Ameehigiryo ga Yeesu munkuku
(Mataayo 5:1–7:29)
Ameehigiryo eguru ya enonkwe na enyanko
5
Mbe, hanú Yeesu yaarora emiganda gya abhantu, akariina munkuku, akeekara. Nho, abheehigira bhaaye bhakamuseeta. 2 Wonse akaamba okubheehigirya ega,3 “Nyakara bhanú bharamutuna Waryubha bhukongʼu kwa emitima gyabho,
kwa okubha obhukama bhwa murwire m-bwabho.
4 Nyakara bhanú bharasurumbara,
kwa okubha Waryubha aribhahorisya.
5 Nyakara abhanyoohu,
kwa okubha Waryubha aribhagabhya ekyaro.a
6 Nyakara bhanú bhaana omweko na enyonta ya okukora ganú Waryubha areenda,
kwa okubha Waryubha aribheegutya.
7 Nyakara bhanú bharaabhira abhandi,
kwa okubha bhonse Waryubha aribhaabhira.
8 Nyakara bhanú bhaana omutima omujomu,
kwa okubha bharimurora Waryubha.
9 Nyakara bhanú bhareegwanʼya abhantu,
kwa okubha bharibhirikirwa ega, abhaana bha Waryubha.
10 Nyakara bhanú bharanyankibhwa kwa okukora ganú Waryubha areenda,
kwa okubha obhukama bhwa murwire m-bwabho.
11 “Nyakara bheenyu nyoore abhantu bharabhatuka, bharabharaarira na okubhahaamirirya kwa amanga amaaru kurusumo rwani. 12 Mujomerwe na okukiririrya kwa okubha omutuho gwenyu murwire m-munene, ego niigo bhaabhanyankya abharooti bhanú bhaaringa-ho akare.
Abheehigira bha Yeesu n-kya omuunyu na endingaasi
13 “Bheenyu n-kya omuunyu mukyaro. Nawe, gukaasarika, gutakutura okubha na omuta gwa omuunyu kweki. Gutakwenderwa kweki, kwa ego gureeswa kibhara na okutajwa na abhantu.
14 “Bheenyu n-kya endingaasi mukyaro. Omugi gunú guhagaajirwe eguru kunkuku, gutakutura okwibhisa. 15 Kweki, abhantu bhatakugwatya ekorobhoi kimwi bhaikundikirye na ekibhiga. Nawe, bharaituura kukisunga, naho emirike bhonsego bhanú bharingi munyumba. 16 Egoego na bheenyu, endingaasi yeenyu ereenderwa emirike kubhantu, naho bharore ebhikorwa bhyenyu ebhijomu, bhamugungye Eseweenyu owa murwire.
Ameehigiryo eguru ya amaragiriryo ga Musa
17 “Mutamanya ega, niijiri naho nduusye-ho amaragiriryo ga Musa,b kasi ganú gaagambwa na abharooti. Tiigo-ha, nawe, naaja okukunaanʼya ganú garingi mumaragiriryo. 18 Ndabhakeerya obhuheene ega, okuhikira eribhaga rinú orwire na ekyaro bhirirwa-ho, ritariho eringʼana kasi enyuguta enke kumaragiriryo inú erirwa-ho. Amaragiriryo gayo, gatarirwa-ho okuhikira hanú amangʼana gonsego garikunaana. 19 Omuntu wowonse unú araanga kora eriragiriryo erimwi eriike ego, na okwihigirya abhandi bhonse bhakore ego, uyo aribha omuke mubhukama bhwa murwire. Nawe, wowonse unú aragagwata na okwihigirya abhandi bhonse bhakore ego, uyo aribha omukuru mubhukama bhwa murwire. 20 Nkyo kirakora ndabhakeerya ega, nyoore mutaakore obhuheene bhunú Waryubha areenda, okukira kya ego Abhafarisaayo na abheehigirya bha amaragiriryo bharakora, mutarisoha kora ahake, mubhukama bhwa murwire.
Ameehigiryo eguru ya enkoro
21 “Mwigwiri omugiro gunú abhantu bha akare bhaakeeribhwa, ega, ‘Oteeta!c Omuntu wowonse unú aramwita omurikyaye, areenderwa abhuturirwe ekiina.’d 22 Nawe, oni ndabhakeerya ega, omuntu wowonse unú aramujimira omurikyaye, areenderwa abhuturirwe ekiina. Na wowonse unú aramujeera omurikyaye, areenderwa abhuturirwe ekiina mwibharaja, kweki wowonse unú araamubhirikire omurikyaye ega, omutengʼo, areenderwa yeeswe mumururo gunú gutakusima.e
23 “Mbe, nyoore orahira ekimwensof ahasi ha okumwensera, kimwi ohiituke ega, ojabhureeni na omurikyaho, 24 otige ekimwenso kyaho ahasi ha okumwensera, ogende mbere wikiriranʼye nawe. Nho, ohinde oruusye ekimwenso kyaho.
25 “Kweki, nyoore omuntu araakuhire kumubhuturi wa ekiina, wikiriranʼye nawe bhwangu, eribhaga mukyari kunjira. Nyoore otaakore ego, hayo arakuhikya kumubhuturi wa ekiina, na omubhuturi wa ekiina wonse arakuhira kumukuru wa abhasirikare, naho akubhohe mwigereja. 26 Ndakukeerya obhuheene ega, otarirwa muyo, okuhikira hanú orimara okuriha esiiri yonsego!
Ameehigiryo eguru ya obhusimbe
27 “Mwigwiri omugiro gunú guragamba ega, ‘Otakora ameega kibhara!’g 28 Nawe, oni ndabhakeerya ega, omusaaja wowonse unú aramumaahirira omukari kwa orunamba, uyo amariri okukora nawe ameega mumutima gwaye. 29 Mbe, nyoore eriiso ryaho rikaakora okore obhusarya, oriihe oryese ahare. Ndagamba ego, kwa okubha m-bujomu okubhurya ekiroobhero kyaho ekimwi kya omubhiri, okukira omubhiri gwaho gonsego okweswa mumururo gunú gutakusima. 30 Kweki, nyoore okubhoko kwaho kukaakora okore obhusarya, okubhuture okwese ahare. Ndagamba ego, kwa okubha m-bujomu okubhurya ekiroobhero kyaho ekimwi, okukira omubhiri gwaho gonsego okweswa mumururo gunú gutakusima.
Ameehigiryo eguru ya okutigana na omukari
31 “Kweki, mwigwiri eriragiriryo rinú riragamba ega, ‘Omuntu wowonse unú araamutige omukari waaye, amuhaane enyarubha ya okumutiga.’h 32 Nawe, oni ndabhakeerya ega, omuntu wowonse unú aramutiga omukari waaye, etaringi kwa okubha amugwatiri ekiroogi, omusaaja uyo aramukora omukari waaye abhe ataariri kibhara. Na omuntu unú araamutete omukari uyo, wonse araabhe akoreri obhusarya ku Waryubha.
Ameehigiryo eguru ya emuuma
33 “Kweki, mwigwiri omugiro gunú abhantu bha akare bhaakeeribhwa ega, ‘Mutateena kwa obhubheehi embere ya Omukuru Waryubha, nawe mukunaanʼye emuuma inú mwarya.’i 34 Nawe, oni ndabhakeerya ega, mutateena kora ahake. Mutateena kwa okutumira eriina rya murwire, kwa okubha kiyo nkyo ekitumbi kya ekikama kya Waryubha. 35 Kora mutateena kwa ekyaro kinu, kwa okubha nho Waryubha aratuura amaguru gaaye. Kora mutateena kwa omugi gwa Yerusaremu, kwa okubha ngo omugi gwa Waryubha, Omukama omukuru. 36 Kora mutateena kwa emitwe gyenyu, kwa okubha mutakunagya okuhunjura orutuukya orumwi okubha orurabhu kasi orumwamu. 37 Mugambe ‘maheene’ nyoore m-maheene, na mugambe ‘tiigo-ha,’ nyoore tiigo-ha. Amangʼana gonsego ganú garakira gayo, gararwa kumusarya urya Erisambwa.
Ameehigiryo eguru ya okuriha ekisiiyomba
38 “Mwigwiri eriragiriryo rinú riragamba ega, ‘Eriiso kwa eriiso, na eriino kwa eriino.’j 39 Nawe, oni ndabhakeerya ega, otamurihya amabhiibhi omuntu unú akukoreeri amabhiibhi. Nawe, nyoore omuntu akutemeri kumboto ya obhuryo, mukyukirye na eya obhumosi yonse. 40 Kweki, nyoore omuntu akujongeeri, naho agege esyati yaaho, omutigire agege na ekabhuuti yonse.k 41 Kweki, nyoore omuntu arakubhandirirya okugega omujigo gwaye okuhikira okugenda ekirometa eimwi, uuwe genda nawe egikirometa ebhiri. 42 Kweki, nyoore omuntu arakusabha ekintu, muhaane. Na nyoore omuntu arasabha ega, omukopesye, otamwima.
Ameehigiryo eguru ya okuhanja abhasigu
43 “Mwigwiri kweki eriragiriryo rinú riragamba ega, ‘Omuhanje omurikyaho,’l na mwigwiri kweki eragambwa ega, ‘Omubhihirirwe omusigu waaho.’ 44 Nawe, oni ndabhakeerya ega, muhanje abhasigu bheenyu, na mubhasabhire bhonsego bhanú bharabhanyankya. 45 Mbe, mukaakora ego, erimaahikana ega, maheene muringi abhaana bha Eseweenyu owa murwire. Weeki ngʼo arabhamirikira eryubha abhantu abhahanje na abhasarya. Kweki, embura erabhatwera abhantu abhaheene hamwi na abhasarya. 46 Nyoore muraabhahanje bhanú bhabhahanjiri abheenego, murinyoora omutuho-ki? Kora abhatobhya bha erigootim bhonse bharakora egoego. 47 Kweki, nyoore muraakeeranʼye abhahiiri bheenyu abheenego, bhoono, oranyoora mukoreri eringʼana-ki okukira abhandi? Kora abhantu bhanú bhatakumwikirirya Waryubha, bhonse bharakora egoego. 48 Mbe, mubhe mukuneeni, kya ego Eseweenyu owa murwire akuneeni.