, “Yɨ wuhu na Jɔŋ.” Bɔ ŋəŋ manɨ kɨgəsə wɨŋ bɔ. 64 Mɨ kɨsɨkɨ, bifuŋ bi Dzakaliya lə bu gulɔ, lɨmɨ wuhu yɨŋkɨlɨ, yu gbɔ kɨ chisə chanyɛ, yu kuntə Nyɔ. 65 Bənɨ bə nɔ keŋkɛ kɨgəsə kɨ wɨŋə kɨtso. Shɔŋ yi biɔŋ biŋ bichi tsaŋ ba gəŋ Judɛya kɨtuŋ kɨ dzo bɨŋ ka ntɨŋ kɨchi. 66 Bənɨ bəchi bə nə̀ wɔɔ biɔŋ biŋ bichi keŋkɛ kɨgəsə kɨ wɨŋə, bəma bɔ kɨ bishɛ lə, no wɛŋ ná kɨ ji nəŋ lɛɛ, ndzɨ fi nə̀ donchɛ yɛyi yɛyi lə, budə bu Nyɔ lə na ji yu wɨ.
Dzakaliya tə shɔŋ yi Nyɔ
67 Kɨn'yɨntɨ kɨ Ntsaaŋ yi Dzakaliya chɛ Jɔŋ wɨ, yu jiji ba kɨ chanyɛ diəŋ nɨ miɨ wu shɔŋ yi Nyɔ, yu tɨdi lə,
68 “Kə kûntə Baba Nyɔ wu bənɨ bə Isla.
Yu nə ba lə yu foso bənɨ buhu nə ŋgə ntɨŋ.
69 Yu nə ga ntɛgwɨ wu ná chitə bɨ,
yu fɔ nə kɨtsɔŋ kɨ Ŋkuŋ Dɛbi lə ntɨŋ wu nə̀ ji miɨ wuhu wu nɨŋ.
70 Fiŋfi na nɨ yu nə̀ kaa bifuŋ bi bənɨ buhu bə shɔŋ'ə bə ntsaaŋ wɨ
bə ndɛŋkə lə bə yu nə̀ galə
71 lə yu ná fosɔ bɨ nə bənɨ kaŋ, bə na gɔmbiɛ lə bɔ jishi bɨ,
ma bənɨ baha bə nchɛnɛ lə.
72 Yu nə̀ ka lə yu ná kwesɛ yaa bə bəchɛ bətaa baha
yu sê nchínə yihi yi yu wu Nyɔ nə̀ diə.
73 Yu nə̀ nya kɨtsumɔ bə chɛ taa waha Ablaham ba chɛŋ lə,
74 yu jiwa ɨ yu foso bɨ nə bənɨ baha bə nchɛnɛ lə kaŋ,
fə kə kɨ nɨntɨ bə yu nle sɨŋ,
75 kə jimi kɨjimiɛ kɨ ntsaaŋ bə kɨ diəŋ yu yəsɨ
díɔ chi kɨjimiɛ kaha ntɨŋ.
76 Wə wu wɛnɛ, bə́ ná kɨ tsɨsə wə lə miɨ wu shɔŋ yi Nyɔ,
Nyɔ wu na ji Fo wu Biɔŋ Bichi lə,
ndzɨ wə ná sa Baba fiə,
ba nlɨmə dzə yihi.
77 Wə ná kɨ tɨfiə bənɨ buhu dzə́ yi naji ɨ bɔ fɔfo yi ntɨŋ,
yi na ji ŋgufiɛ yi Nyɔ ná kɨ gufiɛ məmbiə məmbɔlə,
78 ndzɨ yaa wubəŋ wu yu ba yu kɨ kwesɛ bə bənɨ.
Yu ná faŋkɨ Nchitə ɨ yu shi ba nə bɔ́
nɨ diɔ wu boso.
79 Yu ná nya kɨŋgbooŋ bə bənɨ bə na ji kɨjuwɔ ntɨŋ
ma bə na ji nchitə bɨŋ,
ba ga bɨ dzə yi budə ntɨŋ.”
80 Wɛŋ wu Dzakaliya wa kɨ ko bɔ́ nə gwɨ yihi wɨ, yu ko tɨ kɨn'yɨntɨ ntɨŋ. Yu dza ba gəŋ kɨ ji kpa, gəŋ fɔ butsu bu yu nə̀ fɔɔ lə yu donchə gwɨ yihi bə bənɨ bə Isla.