Yeesaya i

Kugbɔŋu kun sòoǹ

Yeesaya

puee

Tibɔkilkaal

Eebru sooŋyi poonee, Yeesaya taapu di sá yii ti-Dindaan fìil̄. Diyindi gbanti ní bi dūu pú kugbɔŋu nee ní di kúlifí tibɔti tin ŋmàn̄ ki kā ku-poonee kɔkɔ. Ama difiil din Unimbɔti cāabìńee kaa sá din binib lèe. An pu ní tibɔti tin kugbɔŋu nee là kí tùkù binibee ŋáań-ti bitii.

Kugbɔŋu gbanti bɔti cúu yākatì ajaŋkpaan ata, ní dijaŋkpaandi kamaa sòoǹ tin jítì iyunti i-ba i-ba Unimbɔti nibul maŋfal puee.

DIJAMPEEPEEKAAL (ayil 1–39) poonee, Yeesaya nìn fōō dinyɔɔbundi Unimbɔti yil pu ki sòon̄ Jeerusaleem tiŋkin. Ŋyunti gbantee, agìń nìn kɔ́ duulinya kɔkɔn. Di sá yii Eejipiti tiŋki kin nìn sá ŋgiil pú timmu kiba ki cáá mpɔŋkpaanee nìn bíi pèefī, ama ní Asuur tiŋki kin bí ŋgan púee kíǹ nìn mɔ̀tīi pɔ́ɔkí ki fàantí ntimu mun kíǹee.

Tibɔti nín dɔ̄ pu unil máaǹ kí bééyee.

Ŋyunti ŋun ubɔti Akaasi nìn kā dibeel Jeerusaleem tiŋkin abin 734 ki wāatì ní bi nín màl̄ Kriisitooyee, Siirii beelin yab nì Isirayeel beelin yab nìn kpáfì kinyɔkɔ Juuda beelin yab pu. Bi nìn là kí dáaĺ-bi mpɔn kí kūtì bi-ba pu bí kpèè bi nìn làá ŋá Asuur tiŋki kin bí ki fàantí-bee puee. An bɔti ní bi yíiń yii Siirii nì Isirayeel nyɔɔpeeŋu jaakuee.

Abin 722-721 kí wàatī bí màal̀ Kriisitooyee, Asuur yab jáń ki fōō Isirayeel tiŋki ŋgan pú beel tiŋyil Samaarii, ki cúú di-nib ki cáa cūnnì kuyuŋu.

Abin 701 kí wàatī bí màal̀ Kriisitooyee, Eeseekiyaasi nìn sá ubɔti dee ní Asuur yab dɔ́miń ki māntìi tú Jeerusaleem tiŋki ní ki yāaǹ Juuda beel.

Ŋyunti gbantee, Yeesaya nìn kpántì Unimbɔti tɔntɔnliu un yaa nìn sòon̄ puee, waa kpántée. Tin u nìn sòoǹee nìn nyēē ti-ba nì bin kíǹee nín dàkafī puee. U nìn lēē ki dàkā yii Asuur yab nín nìn kpēē ki sɔ́kɔ́ Isirayeel yab puee, an sá Unimbɔti u-ba di bíi dátí u-nibul din kaa yú nì u deedeeyee tafal. U nìn kpákáǹ Jeerusaleem kàliŋkpilib nín nìn bɔ́ntì kí ŋá atuŋkpiti ŋiŋyee, nì bi nín nìn pɔ̀ gandi kaa ŋúb́ marab puee. U nìn tí kpákáǹ bi nín nìn dìŋfī dinimbɔtinool tuuŋŋi pu ki mùul̄ biwɔfib puee, nì bi nín nìn néeń timɔn puee, nì mbimbikpitim tikpil mun. Ama dinimbinaamandi yaa nìn bāańee, tibɔti tin Unimbɔti bɔnaatiliu Yeesaya nìn sòon̄ee kaa nìn yàntī bí nīn bí dinyoondi nì diwuŋyɔtil poon.

Tin kamaa yaa nìn pée bāańee, Yeesaya nìn tùkù samaa yii bí nīn gbíntìi ŋúb́ bi-fookiiu, an dàkà yii binib ń nīn pée máká tin Unimbɔti pōoǹ-bee pu, nì marab bin u tīī u-nibulee. Yeesaya pée gbíntìi cɔ́ yii binib tuuŋŋi poonee, bi máaǹ kí ká fookii, an dàkà yii binib kansikin bítam nì bi nín kpòotī kitiŋ tuuŋŋi puee nì binib nín máaǹ kí nīn gbìliǹ tɔb puee.

Dijampeepeekaal nee poonee, tibɔti nín bí ti-ba ti-ba puee wīikí. Baa dū-tì ki kpáfì ki nóó nì tibɔti nín jítì jítì ki nóó tɔb pu puee, ama bi kpáfì-tì ki nóó nì ilandɔkɔ in pu bi tɔ́kɔǹ ki ŋmàn̄-tèe ní.

- Diyil 1 nì ayil 2–12 nì ayil 28–33 sòoǹ Juuda beel nì Isirayeel beel din bi gíti yíì Eefiraayiimee pu ní.

- Ayil 13–23 sòoǹ Babiloon yab nì Fiiliistii yab nì Moowaab yab nì anibul ŋin kíǹee bɔti ní.

- Ayil 24–27 nì ayil 34–35 sòoǹ fìkilfikilkpaan un làá dāá dāan̄ kí kúntí tíǹ kɔkɔee ní.

- Ayil 36–39 sòoǹ ubɔti Eeseekiyaasi beel bɔti ní, kii bi nín ŋmàn̄ Bibɔtiibi gbɔŋkun puee ní.

DIJANLILIITIIL (ayil 40–55) ní bi gíti yíì yii ISIRAYEEL NIBUL PƆƆSƆŊKIL GBƆŊKU.

Dijandi nee nín sòoǹ ki gīintí puee nyáń u-ba. Babiloon yab nìn fōō mpɔn Asuur yab cee. Ntimu mun kɔkɔ nìn māntìi tú Isirayeelee nìn kíǹ ki bí bíǹ taapu ní. Bi nìn fōō Jeerusaleem tiŋki abin alaataa aŋmoo nì imuŋku inaa nì aluli ki wāatì ní bi nín màl̄ Yeesu Kriisitoo, ní ki nìn cúú ki-nib ki cūnnì kuyuŋu.

Binib bin bi nìn cūnnì kuyuŋuee nìn bí ki bàlifī bi-ba yii bi nín nāaǹ circir tiŋkee kalin dàkà yii Babiloon yab waaŋi jáń ki pɔ́ɔkiǹ Isirayeel Nimbɔtiu deeyaa! Di sá yii binib bin nìn bíń kuyuŋuee nìn kíǹ ki dátiǹ kitiŋ kin ní ti-Dindaan nìn tīī-bee, kaa nìn gíti pìlīǹ kunimbɔtidii kun poon ní bi nìn jáaḿ Unimbɔtee. An pu ní bi-wunti nìn yɔ̄tì tikpilku ní ki nìn fōō ki kíí yii Unimbɔti yaa kaa dū-bi ki fée, an dàkà yii waa cáá mpɔn dee.

Binib bin wunti nìn yɔ̄tì gbantee pu ní Unimbɔti bɔnaatiliu bíi sòoǹ doo nee. Unimbɔti làá dāá dī Peersi yab bɔtiu Siirusi pu kí fīī u-nibul. Kii bi nín nìn nyáń Eejipiti tiŋkin kuyuŋun puee, míǹ ní bi làá dāá tí fàtīí nyā kí gítiń kitimpooŋkaai poon. Unimbɔti nín sá duulinya kɔkɔ náanliuee puee, u cáá mpɔn kí sòoǹ an bɔti kí lafun ŋá míǹ. Bin jáń ki pɔ́ɔkiǹ Isirayeel yabee waaŋi kaa bí tiban.

Dimákal bɔti nee poonee, ilan inaa iba bí ki sòoǹ unaaciin ubɔ bɔti, bi yíì-u yii «ti-Dindaan tɔntɔnliu» (kpèè 42.1-4, 49.1-6, 50.4-9, 52.13–53.12). Unaaciin gbanti ní bi ká Dipoompɔndi poon yii u sá Yeesu naŋku (kpèè Atuun 8.30-35).

DIJANTATAATIIL (Ayil 56–66) sòoǹ Isirayeel yab nín nyáń kuyuŋu ki fātìi gítì bi-tiŋkinee boon bɔti ní. Di sá yii Peersi yab bɔtiu Siirusi nìn ŋmàn̄ kugbɔŋu ki nyīī ŋŋal yii u pú Isirayeel yab bin bi nìn cūnnì kuyuŋuee nsan bí gítí bi-tiŋki pu kí fàtīí mā kunimbɔtidii. Binib bin nìn bíń kuyuŋuee, bin nìn kíí ki fātìi gítèe nín nìn bàn̄ee, bi nìn kɔ́ falaa nì agìńni. Bi nìn ká yii bi-tiŋki nìn dūu kpántì adigbuŋkati ŋma. Binib bin nìn kíǹ niinee fōō kitiŋ ki gāā bi-bindi. Unimbɔti nibul kaa nìn gíti wīikí báà fiii, ní binib nín nìn cáá tiwan tiŋyee kaa ti bà-bi. Ibaamɔn kaa nìn gíti bí samaa kansikin, ní iwaatooti tuuŋŋi nìn mɔ̄tìi bíi wīintí tikpil, ní agìń tikpil mun nìn bí.

Ama Unimbɔti bɔnaatiliu Yeesaya nìn sá kii unil un ní ti-Dindaan Fam tú «ú cù kí sòoǹ tibɔmɔntiil kí tīī biwɔfib ní kí tūtuǹ bin pɔbiliŋ bíil̀ee» ní (ayil 61). Boonee, Yeesu dāa ká Unimbɔti bɔnaatiliu Yeesaya tundi gbantin din úǹ u-ba dɔ́miń kí tɔ̄ duulinyanee (Luuki 4.16-21).