Luuki 1

Yeesu bɔti tin

Luuki

ŋmàn̄ee

Ijaam

1 Ukpil Teewoofiil^a,

Binib tikpil pɔ́ɔǹ ki ŋmàn̄ ditundi din Yeesu túń ti-kansikinee bɔti. 2 Bi pée ŋmàn̄-tì kii bin nìn ká tibɔtee kílilaŋki ki kíǹ ki sòoǹ ki nàatī Unimbɔti bɔtee nín máafì-tì puee ní. 3 Míǹ puee, kii m nín nyàab̄ ki cúú mbaamɔm tin jítì doooo ŋkilkaaminee, an kítì yii ma mun ń dū-tì kí ŋmà kí tīī-si, 4 án nín làá ŋá pu á ŋmā kí béé yii bi nín dàkā-si tibɔti tiŋyee sá ibaamɔnee.

Yoowaneesi unyiŋfaldi màaltam

5 Ŋyunti ŋun Eeroodi nìn sá ubɔti Juudee tiŋkinee, usaraaŋal ubɔ nìn bí, bi yíì-u Sakari. U nìn sá usaraaŋal Abiiya^b kitil poon ubɔ ní. Bi nìn yíì u-nimpuu Eeliisabeeti, u mun sá Aarɔn maaliŋu poon. 6 Bi-liitil nìn yú deedee Unimbɔti nimbiin ní ki tɔ́ ti-Dindaan marab kɔkɔ mmɔntiim, 7 ama baa nìn cáá kibiki, kun puee Eeliisabeeti nìn sá uŋmaŋŋmanti, ní bi-liitil nìn púĺ.

8 Sakari kitil yuntiŋu bāańee, bi fōō saraa tundi ní Sakari kɔ́ kunimbɔtidiin ki bíi tūǹ u-tundi Unimbɔti nimbiin. 9 Kii bisaraaŋaliibi nín ŋáań puee, bi nìn tɔ́ kasi ní ki lēē-u ú kɔ́ ti-Dindaan diiku poon kí tūū talaalu^c. 10 Kunipaau kɔkɔ nìn bí mmɔŋki ki mèé ŋyunti ŋun úǹ bíi tùutī talaalu nsaraafan puee. 11 U bí niinee, ní ti-Dindaan tuuŋŋu ŋubɔ dɔ́miń ki yúl̀ nsaraafan cee ŋŋaŋgiil pú^d. 12 U ká ntuunee, ní u-pɔbil bíil̀, ní tifaandi cúú-u. 13 Ní ntuunee bí-u yii: «Sakari, taa fàŋkì! Di sá yii Unimbɔti fōō a-wimmeem. A-nimpuu Eeliisabeeti làá dāá màal̀-si kibininjabiki, á dāá pɔ̄-kì diyindi yii Yoowaneesi. 14 Án làá dāá nīn sá-si dipɔɔpiŋkpaandi nì mmɔn ní, ní binib tikpil làá fàal̀ u-màaltam pu. 15 U làá dāá nīn sá unikpaan ti-Dindaan nimbiin. Waa dāa nyù ndaam nì tinyɔkaal tin kɔkɔ pée gbéèyee^e. U làá dāá gbí Unimbɔti Fam doooo u-na poon ní. 16 U làá dāá gíiǹ Isirayeel yab kupaau ti-Dindaan bi-Nimbɔtiu cee^f. 17 U làá dāá lìntīń ti-Dindaan nyɔkɔpu kí dāá nīn cáá Unimbɔti Fam nì mpɔn kii Eelii nín nìn cáá puee. U làá yàntī bibaatiibi nì mbiyaamu ń mɔ̄ɔkì, ní kí gíiǹní bin gáatèe deedeedambi ciiŋŋun, ní kí bɔ́ntí dinikitil mmɔntiim kí yóoń ti-Dindaan.» 18 Niinee ní Sakari bí Unimbɔti tuuŋŋuee yii: «M làá ŋá mana kí béé yii tibɔti nee sá ibaamɔn? Kun puee man púĺaaa, m-nimpuu mun púĺ.» 19 Ní ntuunee bí-u yii: «Man di sá Gabriyeel^g, man di bí Unimbɔti nimbiin ki tūǹ atuun. Unimbɔti di túnní-mi ḿ cáań dinyɔɔbummɔɔndi gbanti kí tùkù-si, 20 ní saa fōō m-bɔti tin m sòon̄ nì si nee ki kíí. Ama an yuntiŋu yaa bàn̄ án làá ŋá míǹ. Míǹ puee, a làá kpántí umɔɔmiin, aa ti làá ŋmā kí sòoǹ kí nīn cí ŋyunti ŋun tibɔti tin m sòon̄ nee ń dāá ŋá.»

21 Ŋyunti gbantee, an ŋá bin bí mmɔŋki ki cí Sakari ń nyānnée bitii, kun di ŋúb́-u kudii poon ní waa nyēeńee. 22 U nín dāa nyánnée, waa ti ŋūǹ kí sòoǹ. U kíǹ ki lábití u-ŋalii mmɔɔmiin yaamin ní. Niinee ní bi béè yii Unimbɔti ŋúbitì u-nimbiliŋ u wál̀ tiba kudii poon.

23 Iwiin in sá Sakari ń dūú tɔ̄ kunimbɔtidii poon tundee sāāyee, ní u nín kùǹ u-dumpu. 24 Míǹ boonee ní u-nimpuu Eeliisabeeti cáá dipool, ní ki bál̀, kaa ti nyēē áli iŋmal iŋmoo, 25 ní ki bí yii: «Kɔŋkɔnnee, kpèèmaan Unimbɔti nín ŋá min ki tīī-mee! U ŋá míǹ kí lēē kun nìn kɔ̄ntí-mi icoo binib kansikinee dee.»

Unimbɔti tuuŋŋu sòon̄ Yeesu màaltam pu

26 Eeliisabeeti cáá dipool iŋmal iluuyee, ní Unimbɔti tú u-tuuŋŋu Gabriyeel Galiilee tiŋki kin bi yíì Naasaareetee \v 27 usapɔɔn un kaa nyí uninja bi yíì-u Maariiyee cee. Usapɔɔnee nìn cáá bɔɔn, bi yíì-u Jooseefi. U nìn sá ubɔti Daafiidi maaliŋun ní. 28 Ní Unimbɔti tuuŋŋuee kɔ́ usapɔɔnee cee ní ki bí yii: «M jáaḿ-si, sii un Unimbɔti pú diyimɔɔlee, ti-Dindaan bí a-cee.» 29 U jáam̀ ki dóòyee, ní Maarii fāŋkì tikpil ní ki bālifì u-ba yii: «Ba jaamii di nín yá nan dee?» 30 Niinee ní ntuunee bí-u yii: «Maarii, taa fàŋkì, diyimɔɔl ní a ká Unimbɔti cee. 31 A làá cáá dipool kí màal̀ kibininjabiki, á dāá pɔ̄-kì diyindi yii Yeesu. 32 U dāa sá unikpaan ní. Yilpu fɔ́ŋŋŋ Nimbɔtiu dāa yíì-u u-Jipɔɔn. Úǹ ní ti-Dindaan Unimbɔti làá dū u-naanja Daafiidi beel kí tīī. 33 Úǹ di làá nīn sá Isirayeel yab bɔtiu kí nīn cá jaanjaan ní u-beel kaa dāa cáá dikúntil^h.» 34 Ní Maarii bí ntuunee yii: «Maa nyí uninja, kin án làá ŋá mana ní kí bàń míǹ?» 35 Ní ntuunee kíí-u yii: «Unimbɔti Fam di làá kpákatiń a-pu, ní Yilpu Fɔ́ŋŋŋ Nimbɔtiu pɔŋŋu ń bìin̄ a-pu kii mboonee. An pu ní circir biki kin a làá màal̀ee, bi dāa yíì-kì Unimbɔti Jipɔɔn. 36 Kpèè, a-kpilintɔ Eeliisabeeti unimpunaatee mun cáá kibininjabiki pool. Úǹ un bi nìn yíì uŋmaŋŋmantee bí u-ŋmaluluutiu poon ní nee. 37 Di sá yii tiba kaa bí ki pɔ̄ɔ̄ Unimbɔti ceeⁱ.» 38 Ní Maarii bí yii: «M sá ti-Dindaan yumbuu ní, a nín lī puee, án ŋá míǹ.» Ní ntuunee yíkì u-cee.

Maarii cūtìi māntì Eeliisabeeti pu

39 Ŋyunti gbanti poon ní Maarii yíkì Naasaareeti ki nín cá Juudee jooŋŋi watil pú malaa. 40 U kɔ́ Sakari dumpu ní ki jáam̀ Eeliisabeeti. 41 Eeliisabeeti nín gbìl̄ Maarii jaamiiyee, ní kibiki cīŋkì u-poon, ní u gbí Unimbɔti Fam 42 ní kí téeń mpɔn yii: «Unimbɔti bīiǹ a-pu ki jítiǹ binimpoobi kɔkɔ, ní ki bīiǹ kibiki kin a làá màal̀ee mun pu. 43 Ma mun ŋma ní m-Dindaan na ń dāan̄ m-cee? 44 Di sá m nín pée gbìl̄ a-jaamiiyee, ní kibiki cīŋkì m-poon nì ifaal. 45 Án nīn mɔ̄ǹ sii un fōō ki kíí yii ti-Dindaan nín lī miŋyee, an làá lafun ŋá mimmee.»

Maarii laŋŋu ŋun u gāāyee

46 Ní Maarii bí yii^j:

«M nyɔ́ŋkí ti-Dindaan nì m-pɔbil kɔkɔ

u nín sá ukpaanee puee,

47 an mɔ̄ǹ-mi tikpil Unimbɔti m-Fiiliu pu,

48 kun puee u tīntìń ki kpēē man u-tɔntɔnliu nín sīntiǹ u-ba puee^k.

Ní kí yòon̄ díǹ kí nīn cée, iyunti kɔkɔ nib làá yíiń-mi

diyimɔɔl daan.

49 Kun puee Unimbɔti Mpɔŋkɔdaan un bí circiree túń atuŋkpaan ki tīī-mi.

U-yindi bí circir.

50 U-saasɔl bí kí nīn cá abin abin

ki tīī bin fàŋkí-uee.

51 U-pɔŋŋu ní u dūu túń atuŋkpaan,

ki yāaǹ bin dàkà bi-bee.

52 U téé bibɔtiibi bi-jaliŋ pu ki lúkú,

ki yōoǹ binandambi yilpu^l.

53 U yāntì bin ŋkùm nìn cááyee ká digbíl mmɔntiim

ní ki jìn̄ bigaajab ki gíiǹ nì iŋaŋkulim.

54 U jōoń u-tɔntɔnliibi Isirayeel yab,

ki téetì u-poondi pu ki ŋá-bi tiŋan,

55 kii u nín pée pōoǹ ti-naanjab, Abraam nì u-maaliŋu kɔkɔ puee,

kí nīn cá jaanjaan.»

56 Maarii nìn kāl̀ Eeliisabeeti cee iŋmal ita nyɔkɔm ní ki fātìi nín kùǹ.

Yoowaneesi unyiŋfaldi màaltam

57 Ŋyunti ŋun Eeliisabeeti làá màal̀ee dūu bàn̄ ní u màl̄ kibininjabiki. 58 U-kɔŋkɔnnaatɔb nì u-nabiyaamu nín gbìl̄ tiŋaŋkpaandi tin ti-Dindaan ŋá ki tīī-uee puee, ní bi nì u kɔkɔ bíi fàal̀. 59 An tú iwiin iniiyee, ní bi dɔ́miń ki nyántì kibiki ní ki gíí-kì dikpancandi^m ní ki bàà là kí pɔ̄-kì ki-baa yindi Sakari. 60 Ní ki-na bí yii: «Aayee, ti làá nīn yíì-u Yoowaneesi ní.» 61 Ní bi bí-u yii: «A-yɔu ŋma ní bi yíì míǹ?» 62 Niinee ní bi bālifì ubaati mmɔɔmiiŋyaamin diyindi din u là bí pɔ̄ kibikee, 63 ní u yāntì bi tīī-u kupiliŋu, ní u ŋmàn̄ yii: «U-yindi di sá Yoowaneesi.» Ní báà ŋma bākatì sèeee. 64 Niinee, Sakari limbil cúu kpātì, ní u kíĺ ki bíi sòoǹ ki nyɔ́ŋkí Unimbɔti. 65 An yāntì tifaandi kɔ́ bi-kɔŋkɔnnaatɔb, ní binib kíǹ ki máafí an bɔti Juudee tiŋki kin sá ajoonee kɔkɔn. 66 Bin kɔkɔ nìn gbìl̄ an bɔtee nìn bíi dàkafī ti-pu, ní ki bàlifī bi-ba yii: «An bikee làá dāá nīn bí mana dee?» Tiŋman, ti-Dindaan pɔŋŋu nìn bí kibikee pu.

Unimbɔti Fam gbí Sakari u nāatì tibɔti

67 Niinee ní Unimbɔti Fam gbí Sakari, kibikee baa, ní ki yāntì u bíi nàatī Unimbɔti bɔti yii:

68 «Ti-Dindaan Isirayeel Nimbɔtiu ń ká inyɔŋki,

kun puee u gíiǹní u-landɔkɔŋu u-niboolii pu ki fīī-bi ki líì.

69 U nyántìń-ti Ufiil mpɔndaan ubɔ,

udaan sá u-tɔntɔnliu ubɔti Daafiidi maaliŋu poon ní.

70 Kii u nín nìn yāntì u-circir bɔnaatiliibi bin nìn bí njaminee

sòon̄ ki síiǹ puee,

71 yii: u làá nyāntí-ti ti-nannanliibi nì bin kɔkɔ ná-tee ŋaan.

72 U làá dàkà ti-naanjab u-saasɔl, kí téetí u-circir poondi

din u nìn pōoǹ-bee pu,

73 kii u nín nìn pūtì ki pōoǹ ti-naanja Abraam cee pueeⁿ.

74 U nìn pōoǹ-u yii u làá nyāntí-ti ti-nannanliibi ŋaan,

tí ŋmā kí nóó-u kí taa fàŋkì,

75 kí nīn bí circir nì deedee u-nimbiin áli ti-kúm dal.

76 Ní sii, kibiki, bi làá dāá nīn yíì-si Yilpu Fɔ́ŋŋŋ Nimbɔtiu

bɔnaatiliu ní.

Di sá yii sii di làá dāá nīn līī ti-Dindaan nyɔkɔpu

kí ŋāŋkì u-saŋŋu^o,

77 ní u-nibul ń béé yii u làá dāá fīī-bi kí dū bi-kpitii kí pɔ̄-bi.

78 Kun puee Unimbɔti nín cáá tiŋan u-poon mɔ̄ puee,

u làá yàntī yilpu walifiŋu ń ŋmíntí ti-pu

kii ŋwìiń nín nyēē puee.

79 Ŋu làá ŋmíntí bin bí dibɔmbɔndinee

nì bin bin bí ŋkúm saŋŋu puee,

kí kpòotī-ti kí gíiǹ ŋgbansɔŋfi saŋŋun^p.»

80 Kibikee nìn wīintí ní ki-ciiŋyi mun wīintí. U nìn kóòń kuteeun ní áli ki tin sāā daliŋkin u kíĺ ki bíi sòoǹ nì Isirayeel yab Unimbɔti bɔtee.