Maatiiu 12

Yeesu nì ŋwiŋŋuŋfikaa bɔti

(Kpèè Maar 2.23-28, Luuki 6.1-5)

1 Boonee ní Yeesu nì u-boonnooliibi bíi jītí bilee kpaaŋŋin ŋwiŋŋuŋfikaa dal. Ŋkùm cúú u-boonnooliibee, ní bi bíi gífí bilee fiŋyi ki ŋmèem̄ abil ki ŋmóò^a. 2 Fariisab nín ká mimmee, ní bi bí Yeesu yii: «Kpèè a-boonnooliibi bíi ŋáań min ti-marau kòó ŋwiŋŋuŋfikaa dalee^b!» 3 Ní Yeesu kíí-bi yii: «Naa láá pée kàan̄ dalba ŋkùm nín nìn cúú Daafiidi nì u-naacimbi bi ŋá pueeee? 4 U nìn kɔ́ kunimbɔtidiin ní usaraaŋakpil tīī-u kpɔnɔb bin bi nìn dūu ŋá Unimbɔti saraayee u nì u-naacimbi ŋmɔ́, ama ti-marau poonee, an kaa nìn pú nsan yii u nì u-naacimbi ń ŋmɔ́ kpɔnɔb gbanti an yaa kaa sá usaraaŋal^c. 5 Àá, naa kàan̄ Mooyiisi marab gbɔŋkun yii ŋwiŋŋuŋfikaa dalee, bisaraaŋaliibi yìntī ŋwiŋŋuŋfikaa marau kunimbɔtidiin, an kaa sá-bi ikpiti^d? 6 Ama m tùkù ki cántí-ni yii, man un jítiǹ kunimbɔtidiiyee bí doo. 7 Ni yaa bàà nyímaan Unimbɔti nyɔɔbundi nee taapu yii: <Maa là saraabi, m là ní nīn sūǹ tɔb saai ní^e,> naa bàà kù ibaamɔndambi nee bɔti fám. 8 Kun puee man Kinibiki di sá ŋwiŋŋuŋfikaa daan.»

Yeesu cáaǹ unil un ŋal fákée ubɔ

(Kpèè Maar 3.1-6, Luuki 6.6-11)

9 Yeesu nyáń niinee ní ki búntì bi-kpafidiiku kubɔn. 10 Uninja ubɔ nìn bí niin, u-ŋal fáká, ní bi bālifì Yeesu yii: «Ti-marau pú nsan bí cáaǹ ubunli ŋwiŋŋuŋfikaa dalaaa?» Kun pu ní bi nìn bàlifī-u mimmee di sá bi nìn nyàab̀ nnaakpal kí kɔ́ǹ-u tibɔtin. 11 Ní Yeesu bālifì-bi yii: «Ni-kansikin ubɔ di yaa cáá dipibaabil ní dì yaa jéetì mboon ŋwiŋŋuŋfikaa dalee, waa cá kí nyāntí-dàaa? 12 Kin, ŋma nín kàlaasì unil un jítiǹ upii kpataaayee. Míǹ puee an pú nsan tí ŋá tiŋan kí tīī unil ŋwiŋŋuŋfikaa dal.» 13 Ní u bí kijapaayee yii: «Tàntī a-ŋal!» Ní u tāntì-ŋu. Niinee ní u-ŋal pɔ́ɔkì, ki ŋáŋkì kii ŋun béeyee. 14 Niinee, Fariisab búntì ki cūtì ki kpáfì kí kpèè bi nín làá ŋá pu kí kpɔ̀ Yeesuee.

Yeesu ní Unimbɔti lēē

15 Yeesu nín béè mimmee, ní u yíkì niin. Binib tikpil nóó-u ní u cāantí bibunliibi kɔkɔ. 16 Ama ní u nìn kpáafí-bi tiŋan bí taa tùkù báà ubɔ un ní u sée. 17 An ŋá míǹ kí dàkà Unimbɔti bɔnaatiliu Yeesaya nín nìn lī tibɔti tiŋyee dee, yii:

18 «Unimbɔti bí yii: <Kpèè m-tɔntɔnliu un m lēēyee sèé.

Úǹ ní m néeń ní m-pɔbil sɔ̀m̀ u-pu.

M làá dū m-Fam kí ŋá u-pu.

Úǹ di làá dāá sòoǹ deedee bɔti kí tùkù atimbun kɔkɔ.

19 Waa làá nyàab̀ báà ubɔ tibɔti, kaa làá dāá nīn tátí,

baa làá dāá gbìl̄ u-nyɔkɔ pu sampaambi pu.

20 U làá dāá tūtuǹ biwɔfib, kaa làá dāá púntí mmɔ́ɔn ŋun gíì ki gbàkēe,

kaa làá dāá gbíntí fitila un fòol̄ bílbilee.

U làá nīn ŋáań míǹ ní áli ibaamɔn ń dāá jī mpaan.

21 Ní atimbun kɔkɔ ń dāá nīn kíǹ ki máká u-pu^f.>»

Yeesu pɔŋŋu nín nyánní laakiŋyee

(Maar 3.20-30, Luuki 11.14-23, 12.10)

22 Niinee ní bi cáań uninja ubɔ Yeesu cee, arasinii kā u-pu, u sá umɔɔmiin ki sá ujɔfu mun. Yeesu nìn cáaǹ-u, ní u kíǹ ki ŋūǹ ki sòoǹ ní ki wāĺ mun. 23 Ní kunipaau kun yú niinee bākatì sèeee ní ki lì yii: «Daafiidi naantiiuee kaa kalin sɔ̀ɔɔ?» 24 Ama Fariisab nín gbìl̄ bi lī mimmee, ní bíǹ bí yii: «An sá arasiniibi bɔtiu Beelseebuul di tīī uninja nee mpɔn ní u cáa jì arasiniibi.» 25 Ama Yeesu nyí bi-landɔkɔi, ní ki bí-bi yii: «Dibeel din nib di yaa cúu yākatì ki jáà nì tɔbee, see dí kúntí, dàa ŋūǹ kí nīn bí ki cá. Kitiŋ kin kamaa di yaa fātì ki bíi jáaǹ ki-bee, kaa ŋūǹ kí nīn bí ki cá. Míǹ ní kudicaŋu kun kamaa di yaa jáaǹ ku-bee, kaa ŋūǹ kí nīn bí ki cá. 26 Míǹ mbaantiim, Sitaan yaa fātìi bíi jì Sitaanee, mimmee u yākatì ki jáaǹ u-ba dee, mana ní u-beel ŋūǹ kí nīn bí ki cá? 27 Ni bí yii arasiniibi bɔtiu Beelseebuul di tīī-mi mpɔn ní m jì arasiniibi, kin ŋma tīī ni-jipɔmbi bíǹ mpɔn ní bi cáa jì arasiniibi? Ni-jipɔmbi bi-ba dàkà yii ni bí diyìntil poon. 28 Ama an yaa sá nì Unimbɔti Fam pɔŋŋu ní m jì arasiniibee, mimmee Unimbɔti Beel pɔŋŋu bāań-ni dee.

29 «A yaa kaa bóob́ upɔɔl, aa ŋūǹ kí kɔ́ u-dumpu kí kóoǹ u-wanti. Asee a yaa bóob́-u ki dóòyee, ní á nín kɔ́ kí kóoǹ u-wanti.

30 «Un yaa kaa bí man jandi púee jáà nì man dee, ní un kaa bíi tútúǹ-mi m kōontí ki kpáfée, udaan bíi kàfī ki yàantí dee. 31 An pu ní m tùkù-ni yii ikpiti kamaa nì tibɔfan tin unil pée ŋūǹ kí sòoǹee, Unimbɔti ŋūǹ kí dūú pɔ̄ udaan. Ama un di yaa sòon̄ ki yīntiǹ Unimbɔti Famee kpá kí ká u-kpitii pɔ̄tam. 32 Un di yaa sòon̄ ki yīntiǹ man Kinibikee ŋūǹ kí ká u-kpitii pɔ̄tam. Ama, un di yaa sòon̄ ki yīntiǹ Unimbɔti Famee, u kpá kí ká u-kpitii pɔ̄tam ŋyunti nee poonaaa, ki kpáaǹ ŋyunti ŋun dāa bí ki dòońee ni.»

Busubu nì bu-biliŋ bɔti

(Kpèè Luuki 6.43-45)

33 «Kí wàatī á ká disubimɔntiilee, see á nīn cáá busumɔntiibu. A yaa cáá busukpitibuee, see á ká asubikpiti mun. Busubu biliŋ pu ní bi béetí-bu. 34 Nimbi bin tū kii ikoowaatee! Nimbi bin sá binikpitibee! Mana ní ni ŋūǹ kí sòoǹ tibɔmɔntiil? Tin gbí dipɔbilinee, tíǹ ní kinyɔkɔ sòoǹ. Unimɔnti lèekī tin ŋān̄ee u-bɔnyaanti tin sá u-gaajatee poon ní, 35 ní unikpiti pɔbikpitil mun sá-u tigaajati ní u lèekī tikpitil di-poon. 36 M tùkù ki cántí-ni yii, ibɔsoon dalee Unimbɔti làá dāá bàlifì tibɔfan tin bi sòoǹee kɔkɔ pu. 37 Kun puee a-nyɔɔbuŋŋi pu ní Unimbɔti dāa dì kí pɔ̀ a-bɔti, a-nyɔɔbuŋŋi pu ní u dāa tí dì kí kpɔ̀ a-bɔti.»

Fariisab nyàab̀ Yeesu ń ŋá maamaaci ubɔ

(Kpèè Maar 8.12, Luuki 11.29-32)

38 Niinee ní bimaradakaliibi nì Fariisab biba bí Yeesu yii: «Ukpil, ŋá maamaaci ubɔ kí dàkà-taa!» 39 Ní u kíí-bi yii: «Nimbi waanee nib sá binikpitib, ni nyēē Unimbɔti boon, ní ki bàlifī yii ḿ ŋá maamaaci ubɔ kí dàkà-ni.» Naa làá ká maamaaci ubɔ asee un náań nì Unimbɔti bɔnaatiliu Yoona yɔuee.

40 Kii Yoona nín nìn ŋá ujɔŋkpaan poon iwiin ita ŋwiimpu nì kunyeeu ki dāa nyánnée^g, míǹ ní man Kinibiki làá dāá ŋá iwiin ita ŋwiimpu nì kunyeeu dikaakulin ní kí dāá fìkitī. 41 Ibɔsoon dalee, kitiŋ kin bi yíì Niiniifee yab làá dāá kpɔ̀ nimbi waanee nib bɔti, kun puee, Yoona nín nìn cūtì ki sòon̄ nì bi Unimbɔti bɔtee, bi nìn kpántì bi-bimbim ní^h. Ama, ubɔ bí doo ki jítiǹ Yoona ní ki sòon̄ nimbi kaa kpántì ni-bimbim. 42 Ibɔsoon dalee, Seeba tiŋki nimpubɔtiu làá dāá yīkì kí kpɔ̀ waanee nib bɔti, kun puee úǹ nìn nyánní doooo kitiŋgbeennyɔkɔ ní ki dɔ́miń ki pílifì Saloomɔn nín sòoǹ nì iciin pueeⁱ, ama ubɔ bí doo ki jítiǹ Saloomɔn.

Arasinii ŋūǹ kí fàtīí gítiń

(Kpèè Luuki 11.24-26)

43 «Arasinii yaa nyáń unilinee, u búntí ki yìiǹ kitimpiliŋ pu ní kí nyàab̀ ŋkɔŋkoon. U yaa nyàab̄ ki gīī, kaa kée, 44 ní ú bí yii: <M làá fàtīí gítí laakin m nìn nyánnée.> U yaa fātì niin ki ká ŋkɔŋkoonee dɔ̄ fám ki ŋātì dándanee, 45 ní ú cùú cáań arasiniibi biluli bin gíti sá bikpitib ki jítiǹ úŋ̀wuee, ní bi-kɔkɔ ń dāan̄ kí kpāfì kí kàl̄ udaan pu, ní ú mɔ̀tīí bīil̀. Míǹ mbaantiim ní an dāa sá ki tīī waanee nib binikpitib.»

Yeesu na nì u-naalib bɔti

(Kpèè Maar 3.31-35, Luuki 8.19-21)

46 Ŋyunti ŋun Yeesu dáá bíi sòoǹ nì kunipaauee, ní u-na nì u-naalib bāań ki yú mmɔŋki ki bàà nyàab̀ kí sòoǹ nì u. 47 Ní ubɔ bí-u yii: «Kpèè, a-na nì a-naalib yú mmɔŋki ki nyàab̀ kí sòoǹ nì si^j.» 48 Ní Yeesu fātìi kíí kijapaayee, yii: «Ŋma di sá m-na ní bilab di sá m-naalib, kpèè bin sá m-na nì m-naalibee sèé.» 49 Ní u dàkā u-boonnooliibi ŋŋal ki bí yii: «Kpèè, m-na nì m-naalib sèé! 50 Un kamaa di yaa ŋáań m-Baa un bí yilpuee nín là puee, udaan di sá m-naal, m-niisal àá m-na.»